Tóm tắt luận án Tiến sĩ Địa lý: Phát triển làng nghề ở Bắc Ninh theo hướng công nghiệp hoá nông thôn

Chia sẻ: Vinh Le | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận án trinh bày tổng quan những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển làng nghề trên thế giới và Việt Nam; đánh giá thực trạng và xu hướng phát triển làng nghề Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay; đề xuất mốt số phương hướng và giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển làng nghề ở Bắc Ninh theo hướng công nghiệp hóa nông thôn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận án Tiến sĩ Địa lý: Phát triển làng nghề ở Bắc Ninh theo hướng công nghiệp hoá nông thôn

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr−êng ®¹i häc s− ph¹m hμ néi ====[ \==== lª v¨n h−¬ng ph¸t triÓn lμng nghÒ ë b¾c ninh theo h−íng c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n chuyªn ngμnh : ®Þa lý häc m∙ sè : 62.31.95.01 tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ ®Þa lý hμ néi - 2010
C«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh t¹i: Khoa §Þa lý, tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: 1. GS.TS. NguyÔn ViÕt ThÞnh 2. TS. Ph¹m Xu©n Tr−êng Ph¶n biÖn 1: PGS.TS. NguyÔn ThÕ Chinh Ph¶n biÖn 2: PGS.TS. NguyÔn Kim Hång Ph¶n biÖn 3: PGS.TS. Tr−êng Quang H¶i LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhµ n−íc häp t¹i..................................................................... ................................................................................................ Vµo håi giê ngµy th¸ng n¨m 2010 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i th− viÖn: - Quèc gia - Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi
Danh môc c¸c c«ng tr×nh khoa häc cña t¸c gi¶ ®∙ c«ng bè cã liªn quan ®Õn luËn ¸n 1. Lª V¨n H−¬ng, 2003, Làng nghÒ B¾c Ninh trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, T¹p chÝ Khoa häc tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi, sè 2, trang 114 - 117. 2. Lª V¨n H−¬ng, 2003, Vai trß cña làng nghÒ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n, T¹p chÝ Khoa häc tr−êng §¹i häc S− ph¹m Thµnh phè Hå ChÝ Minh, sè 2, trang 86 - 89. 3. Lª V¨n H−¬ng, 2005, Lµng nghÒ ®óc ®ång §¹i B¸i trªn con ®−êng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n trong giai ®o¹n hiÖn nay, tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi, sè 5, trang 92 - 96. 4. Lª V¨n H−¬ng, 2006, Mét sè vÊn ®Ò cña lµng nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam hiÖn nay, T¹p chÝ Khoa häc tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi, sè 2, trang 127- 131. 5. Lª V¨n H−¬ng, 2006, HiÖn tr¹ng m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt côm c«ng nghiÖp lµng nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh, Kû yÕu héi th¶o khoa häc §Þa lý - 50 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn, Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi th¸ng, trang 177 - 181. 6. Lª V¨n H−¬ng, NguyÔn V¨n Vinh, 2007, Lµng nghÒ B¾c Ninh vµ « nhiÔm m«i tr−êng, T¹p chÝ §Þa chÝnh - Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, sè 3, trang 18 - 22. 7. Lª V¨n H−¬ng, 2008, HiÖn tr¹ng mét sè h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt ë c¸c lµng nghÒ tØnh B¾c Ninh, TuyÓn tËp c¸c b¸o c¸o khoa häc Héi nghÞ khoa häc §Þa lý toµn quèc lÇn thø 3, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ Kü thuËt, trang 823 - 827.
Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi C«ng nghiÖp ho¸ (CNH) n«ng th«n cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. Ph¸t triÓn lµng nghÒ lµ mét néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n. TØnh B¾c Ninh cã nhiÒu ngµnh nghÒ vµ lµng nghÒ truyÒn thèng. Sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ ë B¾c Ninh ®· ®ãng gãp tÝch cùc ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh: thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng−êi n«ng d©n. Tuy nhiªn, cã nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc cÇn gi¶i quyÕt nh− vÊn ®Ò m«i tr−êng, vèn cho s¶n xuÊt, thÞ tr−êng tiªu thô, kh¶ n¨ng ¸p dông c«ng nghÖ,... C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ lµng nghÒ n−íc ta kh¸ phong phó. Tuy nhiªn, do môc ®Ých riªng, ch−a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo vÒ lµng nghÒ tõ gãc ®é ®Þa lý kinh tÕ - x· héi, nhÊt lµ c¸c lµng nghÒ giíi h¹n trong ph¹m vi mét tØnh. Víi lý do trªn, t¸c gi¶ ®· thùc hiÖn ®Ò tµi “Ph¸t triÓn lµng nghÒ ë B¾c Ninh theo h−íng c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n”. 2. Môc tiªu vµ nhiÖm vô vµ giíi h¹n nghiªn cøu 2.1. Môc tiªu nghiªn cøu Trªn c¬ së tæng quan nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn lµng nghÒ trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam, luËn ¸n ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ xu h−íng ph¸t triÓn cña lµng nghÒ B¾c Ninh trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ ë B¾c Ninh theo h−íng CNH n«ng th«n. 2.2. NhiÖm vô nghiªn cøu - Tæng quan mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ lµng nghÒ vµ vai trß cña lµng nghÒ trong qu¸ tr×nh CNH n«ng th«n; - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tæng hîp c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn nghÒ vµ lµng nghÒ B¾c Ninh; - §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn vµ nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn kh¾c phôc cña lµng nghÒ B¾c Ninh trong giai ®o¹n CNH n«ng th«n hiÖn nay; - §Ò xuÊt ®Þnh h−íng vµ ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p thùc hiÖn ph¸t triÓn lµng nghÒ B¾c Ninh theo h−íng CNH n«ng th«n. 2.3. Giíi h¹n nghiªn cøu - §èi t−îng nghiªn cøu lµ c¸c lµng nghÒ thuéc ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh. 1
