intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

TIỂU LUẬN: Phương pháp luận sáng tạo khoa học kỹ thuật

Chia sẻ: Tulip_12 Tulip_12 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST
Báo xấu
172
lượt xem 48
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

ước vào thiên niên kỷ thứ ba, khoa học và kỹ thuật đã trở thành yếu tố cốt tử của sự phát triển, là lực lượng sản xuất trực tiếp của nền kinh tế toàn cầu. Điều này được phản ánh rõ trong việc hoạch định các chính sách và chiến lược phát triển khoa học, kỹ thuật và kinh tế của nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên tuỳ thuộc vào trình độ sự phát triển cụ thể của từng nước mà xây dựng chiến lược, chính sách phát triển khoa học kỹ thuật mang tính đa dạng và...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TIỂU LUẬN: Phương pháp luận sáng tạo khoa học kỹ thuật

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG …………….. ---------- TIỂU LUẬN Phương pháp luận sáng tạo khoa học kỹ thuật
  2. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät PHAÀN 1: NHÖÕNG NHAÄN THÖÙC VEÀ MOÂN HOÏC PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN SAÙNG TAÏO KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT Sau khi hoc xong 45 tieát moân Phöông phaùp luaän saùng taïo Khoa hoïc kyõ thuaät toâi ñaõ hoïc ñöôïc nhieàu noäi dung töø nhöõng khaùi nieäm cô baûn lieân quan ñeán lónh vöïc tö duy saùng taïo ñeán nhöõng phöông phaùp tích cöïc hoùa tö duy vaø moät soá phöông phaùp ñeå giaûi nhöõng baøi toaùn saùng taïo toán ít coâng söùc , thôøi gian vaø kinh phí hôn caùch laøm thöû vaø sai truyeàn thoáng. Trong baøi laøm naøy toâi muoán toùm taét noäi dung vaø neâu leân nhöõng suy nghó caù nhaân theo töøng noäi dung hoaëc töøng chöông. 1. Chöông 1: Môû ñaàu Trong chöông naøy trình baøy nhöõng khaùi nieäm caên baûn vaø ñoái töôïng, muïc ñích, caùc ích lôïi vaø yù nghóa cuûa moân hoïc. Thöïc ra ñaây laø nhöõng khaùi nieäm maø trong cuoäc soáng chuùng ta vaãn thöôøng gaëp. Tröôùc khi hoïc moân naøy toâi cuõng coù theå phaân bieät ñöôïc söï khaùc nhau giöõa nhöõng khaùi nieäm naøy nhöng coù moät soá ñaëc ñieåm coøn mô hoà chöa roõ nghóa laém, sau khi hoïc moân naøy toâi ñaõ coù theå phaân bieät ñöôïc noäi haøm cuûa nhöõng caëp khaùi nieäm deã nhaèm laãn nhö: phaùt minh – saùng cheá, kyõ thuaät – coâng ngheä …. 2. Chöông 2: Phöông phaùp thöû vaø sai Ñaây chaén chaén laø phöông phaùp ñaàu tieân maø chuùng ta nghó ñeán khi giaûi quyeát vaàn ñeà neáu chuùng ta khoâng hoïc qua moân hoïc naøy. Coù theå noùi ñaây laø phöông phaùp tö duy töï nhieân nghóa laø khi giaûi quyeát baøi toaùn ta phaûi toán nhieàu coâng söùc ñeå ñi tìm nhöõng lôøi giaûi theo suy nghó moät caùch töï nhieân, theo kieán thöùc vaø kinh nghieäm rieâng cuûa ngöôøi giaûi. Noù luoân coù khuynh höôùng ñöa ngöôøi giaûi theo nhöõng con ñöôøng moøn ñaõ hình thaønh trong quaù khöù. Thoâng thöôøng ngöôøi giaûi phaûi toán khaù nhieàu “pheùp thöûû- sai” ñeå cuoái cuøng may maén coù moät pheùp thöû laø lôøi giaûi ñuùng. Phöông phaùp naøy chæ thích hôïp vôùi nhöõng baøi toaùn coù soá pheùp thöû ít vaø toång soá lôøi giaûi nhieàu, chi phí cuõng nhö thôøi gian cho moãi pheùp thöû thaáp coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Neáu ta aùp duïng phöông phaùp naøy ñeå giaûi vaán ñeà seõ khoâng coù söï ñònh höôùng roõ raøng do ñoù gaây neân söï laõng phí lôùn, tính ì taâm lyù aûnh höôûng raát lôùn coù theå noùi ñaây laø moät Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 1
  3. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät trong nhöõng lí do quan troïng maø ta khoâng theå coù nhöõng saùng kieán môùi vaø hay vì ta coù xu höôùng suy nghó theo loái moøn xöa cuõ, khoâng suy nghó vaán ñeà theo chieàu höôùng khaùc coù tính chaát ñoái laäp hoaëc maâu thuaån vôùi söï vaät ñang toàn taïi. Coù theà noùi ñaây laø phöông phaùp khoâng taïo ra ñöôïc nhieàu yù töôûng hay do nhöõng thoùi quen hoaëc do ngöôøi giaûi khoâng bieát phöông phaùp giaûi naøo hay hôn cho neân phaûi aùp duïng phöông phaùp thöû vaø sai. Do ñoù noù cuõng chieám ñöôïc choã ñöùng khoâng nhoû ñoái vôùi khoa hoïc saùng taïo. 3. Chöông 3: Caùc phöông phaùp tích cöïc hoaù tö duy Khaùc vôùi phöông phaùp thöû vaø sai thì caùc phöông phaùp tích cöïc hoaù tö duy coù öu ñieåm lôùn laø laøm taêng hieäu suaát tö duy saùng taïo vì noù taïo ra nhieàu yù töôûng trong moät thôøi gian nhaát ñònh. 3.1 Phöông phaùp ñoái töôïng tieâu ñieåm Phöông phaùp naøy phaùt yù töôûng nhôø vieäc chuyeån giao nhöõng daáu hieäu, tính chaát, chöùc naêng… cuûa nhöõng ñoái töôïng thu nhaäp moät caùch tình côø cho ñoái töôïng phaûi caûi tieán. Ñeå thöïc hieän phöông phaùp naøy ta phaûi theo caùc böôùc sau: Böôùc 1: Choïn ñoái töôïng tieâu ñieåm. Böôùc 2: Choïn töø 3 deán 4 ñoái töôïng moät caùch tình côø. Böôùc 3: Laäp danh saùch nhöõng daáu hieäu cuûa nhöõng ñoái töôïng choïn ôû böôùc 2. Böôùc 4: Phaùt trieån caùc yù töôûng töø caùc tính chaát ñaõ ñöôïc gaén cho ñoái töôïng tieâu ñieåm moät caùch khoâng haïn cheá. Böôùc 5: Choïn yù töôûng phuø hôïp vôùi lôøi giaûi. Phöông phaùp ñoái töôïng tieâu ñieåm laø phöông phaùp khaù ñôn giaûn, deã lónh hoäi. Phöông phaùp naøy cho keát quaû toát khi tìm kieám nhöõng bieán theå cuûa nhöõng phöông phaùp, keát caáu ñaõ bieát. Noù cho pheùp nhanh choùng tìm ra nhöõng yù töôûng môùi ñoái vôùi caùc ñoà duøng, caùc maãu haøng hoùa, caùc moát quaàn aùo, ñoà chôi, quaø löu nieäm… vaø trong lónh vöïc quaûng caùo, kieán truùc. Phöông phaùp naøy taïo ra nhieàu yù töôûng trong moät ñôn vò thôøi gian, phaàn naøo khaéc phuïc ñöôïc söùc ì taâm lyù vaø coù ñöôïc tuaàn töï trong caùch giaûi quyeát. Tuy nhieân noù chöa coù ñònh höôùng roõ raøng, löôïng yù töôûng nhieàu nhöng ít yù töôûng phuø hôïp. Neáu toâi aùp duïng phöông phaùp naøy thì toâi seõ choïn nhöõng ñoái töôïng ngaåu nhieân coù nhieàu tính chaát khaùc bieät thaäm chí ñoái laäp nhau ñeå coù theå tìm ñöôïc nhöõng yù töôûng hay. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 2
