Bài giảng Kinh tế thương mại: Bài 5

BÀI BÀI 5. TỔ CHỨC KINH DOANH HÀNG 5. TỔ CHỨC KINH DOANH HÀNG TRONG CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG HỂA HỂA TRONG CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG

I.I. Kinh doanh và những mục tiêu cơ bản Kinh doanh và những mục tiêu cơ bản của KD hàng hóa của KD hàng hóa II.II. Hệ thống KD TMDV ở Việt Nam Hệ thống KD TMDV ở Việt Nam III. Các loại hình kinh doanh hàng hóa III. Các loại hình kinh doanh hàng hóa IV.IV. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả hiệu quả Các chỉ tiêu đánh giá kết quả hiệu quả kinh doanh của DN kinh doanh của DN

và mục tiêu

c tiêu củcủa KD thương

a KD thương mạmại i

Kinh doanh và mụ II. . Kinh doanh hàhàng ng hoáhoá..

11.K/n.K/n::-- KDKD là là viviệệc thc thựực hic hiệện mn mộộtt, , mmộột st số ố hohoặặc tc tấất t cả cả n tiêu quá trình đnh đầầu tưu tư, , ttừ ừ SX SX đếđến tiêu

c công đoạoạn n củcủa a quá trì

SP hoặặc cung

c cung ứứng ng dịdịch ch vụ vụ trên TT nh

trên TT nhằằm m mụmục c

cácác công đ thụ thụ SP ho đđíích sinh l

ch sinh lợợi. i. TiTiếến n hàhành bnh bấất t kỳ hoạ

ng KD nànào o đềđều u có nghĩ

kỳ hoạt đt độộng KD c phương tiệệnn, , con ng

có nghĩa a là là con ngườườii... ... và và đưa đưa họ họ i cho DN. sinh lợợi cho DN. u tư tiềền n củcủaa, , công s

-- KD thương

công sứức c củcủa a

ttậập hp hợợp p cácác phương ti vàvào o hoạhoạt đt độộng ng để để sinh l KD thương mạmạii là là ssự ự đđầầu tư ti nhân hay tổ ổ chchứức kinh t mmộột t cá cá nhân hay t bábán HH và thực hiện hoạt động DV nh llợợi nhu

c mua c kinh tế vàế vào o lĩlĩnh vnh vựực mua n HH và thực hiện hoạt động DV nhằằm m tìtìm kim kiếếm m i nhuậận n

c tiêu củcủa KD thương

a KD thương mạmại i

2 2 . . MụMục tiêu hàhàng ng hoáhoá..

•• Khách hàng Khách hàng •• Chất lượng Chất lượng •• Đổi mới Đổi mới •• Lợi nhuận Lợi nhuận •• Cạnh tranh Cạnh tranh Trong đó mục tiêu lợi nhuận là mục tiêu Trong đó mục tiêu lợi nhuận là mục tiêu

quan trọng nhất quan trọng nhất

33. Nguyên tắc KD . Nguyên tắc KD : : ĐốĐối vi vớới DNTM i DNTM hoạhoạt đt độộng trong

lưu thông HH thừừơng ơng có có 5 5 mụmục tiêu cơ

nh công trong KD, , cácác DNTM c c DNTM cầần tuân ng trong lĩlĩnh vnh vựực c c tiêu cơ bảbảnn: : và cạnh tranh nh tranh. . thủ nhnhữững ng i nhuậận n và cạ n tuân thủ

phân phốối i và và lưu thông HH th phân ph khákhách ch hàhàngng, , chchấất lt lượượngng, , đđổổi mi mớớii, , llợợi nhu ĐĐể thà ể thành công trong KD c sau: nguyên tắắc sau: nguyên t -- PhảPhải SX KD nhữững HHDV i SX và và KD nh ng nhu ng HHDV có có chchấất lt lượượng tng tốốtt, , đđááp p ứứng nhu

i lôi cuốốn KHn KH, , rrồồi sau đ nghĩ i sau đó ó mmớới i nghĩ

i khi làlàm lm lợợi cho i cho mìmình nh thì thì đđồồng th ng thờời i phảphải i làlàm lm lợợi i

a KH. ccầầu u củcủa KH. Trong KD trướước hc hếết t phảphải lôi cu -- Trong KD tr nh tranh. đếđến n cạcạnh tranh. -- Trong KD m Trong KD mỗỗi khi cho KH. cho KH.

-- TìTìm kim kiếếm TT đang lên -- ĐầĐầu tư m TT đang lên và và chichiếếm m lĩlĩnh TT nhanh i năng và và ngunguồồn ln lựực c để tạ nh TT nhanh chóchóng.ng. o ra đượược nhi để tạo ra đ c nhiềều u giá giá

u tư vàvào o tàtài năng Sản phẩm DV . trị trị Sản phẩm DV . -- NhNhậận thn thứức c và và nnắắm cho đ m cho đượược nhu c c nhu cầầu u củcủa TT a TT để để đđááp p ứứng ng

đđầầy đy đủủ..

kinh doanh

doanh ththươương mại

(TMHH và ng mại (TMHH và

hiện nay nay ở nở nưước ớc tata..

Hệ thống kinh IIII. . Hệ thống TMDV) ) hiện TMDV Hệ thống KDTM Hệ thống

tế quốc dân là tổng kinh tế quốc dân là tổng các trung ươươngng, , các ty) trung

trung ươương và ng quản lý và các DNDN, , các tổ chức

trong nền nền kinh công ty) ớc với hệ thống và ngoài nưước với hệ thống trong và ngoài n ng và đđịa ịa cửa hàng thuộc trung các tổ chức KD KD hợp hợp kinh tế chuyên

tế chuyên KD KD

KDTM trong thể các tổng công ty ty ((công thể các tổng công ty KDHH trong công ty KDHH công kho trạmtrạm, , cửa hàng thuộc kho phphươương quản lý và các pháp của tất cả các thành phần kinh pháp của tất cả các thành phần ng mại trên thị trưườngờng. . ththươương mại trên thị tr

ợc phân chia theo

ngành và cấp quản lý: : Theo

sau: tiêu thức sau: tiêu thức này, , mạng mạng

chia theo hai hai tiêu thức Theo tiêu thức này

ại bộ ớc thuộc Bộ chuyên KD KD đđại bộ

-- Hệ thống tổ chức DNTM nhà n

kinh tế quốc dân

tế quốc dân; ; Bộ Bộ

cụng tyty của các Bộ và cơơ quan KDTM của các Bộ và c

ngang quan ngang

DNTM thuộc các

thuộc các đđịa ph

ng và thành phố. ịa phươương và thành phố. DNTM oàn thể và DNTM

-- Hệ thống -- Hệ thống các

DNTM của các

Hệ thống này có thể đưđược phân Hệ thống này có thể Theo ngành và cấp quản lý 1. 1. Theo hệ thống:: thành 4 4 hệ thống chia thành KDTM đưđược ợc chia llưưới ới KDTM gồm của Bộ Cụng Thươương ng bao bao gồm Hệ thống tổ chức KD KD của Bộ Cụng Th nhà nưước thuộc Bộ chuyên các DNTM các phận HH HH thông dụng của nền phận thông dụng của nền kinh > TCT --> > cụng Thương --> TCT Cụng Thương Cụng Hệ thống tổ chức KDTM -- Hệ thống tổ chức BộBộ Hệ thống DNTM Hệ thống các DNTM thuộc các thành phần kinh thuộc các thành phần

của các đđoàn thể và tế khác.. kinh tế khác

kinh tếtế

thành phần kinh

Theo thành phần

% vốn đầu tư nước ngoài 100 % vốn đầu tư nước ngoài

2. 2. Theo •• DNTM nhà nước DNTM nhà nước •• DNTM tập thể là các HTX, tổ hợp tác, các HTX mua DNTM tập thể là các HTX, tổ hợp tác, các HTX mua bán ở tất cả các vùng nông thôn, thị xã, thành phố bán ở tất cả các vùng nông thôn, thị xã, thành phố •• Các DN tư nhân Các DN tư nhân •• Các DN Các DN 100 •• Các Cty cổ phần, Cty trách nhiệm hữu hạn Các Cty cổ phần, Cty trách nhiệm hữu hạn •• Hệ thống tiểu thương: gồm các cửa hàng, quâỳ hàng, Hệ thống tiểu thương: gồm các cửa hàng, quâỳ hàng, điểm bán hàng của các nhân điểm bán hàng của các nhân

. Theo qui mô của DN(số vốn KD hoặc số lao động 33. Theo qui mô của DN (số vốn KD hoặc số lao động •• DN có qui mô lớn DN có qui mô lớn •• DN có qui mô vừa và nhỏ DN có qui mô vừa và nhỏ

nh DNTM. c trưng củcủa a cácác c loạloại i hìhình DNTM.

chuyên KD mộột hot hoặặc mc mộột t nhónhóm HH m HH

nh chấất nht nhấất đt địịnhnh. . ChChẳẳng ng

KD lương thựực...c...

nh KD và và đđặặc trưng IIIIII. . LoạLoại i hìhình KD nh KDTM 11.. CáCác c loạloại i hìhình KDTM aa. . Theo mTheo mứức đc độ ộ chuyên doanh chuyên doanh:: KD chuyên môn hoáhoá:: DN DN chỉ chỉ chuyên KD m -- KD chuyên môn có cù có cùng công hạhạn KD xăng d

ng công dụdụngng, , trạtrạng ng tháthái hoi hoặặc c títính ch KD xi măng, , KD lương th

n KD xăng dầầuu, , KD xi măng nh KD nànày y có có ưu điưu điểểmm::

LoạLoại i hìhình KD ++ Do chuyên sâu theo

ng nên có có điđiềều kiên n

i mua, , ngngườười i bábánn, , giá cả

giá cả TTTT, , tìtình nh hìhình HH

u kiên nắắm chm chắắc đc đượược c nh HH và và DV DV

năng cạcạnh tranh trên TT

nh tranh trên TT, , có có ththể ể vươn lên

vươn lên thàthành đnh độộc c

Do chuyên sâu theo ngàngành nh hàhàng nên thông tin về ề ngngườười mua thông tin v có khả năng nên nên có khả n KD. quyquyềền KD. ++ TrìTrình đnh độ ộ CMH

CMH ngàngày y càcàng đng đượược nâng cao

c nâng cao, , có có điđiềều kiu kiệện n để để tăng tăng HĐH cơ sở ở vvậật cht chấất kt kỹ̃ ỹ̃ thuthuậậtt. . ĐặĐặc bic biệệt t

ng cơ sở ở vvậật cht chấất t kỸ kỸ thuthuậật chuyên

t chuyên dùdùng ng tạtạo ra l

o ra lợợi i

nh tranh. n trong cạcạnh tranh.

++ Có khả

ộ quản n lý giỏ

c chuyên lý giỏii, , cácác chuyên

năng đàào o tạtạo đo đượược nhc nhữững ng cácán bn bộ quả nhân viên KD giỏgiỏi.i.

năng su năng suấất t và và hihiệệu u qủqủa KDa KD, , HĐH cơ s là các hc hệ ệ ththốống cơ s là cá ththế ế llớớn trong Có khả năng đ gia gia và và nhân viên KD Bên Bên cạcạnh đnh đó loạó loại i hìhình KD -- Trong đi

nh tranh -- xu th

ịnh́ là:: nh KD nànày y cũcũng ng có có nhnhượược đic điểểmm nhnhấất đt định́ là thì a kinh tế ế TT TT thì

xu thế ế ttấất yt yếếu u củcủa kinh t

Trong điềều kiu kiệện n cạcạnh tranh i ro cao. títính nh rủrủi ro cao. -- Khi mKhi mặặt t hàhàng KD

chuyểển hn hướướng KD ch

ng KD chậậm m và khó bả

và khó bảo o

ng KD bị bị bbấất lt lợợi i thì n cung ứứng đng đồồng bng bộ ộ HH cho

thì chuy HH cho cácác nhu c

đđảản cung

c nhu cầầuu

Kinh doanh tổổng hng hợợp:p:

nh KD nànày y có có ưu điưu điểểmm::

bb. . Kinh doanh t LoạLoại i hìhình KD ++HạHạn chn chế ế đđượược mc mộột st số rủố rủi ro trong KD do d i ro trong KD do dễ ễ chuy chuyểển n

ng KD. hhướướng KD.

++ VVốốn KD ng do mua nhanh, , bábán nhanh

bị ứ đđọọng do mua nhanh n cho nhiềều u ngàngành nh hàhàngng, , có khả n nhanh và và đđầầu u năng quay vòvòng ng có khả năng quay

m cung ứứng đng đồồng bng bộ ộ HH cho c nhu HH cho cácác nhu

n KD íít t bị ứ tư vtư vốốn cho nhi nhanh, , bảbảo đo đảảm cung nhanh ccầầu.u.

