Bài 15 & 16: Phân tích thị trường cạnh tranh
Huỳnh Thế Du
1
Caùc noäi dung chính
Hieäu quaû cuûa thò tröôøng caïnh tranh
Chính saùch kieåm soaùt giaù: giaù toái ña, giaù toái thieåu.
Taùc ñoäng cuûa thueá vaø trôï caáp haøng phi ngoaïi thöông
Thueá vaø haïn ngaïch nhaäp khaåu
Thueá vaø haïn ngaïch xuaát khaåu
Trợ cấp xuất khẩu
Trôï caáp saûn xuaát vaø coù xuaát khaåu
2
Hieäu quaû cuûa thò tröôøng caïnh tranh
Giaù
S
Thaëng dö ngöôøi tieâu duøng
CS = A
A
PS = B
P
NW = A + B
B
D
Thaëng dö nhaø saûn xuaát
0
Q
3
Löôïng
Chính saùch kieåm soaùt giaù cuûa chính phuû: Giaù toái ña (giaù traàn)
P
* Muïc ñích : Baûo veä lôïi ích ngöôøi tieâu duøng
S
Toån thaát voâ ích
* Taïo neân söï thieáu huït
A
B
* Caàn moät cheá phaân phoái phi giaù caû.
P0
* Cô sôû toàn taïi caùc tieâu cöïc
C D
* Toång phuùc lôïi xaõ hoäi giaûm
Pmax
E
DCS = C-B
Thieáu huït
DPS = -C-D
D
DNW (DWL) = -B-D
4
Q Q1 Q0 Q2
Taùc ñoäng cuûa vieäc kieåm soaùt giaù khi ñöôøng caàu co giaõn ít
D
P
DCS = C - B
S
A
B
P0
D
C Pmax
Neáu ñöôøng caàu laø raát ít co giaõn, tam giaùc B coù theå lôùn hôn hình chöõ nhaät C vaø ngöôøi tieâu duøng seõ bò thieät do chính saùch kieåm soaùt giaù toái ña
5
Q Q0 Q1
Chính saùch kieåm soaùt giaù cuûa chính phuû: Giaù toái thieåu (Giaù saøn)
• Muïc ñích : Baûo veä lôïi ích nhaø saûn xuaát, ngöôøi lao ñoäng
• Giaù saøn chæ coù nghóa khi cao hôn giaù thò tröôøng
• Ví duï: giaù baûo hoä noâng saûn, löông toái thieåu…
• Gaây ra söï dö thöøa noâng saûn vaø chính phuû thöôøng phaûi toå
chöùc thu mua saûn löôïng thöøa.
• Ñoái vôùi thò tröôøng lao ñoäng, seõ laøm taêng tyû leä thaát nghieäp
vaø chính phuû phaûi trôï caáp thaát nghieäp
6
Chính saùch kieåm soaùt giaù cuûa chính phuû: Giaù toái thieåu (giaù saøn)
P
S
Dö thöøa
Pmin
P0
D
7
Q Q0 QS QD
Chính saùch Giaù toái thieåu (tt)
P S
Pmin
G
A
P0 H
B D
DCS =-A-B DPS =A+B+G DG = -B-D-G-I-E-H DNW =-B-D-I-E-H
C
E
I
D
Q
8
Q2 Q0 Q3
Möùc löông toái thieåu
w
Caùc doanh nghieäp khoâng ñöôïc traû löông thaáp hôn wmin. Ñieàu naøy seõ laøm taêng naïn thaát nghieäp.
