TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHQGHN

KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÔN KINH TẾ HỌC TIỀN TỆ - NGÂN HÀNG

BÀI 4 CƠ CHẾ HÌNH THÀNH LÃI SUẤT

GVGD: TS. Nguyễn Anh Tuấn

YÊU CẦU CHUNG

1. Nắm vững cơ chế hình thành thành lãi suất thị trường trên thị trường trái phiếu

2. Nắm vững cơ chế hình thành thành

lãi suất thị trường trên thị trường tiền tệ

3. Phân tích được các nhân tố ảnh

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-2

hưởng đến lãi suất

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

 Mô hình thị trường trái phiếu bằng đồ

thị:

Đường cung trái phiếu: Phản ánh tương quan thuận giữa lượng

cung và giá trái phiếu Đường cầu trái phiếu: Phản ánh tương quan nghịch giữa

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-3

lượng cầu và giá trái phiếu

ĐỒ THỊ MINH HỌA

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-4

ĐỒ THỊ MINH HỌA

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-5

Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu trái phiếu

Nhân tố

Biến động của nhân tố

Biến động của cầu tài sản

Sự giầu có

Lợi tức dự kiến so với TS khác

Độ rủi ro

Tính lỏng so với tài sản khác

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-6

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Cơ chế hình thành lãi suất thị trường: Sự thay đổi từ đồ thị hình 2.1 đến hình

2.2:  Mối liên hệ giữa lãi suất và lượng

trái phiếu

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-7

 Giữa giá trái phiếu và lãi suất có quan hệ nghịch

ĐỒ THỊ MINH HỌA

Lãi suất (i)

Bd

*) E(i*,Qb

i*

Bs

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-8

* Qb

Lượng trái khoán

(Qb)

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Cơ chế hình thành lãi suất thị trường: -Đường cung trái phiếu phản ánh tương quan nghịch giữa lãi suất và lượng cung trái phiếu

-Đường cầu trái phiếu phản ánh tương

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-9

quan thuận giữa lãi suất và lượng cầu trái phiếu

( xem hình 2.2 trang 52)

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Cơ chế hình thành lãi suất thị trường: Lãi suất thị trường được xác định tại

trạng thái cân bằng của thị trường trái phiếu

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-10

Khi đó: Bd = Bs Lãi suất thị trường là xu hướng vận động của thị trường trái phiếu

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Cơ chế tự điều chỉnh của thị trường

trái phiếu:

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-11

Hình 2.2: Tại các mức: i > i*: Cung trái phiếu< cầu trái phiếu i cầu trái phiếu Thị trường tự điều chỉnh để trở về trạng

thái cân bằng

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất thị

trường:

1. Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển

đường cầu trái phiếu:

Của cải-Tương quan thuận với cầu trái

phiếu

Lãi suất dự tính của trái phiếu- Tương

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-12

quan nghịch

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất thị

trường:

1. Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển

đường cầu trái phiếu:

Lợi tức dự tính của tài sản thay thế-

Tương quan nghịch

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-13

Lạm phát dự tính-Tương quan nghịch

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất thị

trường:

1. Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển

đường cầu trái phiếu:

Mức độ rủi ro của trái phiếu-Tương

quan nghịch

Tính lỏng của trái phiếu-Tương quan

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-14

thuận

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU

*Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất thị

trường:

2. Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển

đường cung trái phiếu:

Khả năng sinh lời của các cơ hội đầu

tư-Tương quan thuận

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-15

Lạm phát dự tính-Tương quan thuận

Các nhân tố ảnh hưởng đến cả cầu và cung trái phiếu

1. Lạm phát dự tính (e) 2. Chu kỳ kinh doanh (tăng trưởng, suy thoái) *Biến động của lãi suất là kết quả dịch chuyển của cả hai đường cung và cầu trái phiếu

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-16

LẠM PHÁT DỰ TÍNH (e)

*e tăng : -Lượng cung trái phiếu tăng, BS dịch phải -Lượng cầu trái phiếu giảm, Bd dịch trái. Kết quả: Lãi suất cân bằng tăng lên

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-17

ĐỒ THỊ MINH HỌA

Lãi suất (i)

2

Bd

2

1

i* 2 Bd

1

i* 1

BS 2

1

Bs

Lượng trái

khoán

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-18

(Qb)

CHU KỲ KINH DOANH

Trong giai đoạn tăng trưởng: -Cung trái phiếu tăng, Bs dịch phải -Cầu trái phiếu cũng tăng, Bd dịch phải

