TR

NG Đ I H C BÁCH KHOA TP.HCM

ƯỜ

Ạ Ọ Ộ

B MÔN Đ A TIN H C Ị

CH

NG 0

ƯƠ

Gi

Ọ I THI U MÔN H C

Môn h c cung c p cho sinh viên các ki n th c:

H th ng quy chi u tr c đ a Vi

ế t Nam

ệ ố

ế

t k l ế ế ướ

i kh ng ch t a đô, cao ế ọ

i kh ng ch ố

ế

ậ ướ ạ

i kh ng ố

ướ

ế ọ

ch c thi ứ

i, t ướ ổ

Công tác thi c đ nhà n ướ Áp d ng các k thu t đo góc, đo dài, đo cao chính xác vào công tác l p l Tính toán s li u đo đ c, bình sai l ố ệ ch t a đ , cao đ ộ Tính toán giá thành xây d ng l công l

2

i kh ng ch ố

ướ

ế

Ch

ng 1: H QUY CHI U VÀ L

ươ

ƯỚ

I TR C Đ A Ắ

• H quy chi u: ố ạ ộ ệ ụ

c t ễ ể ể ệ ể ự ượ ấ ả ế g c to đ và h tr c c s to đ ơ ở ạ ộ t c các đi m ể

ộ ậ ơ ở ể

• L ướ ắ ị ệ ộ

c b trí v i m t đ phù h p ế ậ ộ ớ ợ

đ d a vào đó có th bi u di n đ trong không gian. i tr c đ a ị là m t t p h p các đi m c s đã xác ợ đ nh to đ – đ cao trong h quy chi u có đ chính ộ ạ ộ xác theo yêu c u, đ ố ầ trên ph m vi lãnh th đang xét

ạ • Các lo i h quy chi u: ạ ệ

ệ ệ ệ

ế ế ế

ủ ế

ặ ặ ằ ạ ả

thành l p các lo i b n đ . ồ

3

ượ ổ ế – H quy chi u vuông góc không gian X, Y, Z – H quy chi u m t ellipsoid B,L,H – H quy chi u m t b ng x,y s d ng ch y u cho m c đích ử ụ

ế

i tr c đ a

và l

Cách th c thành l p h quy chi u ậ ướ ắ

ệ ị

ể ộ ướ 1. Đo đ c m t l ạ ệ ạ ộ

ằ ộ

2. Xác đ nh đ ợ ị

i các đi m to đ c s (h to đ ) ạ ộ ơ ở b ng các th lo i công ngh đ t đ chính xác cao ệ ạ ể ạ nh t và có m t đ theo yêu c u. ầ ậ ộ ế ệ ạ ộ c h quy chi u phù h p trên c s ơ ở ượ ế ệ ả ể

ch nh lý các k t qu đo h to đ các đi m c s . ơ ở 3. Ch nh lý các k t qu đo h to đ các đi m c s ơ ở ạ ộ ỉ ỉ ể ả

ế trong h quy chi u đã xác đ nh. ế ệ ị ệ

4. H to đ các đi m c s t o thành m t l ệ ạ ộ ơ ở ạ

i đi m ể ng đ i v i xác đ nh các đi m to đ khác ộ ướ ạ ộ ể ố ớ ố ươ ể ị

4

làm g c t quanh nó.

ộ ắ ộ ắ ị ị

Kinh đ tr c đ a ộ ắ Kinh đ tr c đ a ộ ắ Vĩ đ tr c đ a Vĩ đ tr c đ a Cao đ tr c đ a ộ ắ Cao đ tr c đ a ộ ắ ị L ị L B B ị H ị H

(

)

km

x

Quan h gi a to đ tr c đ a Quan h gi a to đ tr c đ a ạ ộ ắ ạ ộ ắ ệ ữ ệ ữ ị B, L và thiên văn j , l ị B, L và thiên văn j , l

B

".0

2sin

B

171 H

j -= (

)

h

=

l

-

L

cos

B .

5

-

M I QUAN H GI A X,Y,Z VÀ B,L,H

Ệ Ữ

=

X

(

)

cos

B

cos

L ;

=

Y

+ HN + HN

)

(

B

sin

L ;

2

=

cos +

• Tính X,Y,Z t B,L,H ừ

Z

N 1({

e

H

sin}

B

,

)

=

.

a 2

2

N • vôùi

-

1

e

sin

B

-

• Tính B,L,H t ừ

=

tan

L

;

2

3

=

tan

B

;

X,Y,Z: – Công th c Bouring: ứ

=

-

Y X + beZ ' 2 aeR cos

sin 3 cos B )

q q sec

B

,

H

(

NR

2

1

e

2

2

2

=

+

q

=

=

=

X

Y

'

R vôùi

tan ;

; e

2

2

-

Za Rb

Z R

1

1

e

. e 6

- -

2 Ne

B

=

N

+

=

+

tgB

;

2

-12rad. 2 B sin 2

2

Công th c l p: Vì => 1+

e

B

ố sin R

z R

z R

1

cos

'

B

2

ứ ặ s l n l p là n=7 thì sai s tính toán <10 ce = + e a

+

R =

=

tgB

; c

+= 1

2Btg

,

tgB 2

2

2

ce +

z R

M t khác:

B

ố ầ ặ c 2 cos 1 2cos

R

1

Btge '

1

e

Ph

ử ụ

ế

ế

ng trình trên ch a bi n B trong c hai v , cho phép s d ng bi n ả ế i=1, 2, 3, 4…n

t

,

+=+ t

ươ trung gian: i 1

i

pt i +

t

2 i

2

2

=

=

Trong đó: t

+= 1

e

'

,

; k

; p

0

z R

e

-

ế

t =

Tính l p cho đ n khi : Vĩ đ B đ ượ ộ

k ce R -+ ti 1 B c xác đ nh là: ị

).

it arctan(

1+

£

=

R

.

