Bài 8: Tho c lao đ ng t p th và k năng th ng l ngả ướ ộ ậ ể ỹ ươ ượ
14:50' - 10/04/2006
I. Tho c lao đ ng t p thả ướ ộ ậ ể
1. Khái ni m Tho c lao đ ng t p thệ ả ướ ộ ậ ể
Theo quy đ nh c a pháp lu t lao đ ng, Tho c lao đ ng t p th (g iị ủ ậ ộ ả ướ ộ ậ ể ọ
t t là Tho c t p th - T TT) là văn b n tho thu n gi a t p thắ ả ướ ậ ể Ư ả ả ậ ữ ậ ể
lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng, quy n l i và nghĩa v c a hai bênộ ườ ử ụ ộ ề ợ ụ ủ
trong quan h lao đ ng.ệ ộ
T đ nh nghĩa này, có th th y:ừ ị ể ấ
- Tho c lao đ ng t p th tr c h t là m t văn b n pháp lý thả ướ ộ ậ ể ướ ế ộ ả ể
hi n s tho thu n c a các bên tham gia th ng l ng và là k t quệ ự ả ậ ủ ươ ượ ế ả
c a quá trình th ng l ng.ủ ươ ươ
- S th ng l ng, tho thu n và ký k t tho c mang tính ch t t pự ươ ượ ả ậ ế ả ướ ấ ậ
th , thông qua đ i di n c a t p th lao đ ng và đ i di n s d ng laoể ạ ệ ủ ậ ể ộ ạ ệ ử ụ
đ ng.ộ
- N i dung c a Tho c lao đ ng t p th ch gi i h n trong vi c quyộ ủ ả ướ ộ ậ ể ỉ ớ ạ ệ
đ nh nh ng đi u ki n lao đ ng và s d ng lao đ ng, gi i quy t cácị ữ ề ệ ộ ử ụ ộ ả ế
m i quan h gi a ng i s d ng lao đ ng và ng i lao đ ng.ố ệ ữ ườ ử ụ ộ ườ ộ
2. Tác d ng c a Tho c t p thụ ủ ả ướ ậ ể
- Tho c t p th là công c c th hoá các quy đ nh c a pháp lu tả ướ ậ ể ụ ụ ể ị ủ ậ
phù h p v i tính ch t, đ c đi m c a doanh nghi p; làm c s pháp lýợ ớ ấ ặ ể ủ ệ ơ ở
đ doanh nghi p th c hi n vi c giao k t h p đ ng lao đ ng v i ng iể ệ ự ệ ệ ế ợ ồ ộ ớ ườ
lao đ ng.ộ
- T o nên s c ng đ ng trách nhi m c a hai bên trong vi c th c hi nạ ự ộ ồ ệ ủ ệ ự ệ
các quy n và nghĩa v phát sinh trên c s pháp lu t lao đ ng; t o đi uề ụ ơ ở ậ ộ ạ ề
ki n cho ng i lao đ ng thông qua s c m nh t p th đ th ng l ngệ ườ ộ ứ ạ ậ ể ể ươ ượ
nh m đ t đ c nh ng l i ích cao h n so v i quy đ nh c a pháp lu t.ằ ạ ượ ữ ợ ơ ớ ị ủ ậ
- Là c s pháp lý quan tr ng b o đ m quy n và l i ích h p pháp,ơ ở ọ ả ả ề ợ ợ
chính đáng c a bên quan h lao đ ng. Trên c s đó, xây d ng m iủ ệ ộ ơ ở ự ố
quan h lao đ ng hài hoà, n đ nh, cùng nhau h p tác vì s phát tri nệ ộ ổ ị ợ ự ể
b n v ng c a doanh nghi p.ề ữ ủ ệ
3. Các nguyên t c th ng l ng, ký k t Tho c t p thắ ươ ượ ế ả ướ ậ ể
- Nguyên t c t nguy nắ ự ệ
