Ẫ Ớ
Ậ
TUY N T P VĂN M U L P 7 Ể (PH N 2)Ầ
Bài 12: Phát bi u c m nghĩ v bài bánh trôi n
c c a H xuân H ng
ể ả
ề
ướ ủ
ươ
ồ
ươ ụ ữ ệ ọ ư ề ấ ẩ ờ ồ ế ộ ấ , bài th t Nam th i phong ki n có tác ph m văn h c l u truy n cho c ượ ơ ơ ậ ể ề i ph n th i b y gi ụ ữ ờ ấ ế ộ ờ ủ ậ ệ ượ ẫ ườ ượ ờ c” là m t trong s đó. H xuân H ng là m t trong r t ít ph n Vi ộ đ n ngày nay. Bà đ c m nh danh là Bà chúa th Nôm. Cu c đ i c a bà v n còn là m t v n đ đang đ ượ ng m n c nh , m n v t đ nói lên thân ph n ng nghiên c u. Bà th ườ ứ “Bánh trôi n ộ ả ố ướ
“Thân em v a tr ng l ừ B y n i ba chìm v i n R n nát m c d u tay k n n ặ ầ t m lòng son” Mà em v n gi
ắ ạ ừ i v a tròn c non ớ ướ ổ ẻ ặ ả ắ ữ ấ ẫ
Bánh trôi n c-m t lo i bánh dân dã, bình th ướ cách sinh đ ng v màu s c, hình dáng nh là chi c bánh đang t ộ
“Thân em v a tr ng l
c H xuân H ng miêu t ạ ấ ộ ồ ươ ả ộ m t ượ nói v chính mình: ng th y quanh năm, đ ề ườ ế ư ự ề ắ
i v a tròn” ừ ắ ạ ừ
i ph n Vi ụ ữ ệ ữ ể ấ
Qua đó, ng t Nam có th hóa thân vào nh ng chi c bánh dân dã đáng yêu y. Bà không dùng ế ườ “khuôn m t hình trái xoan”, hay “đôi mày hình lá li u” đ mô t i bà ả ẻ ẹ ặ ể ạ dùng hình t ạ ng đ n m t v đ p m nh m , xinh x n .Bên c nh ắ ượ ườ đó, đi p t “v a” càng làm tăng thêm s t i hào v v đ p ngo i hình c a ng t Nam m nh kh e, xinh x n, đáng yêu là th , còn cu c đ i c a h thì sao? Trong xã h i phong ph n Vi ạ ụ ữ ệ ki n x a, s ph n ng ườ ố ế ư
ễ ng “tròn”, “tr ng” đ cho ta có th liên t ể v đ p quý phái c a ph n , trái l ộ ẻ ẹ ể ế ủ ẽ i ph n Vi ụ ữ ệ ệ ừ ừ ạ ườ ự ự ủ ạ ụ ữ ắ t Nam. Ng ộ ờ ủ ọ ắ ộ i ph n cũng lênh đênh chìm n i nh ưở ề ẻ ẹ ế ổ ỏ ụ ữ ư ậ
chi c bánh trôi n “B y n i ba chìm v i n ổ
ướ ồ c non” ế ả c trong n i. ớ ướ
t Nam trong xã Cu c đ i long đong, gian truân đ y sóng gió d h i phong ki n, nghe nh m t ti ng than th m, cam ch u, nh ng cũng ph ng ph t v cao ng o c a h . ọ ầ ộ Cũng n i , cũng chìm, nh ng l ớ ướ “R n nát m c d u tay k n n” ặ ầ
ờ ộ ườ ư ẵ ng nh đã dành s n cho ng ườ ả ư i ph n Vi ụ ữ ệ ấ ẻ ủ ế ạ i n i chìm “v i n ị c non” . ổ ầ ư ộ ế ư ạ ổ ẻ ặ ắ
ự L i th có v tr nên cam ch u, ng ơ ẻ ở ụ ữ ư ố khi m i sinh ra cho đ n lúc lìa đ i là m t cu c s ng quy t đ nh đ ộ ố ượ ố ế ị ờ ọ ừ hoàn toàn ph thu c. Khi còn nh thì ph thu c vào cha m , khi l y ch ng thì ph thu c vào ch ng, ch ng ồ ồ ấ ộ ụ ộ m t thì ph thu c vào con cái. H không có cu c s ng c a riêng h , cu c s ng c a h ch đ tô đi m thêm ộ ố ọ ể ụ ộ ố , b t c n. i khác. Th nh ng, th c a H xuân H ng l cho cu c s ng c a ng ớ ờ ấ ầ i ph ng ph t chút ph t l ạ ấ ả ươ ộ ố ơ ủ ờ ấ Th p thoáng đâu đó trong th bà có chút ph ng kháng, ch ng c l i nh ng quan đi m b t công th i y. ự ạ ơ t vào tay i ph n đ N u nh trong ca dao, ng c ví: “Thân em nh t m l a đào – Ph t ph gi a ch bi ụ ườ ậ s ph n ai” ch đ th hi n thân ph n lênh đênh , thì trong th c a H xuân H ng ngoài vi c miêu t ậ ỉ ể ể ệ i ph n còn kh ng đ nh nhân ng ụ ữ i ph n cách, v đ p tâm h n ng ụ ữ ồ
“Mà em v n gi
i ph n x a v n không có m t vai trò gì trong xã h i. H không t ị ờ ườ ộ ộ ọ ậ ủ ế ộ ộ ụ ớ ẹ ồ ấ c s ph n c a mình, cu c đ i h t ỏ ọ ờ ụ ộ ủ ọ ỉ ể ủ ộ ủ ườ ư ế ồ ữ ả ấ ụ ữ ượ ợ ế ấ ế ư ấ ể ơ ữ ệ ố ư ấ ồ ơ ủ ả ố ươ ườ ẳ ị ườ ẻ ẹ
t m lòng son” ẫ ữ ấ
ấ ẽ ư ế ữ ổ ạ ờ đ ữ ượ ự ụ ữ i ph n t đ p c a mình. Đó là s kh ng đ nh c a bà ủ ườ ị ự ẳ ấ ố ẹ ủ t Nam. i ph n Vi ộ ố c s son s t, th y chung cùng nh ng ph m ch t t ẩ ụ ữ ệ ủ ướ ẩ ắ ồ ượ i ph n , đ ng th i cũng đã đ c p đ n m t v n đ xã h i r ng l n đ i v i ng ượ ẻ ẹ ộ ộ ườ ớ i ph n - s ụ ữ t đ p c a chúng ta đang xây d ng. Cám n bà đã đ ữ ườ c, H xuân H ng đã nói lên đ ươ ề ế ộ ấ ộ ố ẹ ủ c v đ p, ph m ch t trong tr ng, son s t ắ ấ ự ố ớ ể ự ề ậ ề ấ ơ Cu c đ i có b c b o, b t công ,cu c s ng có gian kh , long đong nh th nào chăng n a, ng ộ v n gi ủ ắ ẫ và đó cũng chính là ph m ch t cao quý c a ng ấ ẩ ng cái bánh trôi n V i hình t ớ c a ng ờ ụ ữ ồ ườ ủ i. Đây cũng chính là v n đ mà xã h i t bình đ ng gi ớ ẳ l ộ ạ ơ ậ ẹ i cho đ i m t bài th th t đ p. ờ
Bài 13: C m ngh v ng
ĩ ề
ả
ườ
i m yêu quý c a em (bài hay) ủ
ẹ
c may m n nh bao đ a tr khác. T khi sinh ra tôi đã m côi cha. M t mình m ơ ổ ứ ượ ẹ ừ ồ ộ ắ i cha, ng i m tuy t v i nh t trên đ i này. ớ ườ ư ườ ẻ ệ ờ ẹ ấ ờ
ư ắ ổ ộ ữ ẹ ỏ ể ể ượ ế ư ắ ổ ờ ỉ c chân tôi đi nh có bóng phai trong tôi, m i b ơ ơ ỏ c sâu s c vi c mãi mãi không có m bên ẹ ư ẹ ệ ỗ ướ ẹ ả ờ ng, ch tôi. M là ng ủ i s ng mãi mãi trong lòng tôi. ườ ố ư ườ ẹ ỉ “Tu i th tôi không đ nuôi tôi khôn l n, m là ng ẹ Nh ng khi tôi lên chín tu i, th i gian quá ng n gi a m và tôi th nh ng m đã b tôi m t mình b v trên ờ cõi đ i này mà ra đi. Ch chín tu i tôi còn quá nh đ hi u đ c nh. Nh ng hình nh ngày nào c a m thì không bao gi ạ m soi đ ẹ
ớ ố ẽ ườ ấ ả ộ ố ụ ữ ạ ẹ ấ ạ ả ố ắ ữ ư ẹ ẹ ộ i ph n m nh m , m luôn s ng vì tôi. Tuy cu c s ng v t v và ph i s ng chung v i căn ẹ ữ ấ t đ p đ n cho tôi còn tôi thì ch bi ạ ẹ ỉ ế ồ ẹ ề ố ẹ ẹ ố ạ ữ t làm m bu n, m khóc. ồ . M luôn d y b o tôi nh ng đi u t ả ề ừ ắ
ả ẳ ấ ề ư ượ ế ơ ề ươ c nh oán. ớ ừ ể ọ i khác. Nh t đ nh ch em ph i đoàn k t v i nhau mà s ng, đ ng đ m i ườ ướ i? Gi ờ ẹ c lúc ra đi. Lúc đó, tôi ồ ớ ế t n nh ng không đ ả ế ớ ố i cho tôi tr ẹ ể ạ ẹ ơ ư ẹ ấ ẹ ạ