H c tính theo công th c:

Đ cao tr c đ a H đ ắ

ượ

c +

k

2 +it 1

7

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) - (cid:247) (cid:231) ł Ł

PHÉP CHI U HÌNH TR NGANG

• Phép chi u Gauss-Kruger

ế

x

Q2

Q1

-y

+y

Q1

Q2

B=const

Q

Q

B=const

L2=c onst

L0=c onst

L1=c onst

L1= con st

x

L0= con st

L2= con st

y

Xích đ oạ

Xích đ oạ

6

8

2

4

=

+

+

+

+

……+

x

LBf ,

(

)

X

a

a

a

l

0

2

4

6

3

5

7

=

= =

+

l +

l +

l a 8 ……+

y

LBg ,

(

)

l

l

,

l b 1

b 3

b 5

lb 7

B

2

B

1(

e

-=

=

=

=

XLLl

;

S

dBM .

a

dB

,

-

0

0

) 2

2

3

0

1(

e

sin

B

)

0

3

2

2

4

+

+

=

=

F (cid:242) (cid:242) -

sin

B

cos

aB ;

N

sin

B

cos

B

5(

t

h 9

h 4

);

a

N

4

2

1 24

5

2

2

=

-

sin

B

cos

B

61(

t 58

++ 4 t

h 270

h 330

22 t

);

a

N

6

7

2

4

6

+

=

- -

N

sin

B

cos

B

( 1385

t 311

t 543

t

),

a 8

1 2 1 720 1 40320

8

- -

3

2

2

=

+

h

cos

N

cos

B

1(

t

);

= Nb 1

; bB 3

1 6

5

2

4

2

+

+

=

-

N

cos

B

5(

t 18

t

h 14

h 58

22 t

);

b 5

7

2

4

6

+

=

- -

N

cos

B

61(

t 479

t 179

t

);

b 7

=

h

=

1 120 1 5040 e cos '

; tB =

tan +

. B +

+

+

…+

=

)

,(

B =

yA 88 …+

=

D+

yxuB =

- -

)

L

,

yxvL

,(

yA 2 x 2 + yByB 33

1

yA 4 4 + yB 55

yA 6 6 + yB 7

7

; LL 0

2

x

-=

+

h

-=

D

+ 35( t

h 9

h 4

);

;

A 4

2 x

22 t x

4 x

A 2

A 2 12 N

2 V x 2

2 x

tgB 2 N x

2

4

+

+

+

=

- -

61(

t 90

t 45

h 46

h 252

h 90

);

2 x

22 t x

42 t x

A 6

A 2 360 N

-=

+

+

=

=

h

( 1385

3633

2 Btg

4095

6 Btg

);

e

'

cos

tan

+= 1

;

h

A 8

x

x

x

; tB x

VB ; x

x

2 x

4 x A 2 20160

N

6 x

2

2

=

-=

+

h

-=

+

+

+

+ 21( t

);

5(

t 28

h 6

h 8

);

B 1

; B 3

2 x

B 5

2 x

22 t x

1 cos

B

N

B 1 6 N

B 1 120 N

x

x

2 x

4 x

2

4

6

-=

+

+

+

=

61(

t 662

t 1320

t 720

);

N

.

B 7

x

a 2

2

- -

B 1 5040

N

6 x

1

e

sin

B

x

9

-

2

4

4

• Đ bi n d ng phép chi u Gauss-Kruger: ộ ế

2

+

m

+= 1

y

1(

2 Btg

)

45(

2 Btg

)

;

2

4

4

N

1 2

ạ h + - - -

y 24 N

ế y 6 N

2

4

+

+

=

m

+= 1

R

...... voi

2

4

2

2

+

y 2 R

y 24 R

c cos

B

1

e

ng,

ho c ặ

ươ

Hình tr c t Ellipsoid => Đ bi n d ng âm và d Công th c quan h gi a Gauss-Kruger và UTM:

• Phép chi u UTM (Universal Tranverse Mercator) ộ ế

ệ ữ

Kinh tuy n ế gi aữ

ế ụ ắ ứ

=

;

(cid:236)

x G

=

k

.0

0 9996 ,6 khi

m

=

y UTM

k

.0

0 9999 3 khi

=

+

Xích đ oạ

y

500000

m ,

G

(cid:236) (cid:239) (cid:239) (cid:237) (cid:237) - (cid:239) (cid:239) (cid:238)

