Phân tích các quy đnh c a pháp lu t hi n hành v b i
th ng khi nhà n c thu h i đt nông nghi p.ườ ướ
Anh (ch ) có đánh giá gì v vi c thi hành b i th ng đt ườ
nông nghi p trong th i gian qua và lý do vì sao ng i có đt ườ
nông nghi p b thu h i th ng khi u n i vì v n đ b i ườ ế
th ng.”ườ
Hà N i, năm 2021
M C L C
DANH M C T VI T T T
CQNN C quan nhà n cơ ướ
CNH - HĐH Công nghi p hóa – Hi n đi hóa
GCNQSDĐGi y ch ng nh n quy n s d ng đt
GPMB Gi i phóng m t b ng
HVHC Hành vi hành chính
HGĐH gia đình
KN Khi u n iế
NĐ-CP Ngh đnh – Chính ph
NSDĐNg i s d ng đtườ
QĐHC Quy t đnh hành chínhế
QSDĐQuy n s d ng đt
KT - XH Kinh t - xã h iế
SDĐS d ng đt
SX S n xu t
TC T cáo
TLSX T li u s n xu tư
TN&MT Tài nguyên & môi tr ngườ
TT-BTNMT Thông t – B tài nguyên và môi tr ngư ườ
UBND y ban nhân dân
A. L I M ĐU
V i xu t phát đi m c a Vi t Nam là m t n c nông nghi p v i n n văn minh ướ
lúa n c lâu đi thì đt nông nghi p đi v i ng i nông dân là tài s n thiêng liêng, quýướ ườ
giá và có giá tr quan tr ng b c nh t trong đi s ng. Trong nh ng năm g n đây, chúng ta
đã và đang tri n khai nhi u d án đu t xây d ng và c i thi n c s h t ng, các d án ư ơ
này đu c n qu đt. Vi c thu h i đt nông nghi p đã đem l i nh ng k t qu tích c c ế
trong yêu c u phát tri n c s h t ng, chuy n d ch c c u kinh t và c c u lao đng. ơ ơ ế ơ
Tuy nhiên vi c thu h i v n còn nhi u v ng m c, nh t là trong vi c tìm “ti ng nói ướ ế
chung” gi a Nhà N c, ch đu t và ng i s d ng đt. Nh n th c đc đi u đó, em ướ ư ườ ượ
xin phân tích đ tài Phân tích các quy đnh c a pháp lu t hi n hành v b i th ng ườ
khi nhà n c thu h i đt nông nghi p. Anh (ch ) có đánh giá gì v vi c thi hành b iướ
th ng đt nông nghi p trong th i gian qua và lý do vì sao ng i có đt nôngườ ườ
nghi p b thu h i th ng khi u n i vì v n đ b i th ng. ườ ế ườ
B. N I DUNG
CH NG I. M T S V N Đ LÝ LU N CHUNG V B I TH NG KHI NHÀƯƠ ƯỜ
N C THU H I ĐT NÔNG NGHI P VÀ PHÁP LU T V B I TH NGƯỚ ƯỜ
KHI NHÀ N C THU H I ĐT NÔNG NGHI P VI T NAMƯỚ
1.1. Khái quát v thu h i đt nông nghi p.
1.1.1. Khái ni m và đc đi m c a đt nông nghi p
Theo T đi n Lu t h c c a Vi n Khoa h c Pháp lý (B T pháp): Đt nông ư
nghi p là t ng th các lo i đt đc xác đnh là TLSX ch y u ph c v cho vi c tr ng ượ ế
tr t và chăn nuôi, b o v môi tr ng sinh thái, cung ng s n ph m cho các ngành công ư
nghi p và d ch v ” (76, tr.237-238).
Song nh m h ng t i vi c qu n lý đt đai hoàn thi n h n, pháp lu t hi n hành ướ ơ
h ng t i vi c m r ng ph m vi khái ni m các lo i đt nông nghi p và dùng c m tướ
“nhóm đt nông nghi p” thay cho c m t đt nông nghi p” các văn b n lu t tr c ướ
đó. Vi c s d ng c m t này đ t ng h p nhi u lo i đt, có cùng tính ch t và ch đ ế
s d ng khá t ng đng trong ph m vi c c u c a m t nhóm đt l n có đc tr ng ươ ơ ư
gi ng nhau nh t đnh v ch đ s d ng, giúp t p trung qu n lý t ng nhóm ch th ế
đc giao đt, cho thuê đt và th c hi n nghĩa v tài chính đi v i nhà n c. Hi n nay,ượ ướ
theo quy đnh t i Kho n 1. Đi u 10. Lu t đt đai năm 2013, nhóm đt nông nghi p bao
g m các lo i đt sau đây: Đt tr ng cây hàng năm g m đt tr ng lúa và đt tr ng cây
hàng năm khác; Đt tr ng cây lâu năm; Đt r ng s n xu t; Đt r ng phòng h ; Đt
r ng đc d ng; Đt nuôi tr ng th y s n; Đt làm mu i; Đt nông nghi p khác g m đt
s d ng đ xây d ng nhà kính và các lo i nhà khác ph c v m c đích tr ng tr t, k c
các hình th c tr ng tr t không tr c ti p trên đt; xây d ng chu ng tr i chăn nuôi gia súc, ế
gia c m và các lo i đng v t khác đc pháp lu t cho phép; đt tr ng tr t, chăn nuôi, ượ
nuôi tr ng th y s n cho m c đích h c t p, nghiên c u thí nghi m; đt m t o cây ươ
gi ng, con gi ng và đt tr ng hoa, cây c nh.
