Ể Ể

CHUY N HÓA XENOBIOTIC      CHUY N HÓA XENOBIOTIC

Ths. Bùi Bá Minh Ths. Bùi Bá Minh

ề ề

ấ ừ ậ  bên ngoài. ấ ừ ậ  bên ngoài. ấ ồ thu cốthu cố , hóa ch t, gia v , … , hóa ch t, gia v , … ấ ồ

ố ố

ứ ứ ử ụ ử ụ

ệ ệ

M  ởM  ở đđ uầuầ             ở ế ệ ố ể ­ ­ CCơơ th  là h  th ng m , ti p nh n nhi u ch t t  th  là h  th ng m , ti p nh n nhi u ch t t ở ế ệ ố ể ị ọ ch t lấ ạ sinh h c, g m   sinh h c, g m  biotic: ch t lấ ạ ­ Xenobiotic:  ị ọ ­ Xeno ể ­ Nghiên c u chuy n hóa xenobiotic giúp cho phòng ch ng  ể ­ Nghiên c u chuy n hóa xenobiotic giúp cho phòng ch ng  ả ố ộ đđ c, s  d ng thu c an toàn hi u qu . c, s  d ng thu c an toàn hi u qu . ộ ả ố

Ể Ể

CHUY N HÓA XENOBIOTIC CHUY N HÓA XENOBIOTIC

ổ ổ

ủ ủ

ể ể

ế ế

ả ứ ả ứ ể ế ể ế ế ố ả ế ố ả   nh h   nh h

ế ế ể ưư ng ởng ở đđ n chuy n hóa xenobiotic  ể n chuy n hóa xenobiotic

1­ Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1­ Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic 2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic  2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic  3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào 4­ Các y u t 4­ Các y u t và ý nghĩa. và ý nghĩa.

ủ ủ

ổ ổ

1. Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1. Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic

XENOBIOTIC

H p thu

ổ ứ Các T  ch c

Gan

Cq bài ti

tế

ệ ầ H  tu n  hoàn

Th i trả ừ

Phân bố

ể Chuy n hóa

ơ

Tác d ng lên các c  quan

ả ề

Đ c tính

Hi u qu  đi u  trị

ủ ủ

ổ ổ

1. Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1. Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic

ấ ấ 1.1. H p thu (Absorption) 1.1. H p thu (Absorption)

ờ ườ ườ ụ ấ ụ ấ ờ ờ ng  ng ờti u húa ti u húa , h  h p, da­ni m  , h  h p, da­ni m

ề ề

ạ ạ ụ ụ ỳ ủ ổ ứ ỳ ủ ổ ứ ấ ạ ủ ấ ạ ủ ụ ườ ụ ườ ch c, pH m i tr  ch c, pH m i tr ng, c u t o c a  ng, c u t o c a

ậ ậ ậ ậ ủ ế ủ ế ậ ậ ồ ồ ậ Xenobiotic xõm nh p qua đ ậ   Xenobiotic xõm nh p qua đ ờ m c, ti m truy n,…. ờ m c, ti m truy n,…. ộ ấ Ph  thu c c u tr c c a t ộ ấ Ph  thu c c u tr c c a t xenobiotic,… xenobiotic,… ộ Ch  y u theo qui lu t v t lý, theo gradient (b c thang) n ng đ . ộ Ch  y u theo qui lu t v t lý, theo gradient (b c thang) n ng đ .

ủ ủ

ổ ổ

1. Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1. Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic

ớ ớ ẽ ẽ ự ự ơ ơc  quan  c  quan t tan trong n t tan trong n ư ướ ,  a lipid s  vào  ,  a lipid s  vào  c ư ướ c

