Bài giảng Kỹ thuật bào chế viên nén - TS.DS. Nguyễn Minh Thức

Tài liệu này giới thiệu tổng quan về kỹ thuật bào chế viên nén, bao gồm khái niệm cơ bản, phân loại, và các mục tiêu học tập chính liên quan đến quy trình sản xuất và kiểm soát chất lượng viên nén.

Tài liệu này được thiết kế dành cho sinh viên, dược sĩ, và các chuyên gia trong lĩnh vực dược học, đặc biệt là những người quan tâm đến công nghệ bào chế và sản xuất thuốc viên nén, nhằm cung cấp kiến thức nền tảng và chuyên sâu về quy trình, thành phần, và kiểm soát chất lượng của dạng bào chế này.

Tài liệu "Kỹ thuật bào chế viên nén" cung cấp kiến thức toàn diện về viên nén, một dạng bào chế rắn phổ biến trong dược phẩm. Nội dung bắt đầu bằng việc định nghĩa viên nén là dạng thuốc rắn, một đơn vị phân liều chứa dược chất và tá dược, có thể dùng để uống, nhai, ngậm hoặc đặt. Tài liệu phân loại viên nén dựa trên cách dùng (uống, ngậm, đặt, cấy) và đặc tính phóng thích hoạt chất (tức thời, chậm, kéo dài). Phần tiếp theo trình bày chi tiết về ưu và nhược điểm của viên nén. Ưu điểm bao gồm liều chính xác, an toàn, dễ sử dụng, ổn định cao, dễ bảo quản và vận chuyển, phù hợp sản xuất công nghiệp với chi phí hợp lý. Tuy nhiên, viên nén cũng có nhược điểm như khó bào chế với một số hoạt chất, khả năng gây tác dụng phụ tại đường tiêu hóa, sinh khả dụng có thể kém hơn các dạng thuốc rắn khác, và khó sử dụng cho một số đối tượng. Tài liệu đi sâu vào vai trò và đặc điểm của các nhóm tá dược chính được sử dụng trong bào chế viên nén, bao gồm tá dược độn (tăng khối lượng, cải thiện tính chất cơ lý), tá dược dính (giúp liên kết hạt), tá dược rã (giúp viên phân rã trong cơ thể), tá dược trơn/trơn bóng (cải thiện độ trượt chảy, chống dính, làm bóng) và tá dược bao (che mùi vị, bảo vệ dược chất, cải thiện hình thức và sinh khả dụng). Mỗi loại tá dược được liệt kê các ví dụ cụ thể và cách sử dụng. Ba phương pháp bào chế viên nén cơ bản được mô tả chi tiết: phương pháp dập thẳng (trực tiếp nén bột), phương pháp xát hạt khô (nén bột thành bánh rồi nghiền thành hạt), và phương pháp xát hạt ướt (tạo hạt bằng dung dịch tá dược dính). Mỗi phương pháp được trình bày quy trình, ưu nhược điểm và điều kiện áp dụng. Tài liệu cũng giới thiệu các loại máy dập viên phổ biến như máy dập viên tâm sai và máy dập viên xoay tròn, cùng với so sánh về công suất và đặc tính hoạt động. Cuối cùng, tài liệu nêu rõ các yêu cầu chất lượng đối với viên nén, bao gồm tính chất cảm quan, độ đồng đều khối lượng, độ cứng, độ mài mòn, độ tan rã, độ hòa tan, độ đồng đều hàm lượng, định tính, định lượng và giới hạn nhiễm khuẩn, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn dược điển.