Kết quả: Lãi suất thị trường i* tăng Trong giai đoạn suy thoái

Lãi suất thị trường sẽ giảm Chú ý điều kiện giả thiết Bs dịch chuyển nhanh

hơn Bd

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-19

ĐỒ THỊ MINH HỌA

1

Lãi suất (i) Bd

2

Bd

2 i*

2 i*

1

1

Bs BS 1

2 khoán

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-20

Lượng trái

(Qb)

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TiỀN TỆ

1. Đường cung tiền Ms: Cung tiền (Ms) không trực tiếp chịu ảnh hưởng

của i

Đường cung tiền là 1 đường thẳng đứng (xem đồ thị hình 2.7 trang 59)

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-21

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TiỀN TỆ

2. Đường cầu tiền Md: Lãi suất là chi phí của việc giữ tiền mặt Cầu tiền Md có quan hệ nghịch với i . Đường Md dốc xuống

(xem đồ thị hình 2.7 trang 59)

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-22

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TiỀN TỆ

Trạng thái cân bằng của thị trường tiền tệ Tại điểm Ms & Md cắt nhau thị trường đạt được

sự cân bằng

Lãi suất thị trường là lãi suất được xác định tại

điểm cân bằng của thị trường

Điểm cân bằng phản ánh xu hướng vận động

của thị trường tiền tệ

(xem đồ thị hình 2.7 trang 59)

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-23

ĐỒ THỊ MINH HỌA

Lãi suất (i)

MS

E

i1 i* i2

MD

M*

M

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-24

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TiỀN TỆ

Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất: 1. Các nhân tố làm dịch chuyển đường cầu tiền:

Thu nhập:Tương quan thuận Mức giá cả hàng hóa:Tương quan thuận ( Các yếu tố liên quan khác không thay đổi)

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-25

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TiỀN TỆ

Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất: 2. Các nhân tố làm dịch chuyển đường cung

tiền: +Chính sách tiền tệ:

CSTT mở rộng làm tăng cung tiền. Lãi suất giảm

xuống

CSTT thắt chặt làm giảm cung tiền. Lãi suất

tăng lên ( Các yếu tố liên quan khác không thay đổi)

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-26

TiẾP CẬN THỊ TRƯỜNG TiỀN TỆ

Hiệu ứng của lãi suất khi cung tiền thay đổi: 1. Hiệu ứng tính lỏng: Cung tiền tăng làm lãi suất giảm 2. Hiệu ứng thu nhập: Cung tiền tăng, lãi suất cũng tăng theo 3. Hiệu ứng mức giá: Cung tiền tăng, lãi suất cũng tăng theo

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-27

ĐỒ THỊ MINH HỌA (*)

Lãi suất (i)

i i1

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-28

Thời

gian

ĐỒ THỊ MINH HỌA (**)

Lãi suất (i)

i1 i

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-29

Thời

gian

Cấu trúc kỳ hạn của lãi suất

Đường lãi suất hoàn vốn:

Đường minh hoạ trên đồ thị biến động của

lãi suất theo thời gian:

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-30

Thời gian càng dài LS càng cao

ĐỒ THỊ MINH HỌA (***)

Lãi suất (i)

i

Thời

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-31

gian

TÁC ĐỘNG CỦA KỲ HẠN ĐẾN LÃI SUẤT

Các dạng của đường lãi suất hoàn

vốn

1. Dốc lên thoải

2. Dốc lên dốc

3. Nằm ngang

4. Dốc xuống

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-32

ĐỒ THỊ MINH HỌA

(1) (2)

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-33

(3) (4)

Cấu trúc rủi ro của lãi suất

 Các yếu tố cấu thành rủi ro

a) Khả năng vỡ nợ b) Tính lỏng c) Mức độ chịu thuế

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-34

Các vấn đề thuyết trình

• 1. Xác định cung cầu tiền trên thị trường trái phiếu ( Đường cung, đường cầu trái phiếu theo LS và trang thái cân bằng của TTTP)

• 2. Tương tự cho TTTT

• 3. Các nhân tố ảnh hưởng đến LSCB trên TTTP

• 4. Tương tự với TTTT

• 5. Thế nào là Hiệu ứng Fisher? Phân tích nhân

tố CKKD đến LSCB. So sánh và nhận xét.

• 6. Cấu trúc Rủi ro và Kỳ hạn của lãi suất

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-35

CÁC VẤN ĐỀ THẢO LUẬN

Phân tích quan hệ lãi suất và lạm phát.

Ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu

Nhận xét phương pháp nghiên cứu lãi

TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN.

1-36

suất thị trường