Bài giảng Kinh tế quốc tế: Chương 5

Chöông 5 Caùc raøo caûn thương mại quốc tế phi thueá quan NTBs

(Quota) (Export subsidies) (Dumping)

(International cartel)

• 1/ Haïn ngaïch xuaát nhaäp khaåu • 2/ Trôï caáp xuaát khaåu • 3/ Baùn phaù giaù • 4/ Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän (VER) • 5/ Cartel xuaát khaåu haøng sô cheá • • 6/ Raøo caûn haønh chaùnh-kyû thuaät •

(Technical,Administrative,Regulations)

GV: NGUYEN HUU LOC 1

1/ Haïn ngaïch nhaäp khaåu

• Laø söï haïn cheá tröïc tieáp soá löôïng moät loai haøng hoaù coù theå ñöôïc nhaäp khaåu vào một quốc gia trong 1 naêm.

• Ñöôïc aùp duïng baèng caùch caáp giaáy pheùp cho moät soá coâng ty hoaëc caù nhaân.

GV: NGUYEN HUU LOC

GV: NGUYEN HUU LOC 3

Sugar import-quota in America

GV: NGUYEN HUU LOC

2. Trôï caáp haøng xuaát khaåu

hay trôï giaù

GV: NGUYEN HUU LOC 5

(cid:132) Trôï caáp XK hay trôï giaù laø khoaûn tieàn hay tín duïng öu ñaûi chính phuû cung caáp cho caùc coâng ty hay caù nhaân coù naêng löïc nhaèm baùn haøng ra nöôùc ngoaøi vôùi giaù thaáp hôn giaù baùn trong nöôùc.

(cid:132) Pw - PDOM = Subsidy.

(cid:132) Coù 2 loaïi trôï giaù: (i) Theo khoái löôïng: moät löôïng trôï giaù coá ñònh cho moãi ñôn vò haøng xk, (ii) theo giaù trò: moät tyû leä naøo ñoù cuûa giaù trò xk.

(cid:132) Tyû soá giöûa ñôn giaù trôï caáp vaø giaù theá giôùi Pw goïi laø tyû

leä trôï caáp.

6 GV: NGUYEN HUU LOC

Taïi Vieät nam: Trôï caáp XK döôùi hình thöùc

(i) thöôûng xuaát khaåu noâng saûn nhaèm

khuyeán khích nhaø XK tìm thò tröôøng môùi. Tuy nhieân theo cam keát cuûa VN caùc khoaûn trôï caáp noâng nghieäp phaûi boû ngay khi trôû thaønh thaønh vieân WTO vaø chæ giöû laïi trôï caáp XK döôùi daïng khuyeán noâng.

(cid:132) (ii) tín duïng trôï caáp XK.

7 GV: NGUYEN HUU LOC

GV: NGUYEN HUU LOC 8

Phaân tích caân baèng cuïc boä trôï caáp xuaát khaåu

• ∆PS taêng = A+B+C+D+E.

• ∆ CS giaûm = -A-B

• Subsidying = -B-C-D-E-F.

• Deadweigh loss = -B -F

GV: NGUYEN HUU LOC 9

Case study 1: Trôï caáp xuaát khaåu khu vực noâng nghieäp Chính saùch noâng nghieäp chung AÂu chaâu

(cid:132) 1957 Ñöùc, Phaùp, YÙ, Bæ, Haø

lan vaø Luxembourg

thaønh lập European Community.

(cid:132) EC coá gaéng baûo ñaûm giaù cao cho noâng daân baèng caùch thu mua noâng saûn khi giaù thaáp hôn giaù caàn baûo hoä, (Buffer Stock Arrangement).

(cid:132) PDOM > Pw coù theå laøm taêng NK noâng saûn: thueá nhaäp

khaåu noâng saûn ñöôïc aùp duïng.

10 GV: NGUYEN HUU LOC

(cid:132) 1970, giaù ñöôïc trôï caáp (giaù sx plus subsidy) > PE laøm cung vöôït caàu: EC phaûi töï mua döï tröû soá löôïng lôùn thöïc phaåm. 1985, EC phaûi döï tröû 780000 taán thòt boø, 1,2 trieäu taán bô vaø 12 trieäu taán luùa mì.

(cid:132) Ñeå traùnh möùc taêng voâ haïn löôïng döï tröû trong

kho: CAP ñöôïc aùp duïng nhaèm giaûi quyeát sp thöøa.

(cid:132) Muoán XK, khoaûn trôï giaù cuûa EC cho noâng daân phaûi buø ñaép söï cheânh leäch veà giaù cuûa Pw vaø PECvaø coù xu höôùng laøm giaûm Pw, noâng saûn cuûa LDCs nhö söûa cuûa Jamaica, boâng cuûa Bôø bieån ngaø vaø Brasilø khoâng theå baùn vaøo EC maø phaûi baùn sang nôi khaùc vôùi giaù reû.

11 GV: NGUYEN HUU LOC

GV: NGUYEN HUU LOC 12

Export Subsidies

(cid:122) Khoaûn trôï caáp xuaát khaåu theo CAP hieän nay khoaûng 350 tæ USD, gaáp nhieàu laàn vieän trôï phaùt trieån cuûa DCs daønh cho LDCs

(cid:122) Cam keát hoäi nghò WTO

Hongkong 12/2005, CAP chaám döùt hoaøn toaøn trôï caáp cho noâng daân EU vaøo 2013.

GV: NGUYEN HUU LOC

Máy bay thương mại

• 1970 Pháp Đức thành lập Airbus thuộc Tập đoàn Phòng vệ hàng không vũ trụ âu châu EADS trụ sở tại Hamburg.

• Cổ phần: Pháp 15%, Tây ban nha 5,4%, Nga 5%, Daimler Chrysler 7,5%, Lagardere 7,5% và phần còn lại của Đức.

• Hầu hết nhà máy Airbus nằm tại Đức,

12.000 công nhân, vốn cổ phần 14 tỷ USD.

(cid:132) Sau nhieàu naêm ñöôïc trôï caáp: Airbus môû roäng thò tröôøng ñaùng keå.