180Km

x UTM k 500000 k

180Km

10

(cid:238)

CÁC H QUY CHI U T I VI T NAM Ế

Ệ ộ Ellipsoid Clark, đi m g c t i Hà n i, và h thông đi m to đ ph trùm Đông d ể

ố ạ ủ

ể ạ ộ

ộ phép ng; ươ

1954-1975: h Indian 54 v i Ellipsoid Everest, i Ubon, Thailand , phép chi u UTM và h thông đi m ể ế

t Nam, h đ cao Mũi Nai, Hà Tiên;

ệ ộ

• Th i Pháp thu c: ờ chi u Bonne ế • Mi n Nam VN t ề đi m g c t ố ạ ể to đ ph trùm Nam Vi ủ ạ ộ ệ • Mi n B c t ắ ầ ắ ừ ề ế

ế

i đài thiên văn

ệ ố ệ ề

ướ ớ i Punkovo chuy n v VN t ố ạ ố ể

ệ ộ

i Tr c đ a và h 1959 b t đ u xây d ng h th ng l ệ ị quy chi u và k t thúc năm 1972 => h HN-72 v i Ellipsoid Krasovski, đi m g c t Láng HN (thông qua đi m Ngũ Lĩnh – Trung Qu c), h đ cao Hòn d u, H i phòng

t Nam.

ợ Heä quy

• T 1992-1994: đ nh v l ị ạ • T 1996-2000: Xây d ng h VN-2000 v I Ellipsoid ự

i Ellipsoid Krasovski phù h p Vi ớ

ừ ừ

ệ ộ

ế

chieáu toïa ñoä traéc ñòa laø moät maët Ellipsoid kích thöôùc do WGS-84 ñöôïc ñònh vò phuø hôïp vôùi laõnh thoå Vieät namvôùi caùc tham soá xaùc ñònh, Ñieåm goác toaï đ N00 ñaët taïi Vieän nghieân cöùu Ñòa chính, Toång cuïc Ñòa chính, ñöôøng Hoaøng Quoác Vieät, Haø noäi; phép chi u UTM, h đ cao Hòn d u, H i phòng. ả

11

• HH = HM + 0.167 m

Ệ Ữ Ế

ệ ọ ệ ọ

ọ ọ ọ

ệ ệ ệ

ệ ạ ộ ố

 Thu t toán xác đ nh các tham s chuy n trên hai

M I QUAN H GI A CÁC H QUY CHI U Ệ  Quan h toán h c gi a hai h t a đ không gian. ộ ữ  Quan h toán h c gi a hai h t a đ tr c đ a. ộ ắ ữ  Quan h toán h c gi a hai h to đ không gian ữ và thu t toán xác đ nh tham s chuy n đ i. ổ ể

Ellipsoid khác nhau.

ộ ậ

ủ ằ

 Kh o sát đ chính xác c a bài toán chuy n đ i ủ ổ khi thay ma tr n xoay R đ y đ b ng ma tr n xoay ầ rút g n.ọ

 Đánh giá đ chính xác c a các tham s chuy n

đ i.ổ

 Quan h toán h c gi a hai h toa đ ph ng. ữ

12

MÔ HÌNH CHUY N Đ I Ổ

z và D S

y , w

x , w

(X1i, Y1i, Z1i) D X , D Y , D Z , w (X2i, Y2i, Z2i)

z và D S

x , w

y , w

13

(B1i ,L1i, H1i) D X , D Y , D Z , w (B2i ,L2i, H2i)

CÔNG TH C BURSA -WOLF

X

X

X

2

1

Z1

Z2

D ø Ø ø Ø ø Ø

=

+

R

Y

œ Œ œ Œ œ Œ D œ Œ œ Œ œ Œ

Y 1 Z

œ Œ œ Œ œ Œ D ß º ß º ß º

1

2

D - ø Ø ø Ø

1

O2

=

Z X Y

R

1 X Y 2

Y2

œ Œ œ Œ - D - œ Œ œ Œ

Y 2 Z 2 X Y 1 Z

Z

Z

1

2

O1

X2

Y1

œ Œ œ Œ D - ß º ß º

x

ø Ø

X1

=

R

,

y

œ Œ

œ Œ

nml x x nml y y nml z z

z

14

œ Œ ß º

ø Ø

=

w

= RR

w (

)

R

w (

)

R

w (

)

)

x

y

z

w ( xR

x

x

œ Œ - œ Œ

1 0 0

0 w cos w sin

0 sin w cos

x

x

œ Œ ß º

w

w

w

w

cos

0

sin

cos

0

y

y

z

z

=

=

w

sin w

)

)

sin

cos

0

.

w ( yR

ø Ø - - ø Ø œ Œ œ Œ

w ( zR

z

z

œ Œ œ Œ

0

0

1

0 w sin

1 0

0 w cos

y

y

œ Œ œ Œ ß º ß º

w

w

w

w

w

w

w

w

w

w

w

w

cos

cos

sin

cos

sin

cos

sin

sin

cos

y

y

z

y

z

x

z

ø Ø - -

=

sin w

sin w

+ w

sin w

R

y cos

œ Œ - œ Œ

w

w

x cos w

w

z sin +

w

x cos w

w

y w sin w

w

w

w

w

cos

sin

z sin

x cos

z cos

x sin

cos

x cos

cos

sin

sin

sin

z

x

y

y

z

x

y

z

y

x

z

y

œ Œ - ß º

Khi các góc xoay là nh : ỏ

w

w

y

ø Ø -

=

1 w

w

= RR

w (

)

