581
TƯƠNGLAICỦATHITKẾNHẬNDIỆNTHƯƠNGHIỆU
TRONGKỶNGUYÊNAI(TRÍTUỆNHÂNTO)
LêPhươngHiếu
,NguyễnThịSương
Email:mostudioart@gmail.com
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:23/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.911
Tómtắt:Sựbùngnổcủatrítuệnhântạo(AI)đangtạoraớcngoặtlớncholĩnhvực
thiếtkếnhậndiệnthươnghiệu.Vớikhảnăngtạologo,keyvisual,bảngmàuvàguidelinechỉ
trongvàiphút,AIgiúpdoanhnghiệptiếtkiệmchiphí,rútngắnthờigianpháttriểnýtưởng
vàthửnghiệmnhiềuphongcáchđadạng.Đặcbiệt,AIcònmởracơhộicánhânhóaởquy
môlớn:mỗikháchhàngcóthểtrảinghiệmmộtphiênbảnnhậndiệnthươnghiệuphùhợp
vớisởthíchvàngữcảnhriêng.Tuynhiên,đằngsautiềmnăngđólànhữngtháchthứckhông
nhỏ.KhiAIhọctừnguồndữliệuchung,sảnphẩmtạoradễrơivàotìnhtrạng“nanánhau”,
làmthươnghiệumấtđisựđộcnhất.Vấnđềbảnquyềncũngchưacólờigiảirõràng:liệu
logohayvisualdoAItạoracóđượccoilàsởhữutrítuệhợppháp?Quantrọngn,bản
sắcthươnghiệuvốngắnliềnvớicâuchuyện,giátrịvàtriếtlý-nhữngyếutốđòihỏichiều
sâuvănhóavàchiếnlược,điềumàAIchưathểthaythế.Trongbốicảnhđó,vaitròcủanhà
thiếtkếkhôngmấtđimàđượctáiđịnhnghĩa.Họtrởthànhngườiđịnhhướng,giámtuyểnvà
ngườigiữ“linhhồn”thươnghiệu,trongkhiAIđóngvaitròcôngcụhỗtrợmạnhmẽvềtốc
độvàkhảnăngtạohình.Tươnglaicủanhậndiệnthươnghiệusẽkhôngphảilàcuộcđốiđầu
giữaAIvàconngười,màlàsựcộngtác:AIlophầnhình,conngườigiữphầnhồn.
Từkhóa:AI,nhậndiệnthươnghiệu,thiếtkếđồhọa,logo,bảnsắc
1
ĐạihọcDuyTân
I.Đặtvấnđề
Trongthậpkỷqua,trítuệnhântạo
(AI) đãtrởthànhmộttrongnhữngcông
nghệmangtínhđộtphámạnhmẽnhất,tác
độngsâurộngđếnnhiềulĩnhvựcsángtạo,
từâmnhạc,hộihọa,nhiếpảnhđếnthiếtkế
đồhọa.Trongbốicảnhđó,thiếtkếnhận
diệnthươnghiệu,vốnlàsựkếthợpgiữa
nghệ thuật thịgiác và chiếnợctruyền
thông,đangchứngkiếnmộtbướcchuyển
đổiquantrọng.CácnềntảngGenerative
AIđãchophépngườidùngtạologo,key
visual, bảng màu và guideline chỉ trong
iphút,thayvìmấthàngtuầnhayhàng
thángnhưtrướcđây.Điềunàykhôngchỉ
giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và
582
rútngắnthờigianpháttriểnýởng,mà
cònmởrộngkhảnăngthửnghiệmvàmô
phỏngđadạngphongcáchthịgiáctrong
giaiđoạntiềnsảnxuất.Tuynhiên,sựphát
trin nhanh chóngcủaAItrong thiết kế
cũnglàmthayđổicănbảncáchchúngta
hiểuvềsángtạovàbảnsắc.Nếutrướcđây,
quátrìnhxâydựngnhậndiệnthươnghiệu
luôngắnliềnvớimộttầmnhìnchiếnlược,
đượcđịnhhìnhbởinhàthiếtkế,nhàtiếp
thịvàdoanhnghiệp,đếnnay,AIcóthểtự
độngtạora hàng trămphươngán chỉtừ
idòngmôtảngắngọn(prompt).Điều
y đặtramộtcâuhỏilớn:liệusựsáng
tạođượctạorabởithuậttoáncócònphản
ánhgiátrịvănhóavàtinhthầnđộcbản
của thương hiệu?KhiAI học từ kho dữ
liệukhổnglồtrênmạng,khảnăngtrùng
lặphoặcnanánhaugiữacácsảnphẩmlà
điềukhótránhkhỏi.Hệquảlà,nhiềuthiết
kếtrởnênđồngdạng,thiếuchiềusâuvà
đánhmấtyếutốkhácbiệtvốnlàlinhhồn
củathươnghiệu.
