Bài giảng Kiểm toán 2: Chuyên đề 1 - PGS.TS. Vũ Hữu Đức

Chuyên đề 1 TRÁCH NHIỆM KIỂM TOÁN VIÊN

Vũ Hữu Đức 2011

Nội dung

 Tổng quan  Giải thích cho người sử dụng  Hoàn thiện chuẩn mực  Tăng cường giám sát chất lượng

2

Ai chịu trách nhiệm?

ENRON

Kiểm toán viên

Giám đốc (CEO)

Giám đốc tài chính (CFO)

Hội đồng quản trị

3

Bản chất của dịch vụ kiểm toán

Đầu tư nguồn lực

Nhà quản lý

Nhà đầu tư

Kiểm tra của kiểm toán viên độc lập

4

Yêu cầu báo cáo về việc sử dụng nguồn lực

Khoảng cách giữa mong đợi và hiện thực (expectation gap)

Chuẩn mực hiện hành Dịch vụ thực tế Chuẩn mực hợp lý Mong đợi của người sử dụng

Dịch vụ chưa hoàn hảo

Kỳ vọng không hợp lý

Giải thích cho người sử dụng Hoàn thiện chuẩn mực

5

Tăng cường kiểm soát chất lượng

Giải thích cho người sử dụng

 Khẳng định mục đích và nguyên tắc chi phối

 Bảo đảm hợp lý  Phân định trách nhiệm với

người quản lý  Báo cáo kiểm toán

6

Mục đích kiểm toán báo cáo tài chính

 Làm cơ sở đưa ra ý kiến rằng BCTC:

 Lập trên cơ sở chuẩn mực, chế độ kế toán hiện hành  Tuân thủ pháp luật liên quan  Trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu

 Giúp đơn vị cải tiến  Không bảo đảm cho sự tồn tại và khả năng quản lý

7

Các nguyên tắc

 Tuân thủ pháp luật  Đạo đức nghề nghiệp  Chuẩn mực nghề nghiệp  Sự hoài nghi nghề nghiệp

8

Bảo đảm hợp lý

BẢO ĐẢM HỢP LÝ

CÁC HẠN CHẾ TIỀM TÀNG

Lấy mẫu kiểm toán

Kiểm soát nội bộ

Mức độ thu thập bằng chứng

Quan hệ chi phí và lợi ích

9

Xét đoán nghề nghiệp

Phân định trách nhiệm

Nhà quản lý

Nhà đầu tư

Báo cáo tài chính

Kiểm tra của kiểm toán viên độc lập

10

Báo cáo kiểm toán

Enron

 Các thành viên lãnh đạo

 Arthur Andersen bị cáo

buộc là tiêu hủy hồ sơ và che giấu cho Enron

Enron chịu trách nhiệm về hành vi gian lận  Kenneth Lay, former

CEO, chết trước khi bị xét xử

 Jefferey Skilling, CEO 24

năm 4 tháng tù

11

 Andrew Fastow, CFO 10 năm tù (giảm còn 6 năm)

Báo cáo kiểm toán - Quá trình hoàn thiện

We have audited this balance sheet and say in our report

That the cash is overstated, the cashier being short ;

That the customers' receivables are very much past due ;

That if there are some good ones they are very, very few ;

That the inventories are out of date and principally junk ;

That the method of their pricing is very large bunk ;

That according to our figures, the undertaking's wrecked ,

But, subject to these comments, the balance sheet's correct.

12

John Carey

Báo cáo kiểm toán- Quá trình hoàn thiện

Tiêu đề BCKT Người nhận BCKT • Đối tượng kiểm toán • Trách nhiệm người quản lý và

kiểm toán viên

Đoạn mở đầu

Phạm vi và căn cứ thực hiện

•Chuẩn mực kiểm toán •Bảo đảm hợp lý •Công việc và thủ tục đã thực hiện •Kiểm tra trên cơ sở chọn maãu •Đánh giá việc tuân thủ •Đánh giá các ước tính và xét đoán •Đánh giá việc trình bày toàn bộ

•Cơ sở hợp lý

13

́ kiến của kiểm toán viên Ý

Hoàn thiện chuẩn mực

Về trách nhiệm đối với sai phạm

 Các loại sai phạm

 Sai sót và gian lận

 Hành vi không tuân thủ

 Trách nhiệm của kiểm toán viên

 Đối với sai sót và gian lận

 Đối với hành vi không tuân thủ

14

Gian lận và sai sót

Gian lận

Hành vi cố ý của BGĐ, HĐQT, nhân viên hoặc các bên thứ ba gây ra những sai lệch thông tin ảnh hưởng đến báo cáo tài chính