ể ố ộ ầ ữ ẽ ế ầ ứ ệ ẹ ả ẹ t qua khó khăn đ s ng và tôi cũng s th . M luôn là m t v ng ánh sáng soi d n đ i c a m sao nó c hi n mãi trong đ u tôi c lúc m ra đi n a. Gi c ng i vào m nh ng tôi không th ! M tôi r t th ẹ ươ ờ ẹ ấ c s ng t ể ớ ẹ ẹ ấ ẳ c m t “M không sao đâu con. Th là tôi đã ườ ữ ẹ ắ ườ ể ẹ ạ i kh d i đ n ngu ng c th ch ? Tôi hi u m yêu tôi nh ế ứ ẽ ố i trong nh ng gi ố ẹ ẫ ố ượ ỉ
ể ẹ ẹ ệ ấ ờ ỉ ườ ượ ố ẹ ư ứ ẹ ạ ớ ộ ỉ i tôi yêu quý nh t trên đ i và dù ấ c s ng v i m dù ch là m t ngày. ả ế ẹ ẫ ẹ ẽ ẹ c s ng và lo cho m . M ư ệ i! Con yêu m r t nhi u, con r t mu n đ ẹ ơ ẹ ố ượ ố ư ừ ẹ ấ ẹ ơ ẹ ề ẹ ấ
M tôi là ng ẹ b nh hi m nghèo nh ng m s ng r t l c quan, yêu đ i. M tôi cao, làn da xám đen vì n ng gió. Khuôn m t ặ ể ờ ệ phúc h u, hi n t ấ t nh t. M đ ng viên tôi nh ng khi tôi bu n, tôi th t ề ố ậ b i. M luôn lo l ng, mang nh ng đi u t ế ẹ M d y tôi r t nhi u đi u “Ph i s ng trung th c, ngay th ng. Ph i bi ẹ ạ ả ố ự Ph i bi ng ng t tha th yêu th ế ả ấ ị ứ ườ ị i con không có d y”. Đó là t i chê c ng t c nh ng gì m đ l ấ ả ữ ạ ườ ẹ con m i hi u m cô m có m cũng nh không có m . Nh ng M ch ng hi u gì c , tôi s ng vô t ể ư ư ố ả ể ẳ i nói đó là tài s n quý giá nh t mà m đã dành cho con. Con nh me nhi u con m i bi là gì? Gi ề t nh ng l ờ ớ ẹ ả ờ ữ ớ l m, nh t đ nh cn s làm theo nh ng gì m d y. ữ ẽ ấ ị ắ ng tôi. M tôi đã v ẫ ườ ượ ẹ c n m tay tôi mu n đ Nh ng n c ố ượ ắ ụ ườ ủ ữ ng yêu tôi, m đã hi sinh cu c đ i mình m , mu n đ ộ ờ ẹ ẹ ư ồ ố ượ ẹ t h n. Ngày y, lúc m đau đ n gi a đêm khuya, th y m đau tôi ch ng bi t làm gì mà đ tôi đ ữ ượ ố ế ấ ố ơ ể t khóc. M n m tay tôi và c t n ch bi ế ọ ướ ẹ ắ ỉ ế ậ ng nào và tôi cũng v y. ng thi p đi, sao tôi l ờ ạ ế ế ủ không có m bên c nh nh ng m v n s ng trong tâm trí tôi. Tôi s s ng th t t Tuy gi c vui t đ m đ ư ẹ ậ ố ể ẹ ượ ạ ờ lòng, gi c th thôi. tôi ch có th làm đ ế ể ờ i th đó, tôi ch có th nói là m tôi r t tuy t. M là ng M tôi là ng ườ me đi xa nh ng m v n nh còn đó đ ng bên c nh tôi. Giá nh , tôi đ ư tôi s chăm sóc cho m , vi c mà tôi ch a t ng làm, tôi s làm m vui, không làm m ph i khóc. Và đi u tôi ẽ ề mu n nói v i m là “M ấ i! Con r t ớ ố mu n”.ố H i nh ng ai còn m thì đ ng làm m mình ph i khóc, dù ch là m t l n!” ẹ ộ ầ ữ ừ ẹ ả ỡ ỉ
Bài 14: Gi
ả
i thích câu L i nói ch ng m t ti n mua, l a l ẳ
ấ ề
ự ờ
ờ
ừ i mà nói cho v a
ng ho c đ bày t ng dùng l ườ ưở ể ặ ờ ổ i nói đ trao đ i thông tin, đ di n đ t ý t ạ ể ể ờ ờ ủ ả tâm t ể ộ ơ i nói mà con ng ườ ư ế ư ễ ể ư ế ế ấ ễ ể ậ ồ , ỏ i có th hi u nhau và d đ n g n ầ ế t” đ n ng, nói làm sao đ “m t ng t ch t ru i” thì không d chút nào, nh t là nh ng lúc ta đang “n i khùng” i nói bay đi ể ễ ể ườ ễ ế i nghe, nói nh th nào đ “l ể ọ ấ ổ i b y l n tr c khi nói”, vì l ố ưỡ ả ầ ữ ướ ờ
lòng nhau Trong cu c s ng, chúng ta th ộ ố bi u l tình c m c a mình… nói chung, nh l ư nhau h n. Nói thì d nh ng nói nh th nào đ không m t lòng ng x ọ ươ thì ta càng d nói t m b y. Vì th cha ông ta có khuyên: “u n l ế thì không th l y l
c, nên ta hãy c n th n tr c khi nói. ễ ầ ậ i đ ể ấ ạ ượ ướ ẩ ậ
i nói t ố ờ ọ ủ ườ i, khích l i nghe đ c an ượ ố ẹ ườ ệ ắ ạ t đ p không làm chúng ta t n kém ti n b c ề và làm cho ủ i” mà ự ờ i, chúng ta c n nói th t v i nhau b ng t m lòng yêu th ớ t đ m đà. Dĩ nhiên, chúng ta không nên vì “l a l ấ i là thích nghe ng t. Nh ng l ữ i và làm cho ng i nhi u ích l ợ ề ạ c thêm th m thi ế ậ ầ ạ ằ i là m t b ph n quan tr ng đ phát ra ti ng nói. Ti ng nói là m t ph ữ ưỡ ậ ớ ế ng. ươ ệ ng, nh ng ý nghĩ, nh ng ướ ữ ế ữ ư ậ ả ộ ể ấ ễ ấ ng ti n h u hi u ệ ữ c mu n th m kín; nh đó b c ắ ờ ạ i i nói l i c ng v i l ớ ờ b t kỳ đâu, ạ ở ấ ạ ơ ớ ấ ấ ứ ữ ụ i”. Hay: ọ i không x Tâm lý chung c a con ng hay hao t n s c l c, nh ng nó đem l ư ổ ứ ự i khác đ tình thân gi a ta v i ng ượ ườ ớ ữ d i. Trái l i gi nói v i nhau nh ng l ả ố ờ đúng th , cái l ươ ộ ể ọ ộ ộ ế ậ t nh ng t i khác bi đ chuy n đ t cho ng t ố ầ ư ưở ữ ế ườ ạ ể ể l y m t nh p c u c m thông. L i đóng m t vai trò quan tr ng nh v y, song cái l ưỡ ộ ọ ộ ưỡ ầ ị ấ chính là nguyên c làm cho chúng ta d v p ph m h n c , b i vì chúng ta có th v p ph m ả ở ớ trong b t c lúc nào và v i b t kỳ ai. T c ng cũng đã có câu: “không n c nào đ c cho b ng cái l ưỡ ằ ộ t léo”. ng l ng nhi u đ “l ắ ề ườ ươ ưỡ
ậ ầ ế ừ ử ượ ị ồ ữ ư
ộ ữ ỗ ạ ỗ ự ể ố ề ư ổ ơ i m i tính n t, m i ng ườ ế ồ ạ i nói thi u cân nh c tr ờ ề ữ ữ ườ ữ ồ ộ ề i khác ch b ng nh ng l ỉ ằ i nói thi u suy nghĩ đ ộ ờ ộ ng thiên h ”, m i ng ươ ỗ ạ c h t nh ng va ch m, nh ng b c b i, nh ng bu n phi n… nhi u khi chính chúng ta l ữ ế i gây ra nh ng đau kh , bu n phi n cho ng ắ ườ ổ ẹ ể ề ộ ố ế ọ ỉ ơ ả ữ ỷ ế c sánh ví nh đ thêm d u vào l a, làm b ng lên s t c gi n, thiêu hu h t ự ứ ắ “kh p i t ộ ườ ừ ữ i m t ki u s ng khác nhau, nên không th tránh ể i là nh ng ữ c sau. ướ ị ố ị ỗ ạ ả ể ủ ư i không đ ý đ n n i đau c a ng ế ờ ng cái mi ng c a mình, nh ng l ủ ẹ ậ ế ầ ư i là c n thi t, nó đem l ầ ề ế h n n a trong nh ng l ứ ơ ữ ọ ự ầ t đ ể ế ượ ầ ớ ưỡ ưỡ ỏ ờ ỉ ư ộ ủ ỗ ọ ộ i, nh m t câu danh ngôn đã d y: “l ở i và l ế ẻ ự ạ ạ ầ ả ườ ủ ữ ể ắ ổ ả ơ ờ i nói nh m t ph ươ ậ ượ ầ ệ ứ ủ ữ ữ ả ờ ụ ữ ể ề ể ạ ứ ệ ắ ộ ộ ơ ể ế ủ ố ừ : Hãy u n l ừ ế ạ ở ế ỹ ừ ộ i khuyên bao gi ờ ặ ự ờ ắ ẳ ế ự ả ữ ụ ấ ớ M t l tình ru t th t cũng nh tình nghĩa anh em. H n n a, trong c