Xu t phát t quy n l i c a phía mình mà t nguy n tham gia v i tinhấ ừ ề ợ ủ ự ệ ớ
th n thi n chí, không có s ép bu c nào gi a hai bên ho c s c ép tầ ệ ự ộ ữ ặ ứ ừ
phía ng i th ba. H qu c a vi c th c hi n nguyên t c này, v m tườ ứ ệ ả ủ ệ ự ệ ắ ề ặ
pháp lý, là th a c t p th s vô hi u n u m t bên ho c c hai bên bỏ ướ ậ ể ẽ ệ ế ộ ặ ả ị
ép bu c ký k t; và bên nào t ch i th ng l ng khi bên kia yêu c uộ ế ừ ố ươ ượ ầ
có th b x ph t theo quy đ nh c a pháp lu t.ể ị ử ạ ị ủ ậ
- Nguyên t c bình đ ngắ ẳ
Không đ c l y th m nh v đ a v kinh t , ho c l y th m nh vượ ấ ế ạ ề ị ị ế ặ ấ ế ạ ề
l c l ng đ gây áp l c, áp đ t yêu sách cho phía bên kia, m c dù cácự ượ ể ự ặ ặ
bên có quy n th ng l ng trên c s nh ng u th c a mình, v sề ươ ượ ơ ở ữ ư ế ủ ề ố
l ng đ i di n tham gia th ng l ng do hai bên tho thu n.ượ ạ ệ ươ ượ ả ậ
- Nguyên t c công khaiắ
M i n i dung th ng l ng và cam k t th c hi n v ch tiêu, đ nhọ ộ ươ ượ ế ự ệ ề ỉ ị
m c lao đ ng, ti n l ng, ti n th ng và các đi u ki n lao đ ng đ uứ ộ ề ươ ề ưở ề ệ ộ ề
liên quan tr c ti p đ n quy n l i thi t thân c a t p th lao đ ng. Vìự ế ế ề ợ ế ủ ậ ể ộ
v y, t p th lao đ ng ph i đ c bi t, tham gia đóng góp ý ki n hoànậ ậ ể ộ ả ượ ế ế
thi n và ch khi có trên 50% ng i lao đ ng trong doanh nghi p đ ng ýệ ỉ ườ ộ ệ ồ
tán thành thì đ i di n t p th m i đ c xúc ti n vi c ký k t Tho cạ ệ ậ ể ớ ượ ế ệ ế ả ướ
t p th .ậ ể
Nhà n c khuy n khích vi c th ng l ng, ký k t các Tho c t pướ ế ệ ươ ượ ế ả ướ ậ
th có l i h n cho ng i lao đ ng.ể ợ ơ ườ ộ
4. N i dung c a Tho c t p thộ ủ ả ướ ậ ể
- Vi c làm và đ m b o vi c làmệ ả ả ệ
N i dung này đòi h i các bên ph i th ng l ng c th , rõ ràng vộ ỏ ả ươ ượ ụ ể ề
các hình th c và th i h n s ti n hành giao k t h p đ ng lao đ ng choứ ờ ạ ẽ ế ế ợ ồ ộ
t ng lo i công vi c, t ng ch c danh và b c th trong t ng doanhừ ạ ệ ừ ứ ậ ợ ừ
nghi p. Các nguyên t c và ch đ c th khi tuy n d ng, thay đ i n iệ ắ ế ộ ụ ể ể ụ ổ ơ
làm vi c, nâng cao tay ngh , đào t o, giao k t l i h p đ ng lao đ ng.ệ ề ạ ế ạ ợ ồ ộ
Nh ng bi n pháp b o đ m vi c làm, ch đ cho công nhân khi doanhữ ệ ả ả ệ ế ộ
nghi p thu h p ph m vi s n xu t. Quy n h n và trách nhi m c a đ iệ ẹ ạ ả ấ ề ạ ệ ủ ạ
di n t p th lao đ ng trong vi c giám sát th c hi n và gi i quy t tranhệ ậ ể ộ ệ ự ệ ả ế
