T¹p chÝ Hãa häc, T. 45 (5A), Tr. 77 - 84, 2007<br />
<br />
<br />
¶NH H¦ëNG CñA CHÊT TRî T¦¥NG HîP POLYPROPYLEN -<br />
GHÐP ANHYDRIT MALEIC §ÕN TÝNH CHÊT C¥ HäC CñA VËT<br />
LIÖU POLYPROPYLEN COMPOZIT GIA C¦êNG B»NG MAT TRE<br />
§Õn Tßa so¹n 16-8-2007<br />
PHAN THÞ MINH NGäC, TRÇN VÜNH DIÖU, NGUYÔN THUý H»NG<br />
Trung t©m Nghiªn cøu VËt liÖu Polyme, Tr1êng §¹i häc B¸ch khoa H6 Néi<br />
<br />
SUMMARY<br />
The effect of maleic anhydride grafted polypropylene (MAPP) on mechanical properties<br />
of bamboo fiber mat reinforced polypropylene composites (BMRPC) was studied. The results<br />
showed that mechanical properties of the composite depend on the amount of MAPP and<br />
those attained maximum values at 6 % MAPP. The effects of bamboo fiber mat contents on<br />
mechanical properties were also investigated. Maximum values for the tensile, flexural and<br />
impact strengths of BMRPC were obtained at a bamboo fiber mat content 45% (by weight).<br />
<br />
<br />
I - Më §ÇU II - THùC NGHIÖM<br />
<br />
Tre l vËt liÖu thùc vËt ® îc sö dông trong 1. Nguyªn liÖu v ho¸ chÊt<br />
nhiÒu lÜnh vùc ®# tõ rÊt l©u [1] do tre l mét - Nhùa PP Hopelen Y 130 cña h#ng Honam<br />
trong nh÷ng lo i phæ biÕn v sinh tr ëng nhanh Petrochemical Corporation - H n Quèc cã chØ sè<br />
kh«ng chØ ë c¸c n íc nhiÖt ®íi m cßn ë mét sè ch¶y 4 g/10 phót ë nhiÖt ®é 230oC víi tû träng<br />
n íc «n ®íi. H¬n n÷a, sîi tre l¹i nhÑ v ®é bÒn 2,16 kg.<br />
riªng cao [2]. - MAPP cña h#ng Aldrich chemical Co - Mü<br />
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vËt liÖu polyme víi h m l îng MA l 0,6%, nhiÖt ®é nãng ch¶y<br />
compozit (PC) gia c êng sîi tre ® îc chó träng 152oC, tû träng 0,950 g/cm3.<br />
nghiªn cøu v ® a ra øng dông [3 - 7]. Tuy - Tre t ¬i ® îc lÊy tõ tØnh Ho B×nh;<br />
nhiªn, liªn kÕt gi÷a sîi tre v nhùa nÒn yÕu dÉn<br />
- Mat thuû tinh lo¹i 450 g/m2 (Trung Quèc);<br />
tíi vËt liÖu PC nhËn ® îc cã tÝnh n¨ng c¬ lý<br />
kh«ng cao ®# h¹n chÕ lÜnh vùc sö dông cña - NaOH 96% (Trung Quèc);<br />
chóng. §Ó t¨ng c êng kh¶ n¨ng liªn kÕt nãi - Toluen 99% (Trung Quèc).<br />
trªn, trong c«ng tr×nh n y ®# tiÕn h nh xö lý ho¸ 2. Ph ¬ng ph¸p chÕ t¹o mÉu<br />
häc sîi tre b»ng ph ¬ng ph¸p kiÒm v b»ng<br />
dung dÞch 1% MAPP trong toluen. Ngo i ra, a) Ph1¬ng ph¸p chÕ t¹o mat tre<br />
cßn nghiªn cøu ¶nh h ëng cña ph ¬ng ph¸p xö C©y tre ® îc c a th nh tõng ®o¹n 25 - 30<br />
lý sîi tre v h m l îng MAPP trong nhùa nÒn cm, sau ®ã chÎ th nh c¸c thanh tre v ® îc c¸n<br />
®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu PC trªn c¬ së dËp råi ®em xö lý b»ng dung dÞch kiÒm (1,5 N)<br />
nhùa polypropylen gia c êng b»ng sîi tre. ë 70oC trong vßng 10 giê. C¸c sîi tre ® îc t¸ch<br />
ra b»ng c o thÐp cã ® êng kÝnh trung b×nh<br />
<br />
77<br />
kho¶ng 200 µm. C¸c tÊm mat cã khèi l îng a) §é bÒn kÐo<br />