ng đoàn tu trì g m nh ng con ng ph t ứ đ ượ ng ườ C th ngay trong cu c s ng hàng ngày, nhi u khi có th vô tình thôi, chúng ta ch c gh o anh ch em mình ụ ể b ng nh ng l i nói nghe h i… “rát tai”, nghe mà “đau nhói c tim”. Nhi u khi chúng ta ch mu n nói cho ề ờ ằ s i anh ch em mình khi ph i nghe ệ ướ ườ i ch c gh o đó. nh ng l ọ ữ i ni m vui cho c ng đoàn là đi u c n làm và nên Do v y, trong c ng đoàn ti ng c ề ầ ạ ộ ườ ộ i ch c vui đ nh ng l i ch c vui đó không làm. Nh ng chúng ta cũng c n ph i ý t ọ ờ ữ ờ ể ữ ả i tho i mái. D a vào c vui c i b ch c cũng đ nh ng đem l i ni m vui cho mình mà còn làm cho ng ườ ượ ườ ị ả ọ ề ạ ữ ị c yêu m n và kính tr ng hay b c ph n nào tâm h n c a chúng ta. đ i khác có th bi i nói, ng l ọ ế ượ ồ ủ ườ ờ i đã đóng m t vai i nói c a chúng ta. Nh th , cái l khinh b và ghét b , m t ph n l n là do cái l ư ế ộ i ưỡ trò quan tr ng trong vi c hình thành uy tín và th giá c a m i ng ạ ủ ườ ệ t i khôn ngoan t o nên danh d , còn m m k ngu d i gây đ v tan hoang”. B i đó, ta c n ph i bi ế ng ổ ỡ ồ ườ ả ử i khác. Ph i s đ n đo cân nh c trong cách ăn nói c a mình đ tránh đi nh ng hi u l m, đau kh cho ng ể ầ ắ i g n nhau h n “vui lòng khách đ n ng ti n, giúp chúng ta c m thông và xích l d ng l ế ạ ầ ư ộ ụ ừ , chúng ta hãy chú ý nh ng ngôn t v a lòng khách đi” là v y. ý th c đ c t m quan tr ng c a ngôn t ừ ọ ừ , b i vì qua nh ng l chúng ta dùng trong ngày. Ph i có trách nhi m khi s d ng ngôn t i chúng ta nói, ừ ở ử ụ ệ i đau kh th p giá cho nh ng anh em i ni m vui ph c sinh nh ng cũng có th đem l chúng ta có th đem l ổ ậ ạ ư ồ trong c ng đoàn và chúng ta cũng nên l p đ t m t… “cái th ng” vào mi ng, đ nh ng lúc ng a m m, ữ ể ặ ắ i đúng n i và đúng lúc. đ k t thúc, xin m n câu nói c a cha ông t “stop” l mu n phát ngôn b a bãi, thì bi ượ ạ ế i mà nói khó thay ! Ti ng chì, ti ng b c ta nói v ngôn t ấ i b y l n tr c khi nói. Ho c l a l ố ưỡ ả ầ ướ ề ng hay “chàng ràng” khi ai m mi ng nói ngang thì ta ch c ch ng ng i “phang”…. “m t ” m t tia l a th ử ệ ờ nh s s khu r ng l n m y m c dù, cháy tiêu gi a ngàn th s đ o điên có ai áp d ng l l ờ ườ ặ ừ ỏ ơ ơ i nói không m t ti n mua l a l ự ờ ấ ề i mà nói cho v a lòng nhau ! ừ
ả
ạ
ề
ĩ ủ
ờ ọ
ấ ệ ộ ố ữ ề ề ậ ả ố ơ ấ ả ệ ả ả ả ằ ằ ạ ả ồ ả ư ệ ẽ ầ ạ ộ ư ỗ ế ế ạ ộ ố ạ ẽ ẻ n lên trong cu c s ng. Đ c bi ặ sáng và trong tình bi
Bài 15: C m ngh c a em v tình b n th i h c sinh ườ ớ Trong cu c s ng hi n nay có r t nhi u m i quan h thân s , nhi u cung b c tình c m gi a con ng i v i ệ nhau. T t c hoà quy n vào nhau, hình thành nên nhi u khúc tình c m tâm tình : tình c m gia đình, tình yêu, ề tình b n ... . Tuy r ng, tình c m b n bè không thiêng liêng, cao c b ng tình c m gia đình, không n ng nàn, ạ t nh tình yêu, nh ng ai cũng c n có m t tình b n chân thành đ có th cùng nhau chia s bao mãnh li ể ạ ni m vui và n i bu n. N u trên th gian này không có tình b n thì s t t bao. Có th nói tình b n ể ế ồ ề t, nh ng tình b n th i h c sinh là đã ti p thêm cho chúng ta ngh l c đ v ờ ọ ị ự ể ươ ế c m h n nhiên, bao. t đ p đ nh ng ế ồ ả
ể nh t bi ạ ữ ệ ẹ ữ ẽ
Có khi nào ng i bu n, b n t h i mình “ Tình b n là gì ” ch a ? Tình b n – friendship. N u d ch sát nghĩa ạ ồ ạ ự ỏ ti ng Anh, theo nh tôi hi u, là con thuy n c a tình b n. M i chi c thuy n l n là m t s g n k t c a t ế ủ ề ủ ể ừ ế t bao m nh ghép nh bé. N u không có s liên k t b n ch t thì nh ng m nh ghép mãi mãi ch là nh ng bi ữ ế ề ự ế ừ mi ng g vô d ng không h n không kém… Và tình b n cũng nh con thuy n kia, cũng đ ế ạ nh ng m nh ghép c a s thông c m, hi u bi m t ngày nào đó, m t trong hàng ngàn, ủ ự ộ ữ ị hàng v n m nh ghép nh bé đ y m t đi, hay mai m t, đ y là lúc luy n ti c thay m t tình b n tình b n b ộ ỏ c tu s a. Đ y là tan v ch vì m t chuy n nh . Cũng nh nh ng chi c thuy n l n, th ng xuyên c n đ ề ớ ệ ử ế ỏ ộ ư khi b n đã quá m t m i v i bi t bao lo toan, suy nghĩ gi a nh ng bon chen c a cu c s ng và d ủ ỏ ớ ườ ữ i b n c a mình. Đ ng v i trách b n không chia s , c m th y không còn th i gian dành cho nh ng ng ẻ ộ ờ ả ế t c và quan tâm h n đ n không quan tâm đ r i s làm cho mình xa b n h n thôi. Hãy t m quên đi t ấ ả i b n c a mình. Đ ng đ nh ng m i m t phi n mu n, hi u l m làm h m c, r n n t tình nh ng ng ề ể ể ầ ế b n. N u có ng i t ng ví tình yêu nh nh ng chuy n tàu, s đi ngang qua cu c đ i ta ho c đ a ta đi đ n ẽ ư ế
ồ ạ ư ế ị ỗ ạ ư ỏ ả ế ộ ự ắ ỉ ế ữ ặ c xây d ng t ơ ụ ề ớ ả ề ượ ự ỗ ả ể ế ả ẻ ấ ế ạ ả ấ ấ ạ ư t và chia s . N u l ế ỡ ộ ể ườ ượ ư ữ ỉ ạ ấ ng nh ỡ ạ ế ệ ộ ầ ộ ố ạ ữ ủ ừ ấ ữ ườ ạ ơ ể ồ ẽ ạ ườ ạ ư ụ ạ ộ ơ ứ ừ ố ọ ủ ườ ừ ạ ặ ư ữ ạ ữ ữ ế ộ ờ
ề ế ữ ư ữ ắ ẽ ỉ ộ ấ ả ữ ư ậ ế ữ ặ ả ề ể ạ ủ ư ừ t qua t ẳ ộ ả ế ế ặ ượ ạ ẽ ề t c bão t ể ề ể ố ấ ế ả
ể ừ ư ượ ọ ế ạ ủ ạ ằ ể ể ừ ổ ế ồ ử ạ ậ ự ạ ụ ạ ằ t k t tinh tình c m c a b n bè. Đó là ng ủ ả ạ i có th làm cho b n c ể i này th t t t đ p, và có th ng ậ ố ẹ ạ ớ ạ ư ờ ẫ i b n y có th giúp b n v t qua nh ng giây phút khó khăn c a cu c s ng, lúc bu n và c ồ i quanh b n d ạ ữ ọ ườ ạ ấ ẽ ắ nh ng gi ữ ườ ỏ ầ i, làm cho b n tin r ng th gi ế ớ đ thuy t ph c b n r ng “ th t s cánh c a cu c đ i v n ch a đóng l ộ ạ ượ ữ ạ ạ ạ ấ ầ ả ấ ệ ồ ẽ ố ẹ ủ ở ẽ ữ ừơ ạ ạ nh t mà s luôn t ơ ộ ạ ạ ẽ ẻ ộ ố ờ ươ ườ ố ế ườ ạ ấ ố ụ i b n y s n m l y tay b n và nói v i b n r ng m i chuy n r i s t ạ ộ ạ ẽ ấ i có th thay đ i cu c ộ ườ ỗ i đ n ng t ngh o đ n n i ặ ẽ ạ ườ ế i đó đã ng i hàng ườ i v i b n và nó đang cho b n ạ ả ộ ố ủ ố i và tr ng ng nh qúa đen t ố ư ườ t đ p. Và n u b n đã ạ ế ạ i b n nh th , b n đã c m th y h nh phúc và đ y đ , b i vì b n không c n lo âu, b n ầ k t thúc. B n s không còn nh ng ngày ờ ế i, s ng m t cu c s ng đ y h nh phúc và m áp trong vòng tay bè ầ