- VÒ thêi gian nghiªn cøu: tõ 1997 - 2007 (10 n¨m t¸i thµnh lËp tØnh B¾c Ninh). 3. LÞch sö nghiªn cøu vÊn ®Ò 3.1. Trªn thÕ giíi Khi nghiªn cøu vÒ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸, Hymer vµ Stephen Resnick (1969) ®· chó ý ®Õn nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt ph¸t tõ n«ng th«n, chñ yÕu sö dông c«ng nghÖ thñ c«ng vµ s¶n xuÊt ra nh÷ng nhu yÕu phÈm, gäi lµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp truyÒn thèng ë n«ng th«n [116]. Ranis, Gustav vµ Frances Stewart (1993) cho r»ng ë n«ng th«n cã thÓ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi, dïng c«ng nghÖ vµ ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra nh÷ng mÆt hµng cã chÊt l−îng tèt, cã tÝnh c¹nh tranh, ®−îc gäi lµ nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ë n«ng th«n. Ranis, Gustav vµ Frances Stewart (1993) còng cho r»ng ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n cÇn cã c¸c yÕu tè c¬ b¶n lµ vèn, th«ng tin vµ tæ chøc [123]. VÒ vèn cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë n«ng th«n, Lin, Justin Yifu vµ Yang Yao (2001) vµ nhiÒu nghiªn cøu kh¸c cho thÊy: vèn tÝch luü tõ néi bé khu vùc n«ng nghiÖp chiÕm vai trß quan träng. Andrew D. Foster, Mark R. Rosenzweig (2003) cho r»ng viÖc lu©n chuyÓn vµ më réng vèn sÏ lµm gia t¨ng thu nhËp ë khu vùc n«ng th«n. Yang Yao (1998), ®· ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ c¹nh tranh trong thÞ tr−êng lao ®éng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n [124]. Theo Susan H.Whiting (2000), Lin, Justin Yifu, Yang Yao (2001) vµ nhiÒu nhµ nghiªn cøu kh¸c, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ lu«n chiÕm vÞ trÝ ®Æc biÖt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp n«ng th«n [120,121, 127]. 3.2. ë ViÖt Nam Sù nghiªn cøu vÒ ngµnh nghÒ ë n«ng th«n ®· ®−îc b¾t ®Çu tõ rÊt sím. “D− ®Þa chÝ” cña NguyÔn Tr·i thÕ kû XV, “Hoµng ViÖt d− ®Þa chÝ” cña Phan Huy Chó ®Çu thÕ kû XIX,... ®Òu cã môc thæ s¶n nãi vÒ c¸c s¶n phÈm thñ c«ng nghiÖp [32]. C«ng tr×nh nghiªn cøu cña Pierre Gourou (1936) mang tªn: “Ng−êi n«ng d©n ®ång b»ng B¾c Kú” ®· ph©n tÝch kh¸ kü cµng vai trß cña viÖc ph¸t triÓn ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng [56, 64]. Cã kh¸ nhiÒu c¸c cuéc ®iÒu tra, nghiªn cøu vÒ lµng nghÒ ®−îc c«ng bè nh− "Sè liÖu ®iÒu tra vÒ thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng" cña Bé Lao ®éng - Th−¬ng Binh - X· héi n¨m 1995; Kû yÕu “Héi th¶o 2
Quèc tÕ vÒ b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng ë ViÖt Nam” do Bé C«ng nghiÖp tæ chøc vµo th¸ng 8/1996. Mét sè nghiªn cøu kh¸c mang tÝnh tæng hîp c¸c khÝa c¹nh v¨n ho¸ - kinh tÕ - x· héi - m«i tr−êng cña lµng nghÒ nh−: Tõ ®iÓn phæ th«ng ngµnh nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam cña Phan Ngäc Liªn; B¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña D−¬ng B¸ Ph−îng; Lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ViÖt Nam cña Bïi V¨n V−îng, … §· cã mét sè c¸c ®Ò tµi vÒ kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng mét sè lµng nghÒ, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm, c¶i thiÖn vµ qu¶n lý m«i tr−êng do ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr−êng (§¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi) thùc hiÖn [9, 22, 23]. Tæng côc Thèng kª ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra vµ c«ng bè kÕt qu¶ tæng ®iÒu tra n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ thñy s¶n n¨m 2001 vµ n¨m 2006, trong ®ã cã nhiÒu th«ng tin vÒ c¸c lµng nghÒ. 4. C¸c quan ®iÓm vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu LuËn ¸n ®· vËn dông c¸c quan ®iÓm chñ yÕu sau: quan ®iÓm lÞch sö viÔn c¶nh, quan ®iÓm tæng h¬p - l·nh thæ, quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn ¸n, t¸c gi¶ luËn ¸n ®· sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p: Thu thËp vµ ph©n tÝch tæng hîp tµi liÖu, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc ®Þa, ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra x· héi häc, ph−¬ng ph¸p thèng kª, ph−¬ng ph¸p b¶n ®å, ph−¬ng ph¸p chuyªn gia. 5. Nh÷ng ®ãng gãp cña luËn ¸n - Tæng hîp vµ ®óc rót nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn liªn quan ®Õn ph¸t triÓn lµng nghÒ. - Ph©n tÝch lµm râ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng, thùc tr¹ng ph¸t triÓn lµng nghÒ tØnh B¾c Ninh, ®Æc biÖt ®· ®¸nh gi¸ b−íc ®Çu hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi vµ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi vµ m«i tr−êng ®èi víi sù ph¸t triÓn lµng nghÒ cña tØnh trong giai ®o¹n hiÖn nay. - Cung cÊp nh÷ng luËn cø khoa häc, ®inh h−íng vµ gi¶i ph¸p cho viÖc ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c lµng nghÒ ë B¾c Ninh trong nh÷ng n¨m tíi. 6. CÊu tróc cña luËn ¸n LuËn ¸n gåm phÇn Më ®Çu, 3 ch−¬ng chÝnh, KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ. Ngoµi ra cßn cã 5 b¶n ®å, 18 b¶ng sè liÖu, 7 h×nh, 128 tµi liÖu tham kh¶o, 4 website liªn quan, 8 phô lôc. 3