(cid:132) Ngược vôùi thaát baïi cuûa

Concorde, Airbus thaønh coâng vôùi A300 thaân roäng, taàm trung coù tính naêng vaø phí vaän haønh so saùnh ñöôïc vôùi caùc thöông hieäu Boeing.

(Nguồn: New York Time Oct 2006)

GV: NGUYEN HUU LOC 15

(cid:132) Tuy nhiên, do chi phí sx cao hơn

Boeing nên Airbus phải tiếp tục nhận trợ giá để giử thị phần và triển khai công nghệ mới.

(cid:132) EADS phải chi 12 tỷ USD cho việc sx A380 khổng lồ nhưng chỉ có thể xuất khẩu vào 2012.

(cid:132) Việc chậm XK làm giảm uy tín Airbus và thiệt hại tài chính khủng khiếp : Airbus đi lùi so với Boeing vì việc triển khai công nghệ mới sản xuất A380.

GV: NGUYEN HUU LOC 16

(cid:132) Việc sa đà vào chương trình A380

khiến Airbus phải bỏ ngỏ dần thị trường máy bay tầm trung A350 so với Boeing 787.

(cid:132) Trái với trợ giá của Airbus, việc di

chuyển nhà máy sx linh kiện máy bay hạng trung Boeing 787 Dreamliner ra khỏi Hoa kỳ đã giảm mạnh chi phí sx và tăng lợi thế so sánh cho Boeing. Giá thành Boeing 787 từ 100 đến 250 triệu USD so với 450 triệu của A380.

GV: NGUYEN HUU LOC 17

(cid:132) Công nghệ hàng không Boeing 787 trội hơn A380 vì :

Boeing 787 thiết kế sau A380 nên thừa kế khoa học vật liệu của A380, bề dày kinh nghiệm Boeing cao hơn và biết ứng dụng công nghệ quân sự vào hàng không dân dụng, và mặt bằng trình độ công nghệ Hoa kỳ cao hơn Châu Âu.

(cid:132) Năm 2007 , đồng USD yếu càng tăng lợi thế cạnh

tranh cho các sp Boeing với 584 đơn đặt hàng Boeing 787 của 45 hảng hàng không, loại máy bay siêu hiện đại nầy đưa vào sử dụng vào 8/7/2007 - 6 năm trước A 380.

GV: NGUYEN HUU LOC 18

(cid:132) Loại máy bay tầm xa A 340 cũng dần dần tụt hậu so với Boeing 777.

(cid:132) Về khía cạnh kinh tế, trợ giá đã làm biến dạng giá các sp của Airbus mà không dẩn đến tăng năng suất do đầu tư mạnh cho R&D và giảm chi phí lao động như của Boeing.

GV: NGUYEN HUU LOC 19

(cid:132) Kết quả Airbus ñaõ bò Boeing boû

xa trong vieäc giaønh thò phaàn maùy bay söùc chôû 250-350 haønh khaùch năm 2006 chỉ có 100 A350 được bán so với 350 chiếc Boeing 787.

(cid:132) Saùu thaùng ñaàu 2007 Boeing

nhaän tổng số 584 đơn ñaët haøng so vôùi 201 cuûa Airbus.

(Nguồn: BBC July 2007)

GV: NGUYEN HUU LOC 20

EU’s retaliations

(cid:122) EU traû ñuûa: Boeing ñaõ ñöôïc trôï caáp 23 tæ USD cuûa Hoa kyø töø 1992 döôùi daïng hoå trôï cho R&D.

(cid:122) EU: tranh chaáp seõ toán keùm do phaûi tieát loä giaù maùy bay laø thoâng tin nhaïy caûm cuûa thò tröôøng. EU: seõ giaûm 1/3 trôï caáp cho A 350 & dôøi laïi trôï caáp naày.

(Nguoàn: AFP & BBC 20/1/2006)

GV: NGUYEN HUU LOC

United State’s arguments:

(cid:132) Hoa kyø khôûi xöôùng tranh chaáp taïi WTO baèng caùo buoäc Airbus nhaän ít nhaát 13 tæ EUR trôï caáp giuùp Airbus có thể vöôït qua Boeing. (cid:132) Hoa kyø: muoán ngaên chaën EU trôï caáp döôùi daïng khoaûng vay traû baèng doanh thu töông lai ñoái vôùi loaïi Airbus A350 ñoái thuû cuûa thöông hieäu Boeing 787 Dreamliner.

22 GV: NGUYEN HUU LOC

Belgum 2009

GV: NGUYEN HUU LOC 24

A case study video: WTO & hoäi nghò Hong kong 12/2005- vaán ñeà caét trôï caáp noâng nghieäp cuûa DCs.

GV: NGUYEN HUU LOC 25

3/ Baùn phaù giaù

• Thò tröôøng caïnh tranh khoâng

hoaøn haûo- coù theå baùn moät saûn phaåm giaù naày cho thò tröôøng noäi ñòa, giaù khaùc cho thò tröôøng nöôùc ngoaøi.

• Chính saùch phaân bieät giaù: baùn nhieàu möùc giaù khaùc nhau cho caùc khaùch haøng khaùc nhau.

GV: NGUYEN HUU LOC 26

Ñònh nghóa baùn phaù giaù.

• 1. General: baùn cuøng

moät saûn phaåm ra nöôùc ngoaøi thaáp hôn giaù trong nöôùc.

• 2. Specific : baùn vaøo Lieân Minh moät saûn phaåm giaù thaáp hôn chi phí sx ôû nöôùc xuaát khaåu.

GV: NGUYEN HUU LOC

Hai ñieàu kieän:

• 1. Ngaønh coâng nghieäp laø caïnh tranh khoâng

hoaøn haûo: caùc haûng coù theå töï ñònh giaù thay vì phaûi coi giaù thò tröôøng laø giaù cuûa mình.

• 2. Caùc thò tröôøng phaûi bò chia caét: ngöôøi daân trong nöôùc khoâng theå mua haøng “for export only”.

GV: NGUYEN HUU LOC

Taïi sao baùn phaù giaù seû toái ña hoaù lôïi nhuaän?