R

w (

)

R

w (

)

.

x

y

z

z

œ Œ - œ Œ

w

z 1 w

x 1

y

x

15

œ Œ - ß º

w

w

X

X

X

2

y

1

=

1 w

w

+

Y

,

z

w

z 1 w

Y 2 Z

x 1

Y 1 Z

Z

2

y

x

1

ø Ø D - ø Ø ø Ø ø Ø œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D - ß º ß º ß º ß º

w

w

X

1

X

X

1

z

y

2

ø Ø D - - ø Ø ø Ø

=

w

w

1

Y

.

z

x

œ Œ œ Œ œ Œ D - - œ Œ œ Œ œ Œ

w

w

Y 1 Z

1

Y 2 Z

Z

1

y

x

2

œ Œ œ Œ œ Œ D - - ß º ß º ß º

N u t n t ế ồ ạ ố ỷ ệ D S l

w

w

1

2

y

1

ø Ø D - D ø Ø ø Ø ø Ø ø Ø

+

S w

=

w

+

z

œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D D - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ

w

z S w

X Y 2 Z

x S

X Y 1 Z

X Y Z

1

y

2

x

1

16

œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D D - i gia s t thì: X Y 1 Z ß º ß º ß º ß º ß º

CÔNG TH C MOLODENSKI

D+

=

B

;

B 2

B 1

D+

=

L ;

=

D+

L 2 H

L 1 H

H

,

2

1

B

2

+

Ne

sin

B

cos

B

M

N

sin

B

cos

B

1 a

a b

b a

=

+

LB

cos

0

a a

2

BA

N

sin

B

H

b a

0 a N

A

BA

ø Ø ø Ø D (cid:246) (cid:230) œ Œ (cid:247) (cid:231) œ Œ œ Œ ł Ł D ø Ø œ Œ œ Œ D œ Œ œ Œ œ Œ D D ng chu n: ạ + HM r + HN r ß º fi œ Œ - œ Œ D œ Œ œ Œ ß º ß º fi

sin

L

sin

L

B

D - ø Ø ø Ø

+

œ Œ œ Œ D - œ Œ œ Œ

B sin B

cos L cos

cos

L

cos

B cos B

sin L sin

L

cos 0 sin

B

X Y Z

A

BA

17

œ Œ œ Œ D ß º ß º fi

M r

a

2sin

B

a

2sin

B

sin

B

cos

L

sin

B

sin

L

cos

B

X

+

=

cos

BB

a a

N r

2

2

BA

+

a

0 sin

1

0 sin

aB

B

sin B

L cos

cos B

L sin

L

0 sin

B

cos

L

cos

Y Z

A

A

BA

H

BA

ø Ø (cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) D D ng rút ạ g n:ọ B œ Œ (cid:247) (cid:231) ł Ł D - œ Œ ø Ø ø Ø ø Ø D ø Ø œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D - D œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D ß º fi œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ D - ß º ß º ß º fi D œ Œ œ Œ ß º fi

B

2

2

+

Ne

sin

B

cos

B

M

N

sin

B

cos

B

Ne

sin

B

cos

B

1 a

a b

b a

=

a a

+

LB

cos

0

0

2

2

2

S

N

sin

B

( 1

N

e

sin

) + HB

BA

H

0 a N

b a

A

BA

ø Ø ø Ø D (cid:246) (cid:230) œ Œ - (cid:247) (cid:231) œ Œ D ø Ø œ Œ ł Ł œ Œ œ Œ œ Œ D D œ Œ œ Œ œ Œ D ng đ y đ : ạ ầ ủ + HM r + HN r œ Œ œ Œ D - - œ Œ ß º fi D œ Œ œ Œ ß º ß º fi

sin

B

cos

L

sin

B

sin

L

cos

B

X

D - ø Ø ø Ø

+

sin

L

cos

L

0

Y

+

œ Œ œ Œ D - œ Œ œ Œ

cos

L

cos

sin

B

Z

A

BA

2

2

2

2

œ Œ œ Œ D ß º ß º fi

w

sin

e

cos

L

0

x

e 2

B { NL {

sin +

w

B { { N

cos ( N 1 ( 1

L

L } cos

B

e

H

} B sin

L

H

+ HN

(

)

cos

B

.

+

y

1 r

2

e 2

w

sin ) + HB } sin cos

B

sin

L

( 1 ( N 1 Ne

sin ) + 2 sin

B

) + HB } sin cos

B

cos

L

) sin

B

Ne

0

BAz

A

18

ø Ø - - - ø Ø œ Œ œ Œ - - - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ - ß º fi ß º

THU T TOÁN XÁC Đ NH THAM S CHUY N Đ I Ổ

Ố • Công th c Bursa-Wolf:

=

Z

dX

z

w 11

y

1

=

- - D

Z

1 dX

w 12

y

2

V 1 V 2

, P X , P X

2

.

