BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI
Nguyễn Thanh Tú
QUY HOẠCH KHU ĐÔ THỊ MỚI XÂY DỰNG CAO TẦNG
THEO HƯỚNG XANH TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Ngành: Quy hoạch vùng và đô thị
Mã số: 9580105
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Hà Nội – Năm 2025
Công trình được hoàn thành tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Thuý Loan
TS. Lê Quỳnh Chi
Phản biện 1: GS.TS. Nguyễn Quốc Thông
Phản biện 2: GS.TS. Đỗ Hậu
Phản biện 3: TS. Lê Thị Bich Thuận
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp trường họp
tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội.
Vào hồi ......giờ......Ngày ......tháng .......Năm 20...
Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia và Thư viện Trường Đại
học Xây dựng Hà Nội.
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do và sự cần thiết của đề tài
Trong bối cảnh suy thoái môi trường (MT), thiên tai, BĐKH toàn
cầu, các quốc gia trên thế giới (TG), trong đó có Việt Nam (VN), đã
và đang có nhiều nỗ lực phát triển xanh, phát triển bền vững (PTBV).
Công cuộc đô thị hoá (ĐTH) tại Việt Nam (VN) diễn ra mạnh mẽ,
có sự đóng góp của các KĐTM trong những thập kỉ gần đây. Sau gần
ba mươi năm hình thành phát triển, các KĐTM tại VN gia tăng về số
lượng, ngày càng đa dạng về loại hình, phương thức đầu tư xây dựng
(XD) cũng như loại hình bất động sản (BĐS) cung ứng ra thị trường.
Gần đây tại các đô thị (ĐT) lớn tại VN, trong đó có thành phố
(TP) Hà Nội. có xu hướng phát triển các KĐTM xây dựng cao tầng
(XDCT). Tại Hà Nội, các KĐTM XDCT cũng đã bộc lộ nhiều nhược
điểm, gây ra các nguy cơ không ‘xanh’, thách thức sự PTBV của chính
dự án (DA) KĐTM cũng như của toàn ĐT.
Tại VN chưa thấy có những nghiên cứu chuyên sâu về quy hoạch
(QH) KĐTM XDCT, càng chưa lồng ghép mục tiêu xanh. Hệ thống
quy chuẩn về quy hoạch (QH) tại VN cũng chưa có sự cập nhật, thích
ứng, theo kịp với sự phát triển dạng định cư XDCT ở quy mô KĐT mà
cơ bản là đề xuất dựa trên quy chuẩn về QH đơn vị ở (ĐVƠ) nói chung.
Định hướng QH phát triển ĐT tại Hà Nội tương lai cũng không
cho thấy những chú trọng chuyên biệt tới KĐTM XDCT. Những tiêu
chí, chỉ tiêu về QH KĐTM theo hướng xanh, đã được bước đầu nghiên
cứu đề xuất tại VN chưa có những nội dung, tiêu chí chuyên biệt cho
các dạng thức môi trường định cư (thấp tầng và cao tầng) khác nhau.
Nhìn chung, nghiên cứu đề tài “QH KĐTM XDCT theo hướng
xanh tại TP Hà Nội” là cần thiết, có tính thời sự.
2. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu
a. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu đề xuất các nguyên tắc, một
số chỉ tiêu QH và giải pháp QH KĐTM XDCT tại TP Hà Nội nhằm
giúp các KĐTM đó phát triển theo hướng xanh, hướng tới sự PTBV.
b. Mục tiêu nghiên cứu: (1) Đề xuất các quan điểm và nguyên tắc
QH KĐTM XDCT theo hướng xanh tại TP Hà Nội; (2) Đề xuất một
số chỉ tiêu QH KĐTM XDCT theo hướng xanh tại TP Hà Nội; (3) Đề
xuất các giải pháp QH KĐTM XDCT theo hướng xanh tại TP Hà Nội.
3. Đối tượng nghiên cứu: KĐTM XDCT, nhóm nhà ở (NNƠ) XDCT
4. Phạm vi nghiên cứu:
a. Phạm vi về không gian: Các KĐTM tại TP Hà Nội.
2
b. Phạm vi thời gian: Từ nay đến 2045, tầm nhìn đến 2060.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Các phương pháp (PP): (1) PP Tổng hợp, so sánh và phân tích;
(2) PP Nghiên cứu điển hình; (3) PP Sơ đồ hoá; (4) PP Điều tra xã hội
học; (5) PP Chuyên gia; (6) PP Kế thừa; (7) PP Dự báo.
LA kháo sát rộng 30 KĐTM XDCT tại TP Hà Nội để tổng quan
thực trạng, chọn ra (theo tiêu chí có cơ sở khoa học) 09 KĐTM XDCT
tiêu biểu để khảo sát sâu (nghiên cứu điển hình), XD cơ sở thực tiễn.
6. Các khái niệm và thuật ngữ:
- Các khái niệm, định nghĩa đã nêu trong pháp lý, được sử dụng
trong LA gồm: ‘KĐTM’; ‘DA KĐTM’; ‘DA đầu tư XD KĐT có nhà
ở’; ‘Đơn vị ở’ (ĐVƠ) ; ’Nhóm nhà ở (NNƠ)’; ‘Nhà ở chung cư’; ‘Nhà
ở cao tầng’. Từ đó, có thể thấy KĐTM là một khái niệm có nội hàm
‘không gian’ và nội hàm ‘quá trình sản xuất’ không gian (đầu tư XD
theo DA) được quy định pháp lý chặt chẽ. ĐVƠ là khái niệm có nội
hàm ‘không gian’ (KG) và ‘quy hoạch’ (QH).