Sửa đổi, giả mạo chứng từ Không ghi chép các nghiệp vụ phát sinh Ghi các nghiệp vụ không xảy ra Áp dụng sai phương pháp kế toán

Sai sót

Loãi không cố ý ảnh hưởng báo cáo tài chính

15

Lỗi về số học, ghi chép Hiểu sai các nghiệp vụ Áp dụng sai phương pháp kế toán

Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng có gian lận sai sót

Những vấn đề về tính chính trực và năng lực của Ban Giám đốc Quyền lực tập trung vào tay một người hay một nhóm người rất nhỏ, Giám sát không có sự hoạt động hữu hiệu. Bất lực trong việc sửa chữa những yếu kém quan trọng của kiểm soát nội bộ … Các sức ép bất thường bên trong hay từ bên ngoài đơn vị. Ngành nghề đang gặp khó khăn. Thiếu vốn kinh doanh vì loã hay phát triển quá nhanh. … Các nghiệp vụ và sự kiện không bình thường: Các nghiệp vụ bất thường, đặc biệt là gần thời điểm khóa sổ, có thể ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận. Các nghiệp vụ hay phương pháp xử lý kế toán phức tạp. … Một số nhân tố chỉ liên quan đến môi trường kế toán xử lý bằng máy tính. Thí dụ như: Không lấy được thông tin từ máy tính ...

16

Giám đốc

Ngăn chặn và Phát hiện GL-SS

Kiểm toán viên Xem xét có GL_SS làm ảnh hưởng trọng yếu BCTC

Đánh giá rủi ro

Thiết lập và duy trì hệ thống KSNB

Thiết lập các thủ tục phát hiện GL-SS trên cơ sở rủi ro đã đánh giá

Điều chỉnh, bổ sung thủ tục kiểm toán

Các phản ứng

Thông báo về GL-SS và các phản ứng

Thông báo về gian lận, sai sót

 Cho Giám đốc (hoặc người đứng đầu)  Cho người sử dụng báo cáo kiểm toán  Cho cơ quan chức năng có liên quan

18

Không tuân thủ pháp luật và quy định

 Thực hiện sai, bỏ sót, không thực hiện đầy đủ, không kịp thời hoặc không thực hiện pháp luật và các quy định

 Không phân biệt vô tình hay cố ý

 Dưới danh nghĩa đơn vị hoặc do người đại diện

đơn vị thực hiện

 Có ảnh hưởng đến báo cáo tài chính

19

Giám đốc Tuân thủ pháp luật

Kiểm toán viên Chú ý hành vi không tuân thủ làm ảnh hưởng trọng yếu BCTC

Đánh giá rủi ro

Thiết lập và duy trì các thủ tục cần thiết

1. Hiểu biết PL&QĐ

2. Thiết lập KSNB

3. Xây dựng quy tắc

Thiết lập các thủ tục xác định hành vi không tuân thủ trên cơ sở rủi ro đã đánh giá

4. Tư vấn pháp luật

5. Kiểm toán nội bộ

6. Lưu trữ

Điều chỉnh, bổ sung thủ tục kiểm toán

Các phản ứng

Thông báo về hành vi không tuân thủ và các phản ứng

Các ví dụ về dấu hiệu về hành vi không tuân thủ pháp luật và các quy định

• Đã có sự kiểm tra, thanh tra, điều tra của cơ quan chức năng • Có những khoản thanh toán không rõ ràng • Giá cả mua bán quá cao hoặc quá thấp so với mức giá của thị

trường ;

• Có những quan hệ không bình thường với những công ty có nhiều đặc quyền, kinh doanh quá thuận lợi hoặc những công ty có vấn đề nghi vấn ;

• Không có chứng từ mua bán hợp lệ, thích hợp khi thanh toán; • Chấp hành không đúng, không đầy đủ chế độ kế toán phải thực

hiện ;

• Đơn vị đã bị tố giác, hoặc đã có dư luận không tốt trên các phương

tiện thông tin đại chúng hoặc từ xã hội ;

• Kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp không ổn định,

21

báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thường xuyên biến động…

Kiểm soát chất lượng kiểm toán

Tuân thủ nguyên tắc về đạo đức nghề nghiệp

Toàn bộ

Kỹ năng và năng lực

Công ty

Giao việc

Hướng dẫn và giám sát

Tham khảo ý kiến

Duy trì và chấp nhận khách hàng

Kiểm tra

Hướng dẫn

Từng

Giám sát

hợp đồng

Kiểm tra

22

Đạo đức nghề nghiệp

 Nền tảng của trách nhiệm

kiểm toán viên

 Vấn đề luôn có tính thời

sự

 Vai trò của tổ chức nghề

nghiệp

 Nhận thức của xã hội

23