Ứng dụng từ mô hình
quản trị nhân sự
Con người được xem là yếu tố quan trọng nhất làm nên sự thành công
của mọi tổ chức. Sự phát triển bền vững của một doanh nghiệp luôn kèm
theo sự phát triển của đội ngũ nhân sự. Và quản trị nhân sự (hay còn gọi
là quản trị nhân tài) chính là một trong những giải pháp giúp doanh
nghiệp tìm kiếm và bồi dưỡng đội ngũ kế thừa...
Quản trị nhân tài là một quy trình tối quan trọng giúp doanh nghiệp đạt
được mục tiêu và chiến lược kinh doanh lâu dài. Quy trình đó bao gồm
việc phát hiện, phát triển, lựa chọn, quản lý và giữ chân người tài. Việc
quản trị nhân tài không chỉ là trách nhiệm của bộ phận nhân sự, mà là
trách nhiệm của toàn bộ hệ thống, đặc biệt là các giám đốc trực tiếp của
từng bộ phận. Trong thế giới phẳng, đội ngũ kế thừa là yếu tố khó xây
dựng và tốn thời gian nhất.
Doanh nghiệp Việt Nam: Khó “tự thân”
Hầu hết các nhân sự cao cấp hay chủ doanh nghiệp lớn của Việt Nam
hiện nay đều xuất thân từ những công ty nhỏ hoặc công ty gia đình,
trong đó chủ doanh nghiệp thường quyết định mọi thứ. Đây là một trong
những rào cản rất lớn cho doanh nghiệp trong quá trình phát triển, đặc
biệt là việc xây dựng đội ngũ lãnh đạo kế thừa.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp lớn có nguồn gốc từ công ty nhà nước
vẫn mang nặng tính bao cấp trong quản lý - vấn đề lựa chọn và bổ nhiệm
lãnh đạo rất phức tạp và “nhạy cảm”.
Làn sóng dịch chuyển nhân sự cao cấp từ các công ty nước ngoài hoạt
động tại Việt Nam sang các công ty trong nước đã xuất hiện từ năm
2007. Tuy nhiên, sự dịch chuyển này rất chậm, do sự khác biệt về văn
hóa quản trị cũng như khả năng thích nghi của những “người trong
cuộc”. Việc tìm được đúng người và giao đúng việc vẫn là một bài toán
khó với các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.
Khi tìm kiếm nhân tài, đa số doanh nghiệp trông cậy vào nguồn cán bộ
cao cấp trong hệ thống nhà nước có thời gian công tác tại nước ngoài
(như trưởng đại diện các ngân hàng Việt Nam ở nước ngoài), các cán bộ
cao cấp trong công ty cổ phần hay làm việc cho các tập đoàn nước ngoài
hoạt động tại Việt Nam, các du học sinh trở về Việt Nam làm việc, Việt
kiều và người nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
Môi trường kinh doanh của chúng ta đòi hỏi đội ngũ lãnh đạo cao cấp
ngoài kiến thức chuyên môn, tài lãnh đạo, còn phải am hiếu môi trường
văn hóa và tập tục kinh doanh. Một chuyên gia trong ngành tuyển dụng
nhân sự cho biết, khi tuyển dụng nhân sự cao cấp, các doanh nghiệp Việt
Nam thường dành ưu tiên một cho người Việt, ưu tiên hai là Việt kiều,
cuối cùng mới là người nước ngoài, với mức lương từ 100.000 USD/
năm trở lên.
Lợi thế của các tập đoàn nước ngoài tại Việt Nam là cho ứng viên một
môi trường làm việc chuyên nghiệp, cơ hội làm việc tại nước ngoài cũng
như cơ hội xây dựng danh tiếng cá nhân, mức lương thỏa đáng. Tuy
nhiên, khi đầu quân về các tập đoàn nước ngoài, ứng viên sẽ không có
cơ hội làm chủ doanh nghiệp hay trở thành cổ đông.
Ngược lại, nếu chọn doanh nghiệp Việt Nam, các ứng viên sẽ có cơ hội
áp dụng các phương pháp quản trị mới, có cơ hội trở thành cổ đông cùng
mức lương tương xứng.
Nhưng, hạn chế cũng là điều rất đáng quan tâm: quan điểm và tầm nhìn
của chủ doanh nghiệp nhiều khi không “đồng điệu” với ứng viên, thiếu
tính chuyên nghiệp trong quản trị, tác phong và kỹ năng làm việc của đội
ngũ nhân sự còn yếu, vì vậy cơ hội để ứng viên học hỏi không nhiều, và
đặc biệt là sự “khó xử” với các “công thần”...
Xác định nhu cầu từ chiến lược kinh doanh
Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đều có kế hoạch kinh doanh ngắn
và dài hạn, nhưng rất ít công ty có kế hoạch nhân sự (people plan) hay
kế hoạch xây dựng đội ngũ kế thừa cụ thể. Thông qua kế hoạch kinh
doanh, doanh nghiệp có thể xác định được nhu cầu về nhân sự, đặc biệt
là những vị trí chủ chốt trong công ty.
Sau khi có nhân sự, một kế hoạch phát triển đội ngũ kế thừa thông qua
huấn luyện hay kèm cặp (develop) cũng cần được xác định, để chuẩn bị
sẵn sàng cho sự phát triển của doanh nghiệp trong tương lai.
Điều cần lưu ý là kế hoạch phát triển nhân sự kế thừa (succession
planning) phải được thực hiện song song với việc phát hiện và bồi
dưỡng nhân tài. Mặt khác, việc tưởng thưởng xứng đáng để khích lệ, giữ
chân người tài cũng rất quan trọng trong quá trình xây dựng đội ngũ kế
thừa.