=

- - D

Z

dX

w + YX 11 w + YX 12 z .......... .......... w + YX n 1

z

w n 1

y

n

V 1 n

, P X

n

- - D

z

ø Ø

=

=

w w

dX

V

,

hay

W

P i

x

x

C +

m

m

2 X

2 X

1

i

2

i

œ Œ - œ Œ

y X

œ Œ D ß º

z

z

1

w w

=

)

w w

,0=

).

T WPW x

x

x

dXPW x

T x

( T WPW x

X

X

( dXPW X

T x

ø Ø ø Ø - œ Œ œ Œ - œ Œ œ Œ

y X

y X

=

œ Œ œ Œ D D ß º ß º

=

=

dX

X

X

i

2

i

1

dZ

Z

Z

i

i

2

i

1

dY i

Y 2

i

i

Y 1 i

19

- - -

+

+

=

Tr ườ ng h p 7 tham s : ố ợ

X

.

S

dX

X ZX

,

Theo

w 11

y

11

z

w

+

w

+

- D - D

X

.

S

1 dX

ZX

,

12

w Y 11 Y 12

y

12

z

2

V 1 = V 2

P 1 P 2

.......

w

+

w

+

=

- D - D

ZX

X

.

S

dX

1 n

y

Y 1 n

z

1 n

n

PV , n n

+

=

- D - D

X

.

S

Theo

,

w 11

w 11

z

+ 1

x

w

w

+

V =

- D - D

Y + ZY + ZY

X

.

S

n V

,

+

+

12

12

Y 11 Y 12

z

dY 1 dY 2

n

2

P + 1 n P n

2

x

w

w

+

=

- D - D

....... + ZY

X

.

S

V

,

1 n

y

1 n

z

Y 1 n

dY n

P 2

n

2

n

+

+

=

- D - D

X

.

Z

S

dZ

Theo

,

x

w 11

y

+ 1

n

+ 1

+

+

- D - D

X

11 Z

.

S

1 dZ

,

+

+

Z w YZ 11 w YZ 12

x

w 12

12

y

2

V 2 = V 2

n

2

P 2 n P 2

n

2

w

+

w

+

=

- D - D

X

Z

.

S

dZ

,

....... YZ 1 n

x

1

n

y

1 n

n

V 3

n

P 3

n

20

- D - D

=

=

=

P i

; P + in

; P 2

+ in

C +

C +

C +

m

m

m

m

2 X

2 X

2 Z

1

i

2

i

2 m Y 1

i

2 m Y 2

i

2 Z 1

i

2

i

ố ủ ệ ọ ươ ng trình s hi u ch nh : ố ệ ỉ Pi - tr ng s c a h ph

X

D ø Ø

œ Œ D œ Œ

Y Z

œ Œ D

T

T

+

=

w

APA . .

.

LPA .

.

0

œ Œ

x

y

ng trình chu n : ậ ệ ươ ẩ œ Œ L p h ph œ Œ

w w

œ Œ

œ Œ

z S

œ Œ D ß º

Gi ng trình chu n ta đ i h ph ả ệ ươ

ượ ẩ D X , D Y , D Z , w c 7 tham s chuy n đ i ổ ể ố z và D S. x , w

y , w

21

–=

ĐÁNH GIÁ Đ CHÍNH XÁC CÁC THAM S CHUY N Đ I TO Đ Ạ Ộ Ể ] [ PVV 3 - n 7

m ng tr ng s đ n v Sai s trung ph ố ơ ươ ố ọ ị : m

ị ậ (ATPA): (ATPA)-1=Q.

=

m

=

m

=

m

m

Q

Q

Q

m ,

m ,

,

c xác đ nh: ố ủ ể ố ổ ượ ị Ngh ch đ o ma tr n ả =>các sai s c a 7 tham s chuy n đ i đ

X

11

Y

22

Z

33

=

m

=

m

=

m

Q

Q

Q

,

m w

m , w

m , w

44

55

66

x

y

Z

=

m

Q

m

.

D D D

S

77

22

D

Đ chính xác to đ tính chuy n

ạ ộ

2

X

m

i

1

ø Ø

2

m

Y 1

i

œ Œ

2

œ Œ

m

Z 1

i

œ Œ

2

w

m

œ Œ

2

2

2

x

2

2

X

1(

)

2

i

2

w

m

2

2

1 i 2

y

2

2

=

D+ w

w D+

w w

m m

1(

)

0 Z

Z i 1 0

Y 1 i X

001 010

Y 2

i

2 y 2 x

2

w

m

2

2

z

2

2

w

w

D+

Z

m

1(

S

)

X

i 1 0

100

X Y 1 i Z

2

i

S 2 z 2 y

2 z S 2 x

1 i 2 Y 1 i

1 i

1 i

2

X

m

2

œ Œ ø Ø ø Ø œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ß º ß º D œ Œ

Y

m

œ Œ D

2

Z

m

2

œ Œ D œ Œ

S

m

23

œ Œ D ß º

n

XÁC Đ NH THAM S CHUY N Đ I TO Đ THEO MOLODENSKI n

( n

+

n

+

) min =

2 L

2 B

2 H

(cid:229)