S
Thaát nghieäp
wmin
w0
D
L
9
LD LS L0
Taùc ñoäng cuûa thueá giaùn thu, haøng phi ngoaïi thöông
P
S
* Saûn löôïng giaûm
* Giaù caàu taêng
PD 1
A
* Giaù cung giaûm
B
P0
D
t
DCS = - A – B
C
PS
1
DPS = -C – D
DG = A + C
D
DWL = -B -D
Q
Q1
Q0
10
Ai chòu thueá nhieàu hôn tuyø thuoäc vaøo ñoä co giaõn cuûa cung vaø caàu
P
D P S
PD 1
S
t
PD 1 P0
P0 PS
1
D
t
PS
1
Cung co giaõn ít hôn caàu, nhaø saûn xuaát chòu thueá nhieàu hôn
Caàu co giaõn ít hôn cung, ngöôøi tieâu duøng chòu thueá nhieàu hôn
Q
Q1
Q0
Q
Q1
Q0
11
Trôï caáp ñoái vôùi haøng phi ngoaïi thöông
Gioáng nhö thueá, lôïi ích cuûa trôï caáp ñöôïc phaân chia cho caû ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn, tuøy thuoäc vaøo ñoä co giaõn cuûa cung vaø caàu.
* Saûn löôïng taêng
S
P
* Giaù caàu giaûm
PS
1
B A
* Giaù cung taêng
s
P0
DCS = C + D
E C D
DPS = A + B
DG = -A -B - C -D -E
PD 1
D
DWL = -E
Q
Q0
Q1
12
Lôïi ích cuûa chính saùch töï do nhaäp khaåu
P
S
* Giaù trong nöôùc giaûm
* Löôïng caàu taêng
P0
* Löôïng cung giaûm
A
B C
ST
DCS = A + B + C
PW
DPS = - A
D
DNW = B + C
QIM
Q
Q0
QD
QS
13
Haïn ngaïch vaø thueá nhaäp khaåu
Muïc ñích:
Baûo hoä caùc ngaønh saûn xuaát non trẻ trong nöôùc
Laø chính saùch kinh teá nhaèm khuyeán khích hay
haïn cheá ñoái vôùi saûn xuaát vaø tieâu duøng
Taïo nguoàn thu ngaân saùch
14
Thueá nhaäp khaåu
S
P
Giaù trong nöôùc taêng leân moät khoûan ñuùng baèng tieàn thueá
Löôïng caàu giaûm
Löôïng cung trong nöôùc taêng
SIM1 PW (1+ t)
Löôïng nhaäp khaåu giaûm
ST1 A C B D
PW
DCS = -A-B-C-D
DPS = A
SIM ST
DG = C
D
Q
DNW (DWL) = -B-D
QS
QS
QD
QD 1 1
15
Haïn ngaïch nhaäp khaåu
S P
S+quota
Neáu aùp duïng bieän phaùp ñaùnh thueá nhaäp khaåu, chính phuû seõ thu ñöôïc C, maát maùt roøng trong nöôùc laø B + D.
Pq
A C B D
PW
D
Neáu aùp duïng bieän phaùp haïn ngaïch nhaäp khaåu, hình chöõ nhaät C seõ trôû thaønh lôïi nhuaän cuûa nhaø nhaäp khaåu saûn phaåm (ngöôøi xin ñöôïc quota) vaø maát maùt roøng trong nöôùc cuõng laø B + D
Q
QS
QS
QD
QD 1 1
16
So saùnh haïn ngaïch vaø thueá nhaäp khaåu
Gioáng nhau:
Cuøng muïc ñích chính laø baûo veä caùc nhaø saûn
xuaát non treû trong nöôùc.
Cuøng taùc ñoäng laøm:
giaù trong nöôùc taêng. löôïng cung trong nöôùc taêng. löôïng caàu trong nöôùc giaûm. löôïng nhaäp khaåu giaûm.