ch p v HĐLĐ.ấ ề
- Th i gian làm vi c, th i gian ngh ng iờ ệ ờ ỉ ơ
Các bên khi th ng l ng c n quy đ nh c th th i gi làm vi c t i đaươ ượ ầ ị ụ ể ờ ờ ệ ố
cho t ng b ph n, ch c danh công vi c; nguyên huy đ ng và th i gianừ ộ ậ ứ ệ ộ ờ
cho phép làm thêm gi , đ n giá ti n l ng làm thêm gi . Ti n l ngờ ơ ề ươ ờ ề ươ
tr cho ng i lao đ ng khi làm thêm gi , ch đ đ i v i ng i laoả ườ ộ ờ ế ộ ố ớ ườ
đ ng khi ngh phép năm, ti n l ng tr cho h vì công vi c mà khôngộ ỉ ề ươ ả ọ ệ
ngh phép năm ho c ch a ngh h t s ngày đ c ngh …ỉ ặ ư ỉ ế ố ượ ỉ
- Ti n l ng, ti n th ng và ph c p l ngề ươ ề ưở ụ ấ ươ
Hai bên c n tho thu n m c ti n l ng, ph c p l ng c th choầ ả ậ ứ ề ươ ụ ấ ươ ụ ể
t ng công vi c phù h p v i kh năng, hi u qu c a doanh nghi p, đ cừ ệ ợ ớ ả ệ ả ủ ệ ặ
bi t là ph i tho thu n m c l ng t i thi u, m c l ng trung bìnhệ ả ả ậ ứ ươ ố ể ứ ươ
doanh nghi p tr cho ng i lao đ ng, ph ng th c đi u ch nh ti nệ ả ườ ộ ươ ứ ề ỉ ề
l ng khi giá c th tr ng bi n đ ng, nguyên t c nâng b c l ng,ươ ả ị ườ ế ộ ắ ậ ươ
th i gian tr l ng, nguyên t c chi th ng, m c th ng…ờ ả ươ ắ ưở ứ ưở
- Đ nh m c lao đ ngị ứ ộ
Vi c xác l p đ nh m c lao đ ng t ng ng v i xác đ nh đ n giá ti nệ ậ ị ứ ộ ươ ứ ớ ị ơ ề
l ng ph i phù h p v i t ng lo i công vi c, t ng lo i ngh trên c sươ ả ợ ớ ừ ạ ệ ừ ạ ề ơ ở
đi u ki n th c t v tính ch t, m c đ ph c t p hay n ng nh c c aề ệ ự ế ề ấ ứ ộ ứ ạ ặ ọ ủ
công vi c và kh năng th c hi n đ nh m c, nguyên t c thay đ i đ nhệ ả ự ệ ị ứ ắ ổ ị
m c…ứ
- An toàn lao đ ng, v sinh lao đ ngộ ệ ộ
N i dung này đòi h i ph i có s tho thu n c th v n i quy an toàn,ộ ỏ ả ự ả ậ ụ ể ề ộ
v sinh lao đ ng và các quy đ nh v b o h lao đ ng, bi n pháp c iệ ộ ị ề ả ộ ộ ệ ả
thi n đi u ki n làm vi c; ch đ đ i v i lao đ ng làm nh ng côngệ ề ệ ệ ế ộ ố ớ ộ ữ
vi c n ng nh c, đ c h i; ch đ trang b phòng h cá nhân, b i d ngệ ặ ọ ộ ạ ế ộ ị ộ ồ ưỡ
s c kho và trách nhi m b i th ng ho c tr c p đ i v i ng i laoứ ẻ ệ ồ ườ ặ ợ ấ ố ớ ườ
đ ng khi b tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p…ộ ị ạ ộ ệ ề ệ
- B o hi m xã h i, b o hi m y tả ể ộ ả ể ế
C n ph i tho thu n đ quy đ nh rõ trách nhi m quy n l i c a Giámầ ả ả ậ ể ị ệ ề ợ ủ
đ c doanh nghi p và ng i lao đ ng trong vi c th c hi n nghĩa vố ệ ườ ộ ệ ự ệ ụ