i b n bình th ạ ườ ạ ỗ ư ỏ ườ ướ ườ ạ ị ắ ờ ấ i b n bình th ườ ạ ệ ng có th ch a bao gi ể ư ổ ồ ạ ắ ẹ ng m c đó. Ng ả ạ ự ạ ạ ườ ướ ph c v mình khi đ n nhà b n. Ng ạ ườ ọ ườ ạ i b n bình th th y b n khóc, nh ng ng ng t ườ i b n bình th ườ ạ i quy t nh ng v ạ ữ ế i b n th t s thì luôn t ậ ự ườ ạ ng cho r ng tình b n s ch m d t sau nh ng l n cãi c , còn ng ữ ứ ấ ườ ạ ộ t h n sau nh ng cu c tranh cãi nh v y. Ng ế ơ ườ ạ ặ i b n th t s s luôn là đôi vai cho ậ ự ẽ i ườ ra khó ch u khi b n tr h n, nh ng ng ễ ẹ ư ạ ng l ng nghe nh ng v ng m c c a ắ ủ ữ i b n bình th ng luôn ườ ạ ắ ườ ạ i b n ạ ế ự ụ ụ i tin r ng tình i b n th t s l ằ ậ ự ạ ố ng luôn mong mu n ườ i b n th t s là ai? Là i b n th t s luôn có m t khi b n c n s giúp đ . V y ng ậ ự ườ ạ ộ i nói có m t ạ ỡ ọ ắ ườ ầ ư ậ ạ ầ ự ỡ ậ i b n khác xa lánh b n. Có ng ườ ạ ề i v n g n bó v i b n ngay c khi t ớ ạ i b n là đi u d dàng. Làm m t ng ễ t c nh ng ng ữ ấ ả t là m t đi u khó. i b n t ộ ườ ạ ố ữ ậ ự ả ộ ề
ạ ộ ạ ẹ c s lôi cu n đ i v i ng ố ướ ầ ả ậ ự ọ ả i khác. Vì chúng ta không chú tr ng nhi u t ườ ề ớ ố ớ ườ ẽ ề ể ơ ế ố ứ ẻ ự ầ ữ ợ ữ ể ề ả ả ườ ạ ủ ầ ớ ạ ấ ậ ữ ườ ấ ả ế ờ ờ ớ ừ ượ ệ ế ể ầ ạ ạ i y đ làm nh ng đi u có l ả ạ ố i ta không mu n làm b n v i b n. M i h ăn tr a ho c t ớ ạ ạ ươ ng i ề ớ ờ i khác nhi u h n. Chúng ta s có ni m tin đ dành th i i b n c a mình vì chúng ta mu n có nh ng giây phút yên bình, vui v bên b n y ch không ọ i cho b n thân. S g n gũi, thân m t thì quan tr ng phút vô ế ỗ c phát tri n, hãy b đi n i t và đáng nh , đ ng ng i ng n gì c . N u b n mu n tình b n đ ỏ ch c m t bu i h p nhóm và cùng nhau ổ ọ ộ ố c nh t. B n c a b n cũng đang nóng lòng mu n ạ ủ ạ ặ ổ ứ ấ ườ ọ ư ướ
ườ ư ủ ạ ạ ơ ườ ấ ồ ề ữ ươ ạ ớ ư ắ ạ ườ ế ể i khác h n là ch đ i ờ ợ ả ư ử ớ ạ ư ử ớ i y quan tâm mình. Hãy thông c m, tránh than phi n v nhau, cũng nh vi c ng i lê đôi mách và ch ỉ ề ề ả ng b n. ... V i m i ng ườ i yêu th i ườ ỗ ạ ườ ộ i trong m t i th t lâu, th t lâu nh ng gi t n i s t n t i, và m t n c ọ ướ ậ ậ ộ ụ ườ ẽ ồ ạ i, đ ng đ nó h n sâu vào b n. Vì th đ có th hành đ ng m t cách i l ế ể ừ ộ ộ ằ ộ ỗ ẹ ng b n và đ ng đ đi u gì làm h ng cái th tình c m cao đ p i yêu th ỏ ươ ế ạ ể ề ề ữ ườ ừ ứ ạ ả
ủ ề ạ ả vòng tay giang ra, không ph i là ươ ự ả ả ả ậ mình và vui s ng n c ở ụ ườ ì này c m nh n đ ng đó trong tình b n h u. V i 1 ng ạ ưở ệ ớ ữ ườ ề ạ ố ở ắ nh ng ch ng d ng khác nhau… thì tình b n chân thành sâu s c s nh nh ng chi c thuy n v ng ch c, , sóng gió c a cu c đ i… Luôn luôn th m l ng và b n b …. Nh v y, m t cùng ta v ộ ầ ờ ố tình b n s ch ng th b n v ng n u nh thi u đi nh ng chia s , đ ng c m và hi u nhau… cũng nh 1 ư ẻ ồ ữ ế chi c thuy n không th đ i m t v i phong ba, bão táp n u thi u đi b t kỳ m t m nh ghép nào, dù là m t ộ ấ ặ ớ m nh ghép r t nh . ỏ c xây d ng t Tình b n đ s ng c a b n dù ch là m t ph n nh nào đó, là ng ố ộ ỉ b n không th d ng l ạ gi ờ ể m ra” . Ng ở ể nh ng lúc r i trí hay nh ng lúc khi b n ngã q y và th gí ế ơ ữ r ng. Ng ớ ạ ằ ỗ ấ tìm th y m t ng ư ế ạ đã có m t tình b n mãi mãi trong cu c đ i và nó s không bao gi ộ ộ tháng cô đ n, t i c b n .ạ Ng ườ b n t a vào m i khi b n bu n kh . Ng b n th t s s h i xem b n m c k t chuy n gì. Ng ạ ậ ự ẽ ỏ i b n th t s s giúp b n gi b n, nh ng ng ậ ự ẽ ườ ạ ư là khách khi đ n thăm b n, nh ng ng ư ế bình th ạ ẽ ằ b n s càng thân thi ạ ẽ b n s giúp đ h , ng ạ ẽ ng ườ ẫ ng ườ ạ B c đ u tiên đ có m t tình b n đ p là làm b n v i chính b n thân b n. Khi chúng ta th t s yêu th ạ ể b n thân mình, chúng ta s t o đ ẽ ạ ượ ự cá nhân chúng ta nên chúng ta s quan tâm đ n ng ẽ gian cho ng ph i chúng ta c n ng h n nhi u so v i kho ng th i gian c hai ti p xúc nhau. Hãy quy t tâm dành cho nhau nh ng gi ề ơ cùng đ c bi ả ặ s ng ờ ọ ố ườ ợ i g i đi n tr i. Khi b n bè gi n nhau, nên là ng ăn t ệ ậ ố ạ làm lành v i b n. ớ ạ Hãy c x v i b n c a b n nh là c x v i chính b n thân b n. Quan tâm ng ng ư ệ i làm b n khóc, s có ba ng trích nhau, hãy luôn nghĩ v nh ng ng ẽ c m t thì ch t n t làm b n c ỉ ồ ạ lúc. N u ai đó có m t đi u gì đó t ộ ể đích xác, hãy nghĩ đ n nh ng ng yấ i thân m t, cũng Ni m vinh quang c a tình b n không ph i là ậ ả ở c khi không ph i là s vui v bên nhau, đó là ngu n c m h ng thiêng liêng mà ng ượ ồ ẽ ườ ạ i b n phát hi n có ai đó tin t ướ ưở th t tình, mình có th nói th t lòng v 1 đi u ng c ng ch nào đó b i vì b n là 1 ng i đáng tin c y. Khi ậ ề ể ni m vui đ n v i b n , nó s lan qua b n. Ng n đèn c a b n tôi sáng lên bao nhiêu thì đèn c a tôi cũng ớ ạ ứ ng v i s tin t ớ ự ế ủ ở ậ ẽ ậ ề ủ ế ạ ạ ọ
ạ ấ ươ i đã giúp b n v ạ ươ ượ ế ữ ỗ ầ ồ ủ ữ ị ạ ượ ườ ữ ọ ồ c chi c chìa khoá m vào tâm h n c a ng ở ượ t qua n i s u mu n, nh ng ngày đen t ố ơ ộ ị ớ ề ậ ọ ả ả ề ướ i h n là nh ng ng ậ ự ạ ẽ ạ ượ ng ch có nh ng ng ầ ạ ả ệ ử ả ằ ữ t. Hãy duy trì m t cu c s ng t ộ ị ế ộ ố c khi đ ưở ớ ạ ố ẹ ư ạ ớ ạ ạ