riªng 220 - 250 g/m2 ® îc t¹o th nh b»ng c¸ch §é bÒn kÐo ® îc x¸c ®Þnh theo tiªu chuÈn<br />
®Ó l¾ng sîi tre ngÉu nhiªn trong n íc. ISO 178-1993 trªn m¸y INSTRON (Mü) víi tèc<br />
b) Ph1¬ng ph¸p xö lý mat tre b»ng dung dÞch ®é víi tèc ®é kÐo 5 mm/phót, nhiÖt ®é 20oC v<br />
kiÒm ®é Èm 75%.<br />
Mat tre ® îc xö lý b»ng dung dÞch NaOH b) §é bÒn uèn<br />
0,1 N trong vßng 72 giê ë nhiÖt ®é phßng. Sau §é bÒn uèn ® îc x¸c ®Þnh theo tiªu chuÈn<br />
®ã mat tre ® îc ®Ó kh« tù nhiªn råi sÊy ë 70oC ISO 178-1993 trªn m¸y INSTRON (Mü) víi tèc<br />
trong kho¶ng 6 giê. ®é uèn 5 mm/phót.<br />
c) Xö lý mat tre b»ng dung dÞch MAPP trong c) §é bÒn va ®Ëp<br />
toluen<br />
§é bÒn va ®Ëp ® îc x¸c ®Þnh theo tiªu<br />
Mat tre ® îc xö lý b»ng dung dÞch 1%<br />
chuÈn ISO 179-1993 trªn m¸y Radmana ITR-<br />
MAPP trong toluen trong vßng 4 giê. Sau ®ã<br />
mat tre ® îc ®Ó kh« tù nhiªn råi sÊy ë 70oC víi 2000 (óc) víi tèc ®é 3,5 m/s.<br />
thêi gian 6 giê.<br />
III - KÕT QU¶ V" TH¶O LUËN<br />
d) Ph1¬ng ph¸p chÕ t¹o m6ng PP - MAPP<br />
1. Kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña c¸c ph ¬ng ph¸p<br />
Trén hîp PP víi l îng MAPP cÇn thiÕt råi<br />
xö lý sîi tre ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt<br />
cho t¹o h¹t qua m¸y ®ïn. M ng PP - MAPP<br />
® îc chÕ t¹o qua m¸y thæi m ng LABTECH. liÖu PC<br />
<br />
e) Ph1¬ng ph¸p chÕ t¹o vËt liÖu polyme §Ó t¨ng c êng kh¶ n¨ng liªn kÕt gi÷a sîi tre<br />
compozit v nhùa nÒn PP ®# tiÕn h nh xö lý sîi theo<br />
ph ¬ng ph¸p kiÒm v dung dÞch MAPP 1 %<br />
VËt liÖu BMRPC v BGMRPC ® îc chÕ t¹o trong toluen. C¸c mÉu vËt liÖu PC gia c êng 45<br />
b»ng ph ¬ng ph¸p Ðp nãng trong khu«n trªn % mat tre ch a xö lý (M0), xö lý kiÒm (Mk), xö<br />
m¸y Ðp Shinto 30 tÊn (NhËt B¶n) ë nhiÖt ®é lý b»ng dung dÞch MAPP (MMAPP) ® îc chÕ t¹o<br />
190oC trong thêi gian 30 phót d íi ¸p lùc 40 ë nhiÖt ®é 190oC, ¸p lùc Ðp 40 KG/cm2 víi thêi<br />
KG/cm3. gian 30 phót. KÕt qu¶ ®o ®¹c tÝnh chÊt c¬ häc<br />
3. C¸c ph ¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tÝnh chÊt c¬ cña vËt liÖu ® îc tr×nh b y trªn h×nh 1, 2 v 3.<br />
häc cña vËt liÖu<br />
46,86<br />
<br />
36,50<br />
29,34<br />
§é bÒn kÐo, MPa<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H×nh 1: ¶nh h ëng qu¸ tr×nh xö lý sîi tre ®Õn ®é bÒn kÐo cña vËt liÖu BMRPC<br />
<br />
78<br />
46,86<br />
55,45<br />
<br />
<br />
41,35<br />
35,80<br />
29,34<br />
§é bÒn uèn, MPa<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H×nh 2: ¶nh h ëng qu¸ tr×nh xö lý sîi tre ®Õn ®é bÒn uèn cña vËt liÖu BMRPC<br />
<br />
<br />
9,01<br />
<br />
<br />
7,15<br />
6,48<br />
§é bÒn va ®ËpKJ/m2<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H×nh 3: ¶nh h ëng qu¸ tr×nh xö lý sîi tre ®Õn ®é bÒn va ®Ëp cña vËt liÖu BMRPC<br />
<br />
C¸c sè liÖu trªn h×nh 1, 2 v 3 cho thÊy vËt cña vËt liÖu Mk t¨ng kho¶ng 120% so víi vËt<br />