đóng góp, thu n p, chi tr các lo i b o hi m, các ch đ BHXH màộ ả ạ ả ể ế ộ
ng i lao đ ng đ c h ng theo t ng lo i h p đ ng lao đ ng.ườ ộ ượ ưở ừ ạ ợ ồ ộ
- Nh ng n i dung tho thu n khácữ ộ ả ậ
Ngoài nh ng n i dung trên, các bên có th tho thu n thêm nh ng n iữ ộ ể ả ậ ữ ộ
dung khác nh : phúc l i t p th ; ăn gi a ca; tr c p xe đ a r c côngư ợ ậ ể ữ ợ ấ ư ướ
nhân, nhà , tr c p hi u, h ; ph ng th c gi i quy t tranh ch p laoở ợ ấ ế ỷ ươ ứ ả ế ấ
đ ng phát sinh trong quan h lao đ ng…ộ ệ ộ
5. Trình t th ng l ng, ký k t Tho c t p thự ươ ượ ế ả ướ ậ ể
Đ quá trình th ng l ng đ c ti n hành thu n l i nhanh chóng vàể ươ ượ ượ ế ậ ợ
đ t đ c k t qu thì tr c khi th ng l ng và ký k t tho c, đ iạ ượ ế ả ướ ươ ượ ế ả ướ ạ
di n t p th lao đ ng và đ i di n ng i s d ng lao đ ng c n ph iệ ậ ể ộ ạ ệ ườ ử ụ ộ ầ ả
g p nhau đ tho thu n v ch ng trình, k ho ch, th i gian, sặ ể ả ậ ề ươ ế ạ ờ ố
l ng và danh sách đ i di n tham gia th ng l ng. Quá trình th ngượ ạ ệ ươ ượ ươ
l ng đ c ti n hành theo các b c sau:ượ ượ ế ướ
B c 1ướ : Hai bên đ a ra yêu c u và n i dung c n th ng l ngư ầ ộ ầ ươ ượ
Hai bên đ a ra yêu c u và n i dung sát v i th c t doanh nghi p, trênư ầ ộ ớ ự ế ệ
tinh th n khách quan cùng có l i, tránh đ a ra nh ng yêu c u có tínhầ ợ ư ữ ầ
ch t yêu sách đòi h i ho c áp đ t. Làm nh v y s c n tr quá trìnhấ ỏ ặ ặ ư ậ ẽ ả ở
th ng l ng và khó đi đ n tho thu n.ươ ượ ế ả ậ
B c 2:ướ Hai bên ti n hành th ng l ng trên c s xem xét các yêuế ươ ượ ơ ở
c u và n i dung c a m i bênầ ộ ủ ỗ
Trong quá trình th ng l ng hai bên ph i thông báo cho nhau nh ngươ ượ ả ữ
thông tin liên quan đ n tho c, ph i có biên b n ghi rõ nh ng đi uế ả ướ ả ả ữ ề
kho n hai bên đã tho thu n và nh ng đi u kho n ch a tho thu nả ả ậ ữ ề ả ư ả ậ
đ c.ượ
B c 3ướ : M i bên t ch c l y ý ki n phía mình đ i di n v d th oỗ ổ ứ ấ ế ạ ệ ề ự ả
tho cả ướ
Khi d th o tho c t p th đã đ c xây d ng hai bên ph i t ch cự ả ả ướ ậ ể ượ ự ả ổ ứ
l y ý ki n c a t p th lao đ ng trong doanh nghi p và c a phía ng iấ ế ủ ậ ể ộ ệ ủ ườ
s d ng lao đ ng. Trong quá trình l y ý ki n đ hoàn thi n tho cử ụ ộ ấ ế ể ệ ả ướ
hai bên có th tham kh o ý ki n c a c quan lao đ ng, Công đoàn c pể ả ế ủ ơ ộ ấ
trên..
B c 4ướ : Các bên hoàn thi n l n cu i d th o tho c trên c s đãệ ầ ố ự ả ả ướ ơ ở
l y ý ki n c a t p th lao đ ng doanh nghi p và c quan h u quan đấ ế ủ ậ ể ộ ệ ơ ữ ể
ti n hành ký k t khi có trên 50% s ng i c a t p th lao đ ng trongế ế ố ườ ủ ậ ể ộ
doanh nghi p tán thành n i dung c a tho c.ệ ộ ủ ả ướ
6. Hi u l c c a Tho c t p thệ ự ủ ả ướ ậ ể
Tho c t p th đ c ký k t th i h n t 1 đ n 3 năm. Đ i v iả ướ ậ ể ượ ế ờ ạ ừ ế ố ớ
doanh nghi p l n đ u tiên ký tho c có th ký th i h n d i 1 năm.ệ ầ ầ ả ướ ể ờ ạ ướ
Tho c t p th có hi u l c t ngày hai bên tho thu n ghi trongả ướ ậ ể ệ ự ừ ả ậ
tho c. Tr ng h p hai bên không tho thu n thì tho c có hi uả ướ ườ ợ ả ậ ả ướ ệ
l c t ngày ký.ự ừ
Khi tho c t p th đã có hi u l c, n u quy n l i c a ng i laoả ướ ậ ể ệ ự ế ề ợ ủ ườ
đ ng đã tho thu n trong H p đ ng lao đ ng th p h n so v i tho cộ ả ậ ợ ồ ộ ấ ơ ớ ả ướ
t p th , thì ph i th c hi n nh ng đi u kho n t ng ng c a T TT.ậ ể ả ự ệ ữ ề ả ươ ứ ủ Ư
M i quy đ nh v lao đ ng trong doanh nghi p ph i đ c s a đ i choọ ị ề ộ ệ ả ượ ử ổ
phù h p v i T TT.ợ ớ Ư
Trong tr ng h p sáp nh p, h p nh t, chia, tách doanh nghi p; chuy nườ ợ ậ ợ ấ ệ ể
quy n s h u, quy n qu n lý, quy n s d ng tài s n c a doanh nghi pề ở ữ ề ả ề ử ụ ả ủ ệ
thì T TT ti p t c có hi u l c đ i v i tr ng h p doanh nghi p nh nƯ ế ụ ệ ự ố ớ ườ ợ ệ ậ
sáp nh p có s lao đ ng đ c tr c ti p s d ng chi m trên 50% t ngậ ố ộ ượ ự ế ử ụ ế ổ
s lao đ ng sau khi sáp nh p. Các tr ng h p khác, hai bên ti n hànhố ộ ậ ườ ợ ế
th ng l ng đ ký T TT m i trong th i h n 6 tháng.ươ ượ ể Ư ớ ờ ạ
7. Vi c s a đ i, b sung và kéo dài th i h n Tho c t p thệ ử ổ ổ ờ ạ ả ướ ậ ể
- Sau 3 tháng th c hi n, k t ngày có hi u l c đ i v i T TT th iự ệ ể ừ ệ ự ố ớ Ư ờ
h n t 1 năm đ n 3 năm, các bên có quy n yêu c u s a đ i b sungạ ừ ế ề ầ ử ổ ổ
tho c. Vi c s a đ i, b sung đ c ti n hành theo trình t nh kýả ướ ệ ử ổ ổ ượ ế ự ư
k t T TT.ế Ư
- Tr c khi T TT h t h n, hai bên có th th ng l ng đ kéo dàiướ Ư ế ạ ể ươ ượ ể
th i h n ho c ký k t T TT m i. Khi T TT h t h n mà hai bên v nờ ạ ặ ế Ư ớ Ư ế ạ ẫ
ti p t c th ng l ng thì T TT v n có hi u l c. N u quá 3 tháng, kế ụ ươ ượ Ư ẫ ệ ự ế ể
t ngày T TT h t h n mà th ng l ng không thành thì T TT đ ngừ Ư ế ạ ươ ượ Ư ươ
nhiên h t hi u l c.ế ệ ự
8. Tho c t p th vô hi uả ướ ậ ể ệ
- Tho c t p th vô hi u t ng ph n khi m t ho c m t s đi uả ướ ậ ể ệ ừ ầ ộ ặ ộ ố ề
kho n trong tho c trái quy đ nh c a lu t pháp.ả ả ướ ị ủ ậ
- Tho c t p th vô hi u toàn b khi toàn b n i dung trong thoả ướ ậ ể ệ ộ ộ ộ ả
c trái quy đ nh c a pháp lu t ng i ký k t tho c không đúngướ ị ủ ậ ườ ế ả ướ
th m quy n; ho c không ti n hành theo đúng trình t ký k t.ẩ ề ặ ế ự ế
C quan qu n lý Nhà n c v lao đ ng c p t nh, toà án nhân dân cóơ ả ướ ề ộ ấ ỉ
th m quy n tuyên b T TT vô hi u.ẩ ề ố Ư ệ