ươ ủ ế ế ạ ẳ ỏ ỗ ờ ọ ẹ i hai ti ng “ tình b n” thân th ả ồ ạ ạ i trong tâm h n m i con ng ồ ắ ớ ấ ạ ẹ ữ ằ ấ ậ ỗ ươ ấ ố ố ố ướ gìn đ ơ t qua m i s khó khăn, nguy hi m, giúp chúng ta luôn h ế ườ ư ữ ệ ế ể ế ạ ạ ế i h nh phúc nh t r i. Đúng nh Gióoc gi Hê be đã vi i xao xuy n h n lên. Trăm ng đó, trái tim nh bé c a tôi l ạ ẽ ế t ậ i chúng ta, đó là nh ng ngôn ườ ng nhau h n. Nó còn là m t v thu c tinh th n giúp chúng ầ ộ ị t - m t v thu c không i cái đ p, cái t ng t ộ ị ẹ ớ ơ c 1 tình b n thu chung còn khó h n. ỷ ượ i.Chính vì v y, khi chúng ậ ế t “ ạ t n l ờ ạ ụ ư ọ ự ờ ọ ạ ườ ạ ấ ồ ơ ậ ì khác. Hãy tin c y sáng lên b y nhiêu. Có tình b n là có đ ớ ạ ì chung vui v i b n, ng nh ng ngày huy hoàng th nh v ng vì đó m i chình là tình b n th t s . Tình b n s xoa d u đi m i lo l ng, ắ ọ xua tan đi m i bu n phi n và khuyên nhũ ta khi b t h nh.Tình b n chân thành là 1 cái cây m c ch m và ấ ạ c kêu b ng danh hi u đó. Không ai toàn ph i th thách nó, ph i ch u đ ng nhi u ngh ch c nh tr ệ ự ị t và nh ng ng đi n c và b n bè là ph n mà mình còn thi u. Tình b n lí t i b n t ườ ạ ố ữ ỉ ạ có cùng đ c tính t t đ p v i b n bè, đó là u đi m c a tình b n. B n m i là ạ ủ ể ố ứ b c, b n cũ là vàng. M i khi nh c t hoa đ p nh t bông h ng, không b ng tình c m trong th i h c sinh. Tình b n th t trong sáng và đ p đ bi ồ bao. Tình b n cao c h n v t ch t, luôn t n t ả ơ l a h ng p ám giúp chúng ta đoàn k t, yêu th ử ồ ta v ượ th thi u trong đ i ng i. Vi c k t b n đã khó nh ng gi ể t coi tr ng nó, thì tình b n luôn đâm hoa, k t trái, không bào gi N u ta bi ế ế ta đã có m t tình b n chân chính, thì ta đã là ng ộ S ng không có b n là ch t cô đ n”. ạ ế ơ ố
Bài 16: Ch ng minh tính đúng đ n c a câu t c ng :M t cây làm ch ng nên non
ắ ủ
ứ
ụ
ữ
ộ
ẳ
ba cây ch m l
i nên hòn núi cao
ụ ạ
ọ ủ ố ớ ơ ử ế ề ữ ề ố ứ ạ ậ ữ ế ề ạ ữ kinh nghi m quý báu c a cha ông chung ta đ l ủ ế ừ ể ạ i nên hòn núi cao" ch là m t trong s kho tàng đó, nh ng đây l ẳ ệ ệ ỉ ư ạ ạ ố ộ ườ i.
làm ch ng nên non,ba cây ch m nên hòn núi cây cao. l i ạ ụ ẳ Trong kho tàng văn h c dân gian hay c a cha ông ta rât phong phú, đó là nh ng câu ca, câu th , câu đ i, hò... ệ và ý nghĩa l n lao đó còn là nh ng câu răn d y h u th v đ o đ c, v đ i nhân x th , v kinh nghi m i." M t cây làm ch ng nên s ng... Đó là nh ng đúc k t t ộ ố non, ba cây ch m l ố i là kinh nghi m s ng ụ l n lao v i m i con ng ỗ ơ ớ M t ộ
ộ ệ ề ệ ữ ớ ườ ể ễ ề c. Lúc đó cây s s gió to, m a l n lũ l ư ẽ ợ ộ ề ư ớ ậ ẻ ừ ệ ủ ơ ư ữ ậ ả ữ ế ữ ơ ư ớ ỉ ể ứ ượ ậ ạ ớ ậ ủ ế ạ ộ ậ ng cái cây đ làm minh ch ng cho s đoàn k t t o nên s c m nh con ng ự ư ể ủ ộ ậ ặ ỉ ỉ ế i ích riêng c a mình, c a t p th mình thì k t qu cũng ch là cho mình ho c cho t p th ế ỉ ể ớ i t p th nh thì v i s c l c nh y cũng không làm đ ớ i ích v i răn d y quí báu c a cha ông. v i cái cây là v y, nh ng v i m t con ng ớ ủ ậ ả ỏ ấ ợ ế ư ộ ả t ra ngoài t p th đ tr ậ ộ
ầ ả ứ ề ồ ượ ứ ể ạ ậ ạ ậ ơ ư ừ ườ ộ ư ệ ư ẻ ẫ ổ ả ế ế ế ố ễ ẻ ẫ ữ ế ầ ứ ạ
n ữ ướ ạ ự i mà nó đ c làm nên t c và d ng n ự ữ ấ ộ m t dân t c. ừ ộ ị ử ườ ộ
ứ ủ ế ộ ớ ỗ ườ i ạ i răn d y c a cha ông v i chúng ta. Chúng ta càng th y yêu quý kho tàng văn i này. Đó chính là l ầ ế ớ ạ ủ ạ ấ ờ ớ ớ ả ng nh là m t cái nhìn v i c nh Xét v câu ch và v n đi u, đó ch m t câu th v n đi u hay, d nh , d ư ỉ ộ ầ ơ ầ c cái bóng c a m t khu loi l m, làm sao có th che ph bóng mát nhi u, làm sao có đ v t: M t cái cây l ủ ắ ượ ủ ẻ ộ ậ t. Nh ng n u có 3 cây hay nhi u h n ơ r ng, m t "non" đây đ ụ ượ ế ở ộ ừ loi không còn n a, mà luc này đã ra dáng v oai v c a m t khu r ng r m v i bóng mát to, s c ứ n , cái l ớ ẻ ữ ộ ữ ậ c nh ng c n gió to, m a l n mà nh ng cái cây v n hiên ngang, s ng s ng nh núi, nh non v y. m nh tr ữ ư ẫ ướ ạ Nh ng ông cha ta khôgn ph i ch gúp h u th vãn c nh, nh n xét cái cây đ n gi n v y, mà đây ch là ông ả ỉ ả ư i. Đó là cha ta m ng hình t ườ ứ ượ i hay m t t p th nh n u ỏ ế m t l ạ ể ườ ộ ờ ể ch vì nh ng l ậ ợ ữ ỉ ả c gì c . Khi kt qu ch cho mình và cho t p th thì đâu có gì là l n lao? n u ch vì thôi, không l n lao đ ậ ả ớ ượ c gì l n lao c . Cũng nh m t cái cây mình, vì l ượ ỏ ơ ứ ự ể ợ ậ ể ể ở t ra ngoài m t cá nhân, v c. Nh ng m t khi l sao làm nên "non" đ ượ ộ ượ ư ượ thành m t t p th l n h n thì chính vì m c đích đó l ớ ng chúng ta, t p th nh lúc đ u chung tay v i i h ạ ướ ỏ ể ụ ơ ể ớ ộ ậ ệ ớ nhi u ng i, đ ng lòng đ ng s c, đoàn k t cùng làm thì k t qu s l n h n nhi u. K t qu công vi c l n ả ẽ ớ ế ế ế ồ ườ ề t qua m i c n giông h n nhi u. Có s c m nh t p th , thì ta có m t s c m nh vĩ đ i nh r ng cây v ạ ơ ọ ơ ề i cha đã răn d y con b ng bó đũa. ,cu ng phong, thác lũ. Nó cũng ví nh câu chuy n c tích k v ng t ằ ạ ể ề ố ồ T ng chi c đũa b g y d dang, nh ng 2 chi c thì ph i dùng s c h n, 3 chi c, b n chi c đ n 10 chi c thì ế ế ứ ơ ư ừ ế khôgn s c m nh nào b g y n a. Đó là tinh th n đoàn k t. c, cha ông ta cũng d a vào s c m nh toàn dân mà làm nên Trong l ch s đ u tranh gi ử ấ ứ ướ trang s sáng ng i. Nh ng trang s y không vi t lên b i m t ng ượ ở ế ữ ờ Tinh th n đoàn k t anh em, bè b n, gia dình, xã h i là quý báu, là l n lao, là s c m nh c a m i con ng trên th gi h c dân gian y ch ng nào! ấ ọ ừ
Bài 17: Văn ch
