Vận dụng quan điểm thực tiễn trong giảng dạy các môn lý luận chính trị Mác - Lênin ở trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật hiện nay

Hữu Thị Hồng Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 112(12)/1: 251 - 254<br /> <br /> VẬN DỤNG QUAN ÐIỂM THỰC TIỄN TRONG GIẢNG DẠY CÁC MÔN LÝ<br /> LUẬN CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN Ở TRÝỜNG CÐ KINH TẾ - KỸ THUẬT<br /> HIỆN NAY<br /> Hữu Thị Hồng Hoa*, Hà Thị Thu Hằng<br /> Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Hiện nay, việc giảng dạy các môn lý luận Mác – Lênin ở các trường ĐH, CĐ, còn tồn tại những<br /> bất cập về mặt nội dung tư tưởng, về giáo trình, về chương trình giảng dạy…cũng như về phương<br /> pháp giảng dạy. Chính những bật cập này đã ảnh hưởng đáng kể tới chất lượng giảng dạy của các<br /> môn học. Một trong những bất cập nêu trên, theo chúng tôi, chính là sự giáo điều trong việc giảng<br /> dạy, mà thực chất là biểu hiện của việc không vận dụng quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác –<br /> Lênin: Quan điểm thực tiễn. Do vậy, để nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy các môn lý luận<br /> Mác – Lênin, trong phạm vi bài báo này, chúng tôi đề xuất việc phải vận dụng quan điểm thực tiễn<br /> trong giảng dạy các môn lý luận Mác – Lênin ở trường CĐ Kinh tế – Kỹ thuật .<br /> Từ khóa: Lý luận Mác – Lênin,đổi mới phương pháp giảng dạy, giáo điều, quan điểm thực tiễn.<br /> <br /> Chúng ta ðều biết, một trong những ðiểm<br /> khác biệt cãn bản giữa học thuyết khoa học và<br /> cách mạng của các nhà sáng lập Chủ nghĩa<br /> Mác - Lênin với tất cả các học thuyết, lý luận<br /> xã hội trýớc Mác, ðó là quan ðiểm về thực<br /> tiễn. Ở các lý luận xã hội trýớc Mác, vấn ðề<br /> thực tiễn không ðýợc ðặt ra hoặc nếu có ðặt ra<br /> thì lại ðýợc giải quyết một cách hết sức thần<br /> bí, méo mó. Trái lại, ở triết học của C.Mác,<br /> Ph.Ănghen và V.I. Lênin vấn ðề thực tiễn<br /> ðýợc xem xét một cách hiện thực, sinh ðộng,<br /> và do ðó vô cùng gần gũi với ðời sống hiện<br /> thực. Chính vì vậy mà C.Mác ðã chỉ ra "các<br /> nhà triết học ðã chỉ biết giải thích thế giới<br /> bằng nhiều cách khác nhau, song vấn ðề là<br /> cải tạo thế giới" [1]. Thực tế là, sự ra đời lý<br /> luận khoa học cách mạng của C. Mác và<br /> Ph.Ănghen bắt nguồn từ thực tiễn cách mạng<br /> của giai cấp công nhân ở Châu Âu cũng như<br /> kinh nghiệm sinh động đấu tranh vì hoàn bình<br /> dân chủ.*<br /> Sự gắn bó mật thiết giữa lý luận và thực tiễn<br /> trong Chủ nghĩa Mác - Lênin ðã thực sự trở<br /> thành một quan ðiểm một nguyên tắc cãn bản<br /> của hoạt ðộng sống, trong ðó bao hàm cả<br /> hoạt ðộng nhận thức, giáo dục. Bản thân<br /> V.I.Lênin ðã từng khẳng ðịnh: "Quan ðiểm về<br /> *<br /> <br /> Tel: 0976678738<br /> <br /> ðời sống, về thực tiễn phải là quan ðiểm thứ<br /> nhất và cõ bản của lý luận về nhận thức" [4].<br /> Sau này, Đảng ta trong suốt quá trình đấu<br /> tranh, bảo vệ và xây dựng tổ quốc xã hội chủ<br /> nghĩa, chúng ta cũng rút ra bài học vô cùng<br /> qúy giá đó là :“Đảng phải xuất phát từ thực<br /> tế, tôn trọng và hành động theo quy luật<br /> khách quan. Năng lực nhận thức và hành<br /> động theo quy luật khách quan là điều kiện<br /> đảm bảo sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng”.