• Thí duï: coù moät haûng sx coù hai thò tröôøng trong nöôùc

vaø nöôùc ngoaøi vôùi soá lieäu sau:

Domestic

Foreign

Quantity

100

1000

Price

20 USD

15 USD

GV: NGUYEN HUU LOC

(cid:132) Deã bò ngoä nhaän raèng môû roäng thò tröôøng noäi ñòa

seõ thu lôïi nhuaän nhieàu hôn xk.

(cid:132) Theo qui luaät caàu: ñeå môû roäng doanh soá baùn

theâm 1 sp caàn giaûm 0,01 USD.

(cid:132) Thò tröôøng noäi ñòa: giaûm 1 cent baùn taêng ñöôïc 1 sp: adding 19.99 USD in revenue, reducing the receipts 1000*0,01=10 USD so MRDOM=9,99 USD.

(cid:132) Thò tröôøng nöôùc ngoaøi: 14,99 USD;

100*0,01=1USD so MRFOR =13,99 USD,

(cid:132) KL: môû roäng xuaát khaåu ñem laïi lôïi nhuaän nhieàu

hôn trong nöôùc duø PFOR < PDOM.

30 GV: NGUYEN HUU LOC

Haûng ñoäc quyeàn coù 2 thò tröôøng:

(cid:132) Thò tröôøng xuaát khaåu: vôùi möùc giaù PFOR hôïp lyù,

haûng coù theå baùn vôùi khoái löôïng raát lôùn => ñöôøng caàu co daûn hoaøn toaøn:

PFOR = MRFOR = DFOR (cid:132) Thò tröôøng noäi ñòa coù qui moâ nhoû hôn: ñöôøng

caàu coù ñoä doác aâm.

(cid:132) Chi phí bieân cho toång saûn phaåm laø MC.

31 GV: NGUYEN HUU LOC

Haûng ñoäc quyeàn coù 2 thò tröôøng:

(cid:132) Thò tröôøng xuaát khaåu: vôùi möùc giaù PFOR hôïp lyù,

haûng coù theå baùn vôùi khoái löôïng raát lôùn => ñöôøng caàu co daûn hoaøn toaøn:

PFOR = MRFOR = DFOR (cid:132) Thò tröôøng noäi ñòa coù qui moâ nhoû hôn: ñöôøng

caàu coù ñoä doác aâm.

(cid:132) Chi phí bieân cho toång saûn phaåm laø MC.

32 GV: NGUYEN HUU LOC

GV: NGUYEN HUU LOC

Ñieàu kieän ñeå toái ña hoaù lôïi nhuaän:

• Cho toaøn boä haûng saûn xuaát laø MC = MR => toång sp caàn saûn xuaát laø QMONOPOLY (ñieåm 1). • Cho caû 2 thò tröôøng laø MRFOR = MRDOM ⇒Saûn löôïng sx cho thò tröôøng noäi ñòa laø QDOM (ñieåm 2), xuaát khaåu laø QMONOPOLY- QDOM.

Keát quaû: PFOR < PDOM daån ñeán toái ña lôïi nhuaän.

GV: NGUYEN HUU LOC 34

Caùc quoác gia bò kieän vì baùn phaù giaù (nguoàn: www.WTO.org)

Anti Dumping Measures: By Exporting Country From: 01/01/95 To: 31/12/05

5 9 9 1

6 9 9 1

7 9 9 1

8 9 9 1

9 9 9 1

0 0 0 2

1 0 0 2

2 0 0 2

3 0 0 2

4 0 0 2

5 0 0 2

Exporting Country Algeria

Argentina

Australia

Austria

Brazil

Bulgaria

Canada

Chile

China, P.R.

Chinese Taipei

India

Indonesia

Japan

United Kingdom

United States

0 2 0 0 5 0 0 0 40 8 2 7 7 0 13 4

Viet Nam Totals for 01/01/95 - 31/12/05

0 3 0 1 9 2 1 0 26 2 4 0 5 3 8 0 119

0 0 0 0 10 0 0 1 16 2 1 2 6 1 4 0 92

0 0 0 0 7 1 0 1 33 6 5 4 5 2 9 0 125

0 0 1 3 6 0 1 3 24 12 6 7 7 3 11 1 170

0 1 2 0 5 2 1 0 20 8 9 4 10 3 8 0 185

1 1 2 2 8 1 0 0 29 17 7 11 19 1 12 1 228

0 3 0 0 2 1 0 4 30 9 6 5 8 2 4 1 166

0 1 0 0 6 2 4 4 37 14 6 9 5 5 10 0 216

1 1 1 0 4 0 4 1 40 11 7 12 11 1 6 1 221

0 0 2 0 2 1 1 1 43 10 10 2 6 0 10 2 151

: s l a t o T 2 12 8 6 64 10 12 15 338 99 63 63 89 21 95 10 131 1804

GV: NGUYEN HUU LOC 35

Baùn phaù giaù taïi DCs. Case study: Haøng ñieän töû Nhaät baûn baùn vaøo Hoa kyø.

• Töø 1960s ñeán nay, maäu dòch quoác teá Nhaät baûn coù 2

hieän töôïng:

• 1/ Nhaäp khaåu raát haïn cheá haøng tieâu duøng duø giaù

nhieàu maët haøng laø cao nhaát theá giôùi: naêm 1988 vôùi 117 trieäu daân nhöng nhaäp khaåu ít hôn Thuïy só (6,4 trieäu daân). Giaù thòt boø vaø chuoái cao gaáp 3 taïi Hoa kyø, söûa taïi Nhaät ñaét gaáp ñoâi nhöng vaãn laø nhöõng sp bò haïn cheá nhaäp khaåu.

• 2/ Xuaát khaåu raát reõ nhieàu loaïi haøng hoaù (baùn phaù giaù) laøm caùc nhaø sx nöôùc ngoaøi khoâng theå caïnh tranh noåi: 1975 TV maøu ôû thò tröôøng noäi ñòa giaù 700 USD thì giaù baùn taïi Hoa kyø 400 USD.