liÖu PC víi sîi tre qua xö lý cã tÝnh chÊt c¬ häc liÖu gia c êng sîi ch a xö lý (M0).<br />
cao h¬n so víi vËt liÖu gia c êng b»ng sîi ch a Khi sîi tre ® îc xö lý b»ng dung dÞch<br />
xö lý. Tuy nhiªn, møc ®é t¨ng tÝnh chÊt c¬ lý MAPP 1% trong toluen, vËt liÖu PC nhËn ® îc<br />
cña vËt liÖu víi sîi xö lý b»ng ph ¬ng ph¸p cã ®é bÒn c¬ häc t¨ng ®¸ng kÓ so víi PC sîi tre<br />
kiÒm v MAPP rÊt kh¸c nhau. ch a xö lý. Cô thÓ l ®é bÒn kÐo, ®é bÒn uèn, ®é<br />
Trong tr êng hîp xö lý kiÒm, theo ¶nh chôp bÒn va ®Ëp cña mÉu MMAPP so víi mÉu M0 t¨ng<br />
kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt (SEM) bÒ mÆt sîi tr íc t ¬ng øng l 160, 155 v 132%. §iÒu n y cã thÓ<br />
v sau xö lý (h×nh 4 v 5), bÒ mÆt sîi sau xö lý l do líp m ng MAPP (chiÕm 1,65% so víi khèi<br />
xuÊt hiÖn nhiÒu r#nh l m t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc l îng sîi tre) bao phñ sîi tre (quan s¸t ® îc qua<br />
gi÷a sîi - nhùa dÉn tíi ®é bÒn kÐo v ®é bÒn uèn ¶nh chôp kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt sîi tre xö lý<br />
79<br />
b»ng MAPP (h×nh 6) l m t¨ng c êng liªn kÕt gi÷a sîi v nhùa nÒn.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H×nh 4: ¶nh SEM cña sîi tre ch a xö lý kiÒm H×nh 5: ¶nh SEM cña sîi tre sau khi xö lý kiÒm<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H×nh 6: ¶nh SEM cña sîi tre sau khi tÈm dung dÞch toluen 1% MAPP<br />
<br />
2. Kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña h m l îng chÊt trî t ¬ng hîp MAPP ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt<br />
liÖu PC<br />
VÒ b¶n chÊt, sîi thùc vËt a n íc v× chøa nhiÒu nhãm OH trong th nh phÇn ho¸ häc. Trong<br />
khi ®ã, nhùa nÒn PP kÞ n íc. §Ó liªn kÕt 2 lo¹i vËt liÖu rÊt kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt nªu trªn, th êng sö<br />
dông chÊt trî t ¬ng hîp polypropylen ghÐp anhydrit maleic (MAPP) v ® îc trén hîp cïng víi nhùa<br />
nÒn PP.<br />
§Ó kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña h m l îng chÊt trî t ¬ng hîp MAPP ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña<br />
vËt liÖu PC ®# chÕ t¹o vËt liÖu PC trªn c¬ së mat tre víi h m l îng 45% v nhùa nÒn PP víi h m<br />
l îng MAPP l 0, 4, 6, 8% ë ¸p lùc Ðp 40 kG/cm2, nhiÖt ®é 1900C v thêi gian Ðp 30 phót. KÕt qu¶<br />
kh¶o s¸t ® îc tr×nh b y trªn h×nh 7, 8 v 9.<br />
<br />
<br />
<br />
80<br />
50,95<br />
46,86<br />
45,39<br />
§é bÒn kÐo, MPa<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
29,34<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H m l îng MAPP, %<br />
<br />
H×nh 7: ¶nh h ëng cña h m l îng MAPP ®Õn ®é bÒn kÐo cña vËt liÖu PC<br />
<br />
<br />
<br />
68,57 67,45<br />
<br />
55,45<br />
§é bÒn uèn, MPa<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
35,80<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H m l îng MAPP, %<br />
<br />
