
TUY N T P NH NG BÀI V N M U L P 7Ể Ậ Ữ Ă Ẫ Ớ
( Ph n 1)ầ
Bài 1: Hãy gi i thích câu t c ng i m t ngày àng, h c m t sàng khônả ụ ữ Đ ộ đ ọ ộ
V i câu t c ng này, ông cha ta đã mách b o, khuyên d y r ng, mu n nên ng i, mu n hi u bi t nhi u, cóớ ụ ữ ả ạ ằ ố ườ ố ế ế ề
ki n th c r ng, am hi u s đ i, ph i lăn l n v i cu c s ng, ph i đi nhi u, ph i đi đây đó đ thu l m, h cế ứ ộ ể ự ờ ả ộ ớ ộ ố ả ề ả ể ượ ọ
h i nh ng tri th c c a cu c s ng đ nâng cao, m r ng t m nhìn, t m hi u bi t c a b n thân mình.ỏ ữ ứ ủ ộ ố ể ở ộ ầ ầ ể ế ủ ả
câu t c ng đi m t ngày đàng, h c m t sàng khôn, xét v m t ch nghĩa, các t đ u khá rõ ràng. đâyỞ ụ ữ ộ ọ ộ ề ặ ữ ừ ề Ở
ch có t đàng là h i khó hi u vì nó là t đ a ph ng mi n Trung và mi n Nam v i nghĩa là đ ng. Cái khóỉ ừ ơ ể ừ ị ươ ề ề ớ ườ
c a câu t c ng này là ch , các t ng k t h p v i nhau t o nên nh ng đ n v đ nh danh v a c th l iủ ụ ữ ở ỗ ừ ữ ế ợ ớ ạ ữ ơ ị ị ừ ụ ể ạ
v a r t tr u t ng. Ngày đàng v acó ý nghĩa không gian v a có ý nghĩa th i gian. Khi ngày đàng k t h pừ ấ ừ ượ ừ ừ ờ ế ợ
v i t ch s l ng m t t o thành ch nh th m t ngày đàng v n không t o nên m t đ i l ng c th , dớ ừ ỉ ố ượ ộ ạ ỉ ể ộ ẫ ạ ộ ạ ượ ụ ể ễ
n m b t đ c. D u v y, c v th nh t đi m t ngày đàng cũng toát lên cái ý “có s ra đi trong m t kho ngắ ắ ượ ẫ ậ ả ế ứ ấ ộ ự ộ ả
th i gian và không gian nh t đ nh dù là ng n”. Đây là ti n đ , là c s đ t o nên k t qu h c m t sàngờ ấ ị ắ ề ề ơ ở ể ạ ế ả ọ ộ
khôn.
Trong s đ i ng v i v th nh t, đi m t ngày đàng thì v th hai h c m t sàng khôn hàm ch k t qu h cự ố ứ ớ ế ứ ấ ộ ế ứ ọ ộ ỉ ế ả ọ
h i, thu nh n đ c r t l n. Sàng khôn trong câu t c ng này có tính bi u tr ng và t o nên nh ng liênỏ ậ ượ ấ ớ ụ ữ ể ư ạ ữ
t ng r t lí thú. Dân gian hay dùng sàng v i nghĩa đen ch m t lo i đ đan b ng tre, hình tròn, nông và th aưở ấ ớ ỉ ộ ạ ồ ằ ư
có tác d ng làm s ch tr u và t m cho g o, đ làm danh t ch đ n v . Đ n v đ c đong, đo, đ m b ngụ ạ ấ ấ ạ ể ừ ỉ ơ ị ơ ị ượ ế ằ
sàng trong quan ni m dân gian là l n và nhi u. M t mi ng gi a làng b ng m t sàng xó b p là cách đ i l pệ ớ ề ộ ế ữ ằ ộ ế ố ậ
gi a s ít và s nhi u. V y, h c m t sàng khôn là h c đ c nhau cái hay, cái t t c a thiên h đ cho mìnhữ ố ố ề ậ ọ ộ ọ ượ ố ủ ạ ể
khôn l n h n, hi u bi t v cu c s ng xã h i. N u th mình vào trong s liên t ng, thì ít nhi u chúng taớ ơ ể ế ề ộ ố ộ ế ả ự ưở ề
l i nghĩ t i m t s bi u tr ng khác c a t sàng khôn này. Thông th ng, nói đ n sàng ng i ta nghĩ t i cáiạ ớ ộ ự ể ư ủ ừ ườ ế ườ ớ
đ c gi l i trên sàng là th to h n, ng c l i cái l t xu ng, l t qua sàng là th nh . L t sàng xu ng niaượ ữ ạ ở ứ ơ ượ ạ ọ ố ọ ứ ỏ ọ ố
mà l i! Sàng khôn có l vì th mà g i nên s liên t ng t i nh ng đi u khôn không ch có s l ng nhi uạ ẽ ế ợ ự ưở ớ ữ ề ỉ ố ượ ề
nói chung, mà còn là cái s lu ng nhi u đã đ c ch n l c. Không hi u cha ông ta có g i g m đi u nàyố ợ ề ượ ọ ọ ể ử ắ ề
không, nh ng đ ng v phía ng i th ng th c và s d ng ngôn ng , nh ng liên t ng nh v y là hoànư ứ ề ườ ưở ứ ử ụ ữ ữ ưở ư ậ
toàn có lý. Tr l i câu t c ng đi m t ngày đàng h c m t sàng khôn, hai v câu t c ng đ c h tr c aở ạ ụ ữ ộ ọ ộ ế ụ ữ ượ ỗ ợ ủ
phép đ i và đi p d gây liên t ng có tính kh ng đ nh: h c đi ra là có th h c đ c đi u hay l ph i vàố ệ ễ ưở ẳ ị ễ ứ ể ọ ượ ề ẽ ả
càng đi nhi u càng khôn l n tr ng thành. Đó là thông đi p c a cha ông g i l i cho đ i sau.ề ớ ưở ệ ủ ử ạ ờ
Câu t c ng đi m t ngày đàng h c m t sàng khôn còn có m t d ng th c n a là đi m t quãng đàng, h c m tụ ữ ộ ọ ộ ộ ạ ứ ữ ộ ọ ộ
sàng khôn. D ng th c này hình thành trên c s c th hóa vi c đi l i b ng đ n v không gian (quãngạ ứ ơ ở ụ ể ệ ạ ằ ơ ị
đ ng) ch không ph i là đ n v th i gian (ngày đàng) nh d ng đang xét. S thay đ i này không làmườ ứ ả ơ ị ờ ư ạ ự ổ
phu ng h i gì đ n ý nghĩa c a câu t c ng .ơ ạ ế ủ ụ ữ
G n v i câu t c ng đi m t ngày đàng h c m t sàng khôn v c ba ph ng di n c u t o và ý nghĩa là câuầ ớ ụ ữ ộ ọ ộ ề ả ươ ệ ấ ạ
t c ng đi m t bu i ch , h c m t m khôn. Câu t c ng này khuyên b o ng i đ i c n ph i ti p xúcụ ữ ộ ổ ợ ọ ộ ớ ụ ữ ả ườ ờ ầ ả ế
nhi u ng i, càng ti p xúc r ng rãi, càng h c h i đ c nhi u, và do đó càng hi u bi t, khôn l n trong cu cề ườ ế ộ ọ ỏ ượ ề ể ế ớ ộ
s ng .ố