Qua đây, ta có th th y ngoài nh ng đc đi m chung c a đt đai nh là tài s n ư
không do con ng i t o ra, có tính c đnh và không th di d i,…đt nông nghi p cònườ
có các đc đi m riêng c b n sau: ơ
Th nh t, đt nông nghi p là lo i đt mà giá tr s d ng ph thu c ch y u vào ế
ch t l ng đt đai, đ màu m phì nhiêu c a đt. ượ
Th hai, đt nông nghi p đc s d ng làm TLSX tr c ti p và không th thay ượ ế
th đc trong lĩnh v c nông nghi p, lâm nghi p, nuôi tr ng th y s n và làm mu i.ế ư
1.1.2. Khái ni m thu h i đt nông nghi p
N u nh giao đt, cho thuê đt là c s đ làm phát sinh QHPL đt đai, phát sinhế ư ơ
quy n s d ng đt c a ng i đc Nhà n c trao QSD thì thu h i đt là m t bi n ườ ượ ướ
pháp làm ch m d t quan h pháp lu t đt đai b ng m t quy t đnh hành chính c a c ế ơ
quan nhà n c có th m quy n. Thông qua nh ng ho t đng này, Nhà n c th hi n r tướ ướ
rõ quy n đnh đo t đt đai v i t cách là đi di n ch s h u v i đt đai. ư
Khái ni m thu h i đt l n đu đc đnh nghĩa t i Kho n 5, Đi u 4, Lu t Đt ượ
đai năm 2003: “Thu h i đt là vi c Nhà n c ra quy t đnh hành chính đ thu l i quy n ướ ế
s d ng đt ho c thu l i đt đã giao cho t ch c, y ban nhân dân xã, ph ng, th tr n ườ
qu n lý theo quy đnh t i Lu t này”. Tuy nhiên khái ni m này v n ch a bao quát h t ư ế
đc các tr ng h p thu h i đt c a Nhà n c và d gây hi u nh m r ng ng i b thuượ ườ ướ ườ
h i đt ch là t ch c ho c y ban nhân dân. Do v y, đn Kho n 11. Đi u 4. Lu t đt ế
đai năm 2013 đã quy đnh: Nhà n c thu h i đtướ là vi c Nhà n c quy t đnh thu l i ướ ế
quy n s d ng đt c a ng i đc Nhà n c trao quy n s d ng đt ho c thu l i đt ườ ượ ướ
c a ng i s d ng đt vi ph m pháp lu t v đt đa ườ i.”
Thu h i đt nông nghi p gây ra nh ng h u qu tiêu c c cho ng i b thu h i đt. ườ
Vì v y c n đc bi t chú tr ng v n đ b i th ng, h tr h p lý cho ng i s d ng ườ ườ
đt.
1.1.3. Khái ni m và đc đi m b i th ng khi nhà n c thu h i đt nông nghi p. ườ ướ
Theo quy đnh c a pháp lu t hi n hành, khái ni m b i th ng khi Nhà n c thu ườ ướ
h i đt nông nghi p đc quy đnh n m trong t ng th chung c a trách nhi m b i ượ
th ng khi Nhà n c thu h i đt. Thu t ng “b i th ng” trong pháp lu t đt đai đãườ ướ ườ
đc ghi nh n trong các văn b n pháp lu t v đt đai, k t khi có Lu t đt đai nămượ
1987 nh ng mãi đn năm 2003 thì thu t ng này m i đc s d ng tr l i trong Lu tư ế ượ
đt đai năm 2003 cùng các văn b n có liên quan khác. Tuy nhiên quy đnh này ch a th t ư
s ch t ch và ch a th hi n đc tr n v nh ng giá tr thi t h i mà Nhà n c s b i ư ượ ướ
th ng khi thu h i đt. Theo đó, Kho n 12. Đi u 3. Lu t đt đai năm 2913 có quy đnh:ườ
B i th ng v đt là vi c Nhà n c tr l i giá tr quy n s d ng đt đi v i di n tích ườ ướ
đt thu h i cho ng i s d ng đt. ườ Còn v n đ h tr và BTTH v tài s n đc quy ượ
đnh t i m c 2, m c 3, ch ng VI c a Lu t này. Theo đó, b i th ng khi nhà n c thu ươ ườ ướ
h i đt nông nghi p có nh ng đc đi m sau: