Bài giảng Chuỗi cung ứng và mạng sản xuất: Chương 1 - TS. Nguyễn Thị Xuân Hòa

CHUỖI CUNG ỨNG VÀ MẠNG SẢN XUẤT

GiẢNG VIÊN: TS. Nguyễn Thị Xuân Hòa

Bộ môn: Quản lý công nghiệp Viện Kinh tế và Quản lý Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

Nội dung  Chương 1: Giới thiệu về mạng và chuỗi cung ứng  Chương 2: Tích hợp và điều phối chuỗi cung ứng  Chương 3: Hợp đồng chuỗi cung ứng  Chương 4: Cụm ngành công nghiệp  Chương 5: Năng lực cạnh tranh địa phương

Tài liệu tham khảo:  David Simchi – Levi, Philip Kaminsky, Edith Simchi –

Levi, Designing and Managing the Supply Chain: Concepts, Strategies and Case Studies, 3rd edition, McGraw-Hill

 Porter, Micheal E. (1998). Lợi thế cạnh tranh quốc gia,

Nhà xuất bản Trẻ và Tủ sách Doanh trí. Dịch từ nguyên bản tiếng Anh Comparative Advantage of Nations, The Free Press, a Division of Simon & Schuster Inc., Second edition

 Porter, Micheal E. (2008). On competition, The

Harvard Bussiness Review Book series.

Phương pháp đánh giá - Tham gia trên lớp: - Bài tiểu luận cá nhân: Nộp 1 tuần sau khi kết thúc môn - Thi cuối kỳ

CHƯƠNG 1

Giới thiệu mạng và chuỗi cung ứng

Mạng và Chuỗi cung ứng là gì ?

Material Flow®

Supplier

Manufacturing

Retailer

Consumer

Supplier

Wholesaler

Retailer

Information flow

Cash Flow

6

Mạng lưới SCM

Mạng lưới Logistics

Mạng và Chuỗi cung cấp là gì? Dòng chảy sản phẩm và dịch vụ từ:  Nhà cung cấp nguyên vật liệu  Nhà cung cấp sản phẩm/ linh kiện trung gian  Nhà sản xuất sản phẩm cuối cùng  Nhà bán buôn, nhà phân phối và  Nhà bán lẻ

• Kết nối thông qua các hoạt động vận chuyển và lưu kho • Tích hợp thông qua các hoạt động về thông tin, lập kế

hoạch và các hoạt động tích hợp khác

Mục tiêu: Giảm chi phí và nâng cao mức dịch vụ khách hàng

Quản lý chuỗi cung ứng là gì?

 Quản lý chuỗi cung cấp là tập hợp cách tiếp cận nhằm tối ưu hiệu quả hoạt động của nhà cung cấp, nhà sản xuất, kho, phân phối để hàng hóa được sản xuất và phân phối đúng số lượng, đến đúng địa điểm, đúng lúc để nhằm tối thiểu hóa chi phí toàn chuỗi trong khi vẫn đáp ứng được mức dịch vụ yêu cầu.

Định nghĩa SCM

Dòng chảy NVL

Converter

Retailer

Supplier

Distributor

Source

Converter

Consumers

Distributor

End-User

Supplier

Dịch vụ giá trị gia tăng

Dòng chảy nhu cầu/ Vốn

Dòng thông tin

Tái sử dụng/Bảo trì/Dòng chảy dịch vụ sau bán hàng

Quan sát  Tất cả đơn vị trong chuỗi có ảnh hưởng đến chi phí

đều cần xem xét  Nhà cung cấp của nhà cung cấp  Khách hàng của khách hàng

 Tính hiệu quả và chi phí hiệu quả yêu cầu

 Cách tiếp cận toàn chuỗi  Nhiều cấp lập kế hoạch

 Chiến lược – chiến thuật – vận hành

Những quan sát khác

 Chiến lược chuỗi cung ứng có gắn kết với “ Phát triển

chuỗi” – phát triển sản phẩm

 Thách thức của chuỗi: tối thiểu chi phí và tối đa dịch vụ  Tồn tại những rủi ro và bất định: dự báo nhu cầu, thời gian

vận chuyển, máy hỏng, …

Phát triển chuỗi

 Các hoạt động và quá trình gắn với giới thiệu sản phẩm.