H×nh 8: ¶nh h ëng cña h m l îng MAPP ®Õn ®é bÒn uèn cña vËt liÖu PC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
81<br />
11,06<br />
<br />
9,01<br />
7,58<br />
6,48<br />
§é bÒn va ®Ëp, KJ/m2<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H m l îng MAPP, %<br />
<br />
H×nh 9: ¶nh h ëng cña h m l îng MAPP ®Õn ®é bÒn va ®Ëp cña vËt liÖu PC<br />
<br />
C¸c sè liÖu trªn cho thÊy khi t¨ng h m l îng h nh chÕ t¹o vËt liÖu PC trªn c¬ së nhùa nÒn PP<br />
MAPP tõ 0 ®Õn 6% tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu trén hîp víi 6% chÊt trî t ¬ng hîp MAPP víi<br />
t¨ng v ®¹t cao nhÊt ë h m l îng 6% nh ng nªu h m l îng mat tre thay ®æi tõ 35% ®Õn 55% ë<br />
tiÕp tôc t¨ng h m l îng MAPP tÝnh n¨ng c¬ häc ¸p lùc 40 KG/cm2, nhiÖt ®é 190oC trong vßng 30<br />
cña vËt liÖu l¹i gi¶m. phót.<br />
Khi t¨ng h m l îng MAPP, t ¬ng t¸c gi÷a ¶nh h ëng cña h m l îng mat tre ®Õn tÝnh<br />
sîi v nhùa nÒn t¨ng dÉn ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc chÊt c¬ häc cña vËt liÖu PC trªn c¬ së nhùa PP<br />
t¨ng. Nh ng khi ® a mét l îng lín MAPP (8%) gia c êng b»ng mat tre ® îc tr×nh b y ë h×nh<br />
tøc l ® a thªm v o vËt liÖu mét l îng nh vËy 10, 11 v 12.<br />
c¸c m¹ch MAPP cã khèi l îng ph©n tö thÊp,<br />
dÉn tíi gi¶m tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu PC. Tõ kÕt qu¶ trªn c¸c h×nh 10, 11 v 12<br />
nhËn thÊy khi h m l îng mat tre t¨ng ®é bÒn<br />
Nh vËy, víi h m l îng MAPP 6% trong<br />
nhùa nÒn PP cho vËt liÖu BMRPC cã tÝnh chÊt kÐo ( k) ®é bÒn uèn ( u) v ®é bÒn va ®Ëp ( v®)<br />
c¬ häc tèt nhÊt. ®Òu t¨ng v ®¹t c¸c gi¸ trÞ lín nhÊt ë h m l îng<br />
mat tre 45 % cô thÓ l k = 68,57 MPa; u =<br />
3. Kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña h m l îng mat 50,95 MPa v v® = 11,06 KJ/m2.<br />
tre ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu PC<br />
Tuy nhiªn, khi h m l îng mat tre lín h¬n<br />
Trong vËt liÖu PC, nhùa nÒn cã vai trß liªn 45 %, lóc ®ã l îng m¸t tre qu¸ nhiÒu dÉn ®Õn<br />
kÕt c¸c sîi gia c êng l¹i víi nhau, d íi t¸c dông viÖc nhùa nÒn kh«ng ®ñ bao phñ, do vËy mét<br />
cña lùc ph¸ huû nhùa nÒn ®ãng vai trß tiÕp nhËn<br />
mét phÇn sîi kh«ng ® îc thÊm nhùa t¹o nªn c¸c<br />
øng suÊt sau ®ã truyÒn øng suÊt lªn sîi gia<br />
khuyÕt tËt trong vËt liÖu l m cho ®é bÒn cña vËt<br />
c êng. Tuy nhiªn, tÝnh n¨ng gia c êng cña sîi<br />
®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt khi tû lÖ gi÷a sîi v nhùa liÖu gi¶m xuèng.<br />
nÒn ®¹t gi¸ trÞ tèi u. Nh vËy, tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu<br />
§Ó kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña h m l îng mat BMRPC ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt ë h m l îng mat tre<br />
tre ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu PC ®# tiÕn l 45%.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
82<br />
50,95<br />