++ Có Có TT rTT rộộngng, , luôn

nh tranh luôn có có TT mTT mớới i và và đđốối đi đầầu vu vớới i cạcạnh tranh ch năng độộngng, , sásáng ng tạtạo o và và đđòòi i hỏhỏi si sự ự hihiểểu u

để phát tri t triểển n

đđã kíã kích ch thíthích năng đ bibiếết nhi cácác DV t nhiềều u củcủa nga ngườười KDi KD, , có có điđiềều kiu kiệện n để phá c DV bábán n hàhàngng..

nh KD nànày y làlà::

NhNhượược đic điểểmm củcủa a loạloại i hìhình KD ++Khó Khó trtrở thà n trên TT và ívà ít t có có điđiềều kiu kiệện n

c quyềền trên TT c quyềền.n.

khó đđàào o tạtạoo, , bbồồi di dưỡưỡng đng đượược c cácác c

ở thành đnh độộc quy tham gia liên minh đ tham gia liên minh độộc quy Do không CMH nên khó + + Do không CMH nên chuyên gia ngàngành nh hàhàngng.. chuyên gia

kinh doanh

Loại hình kinh

nghiệp KD KD nhiều mặt hàng khỏc nhaunhau, , nhnhưưng ng bao

cc. . Loại hình a dạng hoá: doanh đđa dạng hoá: Doanh nghiệp Doanh và nhiều lĩnh nhiều mặt hàng và nhiều lĩnh vực KD KD khỏc vực giờ cũng có nhóm bao giờ cũng có nhóm có cùng công dụng, , trạng thái mặt hàng mặt hàng KD KD ( ( có cùng công dụng trạng thái ) và lĩnh vực kinh doanh chủ yếu. hoặc tính chất) và lĩnh vực kinh doanh chủ yếu. hoặc tính chất

ứng dụng, , nó nó

phép phát huy huy ưưu u đđiểm và hạn chế

ợc nhiều DN DN ứng dụng iểm và hạn chế đưđược ợc

chuyên môn hoá và iểm của loại hình KD KD chuyên môn hoá và

Đây là loại hình KD KD đưđược nhiều Đây là loại hình cho phép phát cho nhnhưược ợc đđiểm của loại hình tổng hợp.. loại hình KD KD tổng hợp loại hình

kinh doanh chủng loại hàng hoá kinh doanh

hàng công nghiệp tiêu dùng Loại hình KD KD hàng công nghiệp tiêu dùng Loại hình

ộng lớn và phức tạp, , có những

có những đđặc diểm

sau: ặc diểm sau:

ờng biến đđộng lớn và phức tạp Hàng CNTD

CNTD gắn với cuộc sống hàng ngày của nhân dân

gắn với cuộc sống hàng ngày của nhân dân. . Các Các

2.Theo 2.Theo chủng loại hàng hoá -- TT TT hàng + + Nhiều ng

trong xã hội

cầu TD.TD.

ều có nhu nhu cầu rất lớn: : Các tập

xã hội đđều có Sự khác biệt giữa ngưười ời TD TD rất lớn nhau về nghề nghiệp

về nghề nghiệp, , dân tộc

Các tập đđoàn xã hội dân tộc, , giới tính

giới tính, , đđộ tuổi

oàn xã hội, , các thành phần ộ tuổi, , trình

sinh hoạthoạt, , nên nên TD TD của họ cũng có những

của họ cũng có những đđặc thù riêng và khác biệt

hàng CN CN TD TD ththưường biến Nhiều ngưười ời muamua. . Hàng thành viên trong thành viên + + Sự khác biệt giữa ng thành phố khác thành phố khác nhau tập quán sinh tập quán + + Mỗi lần

trong các thành phần trong trình đđộ vộ văăn hoá, n hoá, nhau. ặc thù riêng và khác biệt nhau. a dạng, ,

ời sống rất đđa dạng

không nhiều, , lặt vặt và phân tán

lặt vặt và phân tán, , vì vì nhu nhu cầu

Mỗi lần mua mua không nhiều quá trình TD TD chia quá trình + + NgNgưười ời TD TD ít hiểu biết về

có hàng chục ngàn mặt hàng, ,

ít hiểu biết về HH HH có hệ thống

cầu đđời sống rất bảo quản gặp khó khăănn.. làm nhiều lần và phân tán, , bảo quản gặp khó kh Trên TT TT có hàng chục ngàn mặt hàng ng ngưười ời TD TD

chia làm nhiều lần và phân tán có hệ thống. . Trên ã tận dụng nhiều phươương thức giới thiệu