Bao gồm:  Giai đoạn thiết kế sản phẩm  Liên quan năng lực và kiến thức  Các quyết định thuê ngoài  Kế hoạch sản xuất

Phát triển chuỗi

Lập kế hoạch/ thiết kế

Thiết kế sản phẩm Mua/ sản xuất Tham gia của nhà cung cấp

i

ỗ u h c

Nguồn

Hợp tác chiến lược Lựa chọn nhà cung cấp Hợp đồng cung ứng

n ể i r t t

á h P

Bán

Phân phối

Nguồn cung

Sản xuất

Chuỗi cung ứng

Tối ưu toàn chuỗi

Vấn đề thách thức của tối ưu toàn chuỗi?  Mạng lưới phức tạp do trải rộng toàn cầu  Mục tiêu mâu thuẫn giữa các thành phần trong chuỗi  Hệ thống năng động

 Biến đổi theo thời gian: nhu cầu, năng lực  Phù hợp cung và cầu là khó  Các mức tồn kho và lượng giao hàng thiếu khác nhau

 Các phát triển gần đây làm tăng rủi ro

 Sản xuất tinh gọn/ thuê ngoài/ sản xuất nước ngoài

Các yếu tố rủi ro và bất định Phù hợp cung- cầu

VÍ DỤ

Boeing Aircraft’s giảm tồn kho $2.6 billion

Doanh thu của U.S. Surgical Corporation giảm 25%, mất $22 million

Intel bị giảm 38% lợi nhuận

LÝ DO •Thiếu nguyên vật liệu •Thiếu linh kiện từ nhà cung cấp •Năng suất kém •Giảm doanh thu •Nhu cầu giảm nhiều hơn so tồn kho hiện có •Cạnh tranh khốc liệt •Thị trường PC: nhu cầu giảm

•Nhu cầu cao cho sản phẩm mới

EMC Corp. mất $2.66 billion trong quý 2 của năm 2006

Yếu tố ngẫu nhiên và rủi ro Dao động của tồn kho và hàng giao bù trong chuỗi

Thay đổi nhu cầu trong chuỗi

Yếu tố rủi ro và bất định

 Dự báo không phải là giải pháp: dự báo luôn có thể

sai

 Nguồn gây ra bất định không chỉ có từ nhu cầu: thời gian chờ giao hàng, năng suất, thời gian vận chuyển, sẵn có của linh kiện, vật tư…

 Xu hướng hiện tại làm tăng rủi ro

 Sản xuất tinh gọn  Thuê ngoài  Sản xuất ở ngoài nước

Phát triển của chuỗi cung ứng

Phát triển cao hơn của SCM

Hình thành SCM

JIT, TQM, BPR, Liên minh

Quản lý tồn kho/ tối ưu chi phí

Sản xuất hàng loạt theo truyền thống

1950s

1960s

Beyond

2000s

1970s

1990s

1980s

Thay đổi của chi phí Logistics

Chi phí Logistics costs của nước Mỹ

Thành phần của chi phí Logistics

Tổng chi phí Logistics của nước Mỹ từ 1984-2005

Tính phức tạp

 Công ty Mỹ giành hơn $1 trillion cho các hoạt động liên

quan đến chuỗi (10-15% tổng GDP)  Vận tải 58%  Tồn kho 38%  Quản lý 4%

 Ngành công nghiệp tạp hóa có thể tiết kiệm $30 billion

(10% chi phí vận hành) bằng việc sử dụng các chiến lược logistic

 Hộp ngũ cốc mất 104 ngày vận chuyển từ nhà máy đến

siêu thị

 Một xe ô tô mất 15 ngày di chuyển từ nhà máy đến đại lý

Tính phức tạp

 Công ty máy tính Compaq mất $500 million đến $1 billion

doanh thu hàng năm

 Máy tính để bàn và cá nhân không sẵn có hàng trong kho vào lúc mà

khách hàng có nhu cầu

 Boeing mất giá trị khoảng $2.6b

 Thiếu nguyên vật liệu, thiếu linh kiện bên trong và bên ngoài doanh

nghiệp….