<br />
47,48<br />
46,21<br />
§é bÒn kÐo, MPa<br />
<br />
<br />
43,43<br />
42,93<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H m l îng mat tre, %<br />
<br />
H×nh 10: ¶nh h ëng cña h m l îng mat tre ®Õn ®é bÒn kÐo cña vËt liÖu PC<br />
<br />
<br />
<br />
68,57<br />
60,20 62,45 58,40<br />
51,10<br />
§é bÒn uèn, MPa<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H m l îng mat tre, %<br />
<br />
<br />
H×nh 11: ¶nh h ëng cña h m l îng mat tre ®Õn ®é bÒn uèn cña vËt liÖu PC<br />
<br />
IV - KÕT LUËN trî t ¬ng hîp MAPP ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña<br />
vËt liÖu BMRPC v nhËn thÊy víi h m l îng<br />
1. §# tiÕn h nh xö lý sîi tre b»ng ph ¬ng ph¸p 6% MAPP so víi PP cho vËt liÖu PC cã tÝnh<br />
kiÒm v dung dÞch 1% MAPP v nhËn thÊy chÊt c¬ häc cao nhÊt.<br />
khi xö lý b»ng kiÒm cho vËt liÖu PC ®é bÒn<br />
kÐo v uèn chØ t¨ng 120% trong khi ®ã xö lý 3. §# kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña h m l îng mat<br />
b»ng dung dÞch MAPP vËt liÖu PC cã ®é bÒn tre ®Õn tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu BMRPC<br />
kÐo, ®é bÒn uèn v ®é bÒn va ®Ëp t¨ng t ¬ng v nhËn ® îc vËt liÖu tèi u víi 45 % mat tre<br />
øng l 160, 155 v 132%. cã ®é bÒn kÐo 50,95 MPa, ®é bÒn uèn 68,57<br />
MPa v ®é bÒn va ®Ëp 11,06 KJ/m2.<br />
2. §# kh¶o s¸t ¶nh h ëng cña h m l îng chÊt<br />
<br />
<br />
<br />
83<br />
11,06<br />
9,76<br />
8,24<br />
7,80<br />
§é bÒn va ®Ëp, KJ/m2<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
5,34<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H m l îng mat tre, %<br />
<br />
H×nh 12: ¶nh h ëng cña h m l îng mat tre ®Õn ®é bÒn va ®Ëp cña vËt liÖu PC.<br />
<br />
Vietnam - Japan Workshop on Green<br />
T"I LIÖU THAM KH¶O Composite, P. 75 Hanoi (2007).<br />
1. G. Chapman, The bamboo, Academic Press, 5. T. Toda, K. Okubo, T. Fujii, H. Hurutati, Y.<br />
London (1997). Yamanaka, H. Yamamura. Proceeding of<br />
the Second Joint Vietnam - Japan Workshop<br />
2. K. Okubo, T. Fujii, Y, Yamamoto. on Green Composite, P. 73, Hanoi (2007).<br />
Development of bamboo-based polymer<br />
composites and their mechanical properties 6. H. Kubota, K. Okubo, T. Fujii. Proceeding<br />
Composites, Part A. 35, P. 377 - 383 (2004). of the Second Joint Vietnam - Japan<br />
Workshop on Green Composite, P. 67,<br />
3. Tran Vinh Dieu, Phan Thi Tuyet Mai, Tran Hanoi (2007).<br />
Hai Ninh. Proceeding of the Second Joint<br />
Vietnam - Japan Workshop on Green 7. Dieu Tran Vinh, Linh Nguyen Pham Duy,<br />
Composite, P. 33, Hanoi (2007). Anh Tran Tuan, Tung Nguyen Huy.<br />
Proceeding of the Second Joint Vietnam -<br />
4. R. Tanaka, K. Okubo, T. Fujji, M Ono, A. Japan Workshop on Green Composite, P.<br />
Sakurai. Proceeding of the Second Joint 45, Hanoi (2007).<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
84<br />