Ch−¬ng 1: C¬ së lý luËn vμ thùc tiÔn vÒ lμng nghÒ 1.1. C¬ së lý luËn 1.1.1. Mét sè quan niÖm vÒ lµng nghÒ vµ ph©n lo¹i lµng nghÒ Trong môc nµy, t¸c gi¶ luËn ¸n ®· ®−a ra kh¸i niÖm lµng nghÒ nh− sau: - Lµng nghÒ lµ mét hoÆc nhiÒu côm d©n c− trªn ®Þa bµn mét x·, cã c¸c ho¹t ®éng ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, kinh doanh ®éc lËp vµ ®¹t tíi mét tû lÖ nhÊt ®Þnh vÒ lao ®éng lµm nghÒ còng nh− møc thu nhËp tõ nghÒ so víi tæng sè lao ®éng vµ thu nhËp cña lµng. - Lµng nghÒ truyÒn thèng lµ lµng cã nghÒ truyÒn thèng ®−îc h×nh thµnh tõ l©u ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Õn ngµy nay. Lµng nghÒ ph¶i tháa m·n 2 tiªu chÝ c¬ b¶n sau:1) Tû lÖ lao ®éng lµm nghÒ ph¶i ®¹t tõ 20% - 30% tæng sè lao ®éng toµn lµng (tïy theo nghÒ); 2) Thu nhËp tõ ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp ph¶i ®¹t tõ 50% tæng thu nhËp toµn lµng trë lªn. Tuy nhiªn, mét sè lµng nghÒ truyÒn thèng, ®· cã mét thêi k× dµi h−ng thÞnh, nh−ng nay bÞ suy tho¸i, kh«ng ®¹t 2 tiªu chÝ trªn th× vÉn ®−îc x¸c ®Þnh lµ lµng nghÒ truyÒn thèng ®Ó kh«i phôc, b¶o tån vµ ph¸t triÓn. Côm c«ng nghiÖp (CCN) lµng nghÒ lµ mét h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé kinh tÕ gia ®×nh kinh doanh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô… Môc tiªu x©y dùng nh÷ng CCN nµy lµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ cho thÞ tr−êng, t¹o thu nhËp cho ng−êi lao ®éng vµ kh¾c phôc « nhiÔm m«i tr−êng, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng tèt h¬n vµ h×nh thµnh ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho s¶n xuÊt kinh doanh. C¨n cø vµo c¸c tiªu chÝ, môc tiªu kh¸c nhau mµ cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i lµng nghÒ kh¸c nhau. NÕu ph©n lo¹i dùa trªn ph−¬ng thøc s¶n xuÊt vµ lo¹i h×nh s¶n phÈm th× cã 6 lo¹i lµng nghÒ: lµng nghÒ thñ c«ng, lµng nghÒ thñ c«ng mÜ nghÖ, lµng nghÒ c«ng nghiÖp tiªu dïng, lµng nghÒ chÕ biÕn l−¬ng thùc thùc phÈm, lµng nghÒ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng vµ lµng nghÒ bu«n b¸n vµ dÞch vô. NÕu ph©n lo¹i theo sè l−îng nghÒ vµ thêi gian lµm nghÒ, cã 4 lo¹i h×nh lµng nghÒ: lµng mét nghÒ, lµng nhiÒu nghÒ, lµng nghÒ truyÒn thèng vµ lµng nghÒ míi. Kh¸i niÖm lµng nghÒ, tiªu chÝ lµng nghÒ, ph©n lo¹i lµng nghÒ cã thÓ thay ®æi theo thêi gian còng nh− môc ®Ých nghiªn cøu. 1.1.2. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ LuËn ¸n ®· ®i s©u ph©n tÝch c¸c nh©n tè chñ yÕu: (1) VÞ trÞ ®Þa lý; (2) D©n c− lao - ®éng; (3) Nguyªn liÖu, vèn; (4) C«ng nghÖ vµ kü thuËt s¶n xuÊt; (5) C¬ së h¹ tÇng; (6) C¬ chÕ chÝnh s¸ch; (7) ThÞ tr−êng. 4
LÞch sö ph¸t triÓn c¸c cho thÊy c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ë n−íc ta ®Òu cã vi trÝ thuËn lîi vÒ giao th«ng hoÆc gÇn nguån nguyªn liÖu. ChÊt l−îng nguån lao ®éng, c¸c yÕu tè truyÒn thèng, quy −íc cña dßng hä cã nh÷ng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ. Nguyªn liÖu, vèn lµ nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo hÕt søc quan träng bao trïm lªn toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña lµng nghÒ, trong ®ã vèn lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. NÕu nh− c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµm t¨ng n¨ng suÊt, h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr−êng th× kü thuËt truyÒn thèng lµm t¨ng tÝnh ®a d¹ng vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng s¶n phÈm cña lµng nghÒ. C¬ së h¹ tÇng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng hç trî ph¸t triÓn lµng nghÒ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®iÖn, n−íc, giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi sù ph¸t triÓn lµng nghÒ. NÕu nh÷ng quy chÕ nghiªm ngÆt trong c¸c lµng nghÒ lµ biÖn ph¸p ®Ó gi÷ bÝ mËt vµ bÝ quyÕt nghÒ nghiÖp th× nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n−íc cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn hay suy vong cña c¸c lµng nghÒ. Trong khi ®ã, thÞ tr−êng lµ yÕu tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ. C¸c nh©n tè kÓ trªn cã ¶nh h−ëng tæng hîp tíi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña c¸c lµng nghÒ. Tïy ®iÒu kiÖn lÞch sö cña nÒn kinh tÕ mµ c¸c yÕu tè nµy ®ãng vai trß quan träng kh¸c nhau. C¸c nh©n tè nµy th−êng xuyªn biÕn ®éng nªn ph¶i cã dù b¸o xu h−íng biÕn ®éng cña tõng nh©n tè ®Ó ®Þnh h−íng ph¸t triÓn lµng nghÒ mét c¸ch phï hîp. 1.1.3. C«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n C«ng nghiÖp hãa n«ng th«n lµ qu¸ tr×nh ®−a c«ng nghiÖp vÒ n«ng th«n [66, 106]. D−íi t¸c ®éng cña c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n, bé mÆt n«ng th«n thay ®æi m¹nh: c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng ®−îc ®iÒu chØnh, c¬ së h¹ tÇng ®−îc hiÖn ®¹i hãa, c¸c quan hÖ s¶n xuÊt thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ x· héi kh¸c ë n«ng th«n còng biÕn ®æi theo. Nhê ®Èy m¹nh CNH n«ng th«n mµ t¨ng ®−îc tû lÖ hé ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp vµ tû lÖ hé cã nguån thu chÝnh tõ phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, ®ång thêi gi¶m tû träng hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mét c¸ch t−¬ng øng. §Ó ®Èy m¹nh CNH n«ng th«n ë n−íc ta, cÇn t¹o trong n«ng th«n m«i tr−êng ban ®Çu thÝch hîp ®Ó cã thÓ tiÕp nhËn nh÷ng chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p cô thÓ cña qu¸ tr×nh CNH. Muèn vËy cÇn x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n míi, thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nguån nh©n lùc vµ båi d−ìng nh©n tµi. ViÖc thùc hiÖn ph©n c«ng l¹i lao ®éng trong n«ng th«n ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n vµ ®« thÞ hãa n«ng th«n, sao cho 5