Mộttháchthứckhácmangtínhpháp
lývàđạođứclàvấnđềbảnquyềnvàquyền
sởhữutrítuệ.Cácthiếtkếđượctạorabởi
AIhiệnchưacókhungpháplýrõràngvề
quyềntácgiả:aisẽlàngườisởhữulogo,
hệthốngAI,ngườisửdụng,haynềntảng
pháttriểnthuậttoán?Tìnhtrạngvùngxám
ykhiếnchoviệcbảovệtàisảnthương
hiệutrởnênphứctạp,đặcbiệttrongmôi
trường cạnh tranh toàn cầu. Đồng thời,
nhữngtranhcãixoayquanhviệcAIhọc
từ dữ liệu gốc có bản quyền mà không
xinphépđanglàmdấylêncáccuộcthảo
luậnrộngrãitronggiớithiếtkếvàpháp
lýquốc tế.Bêncạnhđó,yếutố bảnsắc
câuchuyệnthươnghiệu-nhữngthành
phầnmangtínhcảmxúc,vănhóavàtriết
lý-lạilàđiềumàAIvẫnchưathểthaythế
conngười.Mộthệthốngthuậttoáncóthể
tạorahìnhảnhđẹp,nhưngchưathểhiểu
đượcchiềusâungữcảnhvănhóa,lịchsử
tâmlýngườitiêudùngđằngsaumột
thươnghiệu.Dođó,vaitròcủanhàthiết
kếkhôngbiếnmất,màđangđượctáiđịnh
nghĩa:từngườitrựctiếptạohìnhsangvai
trò của “người giám tuyển” (curator) và
“người kể chuyện thương hiệu” (brand
storyteller). Họ là những nời định
hướngchoAI,đánhgiá,lựachọnvàtinh
chỉnhkếtquảđểđảmbảorằngsảnphẩm
cuốicùngvẫnphảnánhđượclinhhồnvà
tầmnhìncủathươnghiệu.
Nhưvậy,ơnglaicủathiếtkếnhận
diện thương hiệu trong kỷ nguyên AI
khôngphảilàcâuchuyệnvềsựthaythế,
làsựcộngtácgiữaconngườivàmáy
móc.AImanglạitốcđộ,hiệusuấtvàkhả
ngmởrộngquymôsángtạochưatng
có; trong khi con người mang đến trực
giác,cảmxúcvàchiềusâuvănhóa.Sựkết
hợpnàyhứahẹnmởramộthướngphát
trinmới,nơithiếtkếthươnghiệukhông
chỉnhanhhơnvàlinhhoạthơn,màcòn
cókhảnăngcánhânhóasâusắc,tạonên
nhữngtrảinghiệmđộcđáovàphùhợpvới
từngngườitiêudùng.
II.Cơsởlýthuyết
Trong những năm gần đây, sự kết
hợpgiữatrítuệnhântạo(AI)vàthiếtkế
đã trở thành chủ đề được nhiều học giả
quan tâm. Các nghiên cứu chỉ ra rằng
AIkhôngchỉđóngvaitròcôngcụsáng
tạomàcònảnhhưởngđếncáchthứccon
ngườitiếpcậnquytrìnhthiếtkế.