  4. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät 3.2 Phöông phaùp phaân tích hình thaùi Muïc ñích cuûa phöông phaùp phaân tích hình thaùi laø ñöa ra vaø nghieân cöùu taát caû caùc phöông aùn moät caùch heä thoáng veà nguyeân taéc, baèng vieäc phaân ñoái töôïng thaønh töøng phaàn, ña daïng hoaù chuùng roài keát hôïp trôû laïi nhaèm bao quaùt ñöôïc nhöõng phöông aùn baát ngôø, ñoäc ñaùo maø chuùng ta boû queân trong phöông phaùp thöû vaø sai. F.Zwicky – nhaø vaät lyù thieân vaên ngöôøi Myõ goác Thuî Só ñeà nghò thöïc hieän phaân tích hình thaùi theo caùc giai ñoaïn sau: - Phaùt bieåu baøi toaùn moät caùch chính xaùc, roõ raøng. - Xaùc ñònh caùc boä phaän caáu thaønh cuûa ñoái töôïng caàn caûi tieán. - Lieät keâ caùc khaû naêng coù theå coù cuûa töøng boä phaän. - Laäp baûng phaân tích hình thaùi. - Toå hôïp töø baûng phaân tích hình thaùi ñeå taïo ra ñoái töôïng. - Choïn lôøi giaûi. Ñoái vôùi phöông phaùp naøy ta coù theå ñöa ra ñöôïc nhieàu yù töôûng trong moät ñôn vò thôøi gian nhöng theo toâi nhöõng yù töôûng ñoù khoâng phaûi laø nhöõng yù töôûng môùi hoaøn toaøn bôûi vì noù laø söï keát hôïp nhöõng phöông aùn coù saün cuûa töøøng boä phaän caáu thaønh neân saûn phaåm. Treân thöïc teá ñeå löïa choïn ñöôïc phöông aùn toái öu nhaát trong ma traän hình thaùi naøy laø raát khoù vì ta chæ coù theå löïa choïn caùc phöông aùn thöû laàn löôïc hoaëc laø huù hoaï trong voâ soá caùc phöông aùn. Ñoái vôùi phöông phaùp naøy neáu ta queân ñi moät thoâng soá , ta seõ maát ñi moät soá löôïng lôùn nhöõng phöông aùn giaûi coù theå. Maëc duø vaäy phöông phaùp naøy coù hieäu quaû hôn phöông phaùp thöû vaø sai. Phaân tích hình thaùi söû duïng hieäu quaû nhaát khi giaûi caùc baøi toaùn thieát keá mang tính chaát chung, coù lôøi giaûi ña daïng nhö thieát keá quaàn aùo thôøi trang, maãu haøng hoaù, quaûng caùo…. 3.3 Phöông phaùp naõo coâng Phöông phaùp naøy coù muïc ñích thu nhaän nhieàu yù töôûng giaûi baøi toaùn cho tröôùc baèng caùch laøm vieäc taäp theå hay coù theå noùi ñaây laø phöông phaùp saùng taïo taäp theå. Ñeå laøm vieäc theo phöông phaùp naøy thaønh coâng phaûi theo caùc nguyeân taéc laøm vieäc sau: - Cöû moät ngöôøi laø chuû trì buoåi naõo coâng phaûi naém vöõng ñöôïc caùc yeâu caàu vaø naém vöõng ñöôïc ñaày ñuû caùc phöông phaùp naõo coâng. - Chia taäp theå thaønh 2 nhoùm: nhoùm phaùt yù töôûng vaø nhoùm phaân tích. Ñoái vôùi nhoùm phaùt yù töôûng khi laøm vieäc phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc sau: + Nguyeân taéc töï do tuyeät ñoái. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 3
  5. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät + Khoâng pheâ bình, baùc boû, hay toû thaùi ñoä khoâng ñoàng tình. + Caùc yù töôûng phaùt bieåu ra phaûi ñöôïc phaùt trieån tieáp. + Chaáp nhaän vaø ghi cheùp laïi taát caû caùc yù kieán. Ñoái vôùi phöông phaùp naøy trong 1 thôøi gian ngaén cuõng coù theå ñöa ra ñöôïc nhieàu yù töôûng nhöng nhöõng yù töôûng ñoù khoâng taäp trung vaø khi töøng ngöôøi phaùt trieån leân theâm thì noù deã daøng bò theo khuynh höôùng cuûa phöông phaùp thöû vaø sai. Theo toâi ñeå buoåi naõo coâng thaønh coâng thaät toát thì nhöõng ngöôøi ñieàu haønh buoåi naõo coâng neân coù söï huaán luyeän tröôùc ñeå hoï bieát caùch khôi gôïi vaán ñeà, bieát ñaët ra nhöõng caâu hoûi coù coù tính kích thích cao vaø ñoàng thôøi bieát daãn daét moïi ngöôøi vaøo vaán ñeà chính neáu hoï ñi “laïc ñeà” quaù xa. Theo yù nghó cuûa toâi neáu toå chöùc buoåi naõo coâng ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà chuyeân moân naøo ñoù thì beân caïnh caùc thaønh vieân laø nhöõng ngöôøi coù chuyeân moân saâu vaø laø nhöõng ngöôøi coù nhieàu yù töôûng neân coù moät ngöôøi khoâng coù chuyeân moân saâu nhöng laïi coù kieán thöùc toång quaùt ôû nhieàu lónh vöïc lieân quan ñeå khi ñöa ra vaø phaùt trieån yù töôøng coù theå haïn cheá moät phaàn naøo söùc ì taâm lyù do “beänh ngheà nghieäp” mang laïi. Khi hoïc xong phöông phaùp naøy toâi thaáy ñaây laø phöông phaùp laøm vieäc taäp theå raát hieäu quaû theo toâi neân ñöa noù vaøo trong chöông trình hoïc ñaïi hoïc vaø phaûi taäp cho sinh vieân phaûi coù tinh thaàn laøm vieäc taäp theå tröôùc luùc ñi laøm. 3.4 Phöông phaùp söû duïng pheùp töông töï Nguyeân taéc laøm vieäc cuûa phöông phaùp naøy döïa treân phöông phaùp naõo coâng, döïa vaøo taäp theå ñeå laøm vieäc vaø ñaây laø phöông phaùp naõo coâng chuyeân bieät. Trong phöông phaùp naøy ta coù theå pheâ bình, neâu yù kieán khaùc. Tuy nhieân nhöõng nguyeân taéc chính cuõng phaûi ñöôïc tuaân thuû vaø phaùt trieån tieáp. Ñeå aùp duïng ñöôïc phöông phaùp naøy ngöôøi ta coù theå söû duïng caùc pheùp töông töï nhö: töông töï tröïc tieáp, töông töï caù nhaân, töông töï töôïng tröng, töông töï töôûng töôïng. Ñaây laø 1 trong nhöõng phöông phaùp maø toâi taâm ñaéc nhaát vì nhöõng yù töôûng raát deã ñöôïc naûy sinh do ta coù theå aùp duïng tính töông töï tröïc tieáp töø nhöõng baøi toaùn töông töï trong cuoäc soáng. Do ñoù neáu trong cuoäc soáng ta gaëp phaûi vaán ñeà gì ta neân nghó ñeán nhöõng vaán ñeà töông töï xem ngöôøi ta giaûi quyeát nhö theá naøo ñeå töø ñoù tìm lôøi giaûi cho vaán ñeà ta gaëp phaûi. Ñoái vôùi pheùp töông töï caù nhaân neáu toâi khoâng hoïc qua moân hoïc naøy aéc haún laø toâi seõ khoâng bieát ñöôïc ngöôøi ta coù theå taïo ra nhöõng yù Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 4