ươ
ữ ng gây cho ta nh ng tình c m ta không có, luy n cho ta nh ng
ữ
ệ
ả
ả i ta k chuy n đ i x a, m t nhà thi sĩ n Đ trông th y m t con chim b th
ố ơ ộ ộ ấ ấ ườ ị ươ ị ả ộ ộ ớ ự ỉ ươ ứ ấ ờ ư ạ ị ng ng ả ồ ồ ệ ươ ẽ ng là lòng th i có c m xúc mãnh li ấ ậ ả ng, song không ph i không có ý nghĩa. Ngu n g c c t y u c a văn ch ả ng c a con ng ề ủ ươ ờ ố ng c muôn v t, muôn loài. Nó xu t hi n khi con ng ữ ươ ả ể ả ờ ệ i tr ườ ướ ẩ
ẵ ng r i xu ng bên chân ệ ắ ng h i quá, khóc n c lên, qu tim cùng hoà m t nh p v i s run r y c a con chim s p ủ ẩ ch là câu chuy n ệ ng y chính là ngu n g c c a thi ca.Câu chuy n có l ố ủ ấ i ườ ươ ố ố ế ủ t tr ộ c m t ệ ướ ườ ng. Nói chung văn c nh ng đi u đáng th ề ả i cho tình c m c a mình và tr i
ủ ộ ả ủ ườ i khác_ t c là đ c gi ứ ộ ẫ ườ ề ả ả ả i đ c, cũng là đ ng ụ ườ ọ ủ ể ủ ả i m ả ả ườ ấ ả ắ ọ . ả ậ ộ ể ườ ơ ợ ả ở ế ươ c c m giác thi u v ng hình hài và tình c m c a ng ủ ậ ượ ả ồ ữ ố ộ ờ ườ ớ ắ ố ố t n t
tình c m ta s n có? Ng ể mình. Thi sĩ th ươ ch t. Ti ng khóc y, d p đau th ế ế hoang đ ườ và r ng ra th ộ ng đ i s ng, là ni m xót th hi n t ệ ượ ươ ng chính là tình c m và các nhà văn sáng tác tác ph m là đ tr l ch ả ươ nghi m tình c m c a ng ệ i ta v n đánh giá m t bài văn hay là m t bài văn giàu hình nh, nhi u c m xúc. V y hình nh và Ng ể i ta hi u, c m xúc trong văn có tác d ng gì? Chính là đ kh i g i c m xúc c a ng ả ng gây cho ta tình c m ta ch a có. Ph i! b i n u không đánh giá và c n nh n c m xúc c a mình. Văn ch ư ậ ả ả ẹ đ c nh ng ngày th u m y ai c m nh n đ ế ơ ấ trong su t m t th i gian dài trong s gh l nh và khinh r c a c u bé H ng. Làm sao ai hi u cho tình c m ả ẻ ủ ậ ự ẻ ạ i v i gi ng súc sinh máu l nh khi g n bó v i nhau b i m t m i ràng bu c c a tình yêu, trách c a con ng ộ ớ ạ ủ ch n cô đ n nh trong tác ph m c a Jack london: ti ng g i n i hoang nhi m, lòng bi ủ ở ố ế ơ ừ ả
ể ộ ủ ế ọ ơ ở ẩ ư c hai phía ộ ự ươ ặ ể ẽ ẫ ồ ầ ộ ệ ng thi n làng Vũ Đ i n u không có Chí ng ờ ườ c xem là s th t ượ ấ ạ ể ồ ệ ể ấ ạ ế ớ ứ ạ ủ ệ ữ ả ệ dã . Cũng s v n mãi mãi là m t Chí Phèo t th m kính, yêu m t Th N x u xí, vô duyên t ng đ ị ở ấ ộ ữ ể ớ ộ ố ể ả ươ ả ng d y cho ng ữ ươ ệ ờ nh ng v n tin t ườ ơ đâu và l y l ơ r ch m t đ che đi v tâm h n thèm khát s l ẻ ự ạ ự ậ ở ừ ữ i ta m i th u hi u nh ng Phèo c a Nam Cao đ r i là b phim chuy n làng Vũ Đ i ngày y. Bây gi ủ khái ni m m i trong vô vàn nh ng k ch tính và nh ng khía c nh c m xúc, suy nghĩ ph c t p khác nhau c a ị mình i cho chúng ta t Chí Phèo. Cu c s ng không th mang l ả ự ạ ng mà thôi. đi tìm đ tr i nghi m nó mà nh ng th tình c m m i l ứ ệ ớ ạ t c m giác nhà tranh, vách đ t, b a đói b a no i giàu bi Đi u tuy t v i nh t là văn ch ữ ế ả ườ ạ ấ ề i ta l y t đ p h n, d y cho con ng ấ ng vào ngày mai t ư ạ ố ẹ ưở ẫ ni m tin ẻ ạ ạ t c nh ng khái ni m đó mà chúng ta ph i t ấ ả ữ ệ đó ch t p trung đ y đ trong văn ch ầ ủ ỉ ậ ấ ữ t đ ế ượ i ni m tin nh th nào, d y cho k h nh phúc đ ng c m v i ng ườ i đang tuy t v ng bi ớ c ng ườ i cô đ n, cho ơ ệ ọ ả ư ế ấ ạ ề ề ạ ồ ở
t quá kh , cho tình yêu, cho m áp th m chí là bi ả ậ ấ bi ờ ế c con v t cũng có tình c m riêng, ng th t tuy t v i b i nó đ y đ kinh nghi m s ng, đ y đ tình hu ng s ng. ố ố ố ậ ầ ủ ng ứ có ti ng nói riêng. Văn ch ươ ả ệ ệ ờ ở ẵ ấ ớ ấ ạ ứ t đ ế ượ ệ ọ ả ớ ạ ươ ươ ế ầ ồ ẻ ẹ ả ỉ ầ t c ề h c làm sang, bi ể ọ ướ ế ạ ng gi ưở ế ộ ứ ọ ọ ủ ườ ể ế c đ đ c Bình Ngô đ i cáo, bi ể ạ ng và ý t ưở ng là s gi ấ ả t t ờ i vi ộ ầ ờ ậ ầ ủ ng luy n cho ta tình c m ta s n có. Vì ph i có tình yêu thì đ c Romeo và Julyet m i th y c m ả ỏ ộ i ng v i đ ng lo i thì m i tôn sùng ra-ma yana. Ph i có lòng đ u tranh cho v đ p hoàn t khóc đ đ c chi c lá ế ể ọ t yêu n ế ấ t đ u t c là nh ng th lo i văn h c khác nhau nh ng chung ữ ư ộ t. Cu c i đ i t ng mà mình đang vi ế ớ ố ượ ế i h n v tình c m, bi t bao i h n c a th n thánh còn cu c đ i văn ch ả ế ươ ề i là đ khám ể ự ớ ạ ề ự ố ả ấ ồ ạ ậ ọ
ể ng còn giúp ta s ng, đ ta ủ ủ ư ề ố ươ ậ
i bây gi ườ ế Văn ch ả đ ng đ n phát khóc lên và có thêm s c m nh đ u tranh cho tình yêu. Ph i có lòng thành kính, ru ng b t ộ i và đ y tình th l ớ ồ ấ ỗ thi n, cho s siêu thoát thì m i có tâm trí nghĩ v i-li-at và Ô-đi-xê. hay ch c n bi ệ ớ ự cu i cùng, bi i đ đ c tr ế ườ ể ọ ả ọ ố tranh đ suy xét v B n án ch đ th c dân Pháp. t ề ả ể nhau m t đi m là đ u th hi n thái đ c a ng ể ệ ề ộ đ i chúng ta là s gi ự ớ ạ ủ nhiêu nh ng tình c m y chính là văn h c, vì v y mà nó giúp ta hình dung v s s ng, t n t ữ phá b n thân. ả Hoài Thanh đã nói đúng v ý nghĩa c a văn ch s ng và nuôi ta s ng b ng ngu n c m h ng vô t n v tình yêu c a con ng ằ ố Bài 18: Gi ố ề i thích câu t c ng n qu nh k tr ng cây (bài hay) ả ng nh ng ch a đ , văn ch ươ ư i. ủ ườ ớ ẻ ồ ồ ả ụ ứ ữ Ă
ả
ặ ả ế ơ t n, tôn tr ng nh ng ng ọ ữ ườ i đã t o ra ạ ườ ng. Đi u đó th hi n rõ trong câu t c ng : ng căn d n chúng ta s ng ph i bi ể ệ ẫ ề ữ ưở ố ụ
ả ớ ẻ ồ
ụ ố ớ ề ả ư ộ ờ ế ơ ả ớ ớ ậ ộ ồ ữ ạ ả ấ ủ i nh ng ng ữ c h ượ ưở ề ữ ả ng thành qu , còn “tr ng cây” là hình nh nói v nh ng ng ồ i khuyên đ i v i chúng ta. Xét v nghĩa đen, “qu ” là cái th m ngon nh t c a cây, i ườ t qua th i gian. Vì v y khi ăn m t trái qu th m ngon thì ta ph i nh t ả ơ i mu n khuyên chúng ta khi đ ộ ng m t ố ữ i đã t o ra thành qu y. “Ăn qu ” là hình nh nói v nh ng ả ả ấ ườ i i làm ra thành qu cho ng ữ ư ả ả ụ ạ ả ườ ề ả
