Quảng Ngãi , 12/2014
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG
KHOA KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ
----- -----
TRƯƠNG QUANG DŨNG (B)
Bài Giảng
CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO MÁY 1
(Dùng cho bậc CĐ - Ngành CNKT cơ khí)
LỜI NÓI ĐẦU
Hiện nay, trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, chế tạo máy là
một ngành quan trọng của nền kinh tế quốc dân được sử dụng trong hầu hết các lĩnh vực
công, nông nghiệp. Các cán bộ kỹ thuật trong ngành chế tạo máy được đào tạo phải có
kiến thức kỹ thuật cơ bản đồng thời phải biết vận dụng những kiến thức đó để giải quyết
những vấn đề cụ thể trong thực tế sản xuất cũng như chế tạo, lắp ráp, sữa chữa …
Với mục đích đó, tài liệu này cung cấp một lượng kiến thức có hệ thống, cụ thể, dễ
áp dụng giúp cho người đọc nhanh chóng lựa chọn các nội dung về lý thuyết cơ bản nhất
trong lĩnh vực công nghệ chế tạo máy, những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng khi gia
công cơ khí, nguyên nhân gây sai số trong quá trình gia công, đồ gá gia công cơ. Đồng
thời giới thiệu các phương pháp gia công thông dụng để chế tạo ra các dạng bề mặt đạt
yêu cầu khác nhau về chất lượng gia công. Tài liệu dùng cho SV ngành công nghệ kỹ
thuật cơ khí trong việc học tập môn công nghệ chế tạo máy và cũng là tài liệu tham khảo
cho SV các ngành học liên quan.
Trong quá trình biên soạn tuy đã cố gắng, nhưng cũng không tránh khỏi những
thiếu sót. Tác giả mong nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc và đồng nghiệp.
Các ý kiến đóng góp xin gởi về truongquangdungb@gmail.com; Bộ môn Cơ khí – Khoa
Kỹ thuật công nghệ, trường Đại học Phạm Văn Đồng.
Tác giả
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
Chng 1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ ĐỊNH NGHĨA CBẢN
1
1.1. Khái niệm về sản phẩm, chi tiết máy, bộ phận, cơ cấu máy và phôi
1
1.2. Quá trình sản xuất, quá trình công nghệ
2
1.3. Các thành phần của quá trình công nghệ gia công cơ
3
1.4. Các dạng sản xuất và các hình thức tổ chức sản xuất
7
Chng 2. CHẤT LỢNG SẢN PHẨM
12
2.1. Khái niệm
12
2.2. Chất lượng bề mặt gia công
12
2.3. Độ chính xác gia công
27
Chng 3. GÁ ĐẶT CHI TIẾT TRÊN MÁY CẮT KIM LOẠI
52
3.1. Quá trình gá đặt chi tiết gia công
52
3.2. Định nghĩa và phân loại chuẩn
57
3.3. Sai số gá đặt
61
3.4. Nguyên tắc chọn chuẩn
68
Chng 4. ĐỒ GÁ GIA CÔNG C KHÍ
73
4
.1.
Khái
niệm
về
đồ
gá
73
4.2.
Cơ
cấu
định
vị
của đồ gá
74
4.3. Kẹp chặt và c
ác
cơ
cấ
u k
ẹ
p
chặt
82
4.4.
Cơ
cấu
dẫn
hướng
dụng
cụ
cắt
97
4.5. Cơ
cấu
so
dao
99
4.6.
Cơ
cấu quay và phân
độ
100
4.7. Thân
đồ
gá
101
Chng 5. GIA CÔNG CÁC BỀ MẶT ĐIỂN HÌNH
103
5.1. Chọn phôi và các phương pháp gia công chuẩn bị
103
5.2. Gia công mặt phẳng
112
5.3. Gia công mặt trụ ngoài
121
5.4. Gia công mặt trụ trong
129
5.5. Gia công ren
139
5.6. Gia công rãnh then và then hoa
145
5.7. Gia công mặt định hình
147
.
GV: Trng Quang Dũng Trang 1 Công ngh chế to máy 1
CHNG 1. CÁC KHÁI NIM VĨ ĐNH NGHƾA CBN
Mục đích:
Nhằm trang bị cho SV những kiến thức cơ bản và hiểu sâu sắc về quá trình
sản xuất, quá trình công nghệ, các thành phần của quá trình công nghệ, các dạng
sản xuất; các kiến thức về sản phẩm và phôi. Qua đó giúp cho các em biết được các
hình thức tổ chức sản xuất.
1.1. Khái nim về sn phẩm, chi tiết máy, bộ phn, c cấu máy vƠ phôi
1.1.1. Sn phẩm
Sản phẩm là một danh từ quy ước để chỉ một vật phẩm được chế tạo ra giai
đoạn cuối cùng của một quá trình sản xuất, tại một cơ ssản xuất. Sản phẩm có thể
là máy móc thiết bị hoàn chỉnh, sử dụng được ngay nhưng cũng có thể là bộ phận,
cụm máy hay chi tiết…dùng để lắp ráp hay thay thế.
Ví dụ 1
:
+ Nhà máy
sản xuất
xe đạp, xe máy, ô tô.... có
sản phẩ
m là xe đạp, xe máy, ô tô
+ Nhà máy
sản xuất
ổ bi thì
sản phẩ
m
lại
là các ổ bi.
1.1.2. Chi tiết
máy
Chi tiết máy là đơn vị nhỏ nh
ấ
t và hoàn chỉnh về mặt kỹ thuật, không
thể
tháo ri được
để cấu tạo
nên máy.
Ví dụ 2: Bánh răng,
trục,
vít, lốp…
1.1.3. Bộ phn máy
(cụm
máy)
Bộ phận máy là hai hay nhiều chi
tiết
máy được liên kết với nhau theo những
nguyên lý và quy luật nhất định. Nhưng tự nó chưa thể hoạt động độc lập được mà
phải lắp ghép hay liên kết vào thành một sản phẩm hoàn chỉnh để hoạt động.
Ví dụ 3: Xích, líp, moay ơ…có quy luật làm việc riêng nhưng phải lắp vào xe
đạp mới hoạt động được.
1.1.4. C cấu máy
Cơ cấu máy là một tổ hợp gồm hai hay nhiều chi tiết máy để thực hiện một
nhiệm vụ xác định.