Theo McCormack và cộng sự, hệ
thốngAIcókhảnăngtạorahìnhảnhvà
bốcụcđồhọadựatrêndữliệuhuấnluyện,
mởrộngphạmvisángtạoợtrangoài
giớihạncủaconngười.Tuynhiên,tácgiả
cũngnhấnmạnhrằngsựsángtạothựcsự
vẫncầnyếutốconngưiđểđảmbảotínhý
nghĩavàbốicảnhvănhóa(McCormackvà
cộngsự,2019).NghiêncứucủaDell’Era
&VergantichothấyAIcóthểtăngcường
quátrìnhđổimớitrongthiếtkếsảnphẩm
thươnghiệu,nhưngthiếukhảnăngdiễn
giảisâusắcvềgiátrịvàbảnsắc(Dell’Era
583
&Verganti, 2020). Điềunày trùngkhp
vớiquanđiểmcủaLupton, ngườikhẳng
định rằng nhà thiết kế trongthời đạiAI
cầnchuyểnvaitròtừngười“tạotác”sang
người “giám tuyển” (curator), điều phối
mốiquanhệgiữacôngcụsvànộidung
thươnghiệu(Lupton,2021).
Một số công trình nghiên cứu tập
trungvàokhíacạnhpháplý.Pesapaneđặt
ra câu hỏivềquyền sởhữutrítuệtrong
các sản phẩm do AI tạo ra, đặc biệt là
logovàhệthống nhậndiệnthươnghiệu
(Pesapane,2022).Việcthiếukhungpháp
lýrõràngcóthểdẫnđếnxungđộtlợiích
giữa doanh nghiệp, nhà thiết kế và các
nềntảngAI.Ởgócđộngdụng,Ghosh
(2023)chỉrarằngAImanglạilợithếđáng
kểtrongcánhânhóatrảinghiệmthương
hiệu,khimỗingườitiêudùngcóthểtiếp
cậnmộtphiênbảnhìnhảnhphùhợpvới
sở thích riêng. Tuy nhiên, Ghosh cũng
cảnh báo về nguy cơ làm loãngbản sắc
thươnghiệukhiquáphụthuộcvàodữliệu
máyhọc(Ghosh,2023).
Tómlại,cácnghiêncứutrướcđây
đềukhẳngđịnhAIlàmột“đònbẩy”mạnh
mẽ trong thiết kế đồ họa và xây dựng
thươnghiệu.Song,điểmchungtrongcác
côngtrìnhlànhấnmạnhvaitròkhôngthể
thay thế của nhà thiết kế trong việc giữ
gìn ý nghĩa văn hóa, chiến lược thương
hiệuvàtínhđộcđáo-nhữngyếutốvượt
rangoàinănglựckỹthuậtcủaAI.
III.Thảoluận
3.1.CơhộimàAImanglại
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra
nhiềucơhộimớicholĩnhvựcthiếtkếvà
y dựng hình ảnh thương hiệu. Trước
hết,AImanglạitốcđộvàhiệuquảvượt
trội:thayvìmấthàngngàyđểphácthảo
tinh chỉnh, cáchệthốngthiếtkếdựa
trênAI có thể tạo ra hàng chục phương
ánlogo,visualhaybộnhậndiệnchỉtrong
iphút.Điềunàygiúpdoanhnghiệptiết
kiệm đáng kể về thời gian, nhân lực và
chiphí,đồngthờităngkhảnăngphảnứng
nhanhvớixuhướngthịtrường.Bêncạnh
đó,AImởrộngkhảnăngthửnghiệmsáng
tạo,chophépnhàthiếtkếvàdoanhnghiệp
dễdàngtiếpcậnnhiềuphongcách,bảng
u,bốcụcvàngônngữhìnhảnhkhác
nhaumàkhôngcầnđầutưquánhiềucông
sứcthủcông.Nhờvậy,quátrìnhpháttriển
ýởng trở nên linh hoạt, trực quan và
giàutínhkhámphán.Quantrọnghơn,
AIcònmangđếnnănglựccánhânhóaở
quymôlớn:mộtyếutốthenchốttrongkỷ
nguyêntrảinghiệmngườidùng.Dựatrên
dữliệuvềsởthích,hànhvivàbốicảnhsử
dụng,AIcóthểgiúptùybiếnthôngđiệp,
hìnhảnhvàcáchthểhiệnthươnghiệucho
từngnhómkháchhàng,thậmchítừngcá
nhân.Sựkếthợpgiữatốcđộ,sángtạovà
cánhânhóanàykhôngchỉnângcaohiệu
quảtruyềnthôngmàcòngiúpthươnghiệu
ydựngkếtnốicảmxúcsâusắchơnvới
côngchúng.
