VIÊM PHỔI THÙY
1. Khái quát:
- Viêm phổi là hiện tương nhiễm trùng cấp tính ở nhu mô phổi bao gồm viêm phế
nang, túi phế nang, ống phế nang, .....
- Đặc trưng là khối đông đặc của nhu mô phổi
- Về giải phẩu người ta chia viêm phổi thùy và phế quản phế viêm (Ở đây chỉ đề
cập đến viêm phổi thùy)
2. Viêm phổi thùy
- Điều kiện thuận lợi:
+Trời lạnh (mùa đông)
+Cơ thể suy yếu, người già
+Chấn thương sọ não
+Bệnh đường tai mũi họng (viêm họng, amidan)
+Tắc nghẽn đường hô hấp v.v...
- Những tác nhân gây viêm phổi có thể theo những đường sau vào cơ thể: đường
hít (vi khuẩn trong không khí hay từ đường hô hấp trên), đường máu (từ ổ nhiễm
khuẩn xa), đường tiếp cận phổi v.v...
-Nguyên nhân gây viêm phổi thùy
+ Do vi khuẩn như phế cầu khuẩn (S.Pneumoniae). S.Aureus, H.Influenzae, trực
khuẩn gram âm, vi khuẩn kỵ khí v.v... Người ta tổng kết thấy viêm phổi do phế
cầu chiếm 2/3 các trường hợp.
+Do virut: có nhiều loại, ví dụ: Paramyxovirus họ virut RNA đại diện là virut phó
cúm, sởi và quai bị v.v...
+Do nấm như aspergillus, candida v.v...
+Sặc xăng: Xăng là chất độc, nếu pha chì thì càng độc.
+ Do ứ đọng (nằm lâu), hít phải (dịch thức ăn, ói mửa).
-Biểu hiện:
+Xảy ra đột ngột khởi đầu là 1 cơn rét run rồi nhiệt độ tăng khoảng 39-40 độ sau
đó mạch nhanh mặt đỏ khó thở toát mồ hôi
+Đau ngực
+Ho khan về sau ho có đàm đặc màu gỉ sắt
+Nôn mửa chướng bụng đau bụng
-Thực thể
+Rì rào phế nang giảm
+Tiếng cọ màng phổi và ran nổ thì hít vào
+Toàn phát : có hội chứng đông đặc rõ
. Gõ đục
. Rung thanh tăng
. Rì rào phế nang mất
. Có tiếng thổi ống
. X-quang : 1 đám mờ của 1 thùy hay 1 phân thùy
- Những biến chứng có thể gặp
+Tại phổi: viêm lan rộng ra, xẹp thùy phổi, áp-xe phổi v.v... Ngoài phổi: tràn dịch
hay mủ màng phổi, viêm màng ngoài tim... và xa hơn viêm nội tâm mạc cấp, viêm
khớp, viêm màng não...
- Xử trí khi bị viêm phổi thùy
+Viêm phổi thùy có thể điều trị tại nhà nếu bệnh nhân còn trẻ, bệnh nhẹ, dấu hiệu
viêm phổi rõ ràng, hay điều trị tại bệnh viện đối với bệnh nhân nặng, người già,
viêm phổi kết hợp với suy tim hay suy hô hấp...
+Tùy thể nhẹ, nặng hay trung bình mà thầy thuốc sẽ có chỉ định dùng kháng sinh
thích hợp. Ngoài ra dùng các thuốc giảm đau, an thần chống trụy tim mạch, cân
bằng nước điện giải, thở ôxy và thở máy khi có chỉ định, lau mát khi sốt cao. Áp
dụng một số kỹ thuật phục hồi chức năng hô hấp như dẫn lưu tư thế, gõ hay rung
lồng ngực, tập thở v.v...
-Phòng bệnh
Giữ ấm cổ, ngực trong mùa lạnh. Điều trị ổ viêm đường tai mũi họng (như viêm
họng, viêm amidan...), đợt cấp của viêm phế quản mạn. Để tránh viêm phổi trong
bệnh viện cho bệnh nhân, người thầy thuốc phải tuân thủ nguyên tắc vô khuẩn triệt
để. Không hút xăng bằng miệng, bỏ rượu, thuốc lá và các chất kích thích