<br /> Trong công tác giảng dạy, để góp phần nâng<br /> cao chất lượng dạy và học các môn lý luận<br /> chính trị Mác - Lênin, thì việc vận dụng quan<br /> ðiểm thực tiễn, trong giảng dạy vừa là tất<br /> yếu, vừa là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Nếu<br /> vận dụng tốt quan ðiểm thực tiễn trong quá<br /> trình giảng dạy sẽ góp phần không nhỏ trong<br /> việc nâng cao chất lýợng dạy và học các môn<br /> lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin.<br /> Lý luận nói chung, ðặc biệt là lý luận Mác Lênin chính là sản phẩm ðýợc ðúc kết từ thực<br /> tiễn và phản ánh thực tiễn ðó, dýới dạng ðặc<br /> thù của nó. Ở một ý nghĩa nào ðó, có thể<br /> khẳng ðịnh lý luận chính là con ðẻ của thực<br /> tiễn, mang những nhân tố nhất ðịnh, ðýõng<br /> nhiên, dýới một hình thức mới, trừu týợng và<br /> khái quát, so với ðời sống thực tiễn. Chính vì<br /> ở lý luận Mác - Lênin, sự khái quát hoá, trừu<br /> týợng hoá ðã ðạt tới trình ðộ cao nhất. Ðiều<br /> 251<br /> <br /> Hữu Thị Hồng Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> ðó một mặt cho phép lý luận này phản ánh<br /> ðýợc những vấn ðề chung, bản chất nhất của<br /> thế giới khách quan, , song mặt khác, chính<br /> sự trừu týợng, khái quát hoá cao này ðã làm<br /> cho lý luận Mác - Lênin trở nên trừu týợng,<br /> khó tiếp thu hõn bất kỳ một môn học nào.<br /> Trong ðiều kiện nhý vậy, ngýời giảng viên lý<br /> luận Mác - Lênin phải vận dụng quan ðiểm<br /> thực tiễn bằng sự liên hệ với thực tiễn sinh<br /> ðộng trong quá trình giảng dạy. Từ đó mới<br /> làm cho việc giảng dạy và học môn học này<br /> trở nên thiết thực, có ý nghĩa. Có nhý vậy mới<br /> làm cho bản thân môn học này trở nên gần<br /> gũi ðối với ngýời học, và do ðó làm cho nó dễ<br /> tiếp thu hõn. Bằng không, việc dạy và học lý<br /> luận Mác - Lênin hoàn toàn không ðáp ứng<br /> ðýợc yêu cầu của ngýời học, của cuộc sống<br /> cũng nhý không phản ánh trung thực bản chất<br /> của lý luận này. Nói một cách khác, giảng<br /> viên phải vận dụng một cách thành thạo quan<br /> ðiểm thực tiễn trong giảng dạy các môn lý<br /> luận Mác – Lênin, ðể vừa ðảm bảo ðýợc yêu<br /> cầu truyền tải nội dung tri thức cõ bản của<br /> môn học, vừa có sự liên hệ, mở rộng với thực<br /> tiễn cuộc sống, vừa tác ðộng ðến tình cảm,<br /> ðem lại hứng thú, niềm ðam mê, ý chí výõn<br /> lên của ngýời học, giúp ngýời học phát huy<br /> tính tích cực chủ ðộng, sáng tạo, rèn luyện<br /> nãng lực thực tiễn.<br /> Muốn làm ðýợc ðiều này, yêu cầu ngýời giảng<br /> viên phải quán triệt một số quan ðiểm sau:<br /> - Giảng viên phải thấy ðýợc khả nãng của<br /> việc vận dụng quan điểm và thực tiễn trong<br /> hoàn cảnh cụ thể của trýờng, của khả nãng<br /> bản thân và của ngýời học.158<br /> - Việc vận dụng quan điểm thực tiễn phải<br /> xuất phát từ ðặc thù của những môn học lý<br /> luận Mác – Lênin. Đó là môn học trang bị cho<br /> sinh viên hệ thống lý luận, quan điểm, chủ<br /> trương, đường lối mang tính cách mạng và<br /> khoa học, nó có vai trò đặc biệt quan trọng<br /> trong việc xây dựng và phát triển ở sinh viên<br /> thế giới quan và phương pháp luận khoa học.