  6. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät töôûng môùi baèng caùch ñaët mình vaøo ñoái töôïng caàn caûi tieán hoaëc nhaân caùch hoaù ñoái töôïng caàn caûi tieán ñeå xem noù phaûn öùng nhö theá naøo. Toâi thaáy pheùp töông töï naøy raát hay vì yù töôûng taïo ra khoâng quaù roäng, khoâng quaù ñi xa chuû ñeà maø chæ taäp trung trong nhöõng phöông aùn giaûi quyeát cuï theå neân ta deã daøng choïn ra nhöõng phöông aùn phuø hôïp ñeå phaùt trieån tieáp. Pheùp töông töï töôûng töôïng cuõng coù theå ñem laïi nhieàu phöông aùn hay. Trong khi ta suy nghó ñeå giaûi quyeát vaán ñeà theo kieåu truyeàn thoáng coù theå ta seõ bò beá taét, nhöõng luùc nhö theá ta neân ñaët vaø traû lôøi nhöõng caâu hoûi nhö: Giaû söû ta coù pheùp maøu thì ta giaûi quyeát vaán ñeà nhö theá naøo? Hoaëc laø “öôùc gì noù….” v..v. luùc naøy lôøi giaûi coù theå seõ xuaát hieän. 3.5 Phöông phaùp caâu hoûi kieåm tra Phöông phaùp giuùp ngöôøi giaûi ñöøng quaù sa ñaø vaøo höôùng suy nghó quen thuoäc maø queân ñi nhöõng höôùng coù theå khaùc. Ngoaøi ra, caùc caâu hoûi kieåm tra coøn coù nhöõng lôøi khuyeân söû duïng caùc thuû thuaät, caùc phöông phaùp, caùc gôïi yù, caùc kinh nghieäm saùng taïo. Moãi lónh vöïc khaùc nhau ñoøi hoûi danh saùch caâu hoûi kieåm tra khaùc nhau. Cuøng moät lónh vöïc nhöõng chuyeân gia khaùc nhau coù theå laäp ra caùc caâu hoûi kieåm tra khaùc nhau. Khi ta söû duïng phöông phaùp naøy phaûi traû lôøi caùc caâu hoûi coù trong danh saùch maø mình ñang söû duïng theo ngöõ caûnh baøi toaùn. Caùc taùc giaû ñöa ra nhöõng caâu hoûi treân cô sôû ñuùc keát nhöõng kinh nghieäm thöïc teá giaûi caùc baøi toaùn cuûa nhieàu ngöôøi neân chuùng coù hieäu quaû hôn loái suy nghó töï phaùt. Vieäc löïa choïn caùc caâu hoûi khoâng tính ñeán nhöõng qui luaät phaùt trieån khaùch quan cuûa caùc heä thoáng neân nhieàu caâu hoûi mang tính chaát chung maø khoâng ñi saâu vaøo baûn chaát. Coù theå söû duïng phöông phaùp naøy trong caùc giai ñoaïn ñaàu cuûa ñaët vaán ñeà hoaëc ñeå giaûi caùc baøi toaùn khoâng phöùc taïp laém. Nhaän xeùt chung veà caùc phöông phaùp tích cöïc hoùa tö duy Nhöõng phöông phaùp naøy ta khoâng neân giôùi haïn trong lónh vöïc tö duy saùng taïo maø neân duøng noù ñeå luyeän taäp phaùt trieån trí tröôûng töôïng ñoái vôùi moïi löùa tuoåi. Trí töôûng töôïng ñoùng vai troø cöïc kyø to lôùn trong trong baát kyø lónh vöïc saùng taïo naøo noù coù theå laøm tieàn ñeà ñeå moät quoác gia phaùt trieån. Ñeå coù theå tieáp caän vaø khôi daäy ñöôïc söï töôûng töôïng deã daøng ta neân xem caùc truyeän, caùc phim khoa hoïc vieãn töôûng vì noù coù theå ñem laïi nhöõng lôïi ích sau: Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 5
  7. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät - Coù theå tìm thaáy trong ñoù nhöõng yù töôûng ñeå giaûi caùc baøi toùan saùng taïo. - Khaéc phuïc ñöôïc söùc ì taâm lyù ñeå coù theå nghó ra nhöõng yù töôûng taùo baïo – noù raát caàn trong khoa hoïc saùng taïo. - Coù theå tìm thaáy vaø söû duïng nhöõng thuû thuaät cuûa taùc giaû trong vieäc phaùt trieån yù töôûng. - Caùc truyeän khoa hoïc vieãn töôûng coù chöùa nhieàu baøi toùan cuûa töông lai, haõy suy nghó veà chuùng. 4. Caùc thuû thuaät cô baûn Thuû thuaät laø thao taùc tö duy ñôn leû, chæ ra höôùng maø ngöôøi giaûi caàn suy nghó . Coù khoaûng 40 thuû thuaät (nguyeân taéc) cô baûn maø khoâng caàn söû duïng theo qui trình naøo. Caùc thuû thuaät coù vai troø trong phöông phaùp luaän saùng taïo nhö caùc phaân töû caáu thaønh neân vaät chaát, nhö nguyeân toá hoùa hoïc trong hoùa hoïc… Moãi moät nguyeân taéc noù coù moät yù nghóa nhaát ñònh nhöng neáu chuùng ñöôïc keát hôïp vôùi nhau taïo neân nhöõng yù töôûng saùng taïo phöùc taïp hôn. Thöïc teá cho thaáy, ngöôøi ta thöôøng duøng caùc toå hôïp cuûa caùc thuû thuaät nhieàu hôn laø duøng caùc thuû thuaät ñôn leû moät caùch ñoäc laâp. Toâi thaáy trong 40 nguyeân taéc thì coù 1 soá nguyeân taéc raát ñôn giaûn vaø thöôøng xuaát hieän nhö nguyeân taéc chia nhoû, nguyeân taéc taùch khoûi, nguyeân taéc phaåm chaát cuïc boä, nguyeân taéc vaïn naêng, nguyeân taéc öùng suaát sô boä, nguyeân taéc söû duïng caùc dao ñoäng cô hoïc, nguyeân taéc vöôït nhanh, nguyeân taéc töï phuïc vuï, nguyeân taéc thay ñoåi maøu saéc .v.v.. Neáu ñöùng tröôùc moät baøi toùan ta coù theå seõ khoâng bieát aùp duïng nhöõng thuû thuaät naøo cho phuø hôïp ta haõy xem caùc thoâng soá kyõ thuaät naøo caàn thay ñoåi theo chieàu höôùng taêng leân hoaëc giaûm xuoáng roài töø ñoù aùp duïng baûng caùc nguyeân taéc duøng ñeå giaûi quyeát caùc maâu thuaån kyõ thuaät. Thoâng thöôøng khi aùp duïng ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà kyõ thuaät naøo ta phaûi aùp duïng khoûang 3 hoaëc 4 caùc nguyeân taéc. Toâi thaáy coù nhöõng vaán ñeà ta coù theå aùp duïng moät vaøi nguyeân taéc coù theå daãn ñeán moät ñaùp aùn roõ raøng. Neáu nhö chuùng ta ñaàu tö nghieân cöùu theâm caùc nguyeân taéc naøy thì moãi ngöôøi chuùng ta seõ coù ít nhaát moät saùng cheá. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 6
  8. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät 5. Chöông 5: Lyù thuyeát vaø Algorit giaûi baøi toùan saùng cheá 5.1 Sô ñoà khoái cuûa lí thuyeát saùng cheá. TRIZ Caùc qui luaät phaùt trieån cuûa caùc heä thoáng Caùc baøi toaùn chuaån Caùc baøi toaùn khoâng chuaån Phaân tích - Chöông trình coù tính Kho thoâng tin, kieán thöùc, coâng cuï Caùc chuaån Veâpol keá hoaïch, logíc A Caùc baøi toaùn R töông töï - Caùc yeáu toå ñieàu khieån taâm lyù vaø trí I Caùc kieán thöùc töôûng töôïng khoa hoïc Z Heä thoáng caùc thuû - Baûo ñaûm thoâng tin; thuaät vaø caùc bieán kieán thöùc, coâng cuï. ñoåi maãu Hình 1: Sô ñoà khoái cuûa TRIZ Sô ñoà khoái naøy chæ noùi leân caùch toång quaùt ñeå giaûi caùc baøi toaùn chuaån vaø baøi toaùn khoâng chuaån. Neáu coù thôøi gian vaø ñöôïc tìm hieåu saâu hôn caùch giaûi theo caùc phöông phaùp naøy toâi nghó neáu chuùng ta phaùt hieän ra vaán ñeà thì vaán ñeà ñoù seõ ñöôïc giaûi vaø sôû höõu ñöôïc ít nhaát moät saùng cheá khoâng coøn laø öôùc mô nöõa. 5.2 Caùc qui luaät phaùt trieån heä kyõ thuaät 5.2.1 Qui luaät veà tính ñaày ñuû cuûa heä kyõ thuaät: Theo toâi moät heä kyõ thuaät hoïat ñoäng töï laäp phaûi bao goàm 4 boä phaän laø: boä phaän phaùt ñoäng; boä phaän truyeàn ñoäng; boä phaän laøm vieäc; Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 7
  9. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät boä phaän ñieàu khieån laø chöa ñaày ñuû vì ngaøy nay khi muoán caûi tieán moät saûn phaåm ta neân cho noù theâm boä phaän töï ñieàu khieån. Ví duï: - Ngaøy nay ngöôøi ta ñang nghieân cöùu cheá taïo xe hôi khoâng caàn ngöôøi laùi. - Trong ngaønh may thì coù maùy caét vaûi töï ñoäng khoâng coøn coù coâng nhaân tröïc tieáp ñöùng maùy caét nöõa. … Do ñoù yeáu toá töï ñieàu khieån laø moät tính chaát raát caàn thieát trong heä kyõ thuaät. Khi ta nhìn söï vaät haõy nhìn khuyeát ñieåm cuûa chuùng, haõy nhìn xem chuùng thieáu boä phaän naøo trong nhöõng boä phaän noùi treân ñeå töø ñoù coù höôùng caûi tieán cho phuø hôïp. 5.2.2 Quy luaät veà tính daãn naêng cuûa heä kyõ thuaät: moïi heä kyõ thuaät ñeàu phaûi coù söï thoâng suoát trong vieäc truyeàn naêng löôïng vaø tín hieäu töø boä phaän naøy sang boä phaän khaùc. Khi suy nghó veà tính daãn naêng naøy ta khoâng neân suy nghó noù chæ coù theå daãn naêng ñöôïc khi coù vaät truyeàn naêng maø haõy suy nghó theâm noù coù theå truyeàn naêng löôïng xuyeân khoâng gian vaø thôøi gian ñöôïc hay khoâng ñeå ta coù theå tìm ra ñöôïc yù töôûng môùi. 5.2.3 Quy luaät veà tính töông hôïp caùc thaønh phaàn cuûa heä: ñieàu kieän caàn cho moät heä kyõ thuaät coù söùc soáng veà nguyeân taéc phaûi coù söï töông hôïp giöõa caùc phaàn töû. Neáu moät boä phaän naøo ñoù cuûa heä nhanh bò hoûng hôn caùc boä phaän khaùc thì ta neân löu yù ñeán söï töông thích veà kích thöôùc, thôøi gian, khoâng gian, qui trình, vaät chaát… cuûa noù. 5.2.4 Quy luaät taêng tính lí töôûng cuûa heä kyõ thuaät: caùc heä kyõ thuaät phaùt trieån theo chieàu höôùng taêng tính lyù töôûng cuûa heä. Khi muoán caûi tieán heä ta neân nghó ñeán heä lí töôûng nghóa laø khoâng coù noù maø chöùc naêng vaãn ñöôïc thöïc hieän ñeå ta coù theå tìm ra ñöôïc nhöõng lôøi giaûi toái öu tieäm caän vôùi lí töôûng. Khi môùi nghe phaùt bieåu heä lí töôûng thì haàu heát moïi ngöôøi cho raèng ñoù laø ñieàu mô hoà aûo töôûng nhöng khi nghieân cöùu saâu hôn ta thaáy noù raát höõu ích trong tö duy saùng taïo vì noù coù theå taïo ra nhöõng yù töôûng môùi toái öu hôn nhieàu so vôùi caùi cuõ. 5.2.5 Quy luaät veà söï khoâng ñoàng ñeàu trong söï phaùt trieån cuûa heä kyõ thuaät: caùc phaàn cuûa heä kyõ thuaät phaùt trieån khoâng ñoàng ñeàu, caùc heä caøng phöùc taïp thì söï khoâng ñoàng ñeàu caøng lôùn. Khi chuùng ta thieát keá hoaëc caûi tieán caùc heä kyõ thuaät phöùc taïp ta neân löu yù ñeán qui luaät naøy. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 8
  10. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät 5.2.6 Quy luaät chuyeån sang heä treân: khi caïn khaû naêng phaùt trieån cuûa heä thì seõ chuyeån sang heä treân. Cho bieát moät heä khoâng bò maát ñi maø khi cuoäc ñôøi noù taøn tuïi thì noù seõ chuyeån sang heä treân vôùi nhöõng tính naêng öu vieät hôn caùi cuõ noù daàn daãn tieán ñeán heä lí töôûng hôn. 5.2.7 Quy luaät chuyeån töø vó moâ sang vi moâ: caùc boä phaän cuûa heä luùc ñaàu phaùt trieån ôû möùc vó moâ, sau ñoù chuyeån sang phaùt trieån ôû muùc vi moâ. Khi muoán caûi tieán nhöõng boä phaän naøo hoaëc saûn phaåm thì maø coù kích thöôùc lôùn thì ta neân nghieân cöùu chuyeån noù sang möùc vi moâ baèng caùch aùp duïng nhöõng thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät ngaøy nay ñeå thay theá. 5.2.8 Quy luaät taêng tính ñieàu khieån cuûa heä kyõ thuaät: heä kyõ thuaät phaùt trieån theo höôùng taêng tính ñieàu khieån vaø taêng söï aûnh höôûng laãn nhau giöõa vaät chaát vaø caùc tröôøng naêng löôïng coù trong heä thoáng. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän baèng caùch chuyeån töø caùc tröôøng cô hoïc sang caùc tröôøng ñieän, töø vaø tröôøng ñieän töø, taêng tính phaân taùn cuûa vaät chaát vaø taêng soá löôïng caùc moái lieân keát giöõa caùc yeáu toá cuûa heä thoáng, taêng tính nhanh nhaïy cuûa heä thoáng. 5.3 Cuoäc ñôøi cuûa heä kyõ thuaät: coù 4 giai ñoaïn laø giai ñoaïn hình thaønh; giai ñoaïn phaùt trieån; giai ñoaïn suy vong; giai ñoaïn cheát. Ta ñi tìm hieåu cuoäc ñôøi cuûa heä nhaèm quyeát ñònh neân ñaàu tö vaøo giai ñoaïn naøo cho coù lôïi veà kinh teá, veá soá löôïng saùng cheá hay veà chaát löôïng saùng cheá. Chaúng haïn nhö neáu ta muoán coù nhieàu saùng cheá thì ta neân ñaàu tö vaøo giai ñoaïn hình thaønh vaø baét ñaàu phaùt trieån cuûa heä. Neáu chuùng ta muoán thu ñöôïc lôïi nhuaän cao ta neân baét ñaàu ñaàu tö ôû giai ñoaïn heä suy vong. Treân ñaây laø moät soá qui luaät phaùt trieån cuûa heä kyõ thuaät ñaõ ñöôïc tìn ra. Nhöõng qui luaät naøy giuùp nhaø saùng cheá giaûm moät caùch ñaùng keå soá löôïng caùc pheùp thöû khoâng caàn thieát vaø taäp trung suy nghó veà höôùng nhöõng lôøi giaûi coù khaû naêng aùp duïng caodo gaàn vôùi heä kyõ thuaät lyù töôûng. 5.4 Algorít giaûi baøi toaùn saùng cheá Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 9
  11. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät Neáu laø baøi toaùn chuaån Neáu chöa thoaû maõn lôøi giaûi 1. Phaân tích 2.Phaân 3.Phaân tích 4.Giaûi 5.Phaân tích tình huoáng tích baøi moâ hình baøi quyeát maâu khaéc phuïc maâu xuaát phaùt ( thuaån vaät lyù thuaån vaät lyù (3 toaùn toaùn 9 buôùc) böôùc) (6 buôùc) (8 buôùc) ( 7 buôùc) Neáu khoâng thu ñöôïc lôøi giaûi Ruùt kinh nghieäm saùng taïo 7.Phaân tích 6.Phaùt trieån quaù trình giaûi lôøi giaûi nhaän baøi toaùn ñöôïc (2 böôùc) (3 böôùc) Hình 2: Sô ñoà khoái ARIZ Muoán giaûi moät baøi toaùn saùng cheá maø khoâng phaûi laø baøi toaùn chuaån thì ta tieán haønh giaûi theo 7 giai ñoaïn vaø 38 böôùc seõ daãn ta ñeán keát quaû. Neáu nhö giaùo trình coù theâm nhieàu ví duï ôû nhieàu khía caïnh, nhieàu lónh vöïc khaùc nhau, vaø chuùng ta nghieân cöùu saâu hôn nöõa caùch giaûi caùc böôùc thì chaéc chaén laø chuùng ta seõ thu ñöôïc keát quaû nhö yù muoán. Trong phaàn 2 toâi coù trình baøy moät baøi toaùn giaûi theo phöông phaùp naøy, vì ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi tìm hieåu vaø aùp duïng phöông phaùp ARIZ vaøo ñeå giaûi baøi toaùn saùng cheá neân chaéc chaén raèng coø nhieàu ñieåm chöa hôïp lyù laém nhöng toâi nghó raèng noù seõ laø tieàn ñeà toát cho nhöõng baøi giaûi trong töông lai. Toùm laïi: Qua moân hoïc phöông phaùp luaän saùng taïo ñaõ laøm cho toâi thay ñoåi caùch suy nghó veà söï saùng taïo. Khi chöa hoïc moân hoïc naøy, toâi khoâng coù yù nghó laø mình seõ thay ñoåi moät keát caáu naøo, moät saûn phaåm naøo ñoù. Toâi coù suy nghó laø coâng vieäc ñoù chæ daønh cho nhöõng nhaø baùc hoïc, hay nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn. Sau khi hoïc moân naøy toâi thaáy söï saùng taïo khoâng phaûi laø caùi gì xa vôøi maø noù naèm ngay trong moãi ngöôøi chuùng ta neáu chuùng ta bieát nhìn nhaän nhöõng khuyeát ñieåm cuûa vaán ñeà vaø vaän duïng nhöõng phöông phaùp ñaõ hoïc ñeå giaûi. Hieän nay ôû nöôùc ta chuû yeáu trang bò cho sinh vieân hoïc sinh nhieàu kieán thöùc cô baûn. Moät phaàn vì ñieàu kieän kinh teá khoâng cho pheùp cuõng nhö cô caáu chöa thoaùng trong vaán ñeà nghieân cöùu khoa Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 10
  12. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät hoïc. Chính vì theá maø moãi naêm chæ coù vaøi saùng kieán cuõng nhö vaøi phaùt minh ôû caáp ñoä thaáp. Moät phaàn cuõng do neàn giaùo duïc cuûa ta chöa chuù taâm tôùi phaàn daïy cho hoïc sinh sinh vieân veà phöông phaùp saùng taïo khoa hoïc. Do ñoù, toâi coù moät ñeà nghò laø neân nghieân cöùu ñeå ñöa moân hoïc naøy vaøo giaûng daïy sôùm hôn töùc laø noù ñöôïc giaûng daïy ôû baäc ñaïi hoïc thay vì baäc cao hoïc vì caùc lí do sau: - Veà soá löôïng: Kyõ sö ñoâng hôn Thaïc só - Veà moâi tröôøng laøm vieäc: Phaàn lôùn kyõ sö laøm vieäc trong caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh – moâi tröôøng ñoù coù raát nhieàu maâu thuaån caàn ñöôïc giaûi quyeát. - Neáu nhöõng kyõ sö giaûi ra ñöôïc nhöõng baøi toaùn phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát thì seõ ñöôïc aùp duïng ngay vaøo thöïc teá. - Neáu coù ñöôïc moät löïc löôïng ñoâng ñaûo bieát ñöôïc caùch tö duy saùng taïo thì seõ cho ra ñöôïc nhieàu saùng cheá hôn. Neáu taát caû moïi ngöôøi trong chuùng ta ñaây ñeàu coù theå laøm tö duy saùng taïo toâi hy voïng trong töông lai khoâng xa ñaát nöôùc ta seõ phaùt trieån vôùi toác ñoä nhanh ñeå theo kòp vôùi caùc nöôùc phaùt trieån. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 11
  13. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät PHAÀN 2: TÌM VAØ GIAÛI BAØI TOAÙN SAÙNG TAÏO BAÈNG ARIZ Baøi toaùn: Trong ngaønh may thuøa khuy maét phöôïng laø moät trong nhöõng coâng ñoaïn ñöôïc aùp duïng nhieàu treân caùc saûn phaåm quaàn vaø moät soá loaïi saûn phaåm khaùc. Noù laø moät trong nhöõng coâng ñoaïn nhoû nhöng khoâng theå thieáu vaø taïo neân tính thaåm myõ khaù cao ñoái vôùi saûn phaåm. Yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi khuy laø sau khi thuøa xong khuy phaûi ñeïp, muõi chæ ñeàu, caân xöùng, khuy phaûi vöøa vôùi nuùt vaø vaûi thöøa beân trong khuy phaûi ñöôïc caét goïn…. Tuy nhieân nhöõng maùy laøm khuy hieän nay ñang gaëp phaûi vaán ñeà laø kích thöôùc khuy ta coù theå ñieàu chænh ñöôïc deã daøng baèng caùch laäp trình ñoái vôùi maùy töï ñoäng hoaëc laø ñieàu chænh caàn ñieàu chænh ñoái vôùi maùy cô, nhöng ñeå thay ñoåi kích thöôùc cuaû dao caét phaàn vaûi thöøa trong khuy maát nhieàu thôøi gian (ta phaûi thay caû dao vaø canh chænh laïi cho dao caân xöùng) vaø khoâng phaûi coù dao caét cho taát caû kích thöôùc khuy vì dao caét ñöôïc thieát keá vôùi nhöõng chieàu daøi coá ñònh nhö 1.2cm; 1.6 cm;1.9cm; 2.5 cm; 2.8 cm… Trong thöïc teá moät soá khaùch haøng khoù tính muoán caét vaûi thöøa trong khuy maø kích thöôùc ñöôøng caét khoâng rôi vaøo kích thöôùc dao coù saün thì xí nghieäp duøng dao coù kích thöôùc nhoû hôn kích thöôùc yeâu caàu vaø phaûi boá trí theâm coâng nhaân coù nhieäm vuï baám theâm cho khuy daøi ra. Ngöôøi coâng nhaân naøy khoâng theå baám theâm 1 khoaûng chieàu daøi nhaát ñònh ñeàu nhau cho taát caùc caùc saûn phaåm, chöa keå ñoâi luùc hoï coøn lôõ tay baám vaøo phaàn vaûi laøm hö saûn phaåm. Vì nhöõng lí do baát lôïi treân maø nhieàu xí nghieäp yeâu caàu nhaø saûn xuaát phaûi nghieân cöùu cheá taïo laïi sao cho thuaän tieäân hôn ñoái vôùi saûn xuaát. Vaäy neáu laø nhaø saûn xuaát maùy ta phaûi caûi tieán maùy naøy nhö theá naøo ñeå maùy coù hieäu quaû hôn. Giaûi baøi toaùn naøy baèng ARIZ. Theo ARIZ-85 ñeå giaûi moät baøi toaùn saùng taïo ta phaûi traûi qua 38 böôùc goàm 7 giai ñoaïn ñöôïc theå hieän qua sô ñoà khoái hình 2 beân treân. I. Phaân tích tình huoáng xuaát phaùt 1.1 Xaùc ñònh muïc ñích cuoái cuøng cuûa baøi toaùn - Ñaëc tröng caàn thay ñoåi laø heä thoáng dao caét sao cho caét ñuùng yeâu caàu vaø ruùt ngaén ñöôïc thôøi gian. - Yeâu caàu cuûa khaùch haøng veà kích thöôùc khuy laø khoâng thay ñoåi ñöôïc (vì khaùch haøng naøy raát khoù tính). Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 12
  14. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät - Lôïi nhuaän taêng do doanh thu baùn saûn phaåm mang laïi, giöõ ñöôïc uy tính. - Chi phí saûn xuaát loaïi maùy naøy töông ñöông vôùi chi phí saûn xuaát maùy thoâng thöôøng. - Tính chính xaùc, oån ñònh, linh hoaït, toác ñoä cuûa dao phaûi ñöôïc taêng leân. 1.2 Kieåm tra ñöôøng voøng Giaû söû baøi toaùn naøy veà nguyeân taéc khoâng giaûi ñöôïc thì ta coù theå giaûi quyeát baèng caùc caùch nhö sau: a/ Phaùt bieåu baøi toùan ôû möùc heä treân - Phöông aùn 1: Nhaø saûn xuaát maùy ñeà nghò vôùi xí nghieäp thuyeát phuïc khaùch haøng chaáp nhaän khuy hôi chaät 1 tí, hoaëc thay ñoåi kieåu daùng saûn phaåm laø khoâng laøm khuy maø coù theå laø ñoùng nuùt. - Phöông aùn 2: Caûi tieán maùy sau cho boä phaän dao caét coù theå töï ñieàu chænh theo kích thöôùc cuûa khuy. - Phöông aùn 3: Thieát keá vaø cheá taïo moät maùy hoaøn toaøn môùi khoâng coù caùc khuyeát ñieåm treân. - Phöông aùn 4: Cheá taïo theâm nhieàu côõ dao khaùc nhau vaø caûi tieán cô caáu thay vaø chænh dao cho nhanh hôn. b/ Phaùt bieåu baøi toaùn ôû heä döôùi - Phöông aùn 5: Khoâng caàn caûi tieán maùy ñeà nghò xí nghieäp boá trí coâng nhaân caét cho khuy daøi theâm. - Phöông aùn 6: Khoâng caàn caét khuy. 1.3 Xaùc ñònh giaûi baøi toaùn naøo hôïp lyù hôn Nhö vaäy cuøng moãi tình huoáng xuaát phaùt coù theå sinh ra nhieàu baøi toaùn cuï theå khaùc nhau. Ta thöû xem xeùt töøng tröôøng hôïp ñeå thaáy ñöôïc gì vaø maát gì ñeå giaûi chuùng. - Phöông aùn 1: Coù theå thöïc hieän ñöôïc nhöng vôùi ñieàu kiieän laø khaùch haøng deã tính, khoâng ñoøi hoûi quaù cao cho saûn phaåm cuûa mình. Tuy nhieân ngaøy nay yeâu caàu ñoái vôùi saûn phaåm may maëc raát khaéc khe nhaát laø ñoái vôùi thò tröôøng Taây Aâu neân ta cuõng khoâng gaûi quyeát ñöôïc. - Phöông aùn 2: Phöông aùn naøy xem ra khaù khaû thi vì ta chæ thay ñoåi moät boä phaän nhoû trong heä thoáng maùy khoâng toán keùm quaù nheàu chi phí. - Phöông aùn 3: Maùy chæ coù khuyeát ñieåm ôû 1 boä phaän neáu ta thieát keá laïi heát heä thoáng thì maát nhieàu thôøi gian vaø chi phí. - Phöông aùn 4: Cheá taïo theâm nhieàu côõ dao khaùc nhau thì khaù deã daøng, nhöng laøm sao ñeå moãi laàn thay vaøo maùy thaät nhanh. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 13
  15. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät Phöông aùn naøy cuõng coù theå chaáp nhaän ñöôïc nhöng khi moät maõ haøng phaûi thay ñoåi nhieàu khuy thì cuõng vaãn toán thôøi gian vaø ngöôøi coâng nhaân deã laãn loân giöõa caùc loïai dao. - Phöông aùn 5: Coù theå thöïc hieän ñöôïc coâng vieäc nhöng khoâng mang tính coâng nghieäp. - Phöông aùn 6: khoâng caàn caét khuy ñeå ngöôøi mua saûn phaåm may maëc töï caét. Hieän nay moät soá saûn phaåm noäi ñòa hoaëc haøng “troâi noåi” choïn theo phöông aùn naøy nhöng ñoái vôùi nhöõng nhaø saûn xuaát lôøn khoâng ñöôïc chaáp nhaän. Ñoái vôùi nhaø saûn xuaát maùy trong caùc phöông aùn treân thì phöông aùn 2 giaûi quyeát vaàn ñeà moät caùch trieät ñeå nhaát. 1.6 Chính xaùc hoùa caùc yeâu caàu do caùc ñieàu kieän cuï theå khi thöïc hieän saùng cheá - Ñaëc thuø: saùng cheá môùi khoâng quaù phöùc taïp, deã söû duïng, chi phí ñaàu tö khoâng ñöôïc quaù cao, ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu kyõ thuaät. - Phaïm vi söû duïng: Neáu maùy ñöôïc cheá taïo thì maùy ñöôïc baùn chaïy hôn, taêng lôïi nhuaän, taêng uy tính cho nhaø saûn xuaát, giuùp xí nghieäp giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà. 1.8 Söû duïng caùc taøi lieäu saùng cheá ñeå chính xaùc hoùa baøi toaùn Trong heä thoáng maùy laøm khuy thì kích thöùôc cuûa khuy coù theå ñieàu chænh ñöôïc deã daøng baèng nhöõng muùn ñieàu chænh ñoái vôùi loïai maùy cô, deã laäp trình ñoái vôùi maùy röï ñoäng trong khi kích thöôùc dao laïi khoù ñieàu chænh. 1.9 Söû duïng toaùn töû kích thöôùc – thôøi gian – Giaù thaønh ( KTG). Haõy töôûng töôïng : - Neáu kích thöôùc dao caét lôùn dao seõ caét 1 laàn heát kích thöôùc khuy, dao lôùn khoù ñieàu chænh ñöôïc kích thöôùc. - Neáu kích thöôùc dao beù thì thì noù seõ caét khuy töøng tí moät coù theå caét theo chuyeån ñoäng cuûa khuy, deã daøng thay ñoåi kích thöôùc ñöôøng caét. - Neáu thôøi gian tieán ñeán voâ cuøng ta seõ cheá taïo ra nhieàu loïai dao ñeå thay dao cho phuø hôïp. - Neáu thôøi gian tieán ñeán khoâng thì sau khi khuy ñöôïc thuøa xong thì phaàn vaûi thöøa trong khuy cuõng phaûi ñöôïc caét. - Neáu nhö chi phí cho pheùùp taêng ñeán voâ cuøng thì maùy seõ ñöôïc thieát keá laïi vôùi nhöõng tính naêng öu vieät. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 14
  16. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät - Neáu khoâng coù chi phí thì khaùch haøng töï caét khuy, hoaëc maùy khoâng ñöôïc caûi tieán. II. Phaân tích baøi toaùn 2.1 Vieát ñieàu kieän baøi toaùn Mini : Heä kyõ thuaät duøng ñeå thuøa khuy maét phöôïng goàm maùy thuøa khuy vaø saûn phaåm cuûa noù. Trong maùy thuøa coù caùc boä phaän chính nhö laø: Boä phaän chuû yeáu ñeå maùy hoïat ñoäng; Boä phaän taïo muõi may; Boä phaän caét loã khuy. Maâu thuaãn kyõ thuaät 1 (MK-1): Neáu khoâng caûi tieán dao thì khoâng caàn phaûi theâm kinh phí, saûn phaåm chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng, uy tính cuûa nhaø saûn xuaát giaûm, chaát löôïng saûn phaåm maùy laøm ra thaáp vaø toán nhieàu thôøi gian. Maâu thuaån kyõ thuaät 2 (MK-2) Neáu thieát keá laïi dao cho phuø hôïp vôùi khuy thì maát thôøi gian vaø chi phí cuûa nhaø saûn xuaát nhöng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu khaùch haøng, uy tính taêng, chaát löôïng saûn phaåm laøm ra taêng tieát kieäm thôøi gian cho ngöôøi tieâu duøng. 2.2 Ñoâi yeáu toá xung ñoät laø khuy vaø dao caét, trong ñoù khuy laø saûn phaåm, dao laø coâng cuï. 2.3 Laäp sô ñoà dieãn taû MK-1 vaø MK-2: MK-1: Neáu Naêng Chaát Giaù thaønh duøng dao suaát thaáp löôïng khoâng ñoåi cuõ thaáp MK-2 Neáu Naêng Chaát Giaù thaønh duøng dao suaát taêng löôïng taêng môùiõ taêng 2.4 Caùi chính ôû ñaây caàn coù laø naêng suaát vaø chaát löôïng taêng neân ta choïn MK-2 2.5 Trong lôøi phaùt bieåu MK-2 taêng cöôøng xung ñoät: dao coù theå caét ñöôïc cho taát caû caùc kích thöôùc khuy. 2.6 Moâ hình baøi toùan: Heä kyõ thuaät goàm khuy vaø dao caét, dao phaûi caét ñöôïc cho taát caû caùc kích thöôùc khuy ñeå naêng suaát vaø chaát löôïng taêng leân vaø giöõ nguyeân hình daïng cuûa khuy. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 15
  17. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät III. Phaân tích moâ hình baøi toaùn 3.1 Dao caét ñoùng vai troø laø coâng cuï. Noù coù theå thay ñoåi ñöôïc. 3.2 Vieát lôøi phaùt bieåu keát quaû lyù töôûng cuoái cuøng 1 (KLC-1) Dao töï noù khaéc phuïc ñöôïc söï thay ñoåi kích thöôùc ñeå caét ñöôïc phaàn vaûi thöøa cuûa khuy theo ñuùng yeâu caàu kyõ thuaät. 3.3 Vuøng haønh ñoäng (VH): löôõi dao. 3.4 Thôøi gian haønh ñoäng (TH): thôøi gian maø dao tröïc tieáp caét vaûi. 3.5 KLC-1 taêng cöôøng: Maùy thuøa khuy coù theå töï noù khaéc phuïc ñöôïc vieäc caét khuy theo moïi kích thöôùc cuûa khuy maø vaãn giöõ ñöôïc caùc yeâu caàu kyõ thuaät vôùi ñieàu kieän chæ söû duïng nhöõng chaát vaø tröôøng coù saün trong heä hoaëc caùc bieán theå cuûa chuùng. Caùc chaát vaø tröôøng coù saün trong VH laø khoâng khí, hôi nöôùc, löôõi dao, saûn phaåm laøm khuy, löïc caét, troïng tröôøng. KLC-1 tôùi haïn: phaàn vaûi thöøa cuûa khuy töï rôi ra khi laøm khuy xong maø khoâng caàn ñeán dao caét. 3.6 Phaàn löôõi dao tröïc tieáp tröïc tieáp tieáp xuùc vôùi vaûi phaûi coù maët luùc ñoù dao phaûi coá ñònh vöøa vôùi kích thöôùc cuûa moät soá khuy vaø vöøa phaûi thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi kích thöôùc cuûa caù loaïi khuy. 3.8 Phaùt bieåu KLC-2: Chaát, tröôøng cuûa VH trong TH töï noù ñaûm baûo khoâng cho dao thay ñoåi ñeå caét ñöôïc kích thöôùc khuy coá ñònh vaø phaûi thay ñoåi ñeå caét ñöôïc nhöõng khuy khi noù coù söï ñieàu chænh. IV. Giaûi quyeát maâu thuaån 4.4 Söû duïng pheùp bieán ñoåi maãu - Phöông aùn 1: Phaân chia caùc maâu thuaån theo thôøi gian: kích thöôùc dao coá ñònh khi kích thöôùc khuy coá ñònh vaø di ñoäng khi kích thöôùc khuy di ñoäng. - Phöông aùn 2: Phaân chia caùc tính chaát ñoái laäp baèng caùch caáu taïo laïi: dao coá ñònh nhöng vaãn coù chöùc naêng di ñoäng - chöùc naêng ñoù do boä phaän chuyeån ñoäng cuûa khuy thöïc hieän. Chuyeån lôøi giaûi vaät lyù thaønh lôøi giaûi kyõ thuaät: - Phöông aùn 1: Khi laøm nhöõng khuy coù chieàu daøi coá ñònh thì dao coá ñònh, dao chæ thay ñoåi khi kích thöôùc khuy thay ñoåi. Ñeå vieäc naøy coù theå xaûy ra maø ít toán thôøi gian cho ngöôøi coâng nhaân thay dao thì ta thieát keá theâm boä phaän coù theå ñieàu chænh dao thay vì nhö hieän nay maùy chæ coù boä phaän ñieàu chænh kích thöôùc khuy. Muoán vaäy thì dao caét luùc naøy khoâng coù hình daïng nhö hình daïng khuy maø noù phaûi nhoû coù 2 löôõi dao: moät ôû caïnh treân, moät ôû caïnh beân. Sau ñoù thieát keá theâm boä phaän chuyeån ñoäng cuûa dao cho phuø hôïp vôùi khuy (töông töï boä phaän Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 16
  18. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät chuyeån ñoäng cuûa khuy). Trong luùc maùy ñang thuøa khuy thì dao ôû vò trí phía döôùi, sau khi khuy thuøa xong dao ñöôïc naâng leân chuyeån ñoäng vaø caét theo hình daùng cuûa khuy. Cuõng gioáng nhö ñieàu chænh kích thöôùc cuûa khuy ta ñieàu chænh kích thöôùc dao baèng nuùm ñieàu chænh hay laø laäp trình. - Phöông aùn 2: Dao coá ñònh trong luùc khuy chuyeån ñoäng. Cuõng gioáng nhö phöông aùn 1 luùc naøy dao khoâng phaûi laø moät khoái maø laø moät löôõi dao nhoû coù 2 maët coù theå caét ñöôïc , ñaàu tieân khi maùy chöa hoaït ñoäng thì dao naèm ôû vò trí döôùi maët vaûi, khi khuy ñaõ thuøa xong phaàn ñuoâi khuy dao ñöôïc naâng leân (vì phaàn ñuoâi khuy khoâng caét) vaø coá ñònh ñeå caét heát phaàn vaûi thöøa beân trong khuy, khi thöïc hieän xong chöùc naêng noù ñöôïc haï xuoáng ñeå maùy tieáp tuïc thuøa theâm vaøi muõi may ôû ñuoâi khuy. (Khi maùy thuøa khuy hoaït ñoäng thì kim may laø coá ñònh, dao coá ñònh saûn phaåm di doäng). Trong 2 phöông aùn treân ta thaáy phöông aùn thöù 2 hieäu quaû hôn vì ta khoâng caàn “laäp trình” cho dao chuyeån ñoäng maø chæ caàn coù cô caáu naâng haï vaø cô caáu ñeå xaùc ñònh thôøi gian dao hoaït ñoâng. Neáu laøm theo phöông aùn naøy thì tieát kieäm ñöôïc thôøi gian cho 1 chu kyø khuy vì dao caét cuøng luùc vôùi hoaït ñoäng thuøa khuy. Ñoái vôùi phöông aùn 1 dao caét khi khuy ñaõ thuøa xong neân chu kyø laøm khuy maát nhieàu thôøi gian hôn phöông aùn 2, phaûi laäp trình cho dao chuyeån ñoäng vaø coù cô caáu naâng haï. Trong phaàn tieáp theo toâi muoán chæ ñaùnh giaù lôøi giaûi theo phöông aùn 2. V. Phaân tích caùch khaéc phuïc ML 5.1 Ñaùnh giaù sô boä lôøi giaûi thu ñöôïc a/ Lôøi giaûi nhaän ñöôïc truøng vôùi KCL-1: dao töï noù caét phaàn vaûi thöøa trong khuy vaø phuø hôïp vôùi taát caû chieàu daøi cuûa khuy. b/ Maâu thuaån lí hoïc ñöôïc khöû: dao vöøa coá ñònh vöøa chuyeån ñoäng. c/ Heä nhaän ñöôïc coù chöùa yeáu toá ñieàu khieån dao caét – noù coù theå xaùc ñònh thôøi ñieåm naâng leân, haï xuoáng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ta vieäc ñieàu khieån ta thieát keá dao coù theâm cô caáu naâng haï vaø laäp cho noù haønh trình ñeå xaùc ñònh thôøi gian naâng haï vaø thôøi gian dao coá ñònh. d/ Lôøi giaûi naøy thích hôïp cho moâ hình moät chu kyø cuûa baøi toùan vaø chu trình naøy cuõng phuø hôïp cho nhieàu loïai khuy khaùc nhau vì dao laø coá ñònh saûn phaåm laøm khuy trong luùc thuøa khuy ñöôïc chuyeån ñoäng neân dao ñaûm baûo caét ñöôïc moïi vò trí vaûi thöøa trong khuy. VI. Phaùt trieån lôøi giaûi thu ñöôïc Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 17
  19. Tieåu luaän: Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät 6.1 Xaùc ñònh xem heä treân thay ñoåi nhö theá naøo? Neáu baøi toùan naøy ñöôïc gaûi thì daây chuyeàn saûn xuaát coù naêng suaát hôn trong tröôøng hôïp phaûi laøm nhieàu loïai khuy cuøng moät luùc, saûn phaåm laøm ra coù chaát löôïng hôn. 6.2 Coù theå ñaàu tö maùy naøy vaøo daây chuyeàn saûn xuaát môùi. 6.3 Söû duïng lôøi giaûi thu ñöôïc giaûi caùc baøi toùan kyõ thuaät khaùc. a/ Khi chöa caûi tieán dao laø moät khoái coù hình daïng nhö hình daïng cuûa vaûi thöøa trong khuy, vò trí cuûa noù ôû döôùi maët maùy khi khuy ñang ñöôïc thuøa vaø ñöôïc naâng leân khi khuy thuøa xong. Sau khi ñaõ caûi tieán thì dao trôû thaønh löôõi caét nhoû, noù ôû vò trí laøm vieäc khi khuy ñang chuyeån ñoäng, vaø coù theâm boä phaän xaùc ñònh thôøi ñieåm dao naâng leân haï xuoáng khi ñeán vò trí caàn caét khuy. Nguyeân taéc giaûi baøi naøy laø chia nhoû vuøng haønh ñoäng vaø theâm cho noù cô caáu töï ñieàu khieån (vò trí naâng haï dao). VII/ Phaân tích quaù trình giaûi (Chöa tìm ñöôïc thoâng tin veà TRIZ neân chöa coù theå ñöa ra söï so saùnh). Taøi lieäu tham khaûo 1. Nguyeãn Chaân, Döông Xuaân Baûo, Phan Duõng, Nguyeãn Vaên Vieãn. Algorit saùng cheá.Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Haø Noäi,1983. 2. Phan Duõng. Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc - kyõ thuaät giaûi quyeát vaán ñeà vaø ra quyeát ñònh, trung taâm saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät, Tröôøng ñaïi hoïc khoa hoïc töï nhieân. 3. Phan Duõng. Phöông phaùp luaän saùng taïo khoa hoïc kyõ thuaät (giaùo trình sô caáp), Sôû khoa hoïc, coâng ngheä vaø moâi tröôøng,1991. Hoïc vieân: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 18
  20. Thank you for evaluating AnyBizSoft PDF Merger! To remove this page, please register your program! Go to Purchase Now>> AnyBizSoft PDF Merger  Merge multiple PDF files into one  Select page range of PDF to merge  Select specific page(s) to merge  Extract page(s) from different PDF files and merge into one
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2070 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
13=>1