ấ ả ậ ả ả t c nh ng thành qu mà chúng ta đang h ả ữ nhiên mà có đ c. Nh ng thành qu đó là m hôi, n ả ồ ướ ứ ệ ắ i cu c s ng h nh phúc cho chúng ta. Đã bao gi T x a đ n nay, ông cha v n th ừ ư ế thành qu cho ta h ả “Ăn qu nh k tr ng cây”. Câu t c ng nh m t l ữ k t tinh s tinh khi ờ ự ế đã tr ng ra cây đó. Nh ng ý nghĩa sâu xa c a câu t c ng l ủ thành qu nào đó thì ph i nh n nh ng ng ườ ớ ơ ng i h ườ ưở h ng th . ụ ưở V y vì sao “ăn qu ” ph i nh “k tr ng cây” ? Vì t không ph i t ả ự máu c a bi ế ủ ẻ ồ ớ ượ ữ i t o nên đ đem l ườ ạ t bao l p ng ớ ộ ố ể ạ ụ ng th ưở ng c m t, công s c, trí tu và c x ả ươ ự ỏ h i: ta t ờ ạ
ờ ở ạ ạ ặ ạ ẹ ẹ ẻ ữ ưỡ ơ ủ ả ườ i có m t trên đ i này? Đó là công n c a cha m . Cha m luôn ầ ướ ầ ế ữ ứ ủ ng nh ng ở ỉ ả ơ ủ c m c a chúng ta. Còn th y cô giáo là nh ng ng ạ ơ ạ ộ ộ ườ ắ ọ ạ ư ồ ớ ạ ư ế ồ ế ờ ộ t đ p c a dân t c ta t c c p sách t i tr ớ ườ ộ ệ ả ể ố ờ ữ ề ừ ộ c nh ngu n”, “Chim có t i có tông”. , ng ồ ữ bên c nh ta ngay c nh ng i cha, ữ ể ồ i m th hai luôn g n gũi ch b o, m ra cho chúng ta nh ng kho tàng ki n th c c a nhân lo i, đ r i c m cho chúng ta. Bên c nh đó, công n c a các chú b đ i, các cô thanh niên xung phong ơ ủ ng s bình yên, h nh phúc nh ngày hôm nay, c h ự ưở ượ ng vui đùa v i b n bè. R i nh ng ng i công nhân, kĩ s , bác sĩ không ti c m hôi, ườ ữ i dám hi sinh cu c đ i mình đ c ng hi n cho ườ ọ ề c. Chúng ta ph i nh n h , vì đây là truy n th ng t ố bao đ i nay : “U ng ọ ố ẹ ủ ườ ớ
ư ế ướ ằ ả ẫ ấ ợ c h ượ ưở ụ ề ạ i con h t lòng th ế ữ ẹ ọ ươ ậ ớ ờ ụ ỗ ườ ọ ứ ả ậ ạ t n nh ng th h đi tr ng, bi ớ ọ ể i khuyên c a câu t c ng . Chúng ta, m i ng ữ ự ế ẹ c là nh ng đi u chúng ta ph i ghi nh . ớ ườ ọ ế ơ ữ ữ ề ả
i m t bài h c th t quý giá. Chúng ta nh ng h c sinh đang ng i trên gh nhà tr ữ ể ạ ụ ữ ế ậ ọ ồ ả ố ở T i sao ta l lúc ta bu n vui, san s , nuôi d ồ ng ẹ ứ ch p cánh ướ cũng r t to l n. Không có h , làm sao chúng ta đ ấ ớ đ ượ ắ công s c, trí tu lao đ ng c a mình. H đ u là nh ng ng ứ ủ đ t n ớ ơ ố ấ ướ n ổ ướ ơ ủ c ta v n luôn nh đ n công n c a Hi u v n đ trên ta ph i hành đ ng nh th nào ? H ng năm, nhà n ớ ế ể ộ ề ấ i. đ i v i cha ng th , đi u đó r t h p v i tình ng nh ng ng i đã t o ra thành qu cho chúng ta đ ố ớ ườ ữ ả ườ ng yêu, kính tr ng cha m vì h hi u cha m chính là ng i ườ m , cũng có nh ng ng ẹ ẹ i ai t o ra cu c s ng cho h ngày hôm nay. Th t đúng v i l ườ ủ ộ ố ạ cũng c n ph i có ý th c b o v và phát huy đ o lí đó. Th c hi n t ổ t b n ph n làm con trong gia đình, b n ả ệ ố ổ ệ ầ ph n ng i h c trò trong nhà tr ướ ườ ậ Câu t c ng đã đ l ườ ng ộ ọ gìn nh ng thành qu mà ông cha đã t o d ng và luôn nhăc nh nhau s ng theo c n chăm ch h c t p đ gi ữ ể ữ ầ ạ ự ỉ ọ ậ t đ p mà câu t c ng đã d y. đ o lí t ạ ữ ụ ạ ố ẹ
Bài 19: Suy ngh v l
i d y Mùa xuân là t
t tr ng cây, làm cho
ĩ ề ờ ạ
ế ồ
đấ ướ t n c
càng ngày càng xuân
c Bác H quan tâm đ c bi i: "Vì l ệ ườ ự ợ ồ i". Rięng v vi c tr ng cây, vào kho ng gi a năm 1959, Bác vi ộ ấ ồ ặ ườ ồ t lŕ s nghi p tr ng cây, tr ng ng ồ ả ồ i ích m i năm ườ ế t ệ ề ệ ữ M t v n đ đ ề ượ tr ng cây, vì l ợ bài th kêu g i nông dân tr ng cây. ọ ơ ồ i ích trăm năm tr ng ng ồ
ố ả nay ồ ẩ ự "Mu n làm nhà c a t t ử ố Ph i ra s c tr ng cây ứ Chúng ta chu n b t ị ừ Dăm năm sau s b t tay d ng nha" ẽ ắ
ị ồ ậ ế ứ ỷ ệ 6/1 đ n 6/2/1960. c. Phong trào di n ra trong vòng 1 tháng t ế ừ ả ướ ị ế ồ
ế ồ c càng ngày càng xuân"
ộ ỗ ứ ọ ể ự ờ ế ế ế ắ ở ề ẹ ộ ế ố ề ở ộ ộ t đ n, xuân v Bác đ u t ề ự ậ ố khi phát đ ng phong trào cho đ n khi Bác qua đ i, m i năm c khi t ươ ế ồ měnh ng. Tr c ti p kêu g i, theo dõi, nh c nh , đ ng viên, v n đ ng ộ ắ khi nào, T t tr ng cây đã tr thành m t n p s ng đ p, m t truy n th ng g n ườ i dân khi xuân v . ề ủ ị t t ế ự ỗ
ệ ư ng, ngu n n ệ c, th c ăn... nh h ễ ưở ệ ấ ộ ả ỗ ấ ồ ẫ ệ , tin h c và công ngh . Nh ng phía sau nó, xã h i hi n đ i l ệ ử ế ồ ồ ả ề ữ ọ d n đ n ô nhi m môi tr ườ ệ ồ ổ i, thě vi c tr ng cây là m t vi c làm h t s c c n thi ộ ườ ự ạ ệ ề ở ế ồ 8 tu i tr lęn đ u có th ệ ẻ ườ ệ ộ ư ữ ố t tr ng đ i t ườ ừ ố ấ ướ ẳ ướ ế ứ ầ ở ng. Đúng nh nh ng đi u Bác đă d y trong l ộ ơ ấ ệ c đ 15 tri u cây" thě ch ng m y ch c đ t n ấ ượ ộ ng ngày càng c i thi n t ộ i th i ra m t ả ạ ạ ng đ n đ i s ng, ờ ố ứ ế t và c p bách. M i nhà, m i khu ỗ ế , nh ng n i công c ng khu v c mình hay ộ ơ i phát đ ng T t tr ng cây khi x a: "Mi n ề ộ ờ ư i, trong s đó đ 3 tri u tr em th u, 1 tri u ng ể ổ ở ề ấ c ta s ph xanh đ t ẽ ủ ệ t h n mà còn phát huy ồ ọ ố ể ả ắ ồ ố ệ ố ơ ườ ả ụ ự ủ ờ ố ệ
ể ễ ủ ấ ở ế ằ ế ữ ờ ạ ắ ạ ắ ệ ề ộ ỏ khía c nh văn hóa thě l ạ t r ng, đ t n ấ ướ ờ ố ế ầ ẹ ậ phát đ ng T t tr ng cây c a Bác ế ồ ộ i. Chúng ta đ u bi i d y c a Ng ủ ườ ặ ớ ờ ố ể ượ ấ ủ ở ầ ừ ề ấ ng cho tinh th n b t khu t c a ng ố ắ ề ỉ ủ ố ườ ự ẻ ễ ồ ữ ế ế ế ắ ấ ổ ạ ỗ ượ ư ộ ộ ưở ầ i Đoan Hùng, cây c Vĩnh Phú, cây chôm chôm C n Th ... Còn ph i k i. D ng nh trong ký c c a m i con ng ủ ừ ộ ố ư ỗ ớ ơ ườ ấ ắ ờ ả ụ ỏ ắ ủ ơ ứ ủ ụ ằ ơ ườ ề ợ ế ắ ặ ớ ị ứ ạ ưở ằ ồ ắ làm phong phú cho đ t n c, gi ỏ ỷ ệ ượ ả ặ ớ ế t Nam... M i khi chúng ta tr ng m t cây xanh và chăm sóc nó sinh tr ộ ầ ỗ ấ ướ ồ ữ ộ ầ ng lai. ế ệ ươ