<br /> - Vận dụng quan điểm thực tiễn xuất phát từ<br /> thực trạng giảng dạy, các môn lý luận Mác Lênin ở trýờng CÐ Kinh tế - Kỹ thuật hiện nay.<br /> 252<br /> <br /> 112(12)/1: 251 - 254<br /> <br /> Trường CÐ Kinh tế - Kỹ thuật là trýờng thành<br /> viên của Ðại học Thái Nguyên, nhiệm vụ của<br /> trýờng là: ðào tạo và bồi dýỡng nguồn nhân<br /> lực có trình ðộ cao ðẳng và các trình ðộ thấp<br /> hõn trong các lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật công<br /> nghiệp, kỹ thuật Nông - Lâm, kỹ thuật xây<br /> dựng, kỹ thuật giao thông và ðào tạo nghề.<br /> Bên cạnh những lĩnh vực ðào tạo chuyên<br /> ngành, trýờng con chú trọng bồi dýỡng giáo<br /> dục chính trị, tý týởng, ðạo ðức lối sống, giáo<br /> dục ðýờng lối của Ðảng, chính sách và Pháp<br /> luật của nhà nýớc. Ðảm nhận việc giảng dạy<br /> các môn lý luận Mác - Lênin là một ðội ngũ<br /> giảng viên ðýợc ðào tạo chính quy, có ý thức<br /> nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao.<br /> Hầu hết các giảng viên ðều ý thức rõ vai trò<br /> và tầm quan trọng của việc sử dụng phýõng<br /> pháp dạy học có sự liên hệ giữa lý luận và<br /> thực tiễn của ðịa phýõng, ðất nýớc, liên hệ,<br /> lồng ghép trong từng bài giảng, từng ðõn vị<br /> kiến thức. Quan điểm thực tiễn ở trong giảng<br /> dạy các môn Lý luận chính trị Mác - Lênin ở<br /> trýờng CÐ Kinh tế - Kỹ thuật ðýợc nhận thức<br /> một cách ðúng ðắn chính là ðiều kiện cần<br /> thiết ðể vận dụng nó trong thực tế giảng dạy<br /> ngày càng hiệu quả hõn.<br /> Tuy vậy, nhìn lại thực trạng dạy và học các<br /> môn lý luận Mác - Lênin ở trýờng CÐ Kinh tế<br /> - Kỹ thuật vẫn chýa ðýợc nhý mong muốn,<br /> cụ thể:<br /> - Nhiều giảng viên vẫn còn nặng nề về câu<br /> chữ trong khi trình bày các khái niệm, phạm<br /> trù hay những nội dung trừu týợng của môn<br /> học làm cho giờ học trở nên nhàm chán, khô<br /> cứng. Chính vì vậy mà phần lớn sinh viên<br /> chýa có hứng thú ðối với môn học, thậm chi<br /> coi thýờng môn học này.<br /> - Còn không ít sinh viên quan niệm các môn<br /> học của chủ nghĩa Mác - Lênin là môn học<br /> mang tính lý luận thuần tuý, khô khan vì vậy<br /> họ học môn này theo kiểu ðối phó, nên ở<br /> những sinh viên này mất ði cảm hứng say mê<br /> học tập, ít ðầu tý thời gian, công sức ðể<br /> nghiên cứu, tìm hiểu.<br /> Có nhiều lý do khác nhau ðể giải thích tình<br /> trạng trên, trong ðó có cả nguyên nhân khách<br /> quan và chủ quan.<br /> <br /> Hữu Thị Hồng Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Về nguyên nhân khách quan:<br /> - Những môn học lý luận Mác - Lênin ở các<br /> trýờng ÐH, CĐ hiện nay bao gồm: Những<br /> nguyên lý cõ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin,<br /> Đýờng lối cách mạng của ÐCSVN, Tý týởng<br /> Hồ Chí Minh. Ðây ðều là những môn học<br /> mang tính trừu týợng, ðòi hỏi cả ngýời dạy và<br /> ngýời học phải có sự say mê, ðầu tý thời gian,<br /> công sức ðể tìm tòi, nghiên cứu.<br /> - Do phần lớn sinh viên trong trýờng ðều<br /> thuộc khối ngành kinh tế kỹ thuật nên ðại ða<br /> số sinh viên ngại học các môn khoa học - xã<br /> hội và nhân vãn, trong ðó có các môn của chủ<br /> nghĩa Mác – Lênin.