nh1.SơđồcơhộiAImanglạichoThiếtkếnhậndiệnthươnghiệu
584
3.2.Tháchthứctiềmẩn
Sự xuất hiện củaAI đã mang đến
nhiềucơhộicholĩnhvựcthiếtkếthương
hiệu, song song với đó là những thách
thức không thể bỏ qua. Ba nguy cơ nổi
bật thường được nhắc đến :thiếu tính
độcđáo,vấnđềbảnquyền,vàgiớihạnvề
chiềusâuvănhóa.Nhữngyếutốnàynếu
khôngđượcnhậndiệnvàxửlýkịpthờisẽ
ảnhhưởngtrựctiếpđếngiátrịvàsứcsng
udàicủathươnghiệu.
-Nguycơthiếutínhđộcđáo
MộttrongnhữngđiểmmạnhcủaAI
chínhlàkhảnănghọctừkhodliệukhổng
lồđãtồntạitrênInternet.Nhờvậy,AIcó
thể nhanhchóngtạo ra vô số phương án
thiếtkếkhácnhau.Tuynhiên,chínhlợithế
nàylạitiềmẩnnguycơ:csảnphẩmthiết
kếcủaAIdễbịlặplạihoặcnanánhau”.
Bởilẽ,AIchỉtổnghợpvàtáikếthợpnhững
gìđãcó,chứchưathựcsựtạorađiềuhoàn
toànmớimẻ.dụ,nhiềucôngcụAIhiện
nay khi được yêu cu tạo logo cho một
thươnghiệungnghệthườngđưaracác
hìnhảnhgắnvớibiểutượngchipđiệntử,
hìnhkhốivuônghoặccácđườngthẳnggọn
gàng. Kết quả là nhiều logo khác nhau,
nhưngđềucóchungmộtphongcách,thiếu
sự đột phá. Điều này khiến thương hiệu
khótạođưcdấuấnđộcnhấttrongtâmtrí
kháchhàng.Trongkhiđó,yếutốkhácbiệt
chínhchìakhóavàng”đểthươnghiệu
cóthể nổi bậtgiữa thịtrường cạnhtranh
khốcliệt.Nếutấtcảcáctơnghiệuđềusử
dụngAItheocáchtươngtự,thịtrườngsẽ
trànngậpcácthiếtkếđồngdạng,làmmất
đisựphongphúvàcátínhvốncócủathiết
kếsángtạo.