GV: NGUYEN HUU LOC 36

2 hypotheses:

• 1/ Coù nguoàn taøi trôï cho xk ñeå baùn thaáp hôn chi phí sx. Reject: MITI coù daønh 1 tyû USD haøng naêm cho haûng sx maùy coâng cuï baùn phaù giaù sp ra nöôùc ngoaøi nhöng khoâng ñuû cover cho taát caû sp bao goàm xe hôi, TV, boä nhôù…

• 2/ Naêng suaát lao ñoäng taïi Nhaät cao laøm chi phí

thaáp. Reject:1987 naêng suaát lao ñoäng Nhaät thaáp nhaát trong 11 nöôùc DCs, trong coâng nghieäp xaây döïng chæ baèng 1/3 Hoa kyø.

GV: NGUYEN HUU LOC 37

Giaûi thích chieán löôc baùn phaù giaù taïi thò tröôøng Hoa kyø

38 GV: NGUYEN HUU LOC

Keát quaû vaø keát luaän

• Ñeán 1989, saùu haûng TV lôùn cuûa Hoa kyø vaø nhieàu haûng nhoû phaûi ñoùng cöûa, toaøn ngaønh coâng nghieäp TV bò suy yeáu maïnh.

• Sau 30 naêm baùn phaù giaù, coâng nghieäp TV Hoa kyø bò ñaùnh baïi hoaøn toaøn duø HK coù chi phí sx thaáp, naêng suaát lao ñoäng cao hôn.

• Nhôø XK coù theå söû duïng toái ña coâng suaát, giaûm chi

phí, taêng theâm lôïi nhuaän cuûa thò phaàn saûn phaåm baùn trong nöôùc.

• Baèng haïn cheá nhaäp khaåu vaø thoaû hieäp doanh

nghieäp coù theå ñaåy giaù haøng trong nöôùc raát cao: ngöôøi tieâu duøng Nhaät gaùnh chòu thieät haïi ñeå taøi trôï vieäc môû roäng thò tröôøng ra nöôùc ngoaøi.

GV: NGUYEN HUU LOC 39

Giaày muõ da: 60 doanh nghieäp Vieät nam bò EU kieän phaù giaù vôùi bieân ñoä 130%.

•

• Do VN chöa ñöôïc coâng nhaän laø QG coù neàn kinh teá thò tröôøng neân EU xeùt qui cheá thò tröôøng cho töøng doanh nghieäp. 8 doanh nghieäp VN ñöôïc EU choïn laøm maåu vaø khoâng coù doanh nghieäp naøo ñaït 3/5 the Basic Regulation. Thí duï: “quyeát ñònh kinh doanh” EU cho raèng doanh nghieäp khoâng ñöôïc töï do tieâu thuï sp do qui ñònh tyû leä xk baét buoäc 80% ghi treân giaáy pheùp kinh doanh. Coøn “chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn” thì VN khoâng theo caùc tieâu chuaån quoác teá. “Quyeàn söû duïng ñaát” : DN khoâng theo cô cheá thò tröôøng vì giaù ñaát do NN qui ñònh”.

GV: NGUYEN HUU LOC

(cid:132) Uyû ban Chaâu AÂu (EC) keát luaän: ñaõ coù baèng chöùng cho thaáy Vieät nam vaø TQ baùn giaøy da taïi chaâu AÂu döôùi giaù thò tröôøng nhôø söï trô caáp töø chính phuû.

(cid:132) EC 7/10/2006 chính thöùc aùp duïng thueá choáng

baùn phaù giaù giaøy möùc 10% cho VN trong voøng 2 naêm, cho Trung quoác laø 16,5%.

(cid:132) Trung quoác: seõ yeâu caàu WTO xeùt xöû neáu EU ñöa ra möùc thueá tröøng phaït döïa treân quan ñieåm phaùp luaät vaø thöïc teá sai leäch. (Nguoàn: Reuter Oct 2006).

41 GV: NGUYEN HUU LOC

A case study video: EU vaø thueá choáng baùn phaù giaù giaøy cuûa Vieät nam vaø Trung quoác

GV: NGUYEN HUU LOC 42

Case study: Thieät haïi cuûa haøng xuaát khaåu Vieät nam vì bò kieän baùn phaù giaù.

Vaøo thò tröôøng LDCs

Taïi Ai caäp:

• Boä Ngoaïi Thöông vaø Coâng Nghieäp Ai Caäp (MTI) chính thöùc aùp thueá choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi ñeøn huyønh quang 18W – 40W cuûa Vieät nam laø 0,32 USD /ñeøn. Thôøi gian chòu thueà laø 5 naêm töø 22/8/2006. MTI coù theå ñieàu chænh sau caùc cuoäc raø soaùt haøng naêm.

• MTI caùo buoäc VN ñaõ baùn phaù giaù vôùi bieân ñoä laø 75%, ñoái vôùi maët haøng ñeøn huyønh quang. Coâng ty Ñieän Quang bò buoäc phaûi ngöng xuaát khaåu 28 container vaøo ngaøy 18-12- 2005. Ñieän Quang cuõng bò huyû boû hôïp ñoàng xuaát khaåu ñaõ ñaøm phaùn trò giaù 2 trieäu USD.

(Nguoàn: Cuïc quaûn lyù caïnh tranh, MOT, 10- 2006).

GV: NGUYEN HUU LOC

Taïi Argentina:

• Boä Kinh teá vaø dòch vuï coâng coäng

Argentina vöøa quyeát ñònh ñieàu tra choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi moät soá linh kieän xe ñaïp nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng nöôùc naày coù xuaát xöù töø Vieät nam, Indonesia vaø Malaysia. Caùc maët haøng bò kieän: nan hoa khoâng muõ, muõ nan hoa vaø nan hoa hoaøn chænh cuûa xe ñaïp, xe gaén maùy loaïi ñöôøng kính 1,8mm ñeán 2,5mm vaø ñoä daøi 60mm ñeán 317mm.

• Cuïc quaûn lyù caïnh tranh-Boä Thöông maïi vaø Thöông Vuï Vieät nam taïi Buenos Aires thu thaäp nhöõng thoâng tin caàn thieát vaø taøi lieäu lieân quan ñeán vuï kieän naày. (Nguoàn: Tuoâæ Treû 2/1/2006).