ng−êi n«ng d©n "ly n«ng bÊt ly h−¬ng". NhiÒu thÞ trÊn nhá ®−îc ph¸t triÓn lµm n¬i tËp trung c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, n¬i −¬m t¹o vµ ph¸t triÓn kü thuËt, c«ng nghÖ phôc vô n«ng th«n. C¸c ®iÓm d©n c− ®−îc quy ho¹ch l¹i cho phï hîp víi ph©n bè lao ®éng vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng sèng vïng n«ng th«n ®Ó vÉn gi÷ nguyªn ®−îc khung c¶nh thiªn nhiªn ®Æc tr−ng lµng quª, nh−ng l¹i cã ®−îc nh÷ng tiÖn nghi ®êi sèng hiÖn ®¹i nh− ë c¸c ®« thÞ. 1.2. C¬ së thùc tiÔn 1.2.1. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn lµng nghÒ ë mét sè n−íc Trong luËn ¸n ®· nghiªn cøu kinh nghiÖm ph¸t triÓn lµng nghÒ cña mét sè n−íc nh− NhËt B¶n, Trung Quèc, Th¸i Lan, Ên §é, Hµn Quèc vµ In®« nªxia. Kinh nghiÖm cña c¸c n−íc nµy chØ ra r»ng qu¸ tr×nh CNH n«ng th«n lu«n g¾n víi sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ, vµ sù ph¸t triÓn lµng nghÒ gãp phÇn quan träng ph¸t huy nguån lùc t¹i chç, ®Èy m¹nh ®« thÞ hãa n«ng th«n vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®« thÞ trong qu¸ tr×nh CNH n«ng th«n. Kinh nghiÖm cña c¸c n−íc nµy còng cho thÊy: Båi d−ìng, ®µo t¹o nguån lùc lao ®éng ë n«ng th«n lµ gi¶i ph¸p quan träng nh»m ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ; CÇn gi÷ l¹i nh÷ng nÐt ®Æc s¾c riªng cña lµng nghÒ vµ ®©y lµ thÕ m¹nh nh»m lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm lµng nghÒ; Nhµ n−íc ®ãng vai trß quan träng th«ng qua c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn lµng nghÒ. 1.2.2. Vai trß cña lµng nghÒ trong qu¸ tr×nh CNH n«ng th«n ë n−íc ta Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ ®· lµm biÕn ®æi s©u s¾c c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ T¹i c¸c ®Þa ph−¬ng cã nhiÒu lµng nghÒ ph¸t triÓn, b×nh qu©n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp n«ng th«n chiÕm kho¶ng 40 - 70% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp toµn tØnh nh− Th¸i B×nh, B¾c Ninh, Nam §Þnh, Hµ T©y (cò),... Mét sè lµng nghÒ nh− dÖt Ph−¬ng La (Th¸i B×nh), gèm B¸t Trµng (Hµ Néi), lôa V¹n Phóc, kh¶m trai Chuyªn Mü (Hµ T©y (cò)),... thu nhËp tõ ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp chiÕm tõ 70 - 98% tæng thu nhËp cña lµng. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c lµng nghÒ ®· t¹o ra khèi l−îng hµng hãa ®a d¹ng phong phó phôc vô cho tiªu dïng vµ xuÊt khÈu Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm cña c¸c lµng nghÒ n¨m 2005 ®¹t trªn 45 ngµn tØ ®ång. T¹i c¸c tØnh Nam §Þnh, Th¸i B×nh, Hµ T©y (cò), gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh nghÒ, lµng nghÒ ®¹t tõ hµng tr¨m ®Õn hµng ngµn tØ ®ång mçi n¨m. HiÖn nay 60% s¶n phÈm lµng nghÒ ®−îc tiªu thô trong n−íc, 40% ®−îc xuÊt khÈu ra n−íc ngoµi; kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng liªn tôc vµ ®¹t 750 triÖu USD n¨m 2007. 6
Lµng nghÒ gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho d©n c− n«ng th«n. Trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c lµng nghÒ trªn kh¾p c¶ n−íc ®· gãp phÇn thu hót kho¶ng 11 triÖu lao ®éng, chiÕm 30% lùc l−îng lao ®éng trong n«ng th«n [14]. Thu nhËp tõ s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp th−êng gÊp 3 - 4 lÇn thu nhËp thuÇn n«ng vµ chiÕm kho¶ng 70% thu nhËp cña c¸c hé n«ng d©n kiªm nghÒ. Ph¸t triÓn lµng nghÒ gãp phÇn thu hót vèn nhµn rçi ë n«ng th«n, tËn dông thêi gian n«ng nhµn vµ h¹n chÕ di d©n tù do. Quy m« s¶n xuÊt nhá trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thñ c«ng th× ®ã lµ mét lîi thÕ ®Ó c¸c lµng nghÒ cã thÓ huy ®éng c¸c lo¹i vèn nhµn rçi nhá trong d©n vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. B×nh qu©n, c¸c hé, c¸c c¬ së ngµnh nghÒ thu hót lao ®éng nhµn rçi tõ 2 - 5 ng−êi/hé vµ 8 - 10 ng−êi/c¬ së, gãp phÇn h¹n chÕ qu¸ tr×nh di c− tù do ra ®« thÞ. Ph¸t triÓn lµng nghÒ gãp phÇn gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc vµ ph¸t triÓn du lÞch. C¸c s¶n phÈm cña lµng nghÒ truyÒn thèng lµ sù kÕt tinh, sù giao l−u vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa, v¨n minh l©u ®êi cña d©n téc. §©y còng chÝnh lµ mét d¹ng tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cã thÓ khai th¸c nh»m ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch lµng nghÒ. 1.2.3. Thùc tiÔn lµng nghÒ ViÖt Nam LÞch sö ph¸t triÓn lµng nghÒ lu«n g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn v¨n ho¸ vµ kinh tÕ cña n−íc ta. Trªn c¬ së tham kh¶o c¸c tµi liÖu kh¸c nhau, luËn ¸n ®· kh¸i qu¸t sù ph¸t triÓn lµng nghÒ qua c¸c thêi kú: a) Thêi tiÒn sö; b) Thêi phong kiÕn ®éc lËp; c) Thêi Ph¸p thuéc (1858 - 1945); d) Thêi kú tõ 1945 ®Õn nay. Lµng nghÒ ViÖt Nam vèn lµ mét bé phËn cña kinh tÕ n«ng th«n vµ g¾n bã víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ë c¸c lµng nghÒ ®· cã sù kÕt hîp gi÷a c«ng nghÖ truyÒn thèng vµ c«ng nghÖ míi trong s¶n xuÊt; m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña lµng nghÒ ngµy cµng phong phó h¬n; thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm lµng nghÒ cã nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc; ph©n c«ng lao ®éng vµ sö dông lao ®éng lµng nghÒ ngµy cµng s©u s¾c vµ réng r·i h¬n. Tuy nhiªn, do sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ ®ang ®øng tr−íc nguy c¬: m«i tr−êng lµng nghÒ ®ang bÞ « nhiÔm nÆng. B¾c Ninh n»m trong mét vïng ®Þa kinh tÕ, ®Þa v¨n hãa hÕt søc ®Æc thï lµ ®ång b»ng s«ng Hång. §©y lµ n¬i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhiÒu nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng næi tiÕng cña n−íc ta: nghÒ lµm giÊy dã, dÖt t¬ lôa, lµm ®å gèm, ®óc ®ång, ch¹m kh¾c gç, s¬n mµi, kh¶m trai, tranh d©n 7