-Vấnđềbảnquyền
Mộttháchthứckháclàcâuhỏipháp
lý:aisẽlàchủsởhữucủatácphẩmdoAI
tạora?Ngườinhậplệnh(prompt),côngty
pháttriểnAI,haychínhhệthốngAI?Hiện
tại,nhiềuquốcgiavẫnchưacóquyđ n h
rõràngvềvấnđềnày.Mộtstòaántrên
thếgiớiđãtừngtừchốicôngnhậnquyền
cgiảchocácsảnphẩmthuầntúydoAI
tạora,vìtheoluật,chỉconngườimớicó
thểđượcxemlàtácgiả.Vídụ,tronglĩnh
vựcnghệthuật,đãtừngxảyratranhchấp
khi một tác phẩm được tạo ra bởi công
cụMidJourneyđạtgiảithưởngtrongmột
cuộc thi, khiến luận và giới chuyên
môntranhcãigaygắtvềviệccónêncông
nhậngiátrịngtạođóhaykhông.Trong
thiếtkếthương hiệu,nếu mộtlogohoặc
keyvisualdoAItạorađượcsửdụngmà
saunàybịchứngminh“vayợn”từdữ
liệucóbảnquyềntrướcđó,doanhnghiệp
hoàntoàncóthểđốimặtvớirủiropháp
lý.Đâylàvấnđềrấtnghiêmtrọng,bởibộ
nhậndiệnthươnghiệuthườnggắnbólâu
ivớidoanhnghiệpvàcógiátrịtàisản
vôhìnhcckỳlớn.
-Giớihạnvềchiềusâuvănhóa
Trong thiết kế thương hiệu, hình
ảnh,màusắchaykiểuchữchỉlàphầnbề
mặt.Điềulàmnênsứcmạnhlâudàicủa
mộtthươnghiệuchínhlàcâuchuyện,triết
lývàgiátrịgắnliềnvớibốicảnhvănhóa-
hội.ĐâylàkhíacạnhmàAIkhócóthể
nắm bắt trọnvẹn,bởiAIhoạtđộng dựa
trêndữliệusẵncóvàxácsuất,chứkhông
thựcsự“cảmnhận”hay“thấuhiểu”văn
hóa. Lấy ví dụ với thương hiệu cà phê
TrungNguyênLegendcủaViệtNam.Nếu
chỉ dùngAI, thiết kếcóthể cho rahình
ảnhbắtmắt,hiệnđạinhưngthiếuđitinh
thầntriếtlýcàphêmàthươnghiệutheo
đuổi.Trongkhiđó,mộtnhàthiếtkếcon
ngườicóthểtinhtếkhaithácnhữngyếu
tốgợinhắcbảnsắcnhưhìnhảnhhạtcà
phê,khônggianquáncàphênhư“nơigặp
gỡ”,haythôngđiệpvề“càphêtrithức”.
Nhữngchitiếtnàykhôngchỉlàmđẹpmà
còn khắc sâu câu chuyện về khát vọng
ng tầmcà phêViệtrathế giới,tạo sự
khácbiệtbềnvữngchothươnghiệu.
Điunàychothấy,AIcóthểtáihiện
nhữngbiểutượngphổbiếnnhưngkhótạo
585
ragiátrịmangtínhchiềusâuvănhóahay
nhữngchitiếtmangtínhbiểutượngmới.
NếudoanhnghiệpquáphthuộcvàoAI,
thươnghiệucónguycơtrởnênhờihợt,
thiếubảnsắc-yếutốquantrọngđểxây
dựngmốiquanhệlâudàivớikháchhàng.
thế,vaitròcủaconngườivẫnlàkhông
thểthaythếtrongviệcgiữgìn“linhhồn”
nhóachothươnghiệu.
3.3.Vaitròmớicủanhàthiếtkế
Trongkỷnguyêntrítuệnhântạo,vai
tròcủanhàthiếtkếtronglĩnhvựcthương
hiệukhônghềmấtđi,màngượclại,ngày
càngtrởnênquantrọng.AIcóthểtạora
vôsốphươngánlogo,hìnhảnhhaykey
visualtrongthờigianngắn,nhưngnhững
gìAI đưa ra chỉ dừng lại ở mức gợi ý.
Ngưi đưa raquyết định cuối cùng,lựa
chọnphươngánphùhợpvàđịnhhướng
chotoànbộquátrìnhsángtạovẫnlànhà
thiếtkế.Họchínhlàngườiđịnhhình,tinh
chỉnhvà“giámtuyển”kếtquảdoAItạo
ra,đểbiếnchúngthànhsảnphẩmthựcsự
cógiátrị.
nthếnữa,nhàthiếtkếcònđược
vínhư“ngườigiữlinhhồnthươnghiệu”.