i v trên quê h ng ta. Nh l i l ữ ạ ề ươ ườ ư ấ ộ ấ i năm x a, chúng ta càng th y th m i d y c a Ng ớ ạ ờ ạ ủ i phát đ ng đó cách đây hŕng th k , tr i qua bao thăng tr m, bi n đ i c a th i gian, nó ổ ủ ả ế ỷ ế ộ ờ ờ ộ Sau đó, nhân d p k ni m 30 năm ngày thành l p Đ ng và đón T t âm l ch, Bác H chính th c phát đ ng ả phong trŕo T t tr ng cây trong c n ễ "Mùa xuân là T t tr ng cây Làm cho đ t n ấ ướ K t ế ể ừ tr ng cây trong Ph ch t ch đ lŕm g ủ ồ phong trào. Và không bi bó không th thi u trong m i ng ế ể Xã h i hi n đ i lŕ xã h i đi n t ạ ộ ộ l ng ch t th i kh ng l ả ượ s c kh e con ng ỏ ứ ph , m i ban ngành... đ u ph i có trách nhi m tr ng cây xanh ỗ đ b o v môi tr ườ B c có đ 14 tri u ng ệ tr ng cây... Nh v y, m i t ỗ ế ồ ư ậ tr ng đ i tr c, không nh ng lŕm cho quang c nh môi tr ả ữ tác d ng tích c c c a cây trong vi c c i thi n, nâng cao đ i s ng nhân dân. ệ ả i th y m t ý nghĩa Bên c nh đó, n u hi u l ộ ạ c chúng ta lŕ đ t n c nông sâu s c khác n a trong l ấ ướ i dân. Chính vě nghi p, cây c thięn nhiên g n ch t v i đ i s ng lao đ ng, đ i s ng chi n đ u c a ng ườ ấ ủ t Nam. Cây tre i Vi ng cao đ p cho tinh th n qu t kh i c a ng v y, cây c thiên nhiên tr thành bi u t ở ủ ỏ ệ ườ ậ i mi n B c, cây d a là hình nh c a đ ng bào mi n Nam là bi u t ề ả ể ượ ủ ồ ỉ gi v ng thành đ ng T qu c, cây cao su là s d o dai b n b c a buôn làng Tây Nguyên ch ng Pháp... ch ữ ữ c n nh c đ n nh ng lo i cây y thôi cũng d khi n cho ta hình dung ra cu c kháng chi n nhân dân vĩ đ i ạ ộ ầ ng tr ng cho m t vùng quê, m t t nh khác nhau: cây nhãn H ng c a dân t c. Ngoài ra, m i lo i cây còn t ư ộ ỉ ạ ủ ả ể Yên, cây v i L c Ng n, cây b ọ ạ i, trong nh ng đ n, cây c g n v i cu c s ng c a t ng ng ữ ườ ế ắ ề k ni m c a th i gian luôn g n ch t v i nhi u loài cây c thiên nhiên. Ví d cây me, cây s u g i nh c v ợ ỷ ệ ổ ọ ng h ng, cây b ng lăng k ni m c a tu i h c tu i u th trong tr ng, m ng m , ngh ch ng m; cây ph ủ ắ ồ ộ ổ ấ t, cây đa, cây g o là hình nh c a làng quê trň; cành đào Tây B c, cành mai vàng x Hu g n ch t v i t ủ ắ ể đ ng b ng B c b Vi ng phát tri n ộ ệ là ta đang t m t m m xanh trong tâm h n chúng ta và reo m m xanh ự ồ trong tâm h n th h t ồ M t mùa xuân n a l thía. Nh ng l không nh ng cňn nguyên giá tr , mà càng ngày chúng ta càng hi u đ c nhi u ý nghĩa sâu xa c a nó. ể ượ ữ ữ ầ ề ủ ị
Bài 20: Gi
i thích ý nghĩa bài ca dao Công cha nh núi Thái S n...
ả
ư
ơ
ạ ẹ ế ẹ ả ắ ề ề ủ ấ ớ ả ượ ẹ t n, đ n đáp công lao đó. Đi u đó đã đ ế ơ
ơ ả c trong ngu n ch y ra. ồ ộ ớ ạ
ả ữ ấ ộ ườ ở ọ ồ ộ ữ c tinh khi ơ ấ ớ c trong ngu n”. “Núi Thái S n”là ng n núi cao, đ s v ng chãi nh t ấ ở t nh t, mát lành nhh t, d t dào mãi ch ng bao gi ạ ẳ ướ ng c th y, tác gi ả ế ợ ấ dân gian đã ca ng i công lao c a cha m . Tình cha m nh m , v ng ch c, tình m ẹ ủ ạ ặ i b i nh ng hình nh so sánh r t đ c đáo: “Công cha v i núi Thái S n, ơ ố Trung Qu c. c n. T hi n ừ ệ ờ ạ ẹ ắ ẽ ữ ữ t bao. Chính vì v y mà ch có nh ng ỉ ậ công lao đó, ông cha ng to l n b t di ớ ậ ấ ừ ớ ớ t c a thiên nhiên kì vĩ m i có th so sánh b ng. Xu t phát t ệ ủ ả i công n tr i bi n c a cha m . ẹ ấ ể ủ ữ ế ể ỗ ơ ờ
ẹ ạ ớ ượ ẹ ạ ẹ ả ỗ i nói công cha và nghĩa m là vô cùng to l n, bao la, vĩ đ i, không có gì so sánh đ i. Cha m l ườ ng thành mà không qu n ng i khó khăn v t v . Cha m ạ ả ự ạ ế ạ ạ ị ưở ư ử ọ ụ ẽ ẹ ạ ấ ẹ ươ ng và n n móng v ng ch c cho con vào ng ng c a c a cu c đ i. t cách c x sao cho l ch s , d y cho ta đ o lí làm ng ả ở ộ ề ẹ ử ủ ộ ờ ắ ọ ưở ưỡ ề ắ ờ
ể ề ể ề ẹ ậ ả t n, ph i l ế ơ ơ ủ ờ ơ ủ ẹ ả ễ ả ớ phép v i cha m . Ph i luôn ngoan ngoãn và nghe l ọ ậ ẹ ỏ ể ố ắ ế ẹ ậ ả ớ ề ẹ ạ ớ Chúng ta ai cũng có cha có m . Cha m đã sinh ra ta, chăm sóc d y b o ta. Vì th , công n cha m dành cho ơ ta r t l n. Chúng ta ph i bi c ông cha ta nh n nh qua bài ca dao: “Công cha nh núi Thái S n, ư Nghĩa m nh n ẹ ư ướ M t lòng th m kính cha, ờ ẹ Cho tròn ch hi u m i là đ o con.!” ữ ế Bài ca dao đã đi sâu vào lòng ng Nghĩa m v i n ồ ẹ ớ ướ “N c trong ngu n” là dòng n ướ ồ t ụ ể ấ ượ th t ng t ngào vô t n và trong sáng. Ân nghĩa đó to l n, sâu n ng bi ậ ế ọ hi n t ằ ể ệ ượ ta khuyên m i chúng ta ph i làm tròn ch hi u đ bù đ p l ắ ạ T i sao l c ? B i vì cha ạ ạ ở m là ng i nuôi i là ng i đã sinh ra ta, không có cha m thì không có b n thân m i con ng ườ ẹ ườ ẹ d ng ta t khi ta m i chào đ i cho đ n khi ta tr ấ ả ớ ừ ưỡ ế ờ i, d y cho i, d y cho ta bi còn d y d ta nên ng ạ ườ ườ ỗ ạ chăm sóc cho b n thân, d n d p nhà c a cho s ch s . . .Cha m là ch d a v ng ta cách làm l ng, cách t ỗ ự ữ ủ ự ch c nh t, tin c y nh t, luôn dang tay m r ng tình th ố ng đ i v i các con. Cha m cùng bên nhau s ng ậ ố ớ ấ tr n đ i vì con, t o l p ni m tin t ữ ạ ậ V y chúng ta ph i làm gì đ đ n đáp công n c a cha m ? Đ đ n đáp công n c a cha m , đ o làm con ẹ ạ ữ chúng ta ph i bi i cha m , làm theo nh ng ả đi u cha m d y. Ta ph i kính tr ng hi u th o v i cha m ; luôn c g ng h c t p th t gi i đ vui lòng cha ả ọ ẹ ạ m . Có nh v y m i là “đ o con”. ư ậ
i và trân t làm gì đ luôn nh t ể ế ầ ổ ộ ớ ơ ọ i bàI ca dao,chúng ta càng th m thía đ o lí làm ng i. Bài ca dao đã răn d y chúng ta m t bài h c b ích. Chúng ta c n ph i bi ạ tr ng công lao to l n c a cha m . Đ c l ớ ủ ọ ạ ả ấ ườ ẹ ạ ọ
