XENLULOZƠ

Chia sẻ: Abcdef_44 Abcdef_44 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

510
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xenlulozơ hiện diện dạng rắn, màu trắng, không mùi, không vị, không tan trong nuớc, kể cả nuớc nóng. Xenlulozơ cũng không bị hòa tan trong các dung môi hữu cơ thông thường như benzen, ruợu, ete, axeton (aceton)...Xenlulozơ bị hòa tan trong nước Schweitzer (dung dịch phức chất [Cu(NH3)4]2+ có màu xanh biếc, xanh dương đậm, do dung dịch NH3 hòa tan Cu(OH)2) tạo dung dịch nhớt. Xenlulozơ có nhiều ở vách tế bào thực vật. Xenlulozơ có nhiều trong bông vải, bông gòn (95-98%), đay, gai, tre, nứa, vỏ dừa... Trong gỗ, Xenlulozơ chiếm khoảnh 40-50%. Xenlulozơ là...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: XENLULOZƠ

XENLULOZƠ (CELLULOSE, CHẤT XƠ) Xenlulozơ hiện diện dạng rắn, màu trắng, không mùi, không vị, không tan trong nuớc, kể cả nuớc nóng. Xenlulozơ cũng không bị hòa tan trong các dung môi hữu cơ thông thường như benzen, ruợu, ete, axeton (aceton)...Xenluloz ơ bị hòa tan trong nước Schweitzer (dung dịch phức chất [Cu(NH3)4]2+ có m àu xanh biếc, xanh dương đậm, do dung dịch NH3 h òa tan Cu(OH)2) tạo dung dịch nhớt. Xenlulozơ có nhiều ở vách tế bào thực vật. Xenluloz ơ có nhiều trong bông vải, bông gòn (95-98%), đay, gai, tre, nứa, vỏ dừa... Trong gỗ, Xenluloz ơ chiếm khoảnh 40-50%. Xenlulozơ là m ột loại polysaccarit (gluxit phức tạp) do các monosaccarit (gluxit đơn giản) là các β-Glucoz liên kết với nhau bằng liên kết β-1,4-glicozit (hay glucozit) mà thành. Công th ức dạng công thức phân tử của Xenlulozơ là (C6H10O5)n. Do m ỗi mắt xích của Xenluloz ơ có chứa 3 nhóm –OH nên Xenlulozơ còn được viết là [C6H7O2(OH)3]n. Khối lượng phân tử Xenluloz ơ rất lớn, khoảng 1 000 000 – 2 400 000 đvC.
Công thức cấu tạo của Xenlulozơ do các β-Glucoz liên kết với nhau bằng liên kết β-1,4-glicozit (hay β-1,4-glucozit, β-1,4-glicozid, β-1,4-glycoside; β-1,4- glucoside). Do đó Xenlulozơ có m ạch thẳng và Xenlulozơ thường gặp có dạng sợi. Sợi bông gòn, bông vải hay sợi xơ dừa mà ta thấy là sự xoắn hay chập vào nhau của vô số các đại phân tử Xenluloz ơ chung quanh m ột trục chung. Xenlulozơ được tạo ra do cây xanh quang hợp với sự hiện diện của diệp lục tố (chlorophyll). Xenlulozơ bị thủy phân đến c ùng tạo Glucoz với sự hiện diện các men (enzym) thích hợp hay axit vô c ơ (H+) làm xúc tác. Trong cơ thể con người không có men thủy phân được Xenlulozơ, nhưng trong loài đ ộng vật nhai lại (trâu, b ò,...)
có men cellulosase nên th ủy phân Xenlulozơ tạo Glucoz. Do đó con người không tiêu hóa được Xenlulozơ, nhưng các loài đ ộng vật ăn cỏ tiêu hóa được Xenlulozơ. Xenlulozơ tác dụng với dung dịch HNO3 đậm đặc, có dung dịch H2SO4 đậm đặc làm xúc tác, đun nóng, có thể thu được xenlulozơ mononitrat, xenlulozơ đinitrat, xenlolulozơ trinitrat, do một, hai hay ba nhóm –OH trong mỗi đơn vị mắt xích của Xenlulozơ đã tham gia phản ứng tạo thành nhóm este vô cơ nitrat (-ONO2). Xenlulozơ trinitrat dùng làm thuốc súng không khói (pyrocellulose, guncotton), l ựu đạn, mìn. [C6H7O2(OH)3]n + 3nHNO3 [C6H7O2(ONO2)3]n + 3nH2O Xenlulozơ Xenlulozơ trinitrat Axit nitric Xenlulozơ tác dụng với anhiđrit axetic (anhidrid acetic), có H2SO4 làm xúc tác, tạo xenlulozơ monoaxetat, xenlulozơ điaxetat và xenlulozơ triaxetat, tùy
theo một hai hay ba nhóm –OH trong mỗi đơn vị mắt xích của xenlulozơ đã tham gia phản ứng tạo nhóm chức este (-OCOCH3). Hỗn hợp xelulozơ điaxetat và xenluozơ triaxetat được dùng làm tơ sợi axetat cũng như phim ảnh. [C6H7O2(OH)3]n+2nCH3COOCOCH3 (H2SO4) [C6H7O2OH(OCOCH3)2]n+2nCH3COOH Xenlulozơ Anhiđrit axetic Xenlulozơ điaxetat Axit axetic [C6H7O2(OH)3]n + 3nCH3COOCOCH3 (H2SO4) [C6H7O2(OCOCH3)3]n + 3nCH3COOH Xenlulozơ Anhiđrit axetic Xenlulozơ triaxetat Axit axetic Từ xenlulozơ cũng điều chế được các loại tơ sợi nhân tạo visco, t ơ đồng- amoniac (hòa tan xenlulozơ trong nước Schweitzer, tạo dung dịch nhớt, rồi ép dung dịch nhớt này qua những lỗ nhỏ để tạo sợi tơ đồng–amoniac).
Xenlulozơ trong bông, đay, gai, v ỏ trái dừa, tre, gỗ...đ ược dùng làm vải (cotton), bện dây thừng, làm giấy viết, vật liệu xây dựng, làm bàn ghế (đồ gỗ)... Xenlulozơ còn được dùng điều chế rượu etylic (thủy phân tạo glucoz, rồi cho lên men rượu).