GV: NGUYEN HUU LOC

Vaøo thò tröôøng DCs

• Xe ñaïp: caùc saûn phaåm xe ñaïp xuaát khaåu cuûa Vieät nam vaøo EU seõ chòu möùc thueá choáng baùn phaù giaù cuûa EU töø 15,8% ñeán 34,5%. Saùu doanh nghieäp saûn xuaát xe ñaïp cuûa Vieät nam bò chòu aùp möùc thueá noùi treân ñeàu laø doanh nghieäp coù voán 100% cuûa Ñaøi Loan.

GV: NGUYEN HUU LOC

• Choát caøi theùp khoâng ræ: ngaøy 24-8-2004, EU thoâng baùo ñieàu tra choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi choát caøi theùp khoâng ræ vaø phuï tuøng coù nguoàn goác töø: Vieät nam, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Indonesia, Malaysia, Philippines vaø Thaùi lan. Trong naêm 2003, 7 quoác gia treân chieám 25,5% thò phaàn choát khoâng ræ cuûa EU, rieâng Vieät nam chieám 2,93%.

• Theo Cuïc Quaûn lyù Caïnh Tranh, Boä Thöông Maïi,

möùc thueá choáng baùn phaù giaù aùp duïng cho Vieät nam laø 7,7% goàm caùc coâng ty: Vinavit, Co-win VN, Lidovit, Chian Shyang Enterprise vaø Header Plan. Caùc doanh nghieäp Trung Quoác chòu möùc 27,4%; Ñaøi loan 23,6%; Indonesia 24,6% vaø Thaùi lan 15,9%.

(Nguoàn: Boä Thöông Maïi, http:/www.mot.gov.vn).

GV: NGUYEN HUU LOC

Thuyû saûn vaøo Hoa kyø:

• Ngaøy 8/3/2006, Boä Thöông maïi Hoa kyø (DOC) seû choïn 3 coâng ty trong caùc coâng ty 6 QG, coù VN, xem xeùt laïi thueá choáng baùn phaù giaù toâm vaøo Hoa kyø.

• DOC ñaõ aùp thueá choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi Seaprodex Minh haûi 4,3%; Camimex 5,24%; Minh Phuù 4,38% Kim Anh Soùc Traêng 25,76% vaø toaøn boä caùc DN khaùc 25,76%.

(Nguoàn VASEP Vietnam 02/2006).

GV: NGUYEN HUU LOC

BAÙN PHAÙ GIAÙ SP NÖÔÙC NGOAØI VAØO VIEÄT NAM

• Theo Cục Quản lý Cạnh tranh Bộ Thương mại, thời

gian gần đây cho biết sản phẩm thép cuộn nhập khẩu từ Trung Quốc đang có hiện tượng bán phá giá vào Việt Nam. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, hiện giá phôi thép và thép cuộn của Trung Quốc đang được chào bán cho các doanh nghiệp Việt Nam với mức giá là 7.350.000 đồng/tấn (tương đương 459USD). Hiệp hội thép Việt Nam cho rằng với mức giá bán như vậy, sau khi trừ đi tất cả các chi phí thì mức giá bán cho nhà nhập khẩu đầu tiên của Việt Nam sẽ từ 380-385 USD/tấn < Costchina

GV: NGUYEN HUU LOC

Pháp lệnh chống bán phá giá hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam

Tổ chức, cá nhân nộp hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp chống bán phá giá phải thoaû:

(cid:122) khối lượng, số lượng hoặc trị giá hàng hóa do họ sản xuất hoặc đại diện

chiếm ít nhất 25% tổng khối lượng, số lượng hoặc trị giá hàng hóa tương tự của ngành sản xuất trong nước.

(cid:122) khối lượng, số lượng hoặc trị giá của hàng hóa quy định tại điểm a

khoản này và của các nhà sản xuất trong nước ủng hộ việc nộp hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp chống bán phá giá phải lớn hơn khối lượng, số lượng hoặc trị giá hàng hóa tương tự của các nhà sản xuất trong nước phản đối yêu cầu áp dụng biện pháp chống bán phá giá.

(cid:122) xem xét liệu thị phần nhập khẩu của mặt hàng đó có chiếm trên 3% tổng thị phần nhập khẩu hàng hóa đó vào Việt Nam hay không, hàng hóa đó có thực sự bán phá giá vào thị trường Việt Nam, có thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho ngành sản xuất của Việt Nam và mối quan hệ nhân quả giữa việc bán phá giá và gây thiệt hại hay không

GV: NGUYEN HUU LOC

4/ Raøo caûn ôû DCs: Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän VER

• Caùc taùc giaû lyù thuyeát töï do hoaù thöông maïi laø

DCs (A Smith, D Ricardo, E Heckscher, B Ohlin, Samuelson, P Krugman, Vernon…): ‘non government intervention is always beneficial’.

• Khi DCs bò thaâm huït caùn caân thanh toaùn thì

khoâng theå duøng haïn ngaïch.

• Bieän phaùp thay theá: A Voluntary Export

Restraint.

GV: NGUYEN HUU LOC 50

Case studies: (i) VER Japanese Autos.

GV: NGUYEN HUU LOC 51

Thaùng 10/1957 thöông hieäu Nhaät baûn ñaàu tieân TOYOPET CROWN ñöa vaøo thò tröôøng Hoa kyø ôû mieàn nam California vaø chæ baùn 287 chieác loaïi sedan.

GV: NGUYEN HUU LOC

1960s-1970s coâng nghieäp oâtoâ Hoa kyø ñöôïc caùch ly khoûi cuoäc caïnh tranh nhaäp khaåu töø RoW vì Baéc Myû khaùc bieät caàu veà size vaø models: Ford Falcon,

Mercury, Chevrolet, Lincoln…

GV: NGUYEN HUU LOC

(cid:132) 1979 giaù xaêng taêng raát maïnh: thò tröôøng Baéc

Myû chuyeån haún sang loaïi autos nhoû.

(cid:132) Caùc haûng xe Nhaät ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu naày vì cost giaûm so vôùi Ford, General Motors vaø Chrysler.