Theo Thông tư 06/2011/TT-BXD về Quy định phân cấp CT thì
CT từ 25 tầng trở lên là CT cấp I.,LA sử dụng 25 tầng làm ngưỡng
tham chiếu về mức độ cao tầng đặc thù. LA đưa ra 2 khái niệm:
- ‘KĐTM XDCT là KĐTM gồm nhiều CT cao tầng (CT nhà ở
hoặc hỗn hợp có nhà ở) với tổng diện tích sàn của các CT cao tầng
chiếm tối thiểu 50% tổng diện tích sàn toàn KĐTM, trong đó ít nhất
50% diện tích sàn cao tầng đến từ các CT cao từ 25 tầng trở lên.
- ‘NNƠ XDCT là NNƠ gồm các CT nhà ở cao tầng, trong đó tối
thiểu 50% diện tích sàn ở cao tầng đến từ CT cao 25 tầng trở lên.
- ‘Xanh’ là khái niệm để chỉ một số thuộc tính trong XD và phát
triển, gắn với PTBV. Khái niệm này có các nội hàm: (i) Sử dụng tiết
kiệm năng lượng, tài nguyên; (ii) Giảm thiểu xả thải, phát thải khí nhà
kính; (iii) Bảo vệ và ít gây ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường (MT) ,
bảo vệ hệ sinh thái, đa dạng sinh học; (iv) Ứng phó, thích nghi với
thiên tai, BĐKH; (v) Tạo MT sống lành mạnh, tiện nghi, đáp ứng đầy
đủ nhu cầu cơ bản cho cư dân; (vi) ‘xanh’ trong suốt vòng đời.
‘Xanh’ thường được ghép cùng với các đối tượng trong XD và
phát triển, như: ‘Kiến trúc xanh’, ‘CT xanh’, ‘ĐT Xanh’.
Một số khái niệm gồm ‘ĐT nén’, ‘Phát triển theo định hướng
GTCC’ (TOD), ‘Phát triển hướng đến đi bộ’(POD), ‘Phát triển hướng
đến đạp xe’ (BOD), ‘Kết nối sinh thái’ cũng được nhắc đến và tham
chiếu tại LA.
3
7. Giá trị khoa học và thực tiễn của LA
Đề tài có ý nghĩa khoa học khi kết quả LA có thể bổ sung vào hệ
thống lý luận chuyên ngành về QH ĐT cho KĐTM XDCT theo hướng
xanh tại Hà Nội. LA góp phần đi sâu nghiên, củng cố. mở rộng nguyên
lý QH ĐVƠ cơ bản cho đặc thù ĐVƠ XDCT theo hướng xanh, tại HN.
LA là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan quản lý nhà
nước các cấp, các đơn vị tư vấn và học thuật trong lĩnh vực QH, kiến
trúc, các chủ đầu tư (CĐT) trong các công tác liên quan đến QH, phát
triển DA KTĐM XDCT theo hướng xanh. Kết quả LA là cơ sở để tiếp
tục hoàn thiện theo hướng pháp lý hóa, XD thành các tiêu chuẩn, quy
chuẩn đặc thù cho các KĐTM XDCT hướng tới PTBV. Giá trị thực
tiễn của LA không chỉ giới hạn cho Hà Nội, mà có thể cho các TP lớn,
đông dân cư, có thị trường nhà ở XDCT phát triển.
8. Những đóng góp mới của LA
- Nhận diện xu hướng phát triển KĐTM XDCT tại Hà Nội; phát
hiện vấn đề, thách thức đối với chất lượng MT sống và tính ‘bền vững’
của mô hình. Đề xuất khái niệm mới: ‘KĐTM XDCT’, ‘NNƠ XDCT’.
- Đề xuất các quan điểm, nguyên tắc và một số chỉ tiêu QH
KĐTM XDCT theo hướng xanh tại TP Hà Nội.
- Đề xuất các giải pháp QH KĐTM XDCT theo hướng xanh tại
TP Hà Nội. Các giải pháp tập trung vào 5 nhóm nội dung chính của
QH đô thị là (i) thiết lập cấu trúc, QH và tổ chức KG (ii) GT, (iii) hệ
thống KGX, (iv) CT DV công cộng, , (iv) NNƠ - tập trung XDCT.
9. Cấu trúc của LA:
Mở đầu; Chương 1: Tổng quan về phát triển khu dân cư đô thị XDCT
theo hướng xanh; Chương 2: Cơ sở khoa học cho QH KĐTM XDCT
theo hướng xanh tại TP Hà Nội; Chương 3: Đề xuất QH KĐTM XDCT
theo hướng xanh tại TP Hà Nội. Kết luận.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUY HOẠCH KĐTM XDCT
THEO HƯỚNG XANH
1.1. Tổng quan về PTBV, phong trào ‘xanh hoá’ MT sống trên TG
1.1.1. Xu hướng toàn cầu về PTBV
Trong bối cảnh suy thoái MT, thiên tai, BĐKH toàn cầu, các quốc
gia trên TG, trong đó có VN, đã và đang có nhiều nỗ lực phát triển
xanh, PTBV ở nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó có phát triển ĐT.
1.1.2. Phong trào ‘xanh hoá’ môi trường sống ĐT trên TG
QH KDC, KĐT theo hướng xanh, sinh thái nằm trong bối cảnh
PTBV và phong trào xanh hoá MT sống ĐT trên phạm vi toàn cầu.