gian,... HiÖn nay, ®ång b»ng s«ng Hång lµ vïng cã mËt ®é tËp trung c¸c lµng nghÒ lín nhÊt n−íc (45,3%). Mét sè lµng nghÒ ®· më réng ph¹m vi thµnh x· nghÒ nh− Nam Cao, Hång Th¸i (Th¸i B×nh), hoÆc ®−îc quy ho¹ch thµnh c¸c CCN lµng nghÒ nh− c¸c ®Þa ph−¬ng B¾c Ninh, Hµ T©y (cò)… T¹i ®©y ®· diÔn ra qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa tù ph¸t, thu hót lao ®éng c¸c khu vùc kh¸c ®Õn lµm thuª. Ch−¬ng 2 : c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng vμ Thùc tr¹ng ph¸t triÓn lμng nghÒ B¾c Ninh 2.1. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng 2.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý B¾c Ninh lµ tØnh thuéc vïng ®ång b»ng s«ng Hång, trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé, liÒn kÒ víi Thñ ®« Hµ Néi, giao th−¬ng thuËn lîi víi c¸c tØnh kh¸c trong n−íc vµ víi c¸c n−íc trong khu vùc. Trong tiÕn tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc, xø B¾c lµ quª h−¬ng cña nhiÒu danh nh©n, lµ n¬i ph¸t tÝch v−¬ng triÒu Lý, mét trong nh÷ng triÒu ®¹i ph¸t triÓn rùc rì nhÊt lÞch sö phong kiÕn ViÖt Nam. B¾c Ninh ®· sím trë thµnh vïng ®Êt v¨n hiÕn víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, v¨n hãa phong phó, trong ®ã bao gåm cã c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña lµng nghÒ. 2.1.2. Nguån nguyªn liÖu Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp B¾c Ninh nãi chung, c«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng (trong ®ã cã lµng nghÒ), tµi nguyªn t¹i chç chØ ®ãng gãp mét phÇn nhá vµo c¬ së nguyªn liÖu, n¨ng l−îng, phÇn cßn l¹i dùa trªn nguyªn liÖu nhËp tõ ngoµi tØnh. - Tµi nguyªn rõng cña B¾c Ninh kh«ng lín, chñ yÕu lµ rõng trång, ph©n bè tËp trung ë QuÕ Vâ vµ Tiªn Du. - B¾c Ninh lµ tØnh nghÌo vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n, chñ yÕu chØ cã vËt liÖu x©y dùng nh− ®Êt sÐt lµm g¹ch, ngãi, gèm víi tr÷ l−îng kho¶ng 4 triÖu tÊn ë QuÕ Vâ vµ Tiªn Du, ®Êt sÐt lµm g¹ch chÞu löa ë thµnh phè B¾c Ninh, than bïn ë Yªn Phong víi tr÷ l−îng 60.000 - 200.000 tÊn. 2.1.3. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi Di s¶n lÞch sö - v¨n ho¸ B¾c Ninh nay, trÊn Kinh B¾c x−a lµ vïng ®Êt v¨n hiÕn l©u ®êi vµ ®iÒu nµy cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ. Vµo thêi nhµ Lý, c¶ n−íc cã 64 lµng nghÒ, riªng B¾c Ninh ®· cã 14 lµng. NhiÒu lµng nghÒ vÉn l−u gi÷ ®−îc c¸c tµi liÖu vÒ sù ra ®êi cña nghÒ, «ng tæ nghÒ, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lµng nghÒ vµ hµng n¨m vÉn tæ chøc giç tæ, ph¸t triÓn thµnh 8
héi lµng. Mét sè nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng quan träng vµ næi tiÕng ®−îc ra ®êi, ph¸t triÓn rùc rì trªn c¸c lµng quª cña B¾c Ninh. Nh÷ng thî khÐo cña chèn Kinh B¾c x−a ®· gãp mÆt lµm nªn Hµ Néi 36 phè ph−êng tõ xa x−a. Cã thÓ nãi, cïng víi c¸c tØnh kh¸c cña B¾c Bé, B¾c Ninh lµ c¸i n«i cña rÊt nhiÒu nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng. D©n c− vµ nguån lao ®éng N¨m 2007, d©n sè B¾c Ninh lµ 1.028.800 ng−êi, tû lÖ gia t¨ng tù nhiªn 1,07%. C¬ cÊu d©n sè: nhãm 0 - 14 tuæi chiÕm tíi 27,7%; nhãm 15 - 64 tuæi kho¶ng 66%. Ph©n bè d©n c− B¾c Ninh tËp trung chñ yÕu ë khu vùc n«ng th«n víi tØ lÖ 86,8% d©n sè. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm 65% tæng d©n sè B¾c Ninh víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 1,35%/n¨m. Trong tæng d©n sè cña tØnh, sè ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng ë nhãm 15 - 29 tuæi chiÕm 32,1%, tõ 30 - 39 tuæi chiÕm 27,8%, tõ 40 tuæi trë lªn chiÕm 40,1%. Tr×nh ®é häc vÊn cña ng−êi lao ®éng ë B¾c Ninh kh¸ cao: n¨m 2006, 70,6% tèt nghiÖp TiÓu häc vµ Trung häc s¬ së, 21,36% tèt nghiÖp Trung häc phæ th«ng; tØ lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o chuyªn m«n kÜ thuËt lµ 30% (n¨m 2001 míi ®¹t 22,8%). Lµ tØnh cã nhiÒu nghÒ vµ lµng nghÒ xuÊt hiÖn tõ hµng tr¨m n¨m nay nªn ®éi ngò ®«ng ®¶o thî thñ c«ng trong c¸c lµng nghÒ B¾c Ninh kÕ thõa ®−îc kü thuËt vµ kinh nghiÖm cæ truyÒn. Hä còng dÔ thÝch nghi víi kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi, nhanh nh¹y víi sù biÕn ®éng cña thÞ tr−êng ®Ó chuyÓn ®æi ngµnh hµng s¶n xuÊt thÝch hîp. C¬ së h¹ tÇng HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng B¾c Ninh ®−îc ®Çu t− ph¸t triÓn kh¸ ®ång bé, thuËn lîi cho qu¸ tr×nh CNH n«ng th«n: 100% sè x· ë B¾c Ninh cã ®iÖn, cã ®−êng « t« xuèng tËn trung t©m x·; c¸c x· ®Òu cã tr¹m x¸, tr−êng häc vµ chî; 100% b−u ®iÖn huyÖn ®· ®−îc l¾p ®Æt tæng ®µi ®iÖn tö kü thuËt sè; 100% sè th«n lµng cã m¸y ®iÖn tho¹i. C¬ chÕ chÝnh s¸ch TØnh ñy, UBND tØnh B¾c Ninh ®· x©y dùng vµ ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n. TØnh ñy ®· ra NghÞ quyÕt sè 04-NQ/TU ngµy 25/5/1998 vÒ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸; NghÞ quyÕt sè 02- NQ/TU ngµy 4/5/2001 vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, côm c«ng nghiÖp lµng nghÒ. UBND tØnh ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 60/2001/Q§-UB ngµy 26/6/2001 vÒ viÖc quy ®Þnh −u ®·i khuyÕn khÝch ®Çu t− trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh; QuyÕt ®Þnh 128/Q§-UB ngµy 10/10/2005 vÒ viÖc ban hµnh 9