ầ ầ ắ    g n v i protein HT ắ g n v i protein HT

ầ ầ

là d ng ạ  là d ng ạ

ố ố 1.2. Phõn b  (Distribution) 1.2. Phõn b  (Distribution) ấ ộ ớ T y thu c t nh ch t:  ấ ộ ớ T y thu c t nh ch t:  ư , vd nh  chloroform, hexobarbital  ềnhi u lipid ư , vd nh  chloroform, hexobarbital  nhi u lipid ớ ế ươ ng: 1 ph n xenobiotic  Trong huy t t ớ ế ươ ng: 1 ph n xenobiotic  Trong huy t t ớ ủ ự ắ ể ặ (albumin). Đ c đi m c a s  g n xenobiotic v i protein: ủ ự ắ ể ớ ặ (albumin). Đ c đi m c a s  g n xenobiotic v i protein: ớ ỡ ắ ướ  th  g n v i protein HT  ớ càng nhi uề ..  th  g n v i protein HT  c t tan trong n ­Càng        ­Càng  ớ ỡ ắ ướ ớ càng nhi uề c t tan trong n ầ ự ữ ộ ằ ự ớ ắ ­Cú s  cõn b ng đ ng gi a ph n t       ­Cú s  cõn b ng đ ng gi a ph n t  do và ph n g n v i protein ầ ự ữ ộ ằ ự ớ ắ  do và ph n g n v i protein Xenobiotic   +   Protein HT     Xenobiotic­protein   Xenobiotic­protein Xenobiotic   +   Protein HT    ặ ộ ớ ỏ ụ ạ ộ  (t c d ng ho c đ c t nh).  (t c d ng ho c đ c t nh). ho t đ ng ặ ộ ớ ỏ ụ ạ ộ ho t đ ng ớ ắ ữ ỏ  gi a c c xenobiotic khi g n v i protein:  ớ ắ ữ ỏ  gi a c c xenobiotic khi g n v i protein:

ớ ạ ớ ạ ượ ượ ụ ụ ả ả ắ ắ ộ ộ doự      D ng ạD ng ạ  doựt t       ­ Cú s  ự c nh tranh ạ ạc nh tranh       ­ Cú s  ự ớ ụ       v  d  Tolbutamid ­ Phenylbutazon ớ ụ       v  d  Tolbutamid ­ Phenylbutazon ­ Kh  năng g n cú gi     ­ Kh  năng g n cú gi i h n, ph  thu c hàm l i h n, ph  thu c hàm l ng protein HT ng protein HT

ủ ủ

ổ ổ

1. Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1. Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic

ể ể

ễ ễ ướ ướ 1.3. Chuy n hóa (Metabolism) 1.3. Chuy n hóa (Metabolism) ể ể ằ ằ ả ả dx d  tan trong n dx d  tan trong n  gi m chuy n hóa ể  gi m chuy n hóa ể ấ ộ .. c, m t đ c tính ấ ộ c, m t đ c tính

ễ ễ ợ ợ

ơ C  quan chuy n hóa: gan. Suy gan  ơ C  quan chuy n hóa: gan. Suy gan  ạ ụ M c đích: nh m t o các  ạ ụ M c đích: nh m t o các  ạ ườ ồ ng g m 2 giai đo n (phase): Th ạ ườ ồ ng g m 2 giai đo n (phase): Th       Phase 2 Phase 1                     Phase 1       Phase 2                      ──────→   X­O­CO­R ──────→ ──────→ ──────→    X­O­CO­R X           X        X­OH                   X­OH     ả ướ D  tanễD  tanễ ướ đào th iả    ẩ đào th iả c         S n ph m   trong n c         trong n Khó tan trong n ướ ướ ả ẩ c         S n ph m   trong n c        Khó tan ủ ạ ể t o ra  ử ổ  do oxy hóa, kh , th y phân,…  đ   ế ­ Giai đo n I:ạ   bi n đ i ạt o ra   do oxy hóa, kh , th y phân,…  đ   bi n đ i   ­ Giai đo n I:ạ ủ ể ử ổ ế ư các nhóm ch cứ  nh  –OH; =O; ­SH; ­NH  d  liên h p.  ư nh  –OH; =O; ­SH; ­NH các nhóm ch cứ 22 d  liên h p.  ọ ạ Cytochrom P450450 có vai trò quan tr ng.    có vai trò quan tr ng.   Trong giai đo n này,  ọ ạ Cytochrom P Trong giai đo n này,  ả ả ể ấ ể ấ ặ ặ

ớ ụ ụ ạ ạ

ấ ộ ấ ộ ễ ễ ẩ ẩ ủ Tác d ng c a xenobiotic có th  m t, gi m ho c tăng lên.     Tác d ng c a xenobiotic có th  m t, gi m ho c tăng lên. ủ      liên h pợ  v i glucuronic, sulfuric, acetic, glutathion  ớ v i glucuronic, sulfuric, acetic, glutathion    liên h pợ ­ Giai đo n II: ­ Giai đo n II: ả ả ể ạ đ  t o thành các s n ph m m t đ c tính, d  dàng đào th i. ả ả ể ạ đ  t o thành các s n ph m m t đ c tính, d  dàng đào th i.

ủ ủ

ổ ổ

1. Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1. Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic

1.4. Th i tr  (Elimination) 1.4. Th i tr  (Elimination)

ơ ơ ộ ộ ầ ầ ả ừ ả ừ ướ n Ch  y u qua  ướ n Ch  y u qua

ướ ướ ở ở ướ ướ ể , m t ph n qua phân, m  hôi, h i th ,… , m t ph n qua phân, m  hôi, h i th ,… c ti u ể c ti u ể c  ­  Đa s  xenobiotic chuy n thành dx tan trong n ể c  ­  Đa s  xenobiotic chuy n thành dx tan trong n ồ ồ ả c, th i ra n ả c, th i ra n

ượ ượ ướ ướ ­ M t s  ch t có phân t ­ M t s  ch t có phân t c gan  c gan

ậ ậ

ớ ng l n, ít tan trong n ớ ng l n, ít tan trong n ộ ồ ộ ồ ờ ờ ộ ử ượ ộ ử ượ ể ả ể ả ng  ng ) là th i gian đ  th i m t n a l 1/21/2) là th i gian đ  th i m t n a l

ả ả ầ ầ

ờ ờ ấ ấ ụ ụ ề ề ộ ộ

ậ . .  ch c năng th n ậ ch c năng th n ả ừ ả ừ ậ ậ ộ ộ ủ ế ủ ế ố ố ti u.ểti u.ể ử ượ ộ ố ấ  l c, đ ử ượ ộ ố ấ  l c, đ ố ả đào th i qua m t, xu ng ru t r i ra ngoài theo phân.  ố ả đào th i qua m t, xu ng ru t r i ra ngoài theo phân.  th i gian bán th i” (T ““th i gian bán th i” (T ớ ch t so v i ban đ u. ớ ch t so v i ban đ u. ứ Ph  thu c nhi u vào  ứ Ph  thu c nhi u vào  ả Khi th n suy, làm gi m th i tr , tăng đ c tính. ả Khi th n suy, làm gi m th i tr , tăng đ c tính.

Ể Ể

CHUY N HÓA XENOBIOTIC CHUY N HÓA XENOBIOTIC

ổ ổ

ủ ủ

ể ể

ế ế

ả ứ ả ứ ể ế ể ế ế ố ả ế ố ả   nh h   nh h

ế ế ể ưư ng ởng ở đđ n chuy n hóa xenobiotic  ể n chuy n hóa xenobiotic

1­ Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1­ Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic 2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic  2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic  3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào 4­ Các y u t 4­ Các y u t và ý nghĩa. và ý nghĩa.

ể ể

ả ứ ả ứ

ứ ứ ộ ộ ế ế ả ứ ả ứ ra nhóm ch c.  ra nhóm ch c. các ph n  ng   các ph n  ng ể ạ ổ đ  t o ra, l đ  t o ra, l bi n đ i  ể ạ ổ bi n đ i

2. Các ph n  ng chuy n hóa  Xenobiotic 2. Các ph n  ng chuy n hóa  Xenobiotic Giai đo n 1: Giai đo n 1: ủ ả ứ ủ ả ứ

──→ ──→    Cholin  +   Acetic    Cholin  +   Acetic ──→ ──→     Trichloethanol     Trichloethanol ──→ ──→ 33C­CHC­CH22­OH­OH     Cl     Cl ố ắ  (g n g c –OH) hydroxyl hóa (g n g c –OH) ng là  ố ắ hydroxyl hóa ng là  ạ ạ

ạ ạ ơ ơ

 Paracetamol  Paracetamol ­CO­NH­C66HH55­OH­OH ­O­CC22HH55      CH  CH33­CO­NH­C

­CH­CH33      C  C66HH55­CH­CH22­C­CH 2                                                OO ạ ạ ­ Ph n  ng th y phân ­ Ph n  ng th y phân Cholinesterase                                        Cholinesterase                                         O    Acetylcholin    +   H22O        Acetylcholin    +   H      ử ả ứ ­ Ph n  ng kh : Chloral     ử ả ứ ­ Ph n  ng kh : Chloral     C­CHO                            ClCl33C­CHO                             ườ ả ứ ­ Ph n  ng oxy hóa, th ả ứ ườ ­ Ph n  ng oxy hóa, th ố         Hydroxyl hóa g c alkyl, t o alchol Hydroxyl hóa g c alkyl, t o alchol ố          Hydroxyl hóa nhân th m, t o phenol         Hydroxyl hóa nhân th m, t o phenol          ử         Oxy hóa­O­kh  alkyl: Phenacetin  Oxy hóa­O­kh  alkyl: Phenacetin  ử          ­CO­NH­C66HH55­O­          CHCH33­CO­NH­C           ử Oxy hóa­N­kh  alkyl: ephedrin, erythromycin, diazepam          Oxy hóa­N­kh  alkyl: ephedrin, erythromycin, diazepam ử            Phenylaceton  +  NH  Phenylaceton  +  NH33 ửKh  amin oxy hóa: amphetamin           Kh  amin oxy hóa: amphetamin                                  CC66HH55­CH­CH22­CH­CH   + NH33 ­C­CH33  + NH                                                            NH2                                                                                     NH

ả ứ ả ứ

ể ể

ả ứ ả ứ ạ ạ

2. Các ph n  ng chuy n hóa  Xenobiotic 2. Các ph n  ng chuy n hóa  Xenobiotic Giai đo n 2: Giai đo n 2: ợ ợ

ạ ộ ạ ộ ớ ớ liên h pợ .. liên h pợ ạ : d ng ho t đ ng là UDPGA  ạ : d ng ho t đ ng là UDPGA các ph n  ng   các ph n  ng  Liên h p v i acid glucuronic ­ ­ Liên h p v i acid glucuronic

──→ ──→ (uridyldiphosphoglucuronic acid). (uridyldiphosphoglucuronic acid). G­1 P   +   UTP   G­1 P   +   UTP UDPG  + PP    UDPG  + PP

UDPGA    UDPGA

X­glucuronid  + UDP   X­glucuronid  + UDP

ụ ───→ ───→ phenylglucuronid  + UDP   phenylglucuronid  + UDP

ợ ợ

ợ ợ ạ ệ ạ ệ UDPG dehydrogenase UDPG dehydrogenase                        2NAD        2NADH22                         2NAD        2NADH                          ───────→ ───────→ UDPG               UDPG                UDP­Glucuronyltransferase                       UDP­Glucuronyltransferase                        ─────→ ─────→ UDPGA  +  X­OH       UDPGA  +  X­OH        ụVí d : UDPGA  +  phenol         Ví d : UDPGA  +  phenol   ớ :: ­ ­ Liên h p v i sulfonic Liên h p v i sulfonic ớ ─────→ ─────→ Phenol   +  sulfonic       Phenol   +  sulfonic        ớ ­ Liên h p v i acetic ớ ­ Liên h p v i acetic Ngo i l Ngo i l : acetylsulfamid không đ c,  : acetylsulfamid không đ c, phenylsulfonid     phenylsulfonid   : acid paraaminobenzoic, các sulfamid. : acid paraaminobenzoic, các sulfamid. ộ khó tan ộ khó tan    u ng nhi u n ố u ng nhi u n ố ề ướ c ề ướ c

Ể Ể

CHUY N HÓA XENOBIOTIC CHUY N HÓA XENOBIOTIC

ổ ổ

ủ ủ

ể ể

ế ế

ả ứ ả ứ ể ế ể ế ế ố ả ế ố ả   nh h   nh h

ế ế ể ưư ng ởng ở đđ n chuy n hóa xenobiotic  ể n chuy n hóa xenobiotic

M  ởM  ở đđ uầuầ       1­ Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1­ Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic    2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic 2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic 3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào 4­ Các y u t 4­ Các y u t và ý nghĩa. và ý nghĩa.

ế ế

ể ể

ế ế

ể ườ ng có: chuy n hóa G, L, P ể ườ ng có: chuy n hóa G, L, P ể ể

3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t bàobào  Enzym th 3.1. Enzym: Enzym th 3.1. Enzym: Enzym chuy n hóa xenobiotic                     Enzym chuy n hóa xenobiotic

E th­ê ng  c ã E th­ê ng  c ã xe no b io tic E E xe no b io tic

ọ ọ

ắ ắ ầ ầ

§Æc  tÝnh §Æc  tÝnh ơ ấ C  ch t ơ ấ C  ch t ố ượ ng S  l ố ượ ng S  l ệ ặ Tính đ c hi u ệ ặ Tính đ c hi u ả ứ Tính c m  ng ả ứ Tính c m  ng Khu trú Khu trú ổ ợ  h p Đk t ổ ợ  h p Đk t ỏ ỏV  phospholipid V  phospholipid Vai trò chính  Vai trò chính LạLạ ÍtÍt Th pấTh pấ ấ R t rõ, quan tr ng ấ R t rõ, quan tr ng Microsome Microsome ộ B t bu c ộ B t bu c ế t C n thi ế C n thi t ử ộ Kh  đ c  ử ộ Kh  đ c

ượ ượ QuenQuen Nhi uềNhi uề CaoCao Không rõ Không rõ R ngộR ngộ ộ ắ Không b t bu c ộ ắ Không b t bu c ế ầ t Không c n thi ế ầ Không c n thi t ấ ể Chuy n hóa các ch t,  ấ ể Chuy n hóa các ch t,  ấ ng  cung c p năng l ấ cung c p năng l ng

ế ế

ể ể

ế ế

ể ể ầ ấ ạ ủ ầ ấ ạ ủ

MMFO:   MMFO: Cyt B5.  enzym có CoE là NADPH, FADH, , Cyt B5.

ấ ấ ắ ắ ớ ớ ỉ ỉ

ạ ạ

ự ạ ở ự ạ ở ự ể ở   ự ể ở

390nm, c c ti u   390nm, c c ti u  OD

Lo i 1ạ ự ạ ở  390nm, c c đ i  ự ạ ở  390nm, c c đ i

ự ể ở ự ể ở 420nm.  420nm.

3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t bàobào 3.2. Thành ph n c u t o c a Enzym chuy n hóa  3.2. Thành ph n c u t o c a Enzym chuy n hóa  xenobiotic xenobiotic ứ ợ Ph c h p Microsomal Mixed Function Oxydase –  ứ ợ Ph c h p Microsomal Mixed Function Oxydase –  Cytochrom P450,  450, enzym có CoE là NADPH, FADH Cytochrom P vai trò chính Cytochrom P450450 :  : vai trò chính ­Cytochrom P ­Đ nh h p th  c c đ i  ụ ự ạ ở 450 nm  khi g n v i CO 450 nm khi g n v i CO   Đ nh h p th  c c đ i  ụ ự ạ ở   ­2 d ng ph  khi g n xenobiotic: ắ ổ 2 d ng ph  khi g n xenobiotic: ắ ổ ạ D ng 1: +hexobarbital, c c đ i    D ng 1: +hexobarbital, c c đ i  ạ 420nm420nm ạ   D ng 2: + anilin, có c c ti u  D ng 2: + anilin, có c c ti u  ạ có có 2 trung tâm ho t đ ng ạ ộ . .  2 trung tâm ho t đ ng ạ ộ

Lo i 2ạ

390   420

(nm)   (nm)

(cid:0) (cid:0)

ế ế

ể ể

ế ế

ầ ấ ạ ủ ệ ầ ấ ạ ủ ệ ể ể

ứ ứ ế ế ể ể

3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t bàobào 3.2. Thành ph n c u t o c a h  Enzym chuy n hóa  3.2. Thành ph n c u t o c a h  Enzym chuy n hóa  xenobiotic xenobiotic , FADH22:: Các enzym có CoE là NADPH22, FADH ­Các enzym có CoE là NADPH ừ  79 – 761 000 Là 1 flavoprotein, KLPT t ừ  79 – 761 000 Là 1 flavoprotein, KLPT t ệ ử ừ ậ  t Ch c năng: v n chuy n đi n t ệ ử ừ ậ  t Ch c năng: v n chuy n đi n t

450450

NADPH đ n Cyt P  NADPH đ n Cyt P

ầ ầ ứ ứ

ế ế ổ ổ

ấ ạ ấ ạ

ự ế ở ­  gan: tr c ti p ự ế ở ­  gan: tr c ti p ­ ậ ở ượ  th ng th n: c n 1 protein trung gian ch a Fe và S. ậ ở ượ  th ng th n: c n 1 protein trung gian ch a Fe và S. ư ể ­Cyt BCyt B55:: gián ti p b  sung cho chuy n hóa xenobiotic, nh    gián ti p b  sung cho chuy n hóa xenobiotic, nh   ư ể ệ ứ ặ ­reductase  là 1 ch t c nh tranh ho c gây hi u  ng Cyt P ệ ứ ặ 450450­reductase  là 1 ch t c nh tranh ho c gây hi u  ng Cyt P ể ể ề đ  đi u hòa chuy n hóa xenobiotic.  ể ể ề đ  đi u hòa chuy n hóa xenobiotic.

ế ế

ể ể

ế ế

ề ả ứ ề ả ứ

ủ ủ ạ ườ ạ ườ ng  ng

ủ ủ

ụ  c a các thu c này.  c a các thu c này. ụ :  chloramphenicol  làm ố ố ế:  chloramphenicol ế tăng tác d ngụ  c aủ c aủ làm tăng tác d ngụ

ả ứ ả ứ ả ả

3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t bàobào ặ ể 3.3. Đ c tính v  c m  ng Enzym chuy n hóa xenobiotic: ặ ể 3.3. Đ c tính v  c m  ng Enzym chuy n hóa xenobiotic: ­Ch t gây  : Rifampicin, Barbituric,.. tăng chuy nể ấ ả ứ : Rifampicin, Barbituric,.. tăng chuy nể ấCh t gây  c m  ng ả ứ c m  ng    hóa c a dicoumaron, corticoid, sulfamid h  đ    hóa c a dicoumaron, corticoid, sulfamid h  đ huy t ếhuy t ế   gi m tác d ng ả gi m tác d ng ả ­Ch t ấCh t ấ c chứ c chứ    sulfamid    sulfamid ­Ch t gây c m  ng enzym chuy n hóa b n thân chúng  ấ ể Ch t gây c m  ng enzym chuy n hóa b n thân chúng  ấ ể ố ờ (VD phenobarbital)    nh n thu c nh n thu c       (VD phenobarbital) ờ ố

ả ứ ả ứ

ủ ủ

3.4. Chu trình ph n  ng c a Cyt.P 3.4. Chu trình ph n  ng c a Cyt.P

450450

vào Cyt.P450450: :

NADP+ H+ NADP+

) –Thu c ố 450 (Fe(Fe+3+3) –Thu c ố 450

ố ố )­Thu c ố 450450(Fe(Fe+2+2)­Thu c ố

2                   Cyt.PCyt.P450

450 ­­  (Fe(Fe+2+2)) ố ố

ạ  t o ph c tam phân: ạ  t o ph c tam phân:

ố ố

450

2H+ H2O

450 ­­  (Fe(Fe+2+2)                 Cyt.P Thu c­Oố

2

ứ ứ ủ ủ ạ ạ

1­ 1­ G nắG nắ   ccơơ ch tấ ch tấ  vào Cyt.P ố ) + Thu c           Cyt.P          Cyt.PCyt.P450450(Fe(Fe+3+3) + Thu c           Cyt.P ố           ử ầ :: 2. 2. Kh  l n 1 Kh  l n 1 ử ầ          Cyt.PCyt.P450450(Fe(Fe+3+3)­Thu c                      Cyt.P )­Thu c                      Cyt.P           ứ ắ 3. 3. G n oxygen ắG n oxygen ứ        Cyt.PCyt.P450  450 ­­  (Fe(Fe+2+2) + O) + O2                            Thu c                                      Thu c­O                             Thu c                                      Thu c­O 22                              ử ầ 4. 4. Kh  l n 2 450 ­­  (Fe(Fe+2+2):): : t o hydroxyl (OH) c a ph c Cyt.P Kh  l n 2 ử ầ : t o hydroxyl (OH) c a ph c Cyt.P )                 Cyt.P450  450 ­­  (Fe(Fe+3+3))                Cyt.PCyt.P450                  Thu c­ố OH

450450: :        i Cyt.P i Cyt.P  (Fe+3+3)) Cyt.PCyt.P450450 (Fe        )                                   + Thu cố ­OH­OH

ả ảGi ạ ạ ạ ạ & t o l  & t o l

ố ốThu c­OH   Thu c­OH 5. 5. Gi i phóng i phóng Thu c­ố                             Cyt.PCyt.P450  450 ­­  (Fe(Fe+3+3)                                   + Thu cố OH

450

450­Thu cố ố

1­ G n cắ ơ ch t­> Cyt.P 3­ G n Oắ

2 ­> P450­Thu c­Oố

2

ử ầ 2­ kh  l n 1­> P ử ầ  ­> P450­Thu c­OH 4­ kh  l n 2

5­ Gi

i phóng P

450 ban đ u, ầ Thu c­OH

Ể Ể

CHUY N HÓA XENOBIOTIC CHUY N HÓA XENOBIOTIC

ổ ổ

ủ ủ

ể ể

ế ế

ả ứ ả ứ ể ế ể ế ế ố ả ế ố ả   nh h   nh h

ế ế ể ưư ng ởng ở đđ n chuy n hóa xenobiotic  ể n chuy n hóa xenobiotic

M  ởM  ở đđ uầuầ       1­ Quá trình bi n ế đđ i chung c a xenobiotic 1­ Quá trình bi n ế i chung c a xenobiotic 2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic  2­ Các ph n  ng trong chuy n hóa xenobiotic  3­ C3­ Cơơ ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào  ch  chuy n hóa xenobiotic trong t  bào 4­ Các y u t 4­ Các y u t và ý nghĩa. và ý nghĩa.

ế ế

ể ưư ng ởng ở đđ n chuy n hóa  ể n chuy n hóa

nh h   nh h

ơ ơ ả ả ạ ạ c gi m, b nh m n tính, x  hóa, khó  c gi m, b nh m n tính, x  hóa, khó i già: t i già: t

ệ ệ ) có h  enzym ch a hoàn  ) có h  enzym ch a hoàn

ể ể ư ư ế ượ ế ượ ư ư ễ ị c các xenobiotic nên d  b   ễ ị c các xenobiotic nên d  b

ườ ườ ể ng chuy n hóa t ể ng chuy n hóa t i th i th ố ơ ữ ớ i. t h n n  gi ố ơ ữ ớ t h n n  gi i.

ả ậ ư ng, suy gan, th n h   ậ ư ng, suy gan, th n h

xenobiotic   xenobiotic ở  ở

ộ ộ

ế ố ả ế ố ả 4­ Các y u t 4­ Các y u t      xenobiotic và ý nghĩa.      xenobiotic và ý nghĩa. 4.1. Tu iổ 4.1. Tu iổ ệ ườ ỷ ệ ướ  l ­ Ng  n ệ ườ ỷ ệ ướ  l ­ Ng  n ể ả chuy n hóa, đào th i xenobiotic. ể ả chuy n hóa, đào th i xenobiotic. ế ẻ ơ đb thi u tháng ­ Tr  s  sinh ( ẻ ơ ế ­ Tr  s  sinh ( đb thi u tháng ệ thi n, ch a chuy n hóa h t đ ệ thi n, ch a chuy n hóa h t đ ộ ộ ng  đ c. ộ ộ ng  đ c. ớ i:ớ     Nam gi Nam gi ớ i:ớ 4.2. Gi 4.2. Gi ệ ạ ệ ạ 4.3. Tình tr ng b nh lý 4.3. Tình tr ng b nh lý ưỡ  do Suy dinh d ­ ­ Gi m protein   HTHT do Suy dinh d ảGi m protein ưỡ ự  d  ng  đ c. tăng ph n xenobiotic t ộ ộ ễ ầ  d  ng  đ c.  do  tăng ph n xenobiotic t ộ ộ ễ ự ầ  do  ể ả ệ : suy gan làm gi m chuy n hóa gi m chuy n hóa ệB nh gan ­ ­ B nh gan ể ả : suy gan làm  gan.gan. ả ậ : gi m đào th i, tăng đ c tính.  ả ệ ­ ­ B nh th n : gi m đào th i, tăng đ c tính.  B nh th n ả ậ ả ệ  dùng thu c.ố ề  dùng thu c.ố ả   Ph i ả gi m li u gi m li u ề ả   Ph i ả

ế ế

nh h   nh h

ể ưư ng ởng ở đđ n chuy n hóa  ể n chuy n hóa

ủ ủ ưở ưở ng tác ng tác

ứ ứ

ụ ụ ả ả

ủ ủ

ạ ườ ạ ườ ế ng huy t ế ng huy t

ạ ạ

ế ế ậ ậ ả ả ố ố t qua  ng th n, làm gi m đào  t qua  ng th n, làm gi m đào

ế ế ặ ặ ổ ổ

ướ ướ ể ể ả ả

ế ố ả ế ố ả 4­ Các y u t 4­ Các y u t      xenobiotic và ý nghĩa.      xenobiotic và ý nghĩa. ươ ấ Ả ươt ấ Ả ng c a các ch t khác:  4.4.  nh h ng c a các ch t khác:  4.4.  nh h t ế ươ :: ắ ạ ng C nh tranh g n protein huy t t   ­ ­ C nh tranh g n protein huy t t ế ươ ắ ạ ng ỏ ẩ Phenylbutazon đ y Tolbutamid kh i protein HT, tăng m c  ỏ ẩ Phenylbutazon đ y Tolbutamid kh i protein HT, tăng m c  ế ộ ạ ườ ng huy t. đ  h  đ ế ộ ạ ườ ng huy t. đ  h  đ ể ả ứ chuy n hóa, làm gi m tác d ng: C m  ng enzym  ­ ­ C m  ng enzym  ể ả ứ chuy n hóa, làm gi m tác d ng: ụ ả       Rifampicin gi m tác d ng c a Tolbutamid. Rifampicin gi m tác d ng c a Tolbutamid. ụ ả ể Ứ ế  chuy n hóa:  c ch  enzym ­ ­  ể Ứ ế  chuy n hóa:  c ch  enzym ụ   Chloramphenicol tăng tác d ng sulfamid h  đ ụ   Chloramphenicol tăng tác d ng sulfamid h  đ ả ­ ­ C nh tranh đào th i C nh tranh đào th i ả ạ Probenecid c nh tranh bài ti ạ Probenecid c nh tranh bài ti ủ ụ ả th i, tăng tác d ng c a penicillin. ủ ả ụ th i, tăng tác d ng c a penicillin. ả ấ ưở ả ng đ n h p thu ho c đào th i Thay đ i pH,  nh h ­ ­ Thay đ i pH,  nh h ả ấ ưở ả ng đ n h p thu ho c đào th i ể ề c ti u đ  tăng đào th i phenobarbital. Ki m hóa n ể ề c ti u đ  tăng đào th i phenobarbital. Ki m hóa n