Bởimộtthươnghiệukhôngchỉcầnhình
thứcđẹpmắtmàcònphảithểhiệnđược
bảnsắc,triếtlývàcâuchuyệnriêng.AI
cóthểgợirangloạthìnhảnhấntượng,
nhưng lại khó hiểu được chiều sâu văn
hóahaygiátrịtinhthầnmàthươnghiệu
muốntruyềntải.Chínhnhàthiếtkếmớilà
ngườigiữchothươnghiệusựgắnkếtgiữa
hìnhthứcdoAIhỗtrợtạoravớiphầnnội
dung-câuchuyện,giátrịvàcảmxúcmà
thươnghiệumangđếnchokháchhàng.
Điu này cũng cho thấy, trong kỷ
nguyênAI,kỹnăngquantrọngnhấtcủa
nhàthiếtkếkhôngchỉnằmởthaotáckỹ
thuậttrênphầnmềm.Cáccôngcụtựđộng
ngày nay có thể thay thế phầnlớn công
việc mang tính kỹ thuật. Nhưng chúng
không thể thay thế được tư duy chiến
lược,khảnăngkểchuyệnvàsnhạycảm
vớivăn hóa, vốnlà điểmmạnh đặcbiệt
của con người. Một nhà thiết kế giỏi sẽ
biếtcáchđặtracâuhỏi:thươnghiệunày
muốnđượcnhìnnhậnnhưthếnào?Khách
ngcầncảmnhậnrasaokhitiếpxúcvới
logo,màusắc,hìnhảnh?Vàlàmthếnào
đểtấtcảyếutốđóphảnánhđúngtinhthần
doanhnghiệp?
vậy,AIcàngpháttriểnthìvaitrò
địnhhướngcủanhàthiếtkếcàngrõnét.
ThayvìcạnhtranhvớiAI,họsẽhợptácvà
tậndụngcôngcụnàynhưmột“trợlýsáng
tạo”.AIgiúptiếtkiệmthờigian,cungcấp
nhiềugợiý,cònnhàthiếtkếmangđếnsự
lựachọnsángsuốt,sựkhácbiệtvàýnghĩa
bềnvững.Nóicáchkhác,AIcóthểtạora
“hìnhthức”,nhưngconngườimớithựcsự
thổihồnvàothươnghiệu.
IV.Kếtluận
Sự pháttriển mạnh mẽcủa trí tuệ
nhân tạo(AI) trongnhữngnăm gầnđây
đã tạo ra một ớc ngoặt lớn chonhiều
lĩnh vực sáng tạo, trong đó có thiết kế
nhận diện thương hiệu. Tớc đây, quá
trìnhxâydựngbộnhậndiệnthườngmất
nhiềuthờigianvàchiphí:từviệcnghiên
cứu thị trường, phác thảo thủ công, thử
nghiệmmàusắc,đếnxâydựngguideline
chitiết.Vớisựxuấthiệncủacáccôngcụ
AI,nhiềucôngđoạnnayđãđượcrútngắn
đáng kể. AI có thể đề xuất hàng chục,
thậmchíhàngtrămphươngánlogo,key
visualhoặchệthốngmàusắcchỉtrongvài
phút-điềumàmộtnhómthiếtkếtruyền
thốngphảimấthàngtuầnmớithựchiện
được.Đây chính là điểm nhấn đầu tiên:
AImanglạitốcđộvàhiệuquảvượttrội,
giúpdoanhnghiệpnhanhchóngtiếpcận
thịtrường,tiếtkiệmchiphínhânsựvàtận
dụngcơhộikinhdoanh.
ncạnhđó,AIcònmởrakhảnăng
thửnghiệmđadạng.Nếunhưtrướckia,
designerthườngbịgiớihạnbởithờigian
nguồnlực,dẫnđếnviệcchỉcóthểtriển
khaivàiýởngkhảthi,thìgiờđây,AI