Quy chÕ qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp nhá vµ võa, côm c«ng nghiÖp lµng nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh; QuyÕt ®Þnh sè 133/2008/Q§-UBND ngµy 16-9-2008 phª duyÖt ch−¬ng tr×nh khuyÕn c«ng giai ®o¹n 2009-2012. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy lµ c¬ së thuËn lîi ®Ó B¾c Ninh ho¹ch ®Þnh nh÷ng ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng thÝch hîp, nh»m kh¬i dËy vµ ph¸t huy nh÷ng tiÒm n¨ng cña ®Þa ph−¬ng, thùc hiÖn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n. ThÞ tr−êng Lîi thÕ vÒ thÞ tr−êng cña B¾c Ninh lµ n»m s¸t thñ ®« Hµ Néi, n¬i tËp trung c¸c héi nghÒ nghiÖp cña c¶ n−íc. Nhê ®ã, viÖc th«ng tin vÒ thÞ tr−êng, vÒ qu¶ng c¸o mÆt hµng, vÒ triÓn l·m vµ héi chî ®−îc tæ chøc th−êng xuyªn. H¬n n÷a sù thuËn lîi vÒ giao th«ng vµ c¸c quan hÖ mËt thiÕt l©u ®êi víi phè nghÒ, ph−êng nghÒ tr−íc ®©y lµm cho t¨ng kh¶ n¨ng khai th¸c tiÒm n¨ng vÒ thÞ tr−êng. ViÖc gia nhËp WTO, sù thu hót ngµy cµng ®«ng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam ®· t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng míi trong më réng thÞ tr−êng cho lµng nghÒ. 2.1.4. §¸nh gi¸ chung ThuËn lîi: B¾c Ninh lµ tØnh cã nhiÒu nghÒ vµ lµng nghÒ truyÒn thèng; lùc l−îng lao ®éng ®«ng ®¶o, cã ®«i bµn tay khÐo lÐo vµ kinh nghiÖm ®−îc ®óc kÕt tõ l©u ®êi; c¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh chuyÓn dÞch theo h−íng tÝch cùc, h¹ tÇng c¬ së ®−îc x©y dùng ®ång bé; chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cã nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch mang tÝnh ®ét ph¸ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ lµng nghÒ nãi riªng. Khã kh¨n: Nguån tµi nguyªn t¹i chç h¹n chÕ; tû lÖ lao ®éng ch−a qua ®µo t¹o cßn cao; kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an toµn lao ®éng vµ c¸c tiªu chuÈn m«i tr−êng cßn thÊp do quy m« s¶n xuÊt nhá, thiÕu vèn... 2.2. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn lµng nghÒ B¾c Ninh 2.2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ nÒn kinh tÕ B¾c Ninh B¾c Ninh cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ kh¸ cao vµ bÒn v÷ng. Tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n thêi kú 1997-2006 lµ 13,5%, ®øng thø 2 trong c¸c tØnh ®ång b»ng S«ng Hång (sau VÜnh Phóc). C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch kh¸ nhanh. Tû träng trong GDP cña khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng t¨ng nhanh tõ 23,8% n¨m 1997 lªn 51% n¨m 2007. Tû träng khu vùc n«ng, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n gi¶m tõ 40,1% n¨m 1997 xuèng 18,7% n¨m 2007. Khu vùc dÞch gi¶m tõ 36,1% n¨m 1997 xuèng 30,3% n¨m 2007. 10
2.2.2. Thùc tr¹ng lµng nghÒ B¾c Ninh Sè l−îng lµng nghÒ vµ ph©n bè lµng nghÒ B¾c Ninh hiÖn nay cã 63 lµng nghÒ (t¨ng thªm 5 lµng so víi n¨m 2002), ph©n bè ë 37 x· thuéc 8 huyÖn và thµnh phè trªn ®Þa bµn tØnh. Lµng nghÒ ph©n bè kh«ng ®Òu, tËp trung nhiÒu vµ ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c huyÖn Tõ S¬n (18 lµng) vµ Yªn Phong (13 lµng). C¸c nhãm ngµnh nghÒ cã sù tham gia cña nhiÒu lµng nghÒ nhÊt lµ: chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm (16 lµng), chÕ biÕn gç vµ méc cao cÊp (9 lµng nghÒ) vµ m©y tre ®an (7 lµng). C¸c lµng nghÒ chÕ biÕn l−¬ng thùc, thùc phÈm tËp trung nhiÒu nhÊt ë Yªn Phong (8/16 lµng nghÒ). C¸c lµng nghÒ m©y, tre ®an ph©n bè nhiÒu ë Gia B×nh (5/7 lµng nghÒ). C¸c lµng nghÒ chÕ biÕn ®å gç cao cÊp tËp trung chñ yÕu ë Tõ S¬n (8/9 lµng nghÒ). Bªn c¹nh ®ã lµ c¸c lµng nghÒ kh¸c cã truyÒn thèng l©u ®êi vµ næi tiÕng kh¾p toµn quèc nh− lµng x©y dùng §×nh C¶, Néi DuÖ; lµng th−¬ng m¹i (tr−íc kia gäi lµ lµng bu«n) Phï L−u; lµng gèm Phï L·ng; lµng tranh d©n gian §«ng Hå,... Sù ph¸t triÓn tËp trung cña c¸c lµng nghÒ lµ c¬ së cho viÖc h×nh thµnh c¸c tiÓu vïng nghÒ trong t−¬ng lai, nhÊt lµ khi phÇn lín c¸c lµng nghÒ ë ®©y ®· ph¸t triÓn v−ît ra khái ph¹m vi lµng ®Ó trë thµnh c¸c x· nghÒ. Lao ®éng trong c¸c lµng nghÒ Sè l−îng lao ®éng lµng nghÒ B¾c Ninh biÕn ®éng m¹nh, phô thuéc vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt cña c¸c lµng nghÒ qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. B¶ng 2.1: Lao ®éng lµng nghÒ B¾c Ninh qua c¸c n¨m (ngµn ng−êi) 1997 2000 2002 2004 2006 Tèc ®« t¨ng b×nh qu©n n¨m (%) L§ toµn tØnh 524,8 564,7 577,3 589,5 611,6 1,72 L§ c«ng nghiÖp 32,0 53,1 89,9 95,1 114,7 15,2 L§ lµng nghÒ 26,6 46,4 80,8 81,2 100,6 15,9 Nguån: Côc thèng kª B¾c Ninh cung cÊp Nh÷ng n¬i cã lµng nghÒ ph¸t triÓn m¹nh nh− Tõ S¬n, Yªn Phong tèc ®é t¨ng lao ®éng tõ 18% - 19%/n¨m. Mét sè n¬i kh¸c, lao ®éng lµm nghÒ t¨ng chËm h¬n tõ 9% - 12%/n¨m nh− Gia B×nh, QuÕ Vâ. Trong c¬ chÕ thÞ tr−êng, ngoµi tr×nh ®é tay nghÒ cña ng−êi lao ®éng, kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh lµ yÕu tè quan träng ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng ngµnh nghÒ. Tuy nhiªn, chØ cã 19,4% chñ hé ®−îc pháng vÊn t¹i c¸c lµng nghÒ ®· tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc. §iÒu nµy lµm h¹n chÕ n¨ng lùc cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong viÖc 11
øng dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt, x¸c ®Þnh c¬ cÊu mÆt hµng, lùa chän ®èi t¸c vµ t×m kiÕm thÞ tr−êng tiªu thô trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay. C«ng nghÖ s¶n xuÊt C¸c lµng nghÒ ®· chó ý h¬n ®Õn viÖc ®−a m¸y mãc thiÕt bÞ vµo s¶n xuÊt nh−ng møc ®é øng dông c«ng nghÖ còng kh¸c nhau tïy theo tõng c«ng ®o¹n vµ lo¹i h×nh lµng nghÒ. T¹i c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn nh− méc §ång Kþ, ®ång §¹i B¸i, giÊy Phong Khª tû lÖ c¸c hé sö dông c«ng nghÖ thñ c«ng vµ b¸n c¬ khÝ vÉn cßn kh¸ cao. B¶ng 2.2: Tû lÖ c«ng nghÖ s¶n xuÊt t¹i c¸c lµng nghÒ (%) Lµng nghÒ Ngµnh SX Thñ c«ng B¸n c¬ khÝ C¬ khÝ hãa Céng §ång Kþ Méc mÜ nghÖ 25,8 64,5 9,7 100 Phong Khª GiÊy 14,3 54,3 31,4 100 Ch©u Khª S¾t, thÐp 3,6 85,7 10,7 100 Tam §a R−îu 84 16 0 100 Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra, pháng vÊn cña t¸c gi¶ luËn ¸n, n¨m 2007 KÕt qu¶ kh¶o s¸t cña t¸c gi¶ luËn ¸n t¹i c¸c lµng nghÒ B¾c Ninh cho thÊy phÇn lín m¸y mãc t¹i c¸c lµng nghÒ lµ thiÕt bÞ th¶i lo¹i tõ c¸c DN nhµ n−íc (32%) hoÆc do ®Æt hµng s¶n xuÊt trong n−íc (40%), ngoµi ra lµ tù chÕ (20%). ChØ cã 8% lµ nhËp ngo¹i. ThiÕt bÞ ch¾p v¸, thÕ hÖ c«ng nghÖ l¹c hËu d· dÉn ®Õn tû lÖ hao hôt nguyªn, nhiªn liÖu cao. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm gia t¨ng t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng t¹i c¸c lµng nghÒ B¾c Ninh. C¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh C¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt t¹i lµng nghÒ B¾c Ninh gåm: hé gia ®×nh, hîp t¸c x·, doanh nghiÖp t− nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, trong ®ã hé gia ®×nh chiÕm 98% sè c¬ së s¶n xuÊt. Sù ph©n bè vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt cã sù kh¸c nhau tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nghÒ vµ lµng nghÒ ë c¸c ®Þa ph−¬ng. S¶n phÈm vµ tiªu thô s¶n phÈm cña lµng nghÒ B¾c Ninh Nh÷ng ngµnh nghÒ cã khèi l−îng s¶n phÈm t−¬ng ®èi lín ®−îc tiªu thô phæ biÕn trªn thÞ tr−êng lµ méc mü nghÖ §ång Kþ, s¾t §a Héi, giÊy Phong Khª,... Tuy nhiªn, mét sè s¶n phÈm kh¸c nh− tranh d©n gian, hµng may mÆc, gèm sø d©n dông,... ®ang ë thÕ bÊt lîi trong c¹nh tranh víi c«ng nghiÖp ®« thÞ vµ hµng ngo¹i nhËp. C¸c hé s¶n xuÊt tæ chøc tù tiªu thô s¶n phÈm lµ chÝnh. HiÖn nay, c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp t− nh©n ®· cã vai trß ®¸ng kÓ trong viÖc tham gia tiªu thô s¶n phÈm lµng nghÒ, trong khi vai trß cña c¸c hîp t¸c x· vµ doanh nghiÖp Nhµ n−íc cßn ch−a râ rµng. 12
Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm lµng nghÒ B¾c Ninh ®· t¨ng lªn vµ ®¹t b×nh qu©n 5,2 - 6 triÖu USD/n¨m, chiÕm tõ 25% - 30% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ®Þa ph−¬ng. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c lµng nghÒ Theo ®¸nh gi¸ cña Së C«ng Th−¬ng tØnh B¾c Ninh (2007), cã thÓ ph©n ra ba nhãm chÝnh: a) C¸c lµng nghÒ ho¹t ®éng tèt: C¸c lµng nghÒ nµy thu hót trªn 60% lao ®éng ®Þa ph−¬ng víi møc thu nhËp trung b×nh tõ 1 - 1,4 triÖu ®ång/ng−êi/th¸ng; S¶n phÈm kh«ng chØ ®−îc tiªu thô trong n−íc mµ cßn ®−îc xuÊt khÈu. Lo¹i nµy cã 27 lµng (chiÕm kho¶ng 43%) trong ®ã cã 15 lµng nghÒ truyÒn thèng. b) C¸c lµng nghÒ ho¹t ®éng trung b×nh: C¸c lµng nghÒ nµy thu hót kho¶ng tõ 30 - 60% sè lao ®éng trong lµng víi møc thu nhËp b×nh qu©n tõ 400.000® - 800.000®/ng−êi/th¸ng; S¶n phÈm chñ yÕu tiªu thô néi ®Þa. Thuéc nhãm nµy cã 20 lµng (chiÕm kho¶ng 32%), chñ yÕu gåm nh÷ng lµng nghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n (mú g¹o, bón, b¸nh, nÊu r−îu), d©u - t»m - t¬, méc d©n dông, m©y tre ®an. c) C¸c lµng nghÒ ®ang khã kh¨n, mai mét: C¸c lµng nghÒ nµy chØ thu hót d−íi 30% lao ®éng trong lµng víi møc thu nhËp b×nh qu©n d−íi 400.000®/ng−êi th¸ng; Tiªu thô s¶n phÈm gÆp khã kh¨n do kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu hiÖn nay cña thÞ tr−êng vÒ chÊt l−îng, mÉu m·, gi¸ c¶… Lo¹i nµy cã 16 lµng (chiÕm 15%) trong ®ã cã 6 lµng nghÒ truyÒn thèng, s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm gèm d©n dông, tranh d©n gian, dông cô cÇm tay… LuËn ¸n ®· giíi thiÖu kh¸i qu¸t mét sè lµng nghÒ tiªu biÓu cña B¾c Ninh trong nh÷ng n¨m võa qua nh−: lµng méc mü nghÖ §ång Kþ, lµng gß ®óc ®ång §¹i B¸i, lµng giÊy Phong Khª, lµng s¾t §a Héi. 2.2.3. M« h×nh côm c«ng nghiÖp (CCN) lµng nghÒ HiÖn nay trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh ®ang tån t¹i hai lo¹i CCN lµng nghÒ: CCN lµng nghÒ ®a nghÒ nh− CCN §ång Nguyªn, Phï ChÈn, Kh¾c NiÖm,… vµ CCN lµng nghÒ ®¬n nghÒ nh− Ch©u Khª (s¶n xuÊt thÐp), §ång Quang (s¶n xuÊt ®å gç mü nghÖ). TÝnh ®Õn n¨m 2007, B¾c Ninh ®· quy ho¹ch vµ ®Çu t− x©y dùng ®−îc 26 CCN lµng nghÒ víi tæng diÖn tÝch 661,4 ha, trong ®ã 19 CCN ®· cã c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Çu t− vµ ®i vµo ho¹t ®éng. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c CCN lµng nghÒ B¾c Ninh t¨ng qua c¸c n¨m vµ ®¹t trªn 3.361 tû ®ång (n¨m 2006) chiÕm kho¶ng 64,3% GTSX lµng nghÒ vµ 40 % GTSX c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2006, cã trªn 15.000 lao ®éng lµm viÖc trong c¸c CCN lµng nghÒ B¾c Ninh víi møc thu nhËp b×nh qu©n tõ 800.000 - 1.200.000®/lao ®éng/th¸ng. 13
2.3. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña lµng nghÒ B¾c Ninh 2.3.1. HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi Gi¸ trÞ s¶n xuÊt N¨m 2006 GTSX lµng nghÒ B¾c Ninh ®¹t trªn 5.226 tû ®ång vµ chiÕm 61,8% GTSX toµn ngµnh c«ng nghiÖp (n¨m 2001chiÕm 44,4%). B¶ng 2. 3: GTSX n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, lµng nghÒ tØnh B¾c Ninh qua c¸c n¨m (tØ ®ång, gi¸ so s¸nh 1994) Tèc ®é t¨ng 2001 2002 2003 2004 2005 2006 TB n¨m (%) N«ng nghiÖp 1671 1801 1876 1965 2019 2025 3,9 C«ng nghiÖp 2589 3487 4201 5269 6720 8448 26,7 T§: Lµng nghÒ 1150 1513 1979 2578 4128 5227 35,4 GTSX lµng nghÒ / 44,4 43,4 47,1 48,9 61,4 61,9 7,0 GTSXCN(%) Nguån: Xö lÝ tõ sè liÖu gèc cña Côc thèng kª B¾c Ninh ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ lao ®éng Tû träng GTSX lµng nghÒ trong c¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh t¨ng tõ 16,7% n¨m 2001 lªn 29,7% n¨m 2006, gãp phÇn lµm t¨ng tû träng ngµnh c«ng nghiÖp tõ 37,6% n¨m 2001 lªn 47,8% n¨m 2006. T¹i nh÷ng x· cã lµng nghÒ ph¸t triÓn, tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp ®Òu chiÕm trªn 70% tæng sè hé nh− §ång Quang (93%), Phong Khª (91,1%), Ch©u Khª (90%), Phï Khª (89,8%). LuËn ¸n ®· sö dông phÇn mÒm SPSS ®−a ra mét sè ®Æc tr−ng thèng kª m« t¶ thùc tr¹ng ph©n ho¸ l·nh thæ tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp B¾c Ninh nh− sau: - Gia B×nh lµ huyÖn cã tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp ë møc trung b×nh, sè trung vÞ lµ 32,2%, ph©n phèi t−¬ng ®èi ®Òu. T¹i ®©y cã mét trÞ sè ngo¹i lai (§¹i B¸i) nhê sù ph¸t triÓn cña nghÒ gß ®óc ®ång (69,8%). - L−¬ng Tµi vµ QuÕ Vâ lµ hai huyÖn cã tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp kh¸ thÊp, trÞ sè cùc tiÓu vµ cùc ®¹i thÊp h¬n trÞ sè cùc tiÓu cña c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c. Trung vÞ cña hai nhãm nµy lÇn l−ît lµ 23,5% vµ 19,9%. - ThuËn Thµnh lµ huyÖn cã tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp kh¸ cao, kho¶ng biÕn thiªn cña tø ph©n vÞ kh¸ lín vµ ph©n phèi kh«ng ®Òu (lÖch tr¸i) do tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp tËp trung chñ yÕu ë c¸c x· cã lµng nghÒ (Hoµi Th−îng, M·o §iÒn, Song Hå, TrÝ Qu¶). 14