2

2

B

+

B sin cos

Ne

M

N

B

B

Ne

B sin cos

B

=

+

-

� sin cos B � � 0

cos

n B

0

0

L

2

2

2

D

D� � a � � a � � � �D S � �

A B

n

(

sin

N

B

N

1

e

sin

) + B H

H

a N

b a

� � � � � � � � A

(cid:0) - -

+� M H � r � +� N H � r � � � �

Ạ Ộ • Hàm m c tiêu: ụ = i 1 ng trình s hi u ch nh: các ph ố ệ ươ � n 1 a b � � � � � � a b a � � � � � � � � � � � � � A B

(

dB

)

+ M H r

(cid:0)

B sin cos

L

B sin sin

L

cos

B

+

+

- D

c

os

B dL (

)

sin

L

cos

L

0

+ N H r

cos

B

cos

L

cos

B

sin

B

sin

B

- D

X � � � � � � Y � � � � � �D Z � � � A

A B

dH

� � � - � � � + � � � � � � � �

� � � � � � � � �

2

2

2

(cid:0)

(

(

}

{

}

N

1

sin

L

e

sin

cos

L

e

0

2

- - -

(

)

1 (

sin ) +

N {

N

1

H

+ 2 e

B sin cos

L

N

1

H

e

B sin sin

L

+ ( N H

) cos

B

1 r

2

2

- - - -

z A B

) + B H } B sin cos

B

sin

L

Ne

Ne

) + 2 B H } B sin cos

B

cos

L

0

{ � � { � � � � �

� w � � � x � � � w � � � y w � � �� � � � A

24

- (cid:0)

c xác đ nh: ươ ọ ị

=

,

+

+

+ inin 2,

P ii ,

ỉ =

C +

m

m

m

m

m

m

2 H

2 H

2 B 1

i

2 B 2

i

2 L 1

i

2 L 2

i

1

i

2

i

V i ớ dB=B2-B1, dL=L2-L1,dH=H2-H1. Tr ng s c a h ph ệ ố ủ C P ; + + inin , ng trình s hi u ch nh đ ố ệ ượ C = P ; + 2

L p h ph ng trình chu n : ệ ậ ươ

Y

D ø Ø ẩ X œ Œ D œ Œ

Z

œ Œ D

T

T

+

=

w

APA . .

.

LPA .

.

0

œ Œ

x

œ Œ

w

y

œ Œ

w

œ Œ

œ Œ

z S

œ Œ D ß º

i h ph ng trình ta xác đ nh đ c 7 tham s c n xác ươ ị ượ ố ầ

25

Gi ả ệ đ nh. ị

Quan h đ chính xác gi a

ệ ộ

ữ X,Y,Z và

B,L,H

m

m

m

m

ø Ø ø Ø ø Ø ø Ø

1

=

=

A

A

œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ -

œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ

2 H 2 m B 2 m L

2 X 2 m Y 2 m Z

2 X 2 m Y 2 m Z

2 H 2 m B 2 m L

2

2

2

œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ß º ß º ß º ß º

(cos

B

cos

L

((

sin)

B

cos

L

((

)

cos

B

sin

L

)

ø Ø

) 2

) 2

2

=

A

(cos

B

L

)

((

B

sin

L

)

((

+ HN + HN

)

cos

B

sin

L

)

œ Œ

sin 2

sin) 2

2

œ Œ

+ HN + HN +

B

sin

((

NeHN

)

cos

B

)

0

26

œ Œ - ß º

ế

• Bi n đ i Affine: ổ

QUAN H TOÁN H C GI A HAI H Ệ Ữ Ệ T A Đ PH NG Ộ x2i = a1y1i +b1x1i+c1 y2i = a2y2i +b2x2i+c2

ế

• Bi n đ i Helmert: =

+

j

j

cos

sin

;

i

+

=

j

+

j

x 0 y

cos

ổ x 2 y

sin

,

0

mx 1 i my 1 i

2

i

=j

2

2

=

arctan +

-

m

p

my 1 i mx 1 i q p q

Ñặt p = mcosj => q = msinj

27

=> x2i =x0 + px1i - qy1i y2i = y0 +py1i +qx1i

ệ ố ủ

ế

Xác đ nh h s c a phép bi n đ i ổ Affine ể ố

ng đi m trùng t i thi u: n=3; ể ố ượ

=

=

- y

- x

y 1 i

x 1 i

TB

ươ ng nh ỏ ố

' x i 1 =

TB +

• S l • Khi n>3 thì xác đ nh theo PP s bình ph ị ' y ; i 1 + nh t:ấ Đ t ặ x • 2 i

;c 1 +

=

y

' ya 11 i ' ya 2

2

i

' xb 11 i + xb 22

i

.c 2

i

=>

2 L p 2ậ

ng trình s hi u ch nh d ng sau: ạ ỉ

+

=

n ; ...1

v

, i

' ya i 11

' xb i 11

-xc 1

2

i

x i

+

+

=

v

+= n

n .2...1

, i

' ya i 12

-yc 2

2

i

y

i

n ph ươ + ố ệ =

n

' xb i 12 [

]

+

=

v

v

.min

2 x

2 y

1

28

Hàm m c tiêu: ụ

T AXA

T LA

,0=

- • L p h ph ng trình chu n: ệ ậ ươ ẩ

1

0

0

0

x

21

ø Ø ø Ø

x

22 ... x

1 . 1

0 . 0

n

=

=

=

L

X

A

2 y

a 1 b 1 c 1 a

21

2

y

' y 11 ' y 12 . ' y 1 n 0 0

' x 11 ' x 12 . ' x 1 n 0 0

0 0

1 1

b 2

c

2

22 ... y

2

k

. 0

. 0

. 0

. 1

0 . 0 ' y 11 ' y 12 . ' y 1

n

0 . 0 ' x 11 ' x 12 . ' x 1

n

œ Œ œ Œ ø Ø œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ß º œ Œ œ Œ œ Œ ß º œ Œ ß º

,

,

,

.

ccbbaa , , c các h s ệ ố 1 2 1

1

2

2

29

• Gi i h ph ng trình chu n, đ ả ệ ươ ẩ ượ

ệ ố ủ

ế

Xác đ nh h s c a phép bi n đ i ổ Helmert

ng đi m trùng t i thi u: n=2; ể ố ượ ể ố

=

=

- y

ươ ng nh ỏ ố

' x 1 i

y 1 i

TB

• S l • Khi n>2 thì xác đ nh theo PP s bình ph ị ' y ; 1 i

x 1 i =

- x TB +

;

x • 2 i

' px 1 i

nh t:ấ Đ t ặ -

=

+

+

y

x 0 y

2

i

0

' qx 1 i

=>

' qy 1 i ' py .1 i ng trình s hi u ch nh d ng sau: + =

n ph ố ệ ỉ L p 2ậ ươ

+

n ; ...1

v

, i

-xx 0

2

x i

' qy 1 i +

i =

v

+= n

n .2...1

, i

' py i 1

' qx i 1

-yx 0

2

i

y

i

n

' px 1 i + [

]

+

=

ạ = -

v

v

.min

2 x

2 y

1

30

Hàm m c tiêu: ụ

T AXA

T LA

,0=

- • L p h ph ng trình chu n: ệ ậ ươ ẩ

x

21

- ø Ø ø Ø

x x

x

' 11 ' 12

x 0 y

01 01 . .

' 11 ' 12 .

y y .

22 ... x

0 p

n

n

' 1

=

=

=

L

X

A

2 y

q

01 10

21

y

y

x

22 ... y

2

k

10 . . 10

y

x

x ' n 1 y ' 11 ' 12 . ' 12

y ' x 11 ' 11 . ' 11

œ Œ œ Œ ø Ø - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ß º œ Œ œ Œ œ Œ ß º œ Œ ß º

, c các h s ệ ố

yxqp ,

0,

0

31

• Gi i h ph ng trình chu n, đ ả ệ ươ ẩ ượ

Ch

ng 2:

THI T K L

I T A Đ

ươ

Ế ƯỚ Ọ Ộ

ế

ế

ườ

t, đ CX cao đ n đ CX th p. ế ng xuyên c p nh t, nâng cao đ CX b ng CN và KT đo m i. ớ ộ ậ

ế

• Nguyên t c TK & XD l i: ướ ắ – T ng quát đ n chi ti ộ ổ – Th • Quy t c:ắ

ả 1:2000. SSTP t

ơ ả 7cm.

– Đ m t đ đi m ph trùm toàn qu c ố – Có 4 c p h ng: I,II,II,IV ạ – B o đ m đ CX: c p cao nh t (h ng I) gi ấ ộ ấ

ả c p th p nh t (h ng IV) đo v t ấ

ủ ậ ộ ể ấ ả ấ

ạ ấ l ẽ ỷ ệ

i quy t bài toán TĐ c b n, ỗ £ ng h

ươ

Haïng baäc

S (km)

bm

bW

SSTP töông hoã (cm)

SSTP TÑ caïnh yeáu

SSTP TÑ caïnh ñaùy

I II III IV

+ 7 + 7 + 7 + 7

1:200.000 1:150.000 1:100.000 1:50.000

20 ~ 30 7 ~ 20 5 ~ 8 2 ~ 5

+0.7’’ +1.0’’ +1.8’’ +2.5’’

2.5’’ 3.5’’ 7.0’’ 9.0’’

1:400.000 1:300.000 1:200.000 1:200.000

32

Đ hình l

i

ướ

33

Hình d ng t

i u và

ố ư

ậ ộ ể

• Hình d ng t ề

ế i tam giác); du i ỗ ướ ng chuy n) ề

i u: Tam giác đ u (l ố ư ề

: ế ố

m t đ đi m kh ng ch TĐ ạ th ng c nh đ u (l ạ ố

ố ồ ự

ề i đ ướ ườ • M t đ đi m kh ng ch ph thu c vào 3 y u t ế ụ ng pháp đo v b n đ : ph ẽ ả ể ng pháp tr c ng pháp đo ươ ơ

càng l n m t đ và ồ

l ỷ ệ ề

ẳ ậ ộ ể – Ph ươ ươ ti p đòi h I nhi u đi m KC h n ph ỏ ế v nh hàng không ẽ ả – T l ỷ ệ ả s l ố ượ ạ b n đ thành l p: t ậ ng b c KC càng nhi u và ng ị ể ậ ộ ớ i. c l ượ ạ ị ậ ị ậ ị