(cid:132) Khi thò phaàn xe Nhaät taêng nhanh, caùc nhaø sx vaø löïc löôïng chính trò yeâu caàu baûo hoä coâng nghieäp xe Hoa kyø. Ñeå traùnh chieán tranh maäu dòch khi duøng quotas: Hoa kyø yeâu caàu Nhaät neân haïn cheá xuaát khaåu.

(cid:132) 1981 haïn cheá xk ôû möùc 1,68 trieäu chieác;

1984-85 möùc 1,85 trieäu.

GV: NGUYEN HUU LOC 54

GV: NGUYEN HUU LOC 55

So saùnh Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän vôùi Haïn ngaïch vaø Thöông maïi töï do

GV: NGUYEN HUU LOC

So saùnh Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän vôùi Haïn ngaïch vaø Thöông maïi töï do

GV: NGUYEN HUU LOC

Chính saùch chöa coù taùc duïng haïn cheá thaät söï vì:

• 1/ Autos Nhaät khoâng theå thay theá autos Hoa kyø

moät caùch hoaøn haûo.

• 2/ Haïn cheá löôïng laøm giaù xe Nhaät taêng leân: quotas rent (SPCIJPP) rôi vaøo caùc coâng ty Nhaät.

GV: NGUYEN HUU LOC 58

• 3/ Các nhà sx Nhaät ñaõ ñoái phoù VER thaønh coâng baèng caùch baùn nhieàu xe loaïi hackback (familian, caravan) , nhieàu chöùc naêng (4WD) nhö Land-Cruiser, Previa, … những loại nầy không chịu hạn chế về lượng xk của VER như kiểu sedan.

GV: NGUYEN HUU LOC

4/ VER thaát baïi hoaøn toaøn vì chi phí quaù cao, thieät haïi cho Hoa kyø (SPcJEIPP) khoaûn 1 tyû USD haøng naêm. Keát quaû laø:

General

• 2006 saûn löôïng Toyota baùn taïi thò tröôøng

Hoa kyø hôn 2 trieäu chieác moãi naêm.

• Toång saûn löôïng toaøn caàu naêm 2006 laø 9,06

trieäu chieác.

GV: NGUYEN HUU LOC 60

Ôtô Nhật được tin cậy nhất ở Mỹ

• 2006, ôtô của Nhật tiếp tục thống trị bảng xếp hạng nhãn hiệu xe được tin cậy nhất Hoa kỳ do tạp chí Báo Cáo Tiêu Dùng (Mỹ) thực hiện.

• Trong số 47 nhãn hiệu ôtô có chỉ số tin cậy cao nhất, 39 nhãn hiệu thuộc các hãng Nhật. Toyota dẫn đầu danh sách với 21 nhãn hiệu, 18 nhãn hiệu khác thuộc Honda, Mitsubishi và Nissan.

• Kết quả trên là thách thức lớn mà các hãng ôtô Mỹ như General Motors, Ford Motor và DaimlerChrysler phải đối mặt.

Source: Bloomberg

GV: NGUYEN HUU LOC 61

Specific: a/ Toyota Camry laø thöông hieäu baùn chaïy nhaát Hoa kyø hieän nay

GV: NGUYEN HUU LOC 62

b/ Lexus 2006 ñöùng ñaàu baûng caùc loaïi xe deluxe baùn taïi Hoa kyø

GV: NGUYEN HUU LOC 63

c/ Honda Civic ñöôïc choïn nhö loaïi xe tieâu bieåu 2005 taïi thò tröôøng Baéc Myû vì: ít hao xaêng, daùng ñeïp, an toaøn vaø giaù reû.

GV: NGUYEN HUU LOC 64

• 2006 Toyota Prius

(latest model) laø loaïi xe hoån hôïp xaêng-ñieän phoå thoâng nhaát Baéc Myû.

• Naêm 2007, Ford, GMC vaø Chrysler chæ coøn kieåm soaùt 51,6 % thò tröôøng xe hôi taïi Hoa kyø

(Source: CVTVN 5/4/2007)

GV: NGUYEN HUU LOC 65

5/ Raøo caûn cuûa LDCs – Cartel xuaát khaåu haøng hoaù (International cartel)

• Maëc duø coù nhieàu noå löïc coâng nghieäp hoaù: ña soá LDCs vaån laø caùc nöôùc xk haøng sô cheá (commodities) laø noâng- khoaùng saûn.

• ToT haøng sô cheá giaûm- caàn tìm caùch taêng giaù: 1/ Baèng thueá xk cao: lôïi ích chuyeån sang caùc nöôùc xk khaùc. 2/ Thaønh laäp chung cartel xk: cuøng nhau haønh ñoäng seõ chuù yù lôïi

ích 1 nöôùc thu ñöôïc töø thueá xk cuûa nöôùc khaùc, naâng giaù deå hôn so vôùi khi haønh ñoäng rieâng leû. Td: VN vaø Indonesia laø 2 nöôùc xk cafe lôùn ôû chaâu AÙ. VN muoán ñaùnh thueá xk cao: khaùch haøng cuûa VN seõ mua cafe Indo. VN bò giaûm lôïi nhuaän vaø Indo cuõng bò boù buoäc nhö vaäy. Tuy nhieân VN-Indo cuøng thoáng nhaát taêng giaù, caû 2 caûm thaáy töï do trong vieäc taêng giaù ñeå 2 nöôùc cuøng coù lôïi.

GV: NGUYEN HUU LOC

Ñieàu kieän:

1/ Cartel kieåm soaùt phaàn lôùn saûn löôïng sx cuûa

theá giôùi.

2/ Khaùch haøng ít coù khaû naêng töø boû maët haøng cartel sx vì khoù coù nguoàn haøng thay theá. 3/ Coù khaû naêng thieát laäp traät töï ñ/v caùc nöôùc thaønh vieân: moät nöôùc muoán baùn nhieàu hôn qui ñònh, caùc thaønh vieân khaùc thaáy chaúng caàn giöû giaù cao.