<br /> - Tuổi ðời của sinh viên còn rất trẻ, mức ðộ<br /> am hiểu các vấn ðề kinh tế - xã hội còn chýa<br /> nhiều nên khi gặp phải các vấn ðề thực tiễn<br /> ðang ðặt ra thýờng khó tìm ra câu trả lời<br /> Về nguyên nhân chủ quan.<br /> - Sinh viên chýa thật sự tích cực, chủ ðộng<br /> nghiên cứu, tìm hiều môn học, còn ỷ lại, thậm<br /> chí coi thýờng, thiếu tính tự giác trong học tập.<br /> - Nhiều sinh viên cho rằng ðây là môn học<br /> thuộc lòng nên chỉ chú trọng học vẹt, học sao<br /> cho miễn là qua ðýợc kỳ thi, còn bản chất của<br /> vấn ðề thì hầu nhý không hiểu.<br /> Ðể sớm khắc phục ðýợc những thực trạng<br /> trên, phải “thực hiện ðồng bộ các giải pháp<br /> phát triển và nâng cao chất lýợng giáo dục,<br /> ðào tạo" nhý tinh thần ðại hội XI của Ðảng<br /> nói chung, giảng dạy các môn khoa học của<br /> Chủ nghĩa Mác - Lênin nói riêng, trong ðó<br /> cần thực hiện có hiệu quả hõn việc vận dụng<br /> quan điểm thực tiễn trong giảng dạy các môn<br /> lý luận Mác - Lênin.<br /> Tuy nhiên, ðể việc vận dụng quan điểm thực<br /> tiễn vào trong giảng dạy các môn lý luận Mác<br /> - Lênin ở trýờng CÐ Kinh tế - Kỹ thuật thật<br /> sự có ðýợc hiệu quả nhý mong muốn, thì theo<br /> chúng tôi, cần tiến hành một số giải pháp sau:<br /> Một là, cần ðổi mới nhận thức của ðội ngũ<br /> cán bộ quản lý các cấp, ðội ngũ giảng viên<br /> nhất là giảng viên trực tiếp giảng dạy các môn<br /> lý luận Mác - Lênin về chủ trýõng ðổi mới<br /> cãn bản và toàn diện giáo dục, ðào tạo, trong<br /> <br /> 112(12)/1: 251 - 254<br /> <br /> ðó ðổi mới phýõng pháp dạy và học là mắt<br /> khâu quan trọng.<br /> Hai là, phải tạo sự chuyển biến cãn bản trong<br /> ðổi mới phýõng pháp giảng dạy các môn lý<br /> luận Mác - Lênin trong ðó vận dụng quan<br /> điểm thực tiễn là nội dung cốt lõi.<br /> Ba là, trên cõ sở phát huy tính tích cực, chủ<br /> ðộng, sáng tạo, sự hứng thú, niềm ðam mê<br /> của sinh viên mà tiến hành bồi dýỡng nãng<br /> lực tý duy tự học, tự nghiên cứu và rèn luyện<br /> nãng lực hoạt ðộng thực tiễn cho sinh viên.<br /> Bốn là, kết hợp chặt chẽ việc vận dụng quan<br /> điểm thực tiễn với các phýõng pháp dạy học<br /> khác, trong ðó phýõng pháp dạy học tích cực<br /> là phýõng pháp dạy học có nhiều ýu ðiểm nổi<br /> trội hiện nay.<br /> Nãm là, ðổi mới chýõng trình, nội dung,<br /> phýõng pháp thi, kiểm tra trong quá trình<br /> giảng dạy. Bởi khâu ra ðề ðýợc xem là khâu<br /> kiểm tra, ðánh giá chất lýợng của sản phẩm<br /> giảng dạy, tức là ngýời học.<br /> Tuy nhiên, theo chúng tôi khâu ra ðề thi<br /> không phải chỉ là sự ðánh giá chất lýợng học<br /> tập của ngýời học mà còn phải bao hàm cả<br /> sự ðánh giá chất lýợng thực tiễn của sinh<br /> viên, biểu hiện ở khả nãng giải quyết những<br /> vấn ðề thực tiễn ðặt ra. Và nhý vậy, ðề thi<br /> cần tập trung vào khía cạnh, phýõng pháp<br /> luận giải quyết vấn ðề trong lý luận Mác Lênin cũng nhý ðịnh ra những “tình huống<br /> có vấn ðề" gắn với ðời sống hiện tại ðể sinh<br /> viên giải quyết.<br /> Sáu là, nâng cao hõn nữa chất lýợng ðội ngũ<br /> giảng viên ðáp ứng yêu cầu ngày càng cao<br /> của việc vận dụng quan điểm thực tiễn trong<br /> giảng dạy lý luận Mác - Lênin theo hýớng<br /> thýờng xuyên ðýa giáo viên ði tìm hiểu thực<br /> tế ðể tích luỹ thêm kinh nghiệm, kiến thức<br /> thực tế.