17
So saùnh haïn ngaïch vaø thueá nhaäp khaåu (tt)
Khaùc nhau:
Quota Bieát chính xaùc
Thueá Khoù bieát chính xaùc
Löôïng haøng vaø ngoaïi teä ñeå nhaäp khaåu
Ngöôøi coù quota
Ngaân saùch chính phuû
Ñoái töôïng höôûng lôïi ngoaøi nhaø saûn xuaát
Giaù trong nöôùc taêng, nhaø saûn xuaát trong nöôùc ñöôïc lôïi
Khi caàu trong nöôùc taêng
Giaù trong nöôùc khoâng taêng, nhaø saûn xuaát trong nöôùc khoâng ñöôïc lôïi
Giaù trong nöôùc thay ñoåi
Khi giaù theá giôùi thay ñoåi
Giaù trong nöôùc khoâng thay ñoåi
Coøn söùc maïnh ñoäc quyeàn
Heát söùc maïnh ñoäc quyeàn
Neáu coù ñoäc quyeàn baùn trong nöôùc
18
Lôïi ích cuûa chính saùch töï do xuaát khaåu
P
S
QEX
* Giaù trong nöôùc taêng
PW
* Löôïng caàu giaûm
C A B
P0
* Löôïng cung taêng
DCS = -A - B
DPS = + A+B + C
D
DNW = + C
Q
Q0
QS
QD
19
Thueá xuaát khaåu
P
S
Giaù trong nöôùc giaûm moät
khoûan ñuùng baèng tieàn thueá
PW
Löôïng cung giaûm
c
e
d
Löôïng caàu trong nöôùc taêng
a b
PW(1 -t)
DT DEX DT1 DEX1
Löôïng xuaát khaåu giaûm
D
Q
DCS = + a + b DPS = - a - b - c - d - e DG = d DWL = - c - e
QD
QD 0
1
QS
QS
1
0
20
Haïn ngaïch xuaát khaåu
P
S
PW
c
e
d
a
b
Pq
D +quota
D
DCS = + a + b DPS = -a - b - c - d - e Ngöôøi coù quota = d DWL = - c - e
Q
QD
QS
QS
QD 0
1
1
0
21
So saùnh haïn ngaïch vaø thueá xuaát khaåu
Gioáng nhau:
Cuøng taùc ñoäng laøm:
giaù trong nöôùc giaûm. löôïng cung trong nöôùc giaûm. löôïng caàu trong nöôùc taêng. löôïng xuaát khaåu giaûm.
22
So saùnh haïn ngaïch vaø thueá xuaát khaåu (tt)
Khaùc nhau:
Thueá
Quota Bieát chính xaùc
Khoù bieát chính xaùc
Löôïng haøng vaø ngoaïi teä thu töø xuaát khaåu
Ngöôøi coù quota
Ngaân saùch chính phuû
Ñoái töôïng höôûng lôïi ngoaøi ngöôøi tieâu duøng
Giaù trong nöôùc taêng, nhaø saûn xuaát trong nöôùc ñöôïc lôïi
Khi caàu trong nöôùc taêng
Giaù trong nöôùc khoâng taêng, nhaø saûn xuaát trong nöôùc khoâng ñöôïc lôïi
Giaù trong nöôùc thay ñoåi
Khi giaù theá giôùi thay ñoåi
Giaù trong nöôùc khoâng thay ñoåi
23
Toùm taét
Caùc moâ hình ñôn giaûn cuûa cung vaø caàu coù theå ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích caùc chính saùch khaùc nhau cuûa chính phuû.
ÔÛ moãi tröôøng hôïp, thaëng dö cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø nhaø saûn xuaát ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh ñöôïc vaø maát cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø nhaø saûn xuaát.
Ñaëng Vaên Thanh
24
Toùm taét
Khi chính phuû thöïc hieän vieäc ñaùnh thueá hay trôï
caáp ñoái vôùi maët haøng phi ngoïai thöông, giaù caû seõ khoâng taêng leân hay giaûm xuoáng baèng vôùi löôïng thueá hay trôï caáp.
Caùc chính saùch can thieäp cuûa chính phuû thöôøng
daãn ñeán maát maùt xaõ hoäi (DWL).
Can thieäp cuûa chính phuû vaøo thò tröôøng caïnh tranh khoâng phaûi luùc naøo cuõng laø ñieàu xaáu.
25