GV: NGUYEN HUU LOC 67

International Cartel of Ethanol

• 1/3/2007 Hoa kỳ và Brazil thoả

thuận thành lập cartel xuất khẩu ethanol và đưa ethanol thành nhiên liệu mang tính toàn cầu.

• Brazil đi đầu thế giới trong việc sx ethanol với giá rẻ từ mía, Hoa kỳ là nước sx ethanol lớn nhất thế giới từ bắp. Hai nước chiếm 70% lượng ethanol toàn cầu.

GV: NGUYEN HUU LOC

• Brazil có Grupo Costan là hãng sản xuất ethanol lớn nhất quốc gia và thứ hai trên thế giới sau Atcher Danidls Midland Co của Mỹ. Hiện tại thị trường ethanol sáng sủa, nhất là khi giá dầu tăng trên 60USD/thùng, thậm chí ngay cả khi giá này giảm xuống dưới 35 hoặc 40USD/thùng thì việc sản xuất ethanol vẫn có lãi.

• 8/10 xe hơi mới sx tại Brazil dùng nhiên

liệu ethanol với giá rẻ chỉ bằng ½ giá gas.

• 2/2007 Mitsui& Co xây đường ống xuất

khẩu ethanol sang Nhật bản.

(Source: AP, New York Times Feb-07)

GV: NGUYEN HUU LOC

Thöïc teá:

Cartel xuaát khaåu cafe, thieát, daàu, ethanol,

vaän taûi haøng khoâng…

Haàu heát thaát baïi hoaëc khoâng theå taêng giaù

vì:

1/ kieåm soaùt phaàn nhoû Qw,

2/ söï caïnh tranh töø caùc nguoàn thay theá.

GV: NGUYEN HUU LOC 70

Oganization of Petroleum Exporting Countries thaønh laäp 1961, goàm 13 nöôùc thaønh vieân

GV: NGUYEN HUU LOC 71

OPEC hoäi ñuû caùc ÑK hoaït ñoäng hieäu quaû:

1/ Chieám hôn ½ saûn löôïng daàu theá giôùi. 2/ Daàu hoaû khoâng coù nguoàn thay theá töông caän vôùi giaù thaáp.

GV: NGUYEN HUU LOC 72

3/ Khoâng coù vaán ñeà löøa gaït giöûa caùc thaønh vieân

GV: NGUYEN HUU LOC

4/ Baát oån veà chính trò phaù vôû nguoàn cung daàu vaø ñaåy giaù leân: Chieán tranh Arab-Israel 1973, Iran-Irak 1980-88, caùch maïng Hoài giaùo Iran 1979, laøm giaûm löôïng cung töø vònh Persiq.

GV: NGUYEN HUU LOC

GV: NGUYEN HUU LOC 75

Keát quaû:

• OPEC ñaõ naâng giaù gaáp 4 vaøo 1973 vaø 1979 taïo ra khuûng hoaûng daàu hoaû laàn thöù 1 vaø thöù 2: caùc nöôùc nhaäp khaåu daàu laâm vaøo thaâm huït ngaân saùch traàm troïng.

• Hoa kyø tuyeân boá thaû

noåi ñoàng USD: cô cheá Breeton Wood suïp ñoå.

GV: NGUYEN HUU LOC 76

RoW phaûn öùng:

• Naêm 1986 OPEC gaëp khoù khaên do taêng cung töø non-member countries: Anh, Na uy, Mexico… caùc quoác gia naày khai thaùc nhieàu daàu ôû bieån Baéc Haûi vaø vònh Mexico laøm giaù daàu giaûm.

GV: NGUYEN HUU LOC 77

6/ Raøo caûn haønh chaùnh, kyû thuaät vaø yeâu caàu veà ñòa phöông

•

(i) Raøo caûn haønh chaùnh, kyû thuaät.

Laø tröôøng hôïp chính phuû nöôùc nk xieát chaët nhöõng ñk tieâu chuaån veà y teá, an toaøn thöïc phaåm vaø caùc thuû tuïc haûi quan ñeå taïo neân nhöõng caûn trôû maäu dòch töï do.

GV: NGUYEN HUU LOC 78

Thí duï

• 1982, Phaùp yeâu caàu caùc saûn phaåm ñieän töû Nhaät phaûi laøm thuû tuïc haûi quan chæ ôû Poitiers.

• Các nước Mỷ latin trước đây đã cấm nhập khẩu gạo Việt nam và Thái lan với lý do gạo có côn trùng (mọt gạo) nhằm bảo vệ ngành sản xuất lương thực trong nước.

GV: NGUYEN HUU LOC 79

Raøo caûn haønh chaùnh cuûa Vieät nam

Vieät nam cuøng vôùi Brazil vaø Aán ñoä ñöùng thöù tö treân theá giôùi trong vieäc söû duïng caùc raøo caûn haønh chaùnh ñoái vôùi haøng nhaäp khaåu töø caùc nöôùc khaùc. Vieät nam hieän ñang söû duïng 12 trong soá 22 loaïi raøo caûn haønh chaùnh. Möùc trung bình cho caùc nöôùc treân theá giôùi laø taùm loaïi raøo caûn.

GV: NGUYEN HUU LOC 80

(cid:132) “Trong thang ñieåm 10 cuûa Toå chöùc Minh baïch

Quoác teá – ITO, Vieät nam chæ ñöôïc cho 2,6 ñieåm veà tính minh baïch. Neáu con toâi ñi hoïc maø ñöôïc cho ñieåm nhö vaäy thì thoâi roài coøn gì ñeå noùi”

(Nguoàn: Pierre Sauve, WB Advisor)

(cid:132) Trung Quoác sau khi vaøo WTO thì caùc thaønh tích

veà kinh teá ñaõ cao hôn döï kieán. Ngaønh coâng nghieäp oâ toâ vaø noâng nghieäp töôûng seõ bò suïp ñoå nhöng ngöôïc laïi ñaõ phaùt trieån maïnh hôn.

GV: NGUYEN HUU LOC 81

Toùm taét caùc raøo caûn thöông maïi cuûa Hoa kyø vaø Lieân minh chaâu AÂu ñoái vôùi haøng hoaù xuaát khaåu töø caùc nöôùc ñang phaùt trieån.