ng thức giới thiệu HHHH, , nhnhưưng ng

chất lưượngợng, , đđặc tính

ịa chỉ SXSX, , chất l

dù ng dù ngưười ời ta ta đđã tận dụng nhiều ph vẫn không thể biết hết đưđược ợc đđịa chỉ vẫn không thể biết hết cách dùng của tất cả các loại HH.Sự hiểu biết về cách dùng của tất cả các loại HH.Sự hiểu biết về SP SP mới càng ít ổi lớn. . Sức Sức mua mua của ng

của ngưười ời TD TD có hạn nên họ th

biến đđổi lớn

công dụng và ặc tính, , công dụng và mới càng ít.... có hạn nên họ thưường cân nhắc ờng cân nhắc khi khi ộng lớn về dẫn tới sự biến đđộng lớn về

và lựa chọn cũng rất kỹ càng, , dẫn tới sự biến

ịa phươương và các

ng và các đđịa ph

Đồng thời, ,

sắm HH HH và lựa chọn cũng rất kỹ càng ở các cửa hàng đđịa ph có thể thay

thay thế lẫn

thế lẫn nhaunhau, , ngngưười ời TD TD có thể c

ịa phươương khác có thể căăn cứ tình hình

ể lựa chọn HH,cho

ng khác nhaunhau. . Đồng thời cầu n cứ tình hình nhu nhu cầu biến đđổi ổi

nên dẫn tới sức mua mua biến

HH,cho nên dẫn tới sức

+ + Sức Sức mua mua biến cần mua mua sắm cần sức sức mua mua ở các cửa hàng hàng TD TD có thể hàng và giá cả lên xuống trên và giá cả lên xuống trên TT TT đđể lựa chọn nhau. giữa các mặt hàng khác nhau. giữa các mặt hàng khác

sau: iểm sau:

có tính thời vụ rõ ràng, , cần phải biết

cần phải biết quy quy ớc mùa làm tốt công tác chuẩn bị trưước mùa

chóng nhanh chóng ến kỳ gặt hái tập trung các mặt hàng NS NS làm tốt công tác chuẩn bị tr ộng nhanh

khai công tác trung lao thu mua mua và tiêu thụ hoạch, , đđến kỳ gặt hái tập công tác thu

Hàng NS NS phân tán ở vùng nông thôn và

sức tiờu thụ lao đđộng SPNN. và tiêu thụ SPNN. phân tán ở vùng nông thôn và trong trong khu CN CN trung ở ở TP TP và và khu thì tập trung thụ thì tập

i thì thích ứng với việc ịa hình, , nnơơi thì thích ứng với việc

n nuôi, , đđánh bắt cá, ánh bắt cá, và giống cây trồng nhau và giống cây trồng vực SX SX khác

SXSP hàng hàng NS NS

nhau với tỷ lệ i sống: : Hàng phần lớn là đđộng vật thực vật tươươi i

cao. với tỷ lệ HH HH khá khá cao. Hàng NS NS phần lớn là dễ bị hỏng ôi, , kém phẩm chất vì chết chóc

chất lưượng cũng rất khác biệt SXNN không ổn

kinh doanh -- Loại hình Loại hình kinh hàng nông sản doanh hàng nông sản hàng nông sản có những đđặc ặc đđiểm doanh hàng nông sản có những Kinh Kinh doanh Tính thời vụ: : SX SX NN NN có tính thời vụ rõ ràng ++ Tính thời vụ luật luật SX SX các mặt hàng thu thu hoạch triển khai triển Tính phân tán: : Hàng ++ Tính phân tán hàng triệu NDND, , sức tiờu tay hàng triệu tay trung. tập trung. tập theo đđịa hình Tính khu khu vựcvực: : Tuỳ Tuỳ theo ++ Tính trồng lúa, , nới thì trồng bông trồng lúa nới thì trồng bông, , nnơơi thì ch i thì chăăn nuôi khác nhau khu vực hình thành những khu hình thành những vật nuôi khác chính vì thế có những cơơ sở sở SXSP vật nuôi khác nhaunhau, , chính vì thế có những c rất khác nhau rất khác ++ Tính t Tính tươươi sống sống, , dễ bị hỏng ôi sống chủng loại chủng loại, , số lsố lưượngợng, , chất l Tính không ổn đđịnhịnh: : SXNN ++ Tính không ổn thất thưườngờng, , vùng này thất th

ộng vật, , thực vật t n nữa, , kém phẩm chất vì chết chóc. . HHơơn nữa ợng cũng rất khác biệt nhau. nhau. ợng lên xuống sản lưượng lên xuống không ổn đđịnhịnh, , sản l mất mùa. . vùng kia kia mất mùa vùng này đưđược mùa ợc mùa, , vùng