 Cisco ($2.2b) tồn kho trong giai đoạn 2001-2002

 Khách hàng giảm đơn hàng do nhu cầu giảm

Tính phức tạp trong chuỗi cung cấp

Sản xuất sản phẩm bán dẫn:

• Sản xuất:

– Sản xuất chip ở 6 địa điểm khách nhau: 4 ở nước Mỹ, một ở Anh và một

ở Israel

– Chip được vận chuyển đến 7 địa điểm ở Đông Nam Á

• Phân phối

– Sản phẩm cuối cùng được vận chuyển đến hàng trăm địa điểm trên toàn

thế giới

– 20,000 tuyến vận chuyển khác nhau – 12 hãng hàng không vận chuyển – 95% sản phẩm được giao hàng trong vòng 45 ngày – 5% được giao trong vòng 90 ngày

Chi phí chuỗi cung cấp ví dụ ngành dệt may

Cost per Percent

Shirt Saving

Bán lẻ

Khách hàng

Sản xuất

Phân phối

$52.72 0%

Sản xuất

Bán lẻ

Khách hàng

$41.34 28%

Phân phối

$20.45 62%

Bán lẻ

Khách hàng

Sản xuất

Phân phối

Tiềm năng chuỗi cung cấp

 P&G’s tiết kiệm $65 million qua cải tiến hệ thống

logistics

 Dell tăng năng lực cạnh tranh, tăng giá trị 3,000%

trong hai thập kỷ:

 Mô hình bán hàng trực tiếp

 Chiến lược sản xuất theo đơn hàng

 Wal-Mart trở thành nhà bán lẻ lớn nhất thế giới nhờ

thay đổi hệ thống logtistics

Các chuỗi cung cấp trong môi trường cạnh tranh tòan cầu phải:

 Đủ linh động để đáp ứng được với những biến động về

nguồn hàng, hệ thống phân phối, hay các kênh vận chuyển, thuế nhập khẩu và tỉ giá

 Có khả năng sử dụng các công nghệ tiên tiến nhất để quản lý

việc cung ứng nguyên vật liệu và phân phối hàng hóa.  Tuyển dụng được các chuyên gia địa phương để xử lý các vấn đề về thuế, thương mại, giao nhận, vận tải, hải quan và các vấn đề về chính trị.

27

Vấn đề chủ yếu của Quản lý chuỗi cung cấp

Global Optimization

Managing Risk and Uncertainty

Chain

Kiềm soát tồn kho

Supply

Y

Nguồn sản xuất

Supply

Y

Thiết kế mạng lưới phân phối Supply Y

Hợp đồng chuỗi cung cấp Both Y Y

Chiến lược phân phối Supply Y Y

Thuê ngoài và sản xuất nước ngoài Development

Y

Thiết kế sản phẩm

Development

Y

Công nghệ thông tin

Supply

Y

Y

Giá trị khách hàng

Both

Y

Y

Hợp tác Development Y

Giá linh hoạt Supply Y

Vấn đề chủ yếu của quản lý chuỗi cung cấp

Năm nhân tố ảnh hưởng đến phát triển chuỗi

2. TỒN KHO Sản xuất bao nhiêu và tồn kho bao nhiêu

1. SẢN XUẤT: Cái gì, như thế nào và khi nào

5. THÔNG TIN Thông tin để ra các quyết định

3. VỊ TRÍ Vị trí tốt nhất để thực hiện sản xuất/ dịch vụ

4. VẬN CHUYỂN Bằng phương tiện gì và khi nào vận chuyển

Caùc chieán löôïc quaûn lyù chuoãi cung öùng

 Lập kế họach để giúp đạt được nhiệm vụ của công ty  Anh hưởng đến vị trí cạnh tranh lâu dài của doanh

nghiệp

Plan

 Các chiến lược  Nhiều nhà cung ứng  Ít nhà cung ứng  Mạng lưới Keiretsu  Liên kết dọc  Công ty ảo

© 1995 Corel Corp.