GV: NGUYEN HUU LOC 82

Free or Fair Trade: the Debate in Developed Countries

• Free trade

– The national government exerts minimal influence on the exporting and importing decisions of private firms and individuals

• Eg. New Zealand

• Fair trade (or managed trade)

– The national government should actively intervene to ensure that domestic firms’ exports receive an equitable share of foreign markets and that imports are controlled to minimise losses of domestic jobs and market share in specific industry sectors

Rationales for trade intervention

• Key questions to think about:

– 1. Should a national government intervene to

protect the country’s domestic firms by:

• taxing foreign goods entering the domestic market? • constructing other barriers against imports?

– 2. Should a national government directly help the country’s domestic firms to increase their foreign sales through:

• export subsidies? • government-to-government negotiations? • guaranteed loan programs?

Primary arguments against free trade (and for government intervention)

• Level playing field argument:

– Foreign firms and domestic businesses should

compete on equal terms

• Note: the ‘level playing field’ argument is often used to

justify policies that restrict foreign competition

• National defence argument:

– A nation must be self-sufficient in critical raw

materials, machinery, technology and even food or it will be vulnerable to threats from other countries

• Agriculture

Primary arguments against free trade (and for government intervention)

• Infant industry argument

– Some industries can thrive if they are protected

from foreign competition during their infancy and adolescence

• Cars Japan, Textiles U.S.

• Maintenance of existing jobs argument

– Protect industries to avoid potential job losses that may result if companies are driven out of business by foreign competitors

• Outsourcing U.S.

Case study video: Raøo caûn phi thueá quan cuûa DCs ñoái vôùi haøng xk cuûa LDCs – tröôøng hôïp Ghana.

GV: NGUYEN HUU LOC 87

Baøi taäp tình huoáng: Caùch khaéc phuïc haøng raøo kyû thuaät ñoái vôùi sp xuaát khaåu cuûa Vieät nam

• 1. Cuõng nhö Ghana vaø caùc nöôùc LDCkhaùc

vieäc baùn haøng cuûa Vieät nam ra thò tröôøng theá giôùi laø vieäc laøm khoâng deå daøng. Khi trôû thaønh thaønh vieân cuûa WTO thueá quan ñoái vôùi haøng hoaù XK cuûa VN vaøo thò tröôøng DCs vaø vaán ñeà haïn ngaïch seû ñöôïc dôû boû hoaëc giaûm ñaùng kể tuy nhiên DCs seû taêng cöôøng caùc raøo caûn haønh chaùnh-kyû thuaät.

GV: NGUYEN HUU LOC 88

2. Raøo caûn kyû thuaät cuûa Hoa kyø veà nhaûn thöïc phaåm

• Cuïc An toaøn Thöïc phaåm vaø Döôïc phaåm Hoa kyø (FDA) vöøa naâng cao caùc qui ñònh veà kyû thuaät ñoái vôùi caùc saûn phaåm nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng nöôùc naày.

• FDA ñoøi hoûi caùc nhaø saûn xuaát phaûi ghi roû baèng tieáng Anh, deå hieåu leân nhaõn caùc loaïi thöïc phaåm chöùa protein coù nguoàn goác töø 8 loaïi thöïc phaàm bò coi laø coù theå gaây dò öùng goàm: söûa, tröùng, caù, thuyû saûn giaùp xaùc, haït caây, ñaäu phoäng, luùa mì vaø ñaäu naønh.

GV: NGUYEN HUU LOC

• Keå töø 01/01/2006, FDA seõ thu giöû caùc saûn phaåm thöïc phaåm löu thoâng treân thò tröôøng Hoa kyø neáu nhaõn cuûa chuùng khoâng ñaùp öùng ñuùng yeâu caàu noùi treân. Ngoaøi ra FDA seõ yeâu caàu caùc nhaø cheá bieán hay phaân phoái thöïc phaåm thu hoài laïi nhöõng saûn phaåm coù chöùa thaønh phaàn gaây dò öùng khoâng khai baùo.

• Qui ñònh môùi naày gaây khoù khaên hôn cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån voán xuaát khaåu phaàn lôùn thöïc phaãm cheá bieán vaø noâng saûn vaøo thò tröôøng Hoa kyø vaø DCs. Ñaây cuõng laø thöû thaùch cho caùc nhaø xuaát khaãu Vieät nam trong xu theá hoäi nhaäp vaø khi VN laø thaønh vieân WTO.

(Nguoàn: http://www.cfsan.fda.gov/dms/wh-alrgy.html).

GV: NGUYEN HUU LOC

Raøo caûn kyû thuaät ñoái vôùi haøng xuaát khaåu cuûa Vieät nam

• Theo thoâng tin töø Hieäp hoäi Cheá bieán vaø Xuaát khaåu thuyû saûn Vieät nam: töø thaùng 10-2005 ñeán 31- 3-2006, caùc maët haøng toâm vaø thuyû saûn nuoâi nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng Nhaät baûn seõ phaûi chòu söï kieåm tra boå sung caùc tieâu chuaån haøng thöïc phaåm an toaøn vöøa ñöôïc Cuïc Kieåm Tra Veä Sinh An Toaøn Thöïc Phaåm Nhaät Baûn ban haønh.

GV: NGUYEN HUU LOC

• Theo ñoù, nhöõng saûn phaåm thöïc phaåm nhaäp vaøo thò tröôøng naày seõ bò thu hoài, traû haøng hoaëc tieâu huyû neáu phaùt hieän loâ haøng ñoù coù dö löôïng caùc chaát khaùng sinh nitrofuran, chaát AOZ (3-amino- 2-oxazole) vaø SEM (semicarbazide).

• Nhieàu doanh nghieäp cheá bieán thuyû saûn Vieät

nam seõ phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng khoù khaên khi xuaát haøng vaøo thò tröôøng Nhaät trong thôøi gian tôùi, ñaëc bieät laø maët haøng toâm.

(Nguoàn: Boä Thöông Maïi, http://www.mot.gov.vn).

•

GV: NGUYEN HUU LOC

Primary arguments against free trade (and for government intervention)

• Strategic trade theory: