Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ
TT - Những bài tập vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ mà người bệnh có
thể tự tập tại nhà. Thoái hóa cột sống cổ là dạng bệnh thường gặp ở độ tuổi trên
30. Ở thoái hóa cột sống cổ có sự kết hợp giữa hai loại tổn thương là thoái hóa đĩa
đệm và thoái hóa mỏm liên sau.
Dấu hiệu cảnh báo: tê, đau vùng gáy, vai
Thoái hóa cột sống cổ thường gặp ở đoạn đốt sống C5-C6, C6-C7, bệnh
nhân than đau và tê vùng sau gáy, vai lan xuống mặt ngoài cánh tay, cẳng tay,
ngón út, ngón đeo nhẫn và ngón giữa, có lúc gây yếu cả cánh tay không cầm được
đồ vật. Nhiều bệnh nhân than còn đau vùng sau gáy lên nửa đầu phía sau, có lúc
kèm hoa mắt chóng mặt, mờ mắt, ù tai, đau và hạn chế tầm vận động khi xoay và
nghiêng cột sống cổ.
Để chẩn đoán thoái hóa cột sống cổ dựa vào phim X-quang, chụp cộng
hưởng từ MRI. Từ kết quả này, các bác sĩ chuyên khoa cơ-xương-khớp sẽ quyết
định phẫu thuật hay điều trị nội khoa, kết hợp với điều trị bằng phương pháp vật lý
trị liệu.
Tư thế, động tác xấu cần tránh
Với phương pháp vật lý trị liệu, người bệnh sẽ được kéo giãn cột sống cổ
bằng thiết bị giường kéo hiện đại tùy theo trọng lượng cơ thể. Các cơ co thắt vùng
cột sống cổ sẽ được kéo giãn, các lỗ liên hợp sẽ được mở rộng tạo thuận lợi cho
đĩa đệm trở về vị trí cũ, các gai xương sẽ không còn chèn ép rễ thần kinh.
Ngoài ra người bệnh sẽ được chiếu thấu nhiệt vi sóng, chiếu đèn hồng
ngoại, túi chườm nóng để giảm đau, thư giãn nhóm cơ co thắt, tăng tuần hoàn máu
vùng cổ, dùng sóng siêu âm giảm co thắt cơ, giảm đau và kháng viêm.
Bài tập vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ
* Bài tập 1: kéo giãn, người bệnh có thể nhờ người nhà trợ giúp: người
bệnh nằm ngửa sát cạnh giường, người trợ giúp ngồi phía trên đầu giường, hai tay
đặt dưới xương chẩm (phía sau gáy) nâng đỡ đầu người bệnh, đồng thời dùng một
lực kéo để giãn cột sống cổ, lực kéo vuông góc với trục đứng và hướng về phía
người trợ giúp, kéo ra giữ lại đến lúc nào mỏi thì giảm lực từ từ, lúc nào hết mỏi
thì thực hiện tiếp 15 lần.
Lưu ý: trong lúc kéo nếu bệnh nhân than đau hay khó chịu thì dừng lại
ngay.
* Bài tập 2: người bệnh nằm ngửa, gập hông gập gối hai chân, hai bàn
chân vẫn còn chạm đất, hai khuỷu tay chống xuống nệm. Người bệnh ưỡn ngực và
ưỡn cổ ra sau, giữ lại, lúc nào thấy hơi khó chịu thì nghỉ. Lặp lại 15 lần.
* Bài tập 3: người bệnh nằm ngửa, hai tay buông xuôi theo thân người, gập
cổ về phía chân rồi giữ lại, thấy mỏi thì nghỉ. Lặp lại 15 lần.
* Bài tập 4: người bệnh nằm ngửa, tay phải đặt phía đầu bên phải, đầu
người bệnh cố gắng nghiêng qua bên phải, đồng thời tay phải dùng một lực đề
kháng giữ đầu ở vị thế trung tính (đầu thẳng), thấy mỏi thì nghỉ. Lặp lại 15 lần.
* Bài tập 5: người bệnh nằm ngửa, tay trái đặt phía đầu bên trái, đầu người
bệnh cố gắng nghiêng qua bên trái, đồng thời tay trái dùng một lực đề kháng giữ
đầu ở vị thế trung tính (đầu thẳng), lúc nào thấy mỏi thì nghỉ. Lặp lại 15 lần.
* Bài tập 6: người bệnh ngồi dựa lưng vào ghế, tay phải hoặc tay trái đặt
trên trán, người bệnh cố gắng gập cổ về phía trước, đồng thời tay phải hoặc tay trái
dùng một lực đề kháng giữ đầu ở vị thế trung tính (đầu thẳng), thấy mỏi thì nghỉ.
Lặp lại 15 lần.
* Bài tập 7: người bệnh ngồi dựa lưng vào ghế, tay phải đặt phía đầu bên
phải, cố gắng nghiêng đầu qua bên phải, đồng thời tay phải dùng một lực đề kháng
giữ đầu ở vị thế trung tính (đầu thẳng), thấy mỏi thì nghỉ. Lặp lại 15 lần.
* Bài tập 8: người bệnh ngồi dựa lưng vào ghế, tay trái đặt phía đầu bên
trái, cố gắng nghiêng đầu qua bên trái đồng thời tay trái dùng một lực đề kháng
giữ đầu ở vị thế trung tính (đầu thẳng), thấy mỏi thì nghỉ. Lặp lại 15 lần.
Làm 10 động tác thì được tính một đợt. Mỗi ngày người bệnh có thể làm 2-
3 đợt tùy tình trạng sức khỏe. Nếu động tác nào gây đau hay khó chịu thì ngưng
động tác đó và báo chuyên viên vật lý trị liệu. Sau khi hết tê hay đau, người bệnh
nên tiếp tục duy trì các bài tập để giúp cột sống cổ vững chắc hơn.
Các chuyên viên
vật lý trị liệu khuyến cáo
về các tư thế, động tác
xấu cần tránh:
- Khi chuyển vị
thế từ nằm ngửa sang
ngồi dậy phải chuyển qua
nằm nghiêng chống hai
tay ngồi dậy, giữ lưng ở
vị thế thẳng, lúc nằm
xuống thì ngược lại.
- Không nên xoay
cổ một cách nhanh và đột
ngột.
- Những công việc
cần gập cổ hay ngửa cổ
trong thời gian dài thì
phải có thời gian nghỉ
giải lao sau 1 giờ làm
việc, đặc biệt cần tập
mạnh các cơ xung quanh
vùng cổ để tránh mỏi cổ
khi làm việc.
- Những công việc
phải ngồi lâu với máy vi
tính cũng cần thời gian
nghỉ giải lao; màn hình
máy vi tính phải ngang
tầm mắt, bàn phím không
nên để cao hay quá thấp,
đặt bàn phím sao cho
xương cánh tay và cẳng
tay vuông góc 90O.
- Đồ vật trong nhà
cũng không đặt quá cao
hoặc quá thấp. Đặt ngang
tầm để khi lấy không cần
với cao, khi làm công
việc nội trợ như lau nhà
nên sử dụng những cây
chổi có chiều cao thích
hợp, cần tránh cúi gập cổ
quá lâu.
- Khi ngủ không
nên nằm gối quá cao.
BS vật lý trị liệu NGUYỄN HỒNG VĨNH