- Tiªn Du cã tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp kh«ng cao nh−ng xuÊt hiÖn trÞ sè ngo¹i lai ë Hoµi S¬n (72,2%) do thiÕu ®Êt s¶n xuÊt (260/390 ha ®Êt n«ng nghiÖp bÞ thu håi ®Ó cho c¸c khu c«ng nghiÖp). TØ lÖ hé phi n«ng nghiÖp (%) 100 80 Hoµi S¬n §¹i B¸i 60 40 20 0 N= 13 13 19 17 13 10 10 13 Gia B×nh QuÕ Vâ Tiªn Du TP B¾c Ninh L−¬ng Tµi ThuËn Thµnh Tõ S¬n Yªn Phong M· huyÖn H×nh 2.1: BiÓu ®å hép vÒ ph©n ho¸ tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh n¨m 2006. - Tõ S¬n lµ huyÖn cã tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp cao nhÊt tØnh, gi¸ trÞ trung vÞ ®¹t 78,1%. Gi¸ trÞ cùc tiÓu vµ cùc tiÓu ®Òu cao, d·y ph©n phèi t−¬ng ®èi ®Òu do 9/10 x· cña huyÖn ®Òu cã c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn, cã nh÷ng x· ®· trë thµnh x· nghÒ nh− H−¬ng M¹c, Ch©u Khª, §ång Nguyªn. - Thµnh phè B¾c Ninh vµ huyÖn Yªn Phong còng lµ nh÷ng ®Þa ph−¬ng cã tû lÖ hé phi n«ng nghiÖp kh¸ cao. D·y ph©n phèi biÕn thiªn lín vµ lÖch ph¶i râ nÐt nhê sù ph¸t triÓn cña c¸c x· cã lµng nghÒ nh− Phong Khª, Khóc Xuyªn, Kh¾c NiÖm (B¾c Ninh), V¨n M«n, yªn Phô, Tam §a (Yªn Phong). Thu nhËp cña ng−êi lao ®éng Thu nhËp cña c¸c hé lµm nghÒ cao h¬n c¸c hé thuÇn n«ng (tû träng trung b×nh chiÕm tõ 30 - 70% tæng thu nhËp). Nh÷ng lµng nghÒ ph¸t triÓn cã thu nhËp tõ nghÒ rÊt cao nh− Xu©n Lai, §ång Kþ b×nh qu©n ®¹t trªn 10 triÖu ®ång/ng−êi/n¨m. Vai trß cña c¸c lµng nghÒ trong c¬ cÊu thu nhËp cña ®Þa ph−¬ng cßn ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c trÞ sè ngo¹i lai ë §¹i B¸i (Gia B×nh), c¸c cùc trÞ ë L·ng Ng©m, Néi DuÖ, Yªn Phô. 15
100 TØ lÖ hé cã thu nhËp chÝnh phi NN (%) Yªn Phô 80 Néi DuÖ Hoµi S¬n §¹i B¸i 60 L·ng Ng©m 40 20 Quúnh Phó 0 N= 13 13 20 17 13 10 10 13 Gia B×nh QuÕ Vâ Tiªn Du TP B¾c Ninh L−¬ng Tµi ThuËn Thµnh Tõ S¬n Yªn Phong M· huyÖn H×nh 2. 2:BiÓu ®å hép vÒ ph©n ho¸ tû lÖ hé cã thu nhËp chÝnh tõ phi n«ng nghiÖp theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh n¨m 2006 C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng cña d©n c− n«ng th«n C¬ së h¹ tÇng cña ®Þa ph−¬ng vµ tiÖn nghi cña c¸c gia ®×nh ë lµng nghÒ ®−îc c¶i thiÖn h¬n h¼n c¸c vïng thuÇn n«ng vµ v−ît møc trung b×nh chung toµn tØnh. 2.3.2. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra cho lµng nghÒ B¾c Ninh hiÖn nay KÕt qu¶ kh¶o s¸t ý kiÕn vÒ mét sè khã kh¨n cña c¸c chñ hé nghÒ n¨m 2007 ®−îc ph¶n ¸nh ë b¶ng 2.4 d−íi ®©y. B¶ng 2. 4: Khã kh¨n chÝnh cña c¸c lµng nghÒ B¾c Ninh Møc ®é Nghiªm träng Ýt nghiªm B×nh th−êng Khã kh¨n träng ThiÕu vèn 77,8 19,8 2,4 ThiÕu mÆt b»ng 37,2 55,8 7,0 ThiÕu TT thÞ tr−êng 35,6 46,6 17,8 ThiÕu nguyªn liÖu 28,6 40,0 31,4 ThiÕu c«ng nghÖ 16,0 68,0 16,0 Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t (cña t¸c gi¶ luËn ¸n, 2007 LuËn ¸n ®· ®i s©u ph©n tÝch vÒ mét sè vÊn ®Ò cña lµng nghÒ B¾c Ninh hiÖn nay nh− vèn ®Çu t−, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, « nhiÔm m«i tr−êng, vÊn ®Ò thÞ tr−êng, tr×nh ®é qu¶n lý vµ tay nghÒ ng−êi lao ®éng. 16
Ch−¬ng 3: ®Þnh h−íng vμ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lμng nghÒ b¾c ninh theo h−íng c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n 3.1. §Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi B¾c Ninh ®Õn n¨m 2020 Trong phÇn nµy, luËn ¸n ®· kh¸i qu¸t 1) §Þnh h−íng chung, 2) Môc tiªu cô thÓ, 3) Môc tiªu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp B¾c Ninh ®Õn 2020. 3.2. ®Þnh h−íng ph¸t triÓn lµng nghÒ B¾c Ninh 3.2.1. Quan ®iÓm ph¸t triÓn LuËn ¸n ®· x¸c ®Þnh quan ®iÓm ph¸t triÓn lµng nghÒ B¾c Ninh lµ: 1) Ph¸t triÓn nghÒ vµ lµng nghÒ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h−íng CNH, H§H vµ trong chiÕn l−îc chung ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh; 2) Ph¸t triÓn lµng nghÒ ®¶m b¶o môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng; 3) Ph¸t triÓn lµng nghÒ trªn c¬ së kÕt hîp cã hiÖu qu¶ yÕu tè truyÒn thèng víi yÕu tè hiÖn ®¹i; 4) §a d¹ng hãa ngµnh nghÒ, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ thu hót ®−îc nhiÒu lao ®éng. 3.2.2. Môc tiªu cô thÓ - §Õn 2020 mçi lµng cã Ýt nhÊt cã mét nghÒ phi n«ng nghiÖp, mçi x· cã Ýt nhÊt mét lµng nghÒ, ®−a sè lµng nghÒ lªn 105 - 110 lµng. §©y còng lµ cô thÓ hãa môc tiªu cña ®Ò ¸n “Mçi lµng mét nghÒ” cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n trong giai ®o¹n 2006 - 2015. - Nhanh chãng hoµn thiÖn quy ho¹ch vµ x©y dùng 7 CCN lµng nghÒ ®· ®−îc phª duyÖt. - T¨ng tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña lµng nghÒ trong c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n lªn 75% - 78% vµo n¨m 2015 vµ trªn 80% vµo n¨m 2020. - Hµng n¨m gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 15.000 - 18.000 lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n. - PhÊn ®Êu n©ng cao tû lÖ lao ®éng ®· qua ®µo t¹o lªn trªn 50% vµo n¨m 2015. - X©y dùng m« h×nh lµng nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp kÕt hîp víi lµng v¨n ho¸ du lÞch. - KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t− më réng s¶n xuÊt, kinh doanh t¹i lµng nghÒ. 17