Caùc chieán löôïc quaûn lyù chuoãi cung öùng  Đàm phán với nhiều nhà cung ứng; dùng 1 nhà cung ứng

để đàm phán với các nhà cung ứng khác

 Phát triển đối tác lâu dài với 1 số ít các nhà cung cấp sẽ

làm việc với công ty để thỏa mãn khách hàng  Liên kết dọc; mua một nhà cung ứng thực tế  Keiretsu – các nhà cung ứng của bạn trở thành 1 phần của

liên minh với công ty

 Tạo 1 công ty ảo dùng các nhà cung ứng trên cơ sở khi

cần thiết.

Chieán löôïc nhieàu nhaø cung öùng

 Nhiều nguồn cho 1 mặt hàng  Quan hệ đối thủ  Ngắn hạn  Độ mở ít  Đàm phán được, thỉnh thoảng mới có

© 1995 Corel Corp.

PO  Giá cao  Không thường xuyên, các lô hàng lớn  Giao hàng tại khu tiếp nhận

Chieán löôïc ít nhaø cung öùng

 1 hay ít nguồn cho 1 mặt hàng  Quan hệ đối tác (JIT)  Dài hạn, ổn định  Kiểm tra tại chỗ & thăm viếng  Hợp đồng riêng biệt  Giá thấp (các đơn hàng lớn)  Thường xuyên, các lô hàng nhỏ  Giao hàng tại vị trí sử dụng

Chieán löôïc lieân keát doïc

Nguyên vật liệu (cc nh cung ứng)

Liên kết ngược

Chuyển đổi hiện tại

 Có khả năng sản xuất các hàng đã mua trước kia  Các họat động khởi động  Mua nhà cung ứng  Vấn đề tự làm hay đi mua  Cam kết tài chính chủ yếu  Khó thực hiện tốt tất cả các

Liên kết xuôi

thứ

Sản phẩm hoàn chỉnh (khách hàng)

Các dạng của liên kết dọc

Trồng trọt

Quặng sắt

Chất bán dẫn

Nguyên vật liệu (các nhà cung ứng)

Sắt

Nhà máy sản xuất lúa mì

Liên kết ngược

Chuyển đổi hiện tại

Vi mạch

Xe hôi

Liên kết xuôi

Hệthống phân phối

Bo mạch điện tử

Đại lý

Bánh

Sản phẩm hòan chỉnh (khách hàng)

Máy tính, đồng hồ, TV

Chieán löôïc maïng löôùi Keiretsu

 Töø tieáng Nhaät chæ “ chuoãi lieân keát”  Heä thoáng caùc ñoàng minh vaø coå ñoâng

 Coå phaàn cuûa coâng ty ñöôïc naém bôûi caùc

coâng ty ñoàng minh

 Lieân keát caùc nhaø saûn xuaát, caùc nhaø cung öùng, caùc nhaø phaân phoái, & caùc nhaø cho vay (voán)  ‘Quan heä ñoái taùc’ môû roäng cho toøan chuoãi

cung öùng

Chieán löôïc coâng ty aûo

 Maïng löôùi caùc coâng ty ñoäc laäp

 Lieân keát baèng coâng ngheä

 PC’s, faxes, Internet etc.

 Moãi coâng ty ñoùng goùp moät vaøi naêng

löïc coát loõi.

 Chuû yeáu cung caáp caùc dòch vuï

 Thanh toùan, soïan thaûo, thieát keá  Coù theå daøi haïn hay ngaén haïn

 Thoâng thöôøng, chæ cho ñeán khi coù cô

© 1995 Corel Corp.

hoäi

Ba böôùc ñieàu chænh chuoãi cung öùng vaø chieán löôïc kinh doanh

1. Hieåu yeâu caàu cuûa khaùch haøng

2.

3.

Xaùc ñinh naêng löïc coát loõi vaø vai troø cuûa coâng ty baïn seõ ñoùng goùp ñeå phuïc vuï khaùch haøng Phaùt trieån khaû naêng cuûa chuoãi cung öùng ñeå hoã trôï vai troø maø coâng ty baïn ñaõ choïn

Ñaùp öùng

Hieäu quaû

• Quaù naêng löïc • Saûn xuaát linh ñoäng • Nhieàu nhaø maùy nhoû

1.

Saûn xuaát

• Quaù naêng löïc 1 ít • Taäp trung heïp • Moät soá ít nhaø maøy trung taâm

• Möùc löu kho cao • Nhieàu chuûng loïai sp

• Möùc löu kho thaáp • Ít chuûng loïai saûn phaåm

2.

Löu tröõ

• Nhieàu vò trí gaàn vôùi khaùch haøng

• Moät vaøi vò trí trung taâm phuïc vuï 1 vuøng roäng lôùn

3. Vò trí

• Giao haøng thöôøng xuyeân • Cô cheá nhanh vaø linh ñoäng

• Giao haøng ít, lôùn • Cô cheá chaäm, reû

4. Vaän chuyeån

5.

Thoâng tin

• Thu thaäp vaø chia seû döõ lieäu chính xaùc vaø kòp thôøi

• Chi phí veà thoâng tin giaûm trong khi caùc chi phí khaùc taêng

Khaû naêng cuûa chuoãi cung öùng veà ñaùp öùng vaø hieäu qua coù töø quyeát ñònh treân 5 ñoäng löïc cuûa chuoãi cung öùng

Chuỗi giá trị

Cơ sở hạ tầng của công ty

Quản lý nguồn nhân lực

Hoạt động hỗ trợ Phát triển công nghệ

Mua sắm

Dịch vụ

Sản xuất

Marketin g & sales

Logisti cs nội bộ

Logisti cs bên ngoài

Hoạt động chính

Chuỗigiátrịlàtrìnhtừcácchứcnăngkinhdoanhmàở đóđộthỏadụng (tínhhữudụng) củasảnphẩmhay dịchvụđượcgiatăngkhimàsảnphẩm hay dịchvụnàyđitừnhàcungcấptớingườisửdụng.

40

Chuỗi giá trị sân bay, dưới quan điểm của khách hàng

41

Chuỗi giá trị của sân bay

Hạ tầng

Hệ thống tài chính, kế toán, vấn đề pháp lý, quản lý

HRM

Tuyển dụng, Đào tạo xử lý hành lý, đào tạo bán hàng , đào tạo Cartering

P.Tr công nghệ

Hệ thống IT, Radar, Hướng dẫn đỗ ; Nghiên cứ thị trường, Dịch vụ TMDT

Mua sắm

Tòa nhà, cơ sở hạ tầng sân bay, hệ thống xử lý hành lý,phương tiện vận chuyển

Đường băng, sân bay

Quảng cáo

Hệ thống xử lý hành lý

Hành khách ( gửi hành lý, check in, bay…

Hoạt động điển hình

Tòa nhà (đỗ xe, Terminal

Cung cấp địa điểm quảng cáo

Máy bay (hoạt động dưới mặt đất, vệ sinh,…)

Điện, nước..

Lập kế hoạch nguồn lực

Các hoạt động phát triển dịch vụ hàng không (phát triển trước các tuyến đường)

Hành lý/ramp ( bốc xếp lên máy bay, chuyển hành lý) Kiểm tra an ninh

Khu vực bán lẻ, cartering, DV khác T.Tâm hội nghi DV viễn thông, Internet Thuê phòng

Vận hành

Marketing

Dịch vụ

Inbound logistics

42

Chuỗi giá trị của hãng hàng không

Hệ thống tài chính, kế toán, vấn đề pháp lý, quản lý

Hạ tầng

HRM

Tuyển dụng, Đào tạo lái, an ninh, xử lý hành lý, đào tạo bán hàng , đào tạo phục vụ trên máy bay

P.Tr công nghệ

Hệ thống máy tính đặt chỗ, quản lý sản lượng khách hàng, CRM, nghiên cứu thị trường, Mạng lưới bay (internet on board)

Máy bay, nhiện liệu, thông tin, công nghệ truyền thông

Mua sắm

Quản lý viị trí • Quản lý số lượng

Quảng cáo

Hoạt động điển hình

hành khách • Tình toán nhiên

liệu

Phòng vé • Xử lý mặt đất: hành khách, hành lý, hàng hóa, thư tín

Trrung chuyển (transfer)

• Lập kế hoạch tổ

• Vận hành chuyến

• Chương trình khách hàng thường xuyên

lái

bay

• Vận hành

• Dịch vụ trên máy

• E-tickets •

bay

• Lập lịch biểu bay • Cung ứng (máy bay, nhiên liệu..)

Lập kế hoạch tuyến bay mới • Phân bổ phi đội

bay

• Kiểm tra an ninh • Catering • Quản lý Hub

Vận hành

Marketing

Dịch vụ

Inbound logistics

outbound logistics

43

Ma trận hoạt động của sân bay

i

Mục tiêu

. .

i

g n à h

g n ầ t

ố n t ế k

n ắ s ự s

i

,

i

i

h n n

y a b

ó c n ã s ô

K H g n ã h

m ể đ g n ạ d

c ớ ư c à v

ị

l

,

í

y a b n a g . t ,

g n ợ ư

g n ợ ư

ụ v h c D

n A

g n i t e k ả m

ờ g g n ú Đ

g n ộ đ t ạ o H

n ể y u h c n ậ v

h P

n â s n ậ c p ế i t h n

y a b

c á C

ì

í

n ế đ

c á h k h n ì r t .

n ê y u x g n ờ ư h t

T

ạ h ơ s ơ c ó c

a đ ự S

n â s a ủ c h n ả h n H

C

l t ấ h C

l t ấ h C

Hoạt động chính

Sân bay

X

X

X

X

(X)

X

X

Inbound logistics

X

X

X

X

Vận hành

(X)

(X)

X

Marketing

X

X

Dịch vụ

Máy bay

X

X

X

Inbound logistics

X

X

X

X

Vận hành

X

Outbound logistics

X

X

X

X

X

X

X

Quản lý mạng lưới, Marketing, bán hàng 44 Dịch vụ

Caùc öu ñieåm chieán löôïc cuûa quaûn lyù chuoãi cung öùng  Caùc chi phí cuûa chuoãi cung öùng thöôøng

chieám 50% toång chi phí hoïat ñoäng.

 Caùc coâng ty coù quaûn lyù chuoãi cung öùng

▪ Coù 45% öu theá veà chi phí chuoãi cung öùng ▪ Giaûm 50% möùc löu kho ▪ Giao haøng nhanh hôn 17% ▪ Thò phaàn lôùn hôn vaø coù nhieàu khaùch haøng trung

thaønh hôn

Caùc vaán ñeà cuûa caùc chuoãi cung öùng toøan caàu

Caùc chuoãi cung öùng trong moâi tröôøng caïnh tranh toøan caàu phaûi: ▪ Ñuû linh ñoäng ñeå ñaùp öùng ñöôïc vôùi nhöõng thay

ñoåi ñoät ngoät veà söï saün saøng cuûa caùc boä phaän/phuï tuøng, phaân phoái, hay caùc keânh vaän chuyeån, thueá nhaäp khaåu vaø tæ giaù

▪ Coù khaû naêng söû duïng caùc coâng ngheä truyeàn thoâng vaø maùy tính tieân tieán nhaát ñeå quaûn lyù vieäc cung öùng nguyeân vaät lieäu vaø phaân phoái haøng hoùa.

▪ Tuyeån duïng ñöôïc caùc chuyeân gia ñòa phöông ñeå xöû lyù caùc vaán ñeà veà thueá, thöông maïi, giao nhaän, vaän taûi, haûi quan vaø caùc vaán ñeà veà chính trò.