1
Tìm hiểu về Xơ gan
Ảnh chỉ mang tính minh họa (Nguồn từ Internet)
Xơ gan là hậu quả của bệnh lý gan mạn tính. Tổ chức xơ, sẹo và các nhân
tái tạo thay thế tổ chức gan lành dẫn tới làm giảm chức năng gan.
2
Nguyên nhân
Chủ yếu là do viêm gan virut B, C và do rượu;
Ngoài ra, có thể gặp xơ gan do hội chứng Budd - Chiari;
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa tiên phát;
Một số bệnh rối loạn chuyển hóa: bệnh Wilson, Haemochromatosis…
Những biểu hiện của xơ gan
Xơ gan được chia thành 2 giai đoạn: giai đoạn còn bù và giai đoạn mất bù.
- Giai đoạn còn bù: Triệu chứng rất nghèo nàn, người bệnh vẫn làm
việc bình thường, có thể có triệu chứng gợi ý: mệt mỏi, ăn khó tiêu,
đau nhẹ hạ sườn phải, có sao mạch ở cổ, ngực, lòng bàn tay son, gan to
chắc, lách to.
3
- Giai đoạn mất bù: Biểu hiện bằng hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch
cửa và hội chứng suy tế bào gan.
Triệu chứng trên lâm sàng bao gồm: chán ăn, mệt mỏi; sức khỏe giảm
sút, khả năng làm việc giảm; rối loạn tiêu hóa: đầy bụng, trướng hơi, ăn
uống kém, khó tiêu; có thể có vàng da (trong đợt tiến triển), có thể
sạm da; có sao mạch; phù mềm ở chân; xuất huyết tiêu hóa: nôn ra
máu, đi ngoài phân đen do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản dạ dày; cổ
trướng dịch thấm; những tĩnh mạch nổi trên thành bụng có màu xanh
trên rốn và mạng sườn do vòng nối cửa chủ vùng bụng xuất hiện; lách
to; vú to ở nam giới.
Xét nghiệm giúp xác định bệnh
- Xét nghiệm máu, số lượng tiểu cầu giảm, có thể thấy thiếu hồng cầu
lớn trong trường hợp xơ gan do rượu. Các xét nghiệm chức năng gan
suy giảm rõ: albumin huyết thanh giảm, tỷ lệ prothrombin giảm,
bilirubin máu tăng.
- Siêu âm thấy lách to, cổ trướng tự do, tĩnh mạch cửa giãn trên 1,2cm;
gan to và tăng sáng do thoái hóa mỡ nhiều trong xơ gan do rượu; gan
teo nhỏ trong xơ gan do virut.
- Nội soi thực quản dạ dày thấy giãn tĩnh mạch thực quản, có thể giãn
tĩnh mạch ở dạ dày; Bệnh lý niêm mạc dạ dày, đại tràng do tăng áp lực
tĩnh mạch cửa: niêm mạc dạ dày và đại tràng phù nề giống như da rắn.
4
Các biến chứng thường gặp khi bị xơ
gan
Xuất huyết tiêu hóa do tăng áp
lực tĩnh mạch cửa dẫn tới vỡ các
búi giãn tại thực quản, dạ dày;
Ung thư gan;
Nhiễm khuẩn dịch cổ trướng;
Hội chứng gan thận: do suy gan
dẫn tới suy thận đi kèm là những
biến chứng thường gặp.
Ngoài ra, còn xuất hiện biến
chứng bệnh não do gan: biểu hiện
như chậm chạp, ngủ gà và nếu
nặng sẽ xuất hiện hôn mê gan.
Điều trị thế nào?
Cách dự phòng cho các thành
viên trong gia đình
Xơ gan là bệnh không lây truyền
qua đường ăn uống hoặc không
khí nên người nhà và bệnh nhân có
thể sinh hoạt cùng nhau.
Vì virut viêm gan B có thể lây
truyền qua các đường: đường máu,
đặc biệt là lây từ mẹ sang con,
đường tình dục. Vì vậy, nếu xơ gan
do viêm gan virut B thì cần xét
nghiệm chồng hoặc vợ của bệnh
nhân để xác định nhiễm viêm gan
virut B.
Nếu xơ gan ở nữ giới thì cần xét
nghiệm sàng lọc xem con của họcó
nhiễm virut viêm gan B hay không.
Nếu nhiễm virut viêm gan B từ mẹ
thì khả năng bị xơ gan và ung thư
gan có thể xảy ra ở người dưới 30
tuổi. Vì vậy, những người nhiễm
virut viêm gan B từ mẹ cần phải
được khám và tư vấn tại cơ sở y tế
nhằm mục đích theo dõi và điều trị
nhằm hạn chế xơ gan và ung thư
gan.
Tất cả những người khi xét nghiệm
máu phát hiện có HBsAg dương
tính, cần theo dõi và kiểm tra định
kỳ 6 tháng/lần để có chỉ định điều
trị thích hợp.
5
Xơ gan có bệnh cảnh đa dạng với nhiều biến chứng khác nhau. Xơ gan
nếu được chẩn đoán sớm sẽ cho kết quả điều trị tốt.
Mặc dù xơ gan là bệnh không điều trị khỏi hoàn toàn, nhưng có thể
điều trị làm tăng tuổi thọ và chất lượng sống.
Vì vậy, mục đích của điều trị là phát hiện sớm và điều trị dự phòng các
biến chứng.
Cụ thể: Tất cả bệnh nhân được chẩn đoán bị xơ gan cần được tiến
hành nội soi thực quản dạ dày để đánh giá nguy cơ xuất huyết tiêu hóa
và điều trị dự phòng xuất huyết; Đánh giá mức độ cổ trướng, điều trị
dịch cổ trướng; Điều trị nhiễm khuẩn dịch cổ trướng và điều trị dự
phòng nhiễm khuẩn dịch cổ trướng.
Trong trường hợp xơ gan do virut viêm gan B, có thể dùng các thuốc
uống loại nucleoside để điều trị làm giảm nồng độ virut viêm gan B
(như thuốc: lamivudine, entecarvir, tenofovir).
Quan niệm sai lầm hay gặp trong điều trị xơ gan
Trong thực tế, bệnh nhân và người nhà thường cho rằng xơ gan là bệnh
nan y, không điều trị được và thường tự sử dụng các loại thảo dược
hoặc các loại thuốc không rõ nguồn gốc để uống.
Chính các thành phần không rõ ràng trong các loại thuốc này là nguyên
nhân gây độc với gan làm cho người bệnh nặng hơn và dẫn tới tử vong.