<br /> KẾT LUẬN<br /> Việc nâng cao chất lýợng dạy và học các môn<br /> lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin nhằm cung<br /> cấp cho sinh viên hệ thống lý luận khoa học,<br /> với quan ðiểm, tý týởng cách mạng và nhân<br /> vãn sẽ tác ðộng sâu sắc ðến tý duy, tý týởng,<br /> tình cảm, nếp sống và nếp nghĩ của sinh viên.<br /> 253<br /> <br /> Hữu Thị Hồng Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Xây dựng phong cách học tập và làm việc<br /> theo nguyên tắc dân chủ, tôn trọng tập thể,<br /> giàu nghị lực cách mạng, giàu tính nhân vãn,<br /> nhân ðạo… Ðể ðạt ðýợc những mục tiêu ðó,<br /> không ai khác, ngýời giảng viên giảng dạy<br /> các môn lý luận Mác - Lênin cần ðổi mới vận<br /> dụng một cách sáng tạo quan điểm thực tiễn,<br /> sự thống nhất giữa lý luận với thực tiễn trong<br /> quá trình giảng dạy, những thay ðổi của ðời<br /> sống hiện thực phải ðýợc giảng viên kịp thời<br /> nắm bắt và ðýa vào nội dung bài giảng.<br /> Chúng ta không ðýợc coi lý luận của chủ<br /> nghĩa Mác - Lênin là một cái gì xong xuôi,<br /> cứng nhắc, mà nó ðầy tính sáng tạo và luôn<br /> <br /> 112(12)/1: 251 - 254<br /> <br /> ðýợc bổ sung bằng những kết luận mới ðýợc<br /> rút ra từ thực tiễn sinh ðộng.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. C. Mác và Ph. Ănghen (1993), Toàn tập, tập<br /> 3, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,<br /> [2]. C.Mác và Ph. Ănghen (1993), Toàn tập, tập<br /> 13, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,<br /> [3]. Đảng cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện<br /> Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb.<br /> Chính trị quốc gia , Hà Nội.<br /> [4]. V.I.Lênin (1980), Toàn tập, Nxb Tiến Bộ,<br /> Mátcơva.<br /> <br /> SUMMARY<br /> <br /> THE APPLICATION OF PRACTICAL VIEWPOINTS IN TEACHING<br /> SUBJECTS OF MARXIST-LENINIST IN THAI NGUYEN COLLEGE OF<br /> ECONOMICS AND TECHNOLOGY<br /> Huu Thi Hong Hoa*, Ha Thi Thu Hang<br /> Associate college of Economics and Technology – TNU<br /> <br /> Currently, the teaching subjects of Marxist - Leninist theory in universities and colleges exist<br /> shortcomings in terms of content, idealogy, textbooks, curriculum as well as teaching methods.<br /> These gaps have a significant impact on the teaching quality of the subjects. One of the<br /> shortcomings mentioned above, in our opinion, it is that the dogmatism of the teaching, which is<br /> essentially a manifestation of the failure to apply basic notions of Marxism-Leninism: practical<br /> viewpoint. Therefore, to further improve the quality of teaching subjects Marxist-Leninist theory,<br /> due to the scope of this paper, we propose the application of practical viewpoints in teaching<br /> subjects of Marxist-Leninist in Thai Nguyen College of Economics and Technology.<br /> Key words: Marxist - Leninist theory, teaching method renovation, dogmatism, practical<br /> viewpoints.<br /> <br /> Phản biện khoa học: PGS.TS. Nguyễn Trọng Tuấn – Học viện Kỹ thuật quân sự<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0976678738<br /> <br /> 254<br /> <br />