ể ạ ố

2

1/10000 c n ph i có m t đ 1 đi m / 50 ~ 60km

ậ ộ

2

– Đ c đi m đ a hình đ a v t khu đo: đ a hình đ a v t ậ càng ph c t p thì m t đ đi m càng cao và ứ ậ i. c l ng ượ ạ • M t đ đi m: ậ ộ ể Đo v t l ẽ ỉ ệ 1/5000 1 đi m/ 20 ~ 30km 1/2000 1 đi m/ 5 ~ 15km 2

ể ể

34

• Quan h gi a t

đo v v i m t đ đi m khi Tk l

ệ ữ ỷ ệ

ẽ ớ

ướ

i tam giác: T ỷ

l BĐ =1/M.1000

l ệ

2

ậ ộ ể (

+

=

+

33

M

M

P

) 2 km10

1 8

2

+

+

M

10

• Chi u dài c nh K/C t

=

i thi u: ể s

min

0

33 sin8

M 60

s gi a SSTP v trí đi m c p

ộ ạ ầ

ệ ố ơ

ế ậ mcao:

th p ấ mth pấ v i SSTP v trí đi m c p cao k c n

m

thap

k =

m

cao

• Đ gi m nh h ng SS s li u g c k ố ệ ưở ể ả ả • Sai s t ng h p v trí đi m c p th p ấ ị ợ ố ổ

=

+

‡ 2 ố ấ mTH: = +

M

m

m

m

1

TH

2 cao

2 thap

thap

1 2 k

·

35

Đ chính xác yêu c u đ i v i các c p h ng l ố ớ • H s h n thua đ chính xác k: là t ị ấ ỷ ố ữ i TĐ ướ ấ ể

m

m

TH

thap

=

e

-

m

TH

ng ị

ượ ố ớ ị ấ

c g i là t s nh h ỷ ố ả ọ ấ ấ ể ng s nh h ỷ ố ả ưở e có m i ố

Giá tr đ ưở c a SS đi m c p cao đ i v i v trí đi m c p th p . ể ủ Gi aữ h s h n thua k và t ệ ố ơ quan h nh t đ nh . ệ ấ ị

m

m

1

TH

thap

=

=

=

k

2

e

%12

m

1 2

e

m

m

TH

TH

thap

2

m

p

- £ (cid:219) ‡ -

ủ ề ợ

2

ng h gi a hai đi m đ u là h p c a ể ươ ng v và đ dài c nh n i gi a hai đi m: • sai s v trí t ố ị sai s ph ươ ố ỗ ữ ộ ữ ể ạ ố ị

ij

=

+

M

ij

2 m s

s ij

ij

m a r

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) ł Ł

• => có th c tính đ chính xác đo góc và c nh c a ủ ạ ộ

36

t ng c p h ng l ấ ừ i ướ ể ướ ạ

c tính đ chính xác l

i to đ

Ướ

ướ

ạ ộ

ầ ử ướ ụ

• Nguyên lý: SSTP M c a m t ph n t ọ l ộ ộ ị m và tr ng s đ o c a i ph thu c ủ ố ả

m=

vào SSTP tr ng s đ n v ọ đó trong l ph n t ầ ử

1 P

ủ ố ơ i ướ M

ẩ ơ

c a l

i.

• Cho nên đ đ m b o tr m không l n h n chu n qui t ph i l a ch n m t trong hai bi n ớ ộ ệ ọ ị ầ ả ị ả ự

ủ ướ t b đo và ph

ng

ể ả đ nh , c n thi ế pháp :  Thay đ i P ,t c thay đ i  Thay đ i ổ m , t c thay đ i

ổ c u hình ế ị

ấ ổ thi

ươ

pháp đo . ườ

ượ ố c coi là d ki n c đ nh , ng ườ t k l ế ế ướ ố ị

37

ng ,khi thi ữ ệ ổ ấ

i qu c gia thì thi i thi ế ế ầ ố ả ể ạ ẩ ọ

• Thông th t b ế ị t k ch đo đ ỉ còn cách thay đ i c u hình đ đ t yêu c u v đ ề ộ chính xác thông qua tiêu chu n tr ng s đ o c a ủ i ướ l

Các ph

ng pháp đánh giá ĐCX l

i to đ

ươ

ướ

ạ ộ

=+

• Ph ố

,VL

=

+

+

ng pháp ch t ch ( ng d ng PP bình sai tham s ): ụ AX ẽ ứ – L p h PT s hi u ch nh: ỉ ặ ố ệ ươ ậ

;

v a

l a

d xa ij

i

i

d xa ij

j

ij

ij

=

d yb ij =

d yb ij +

+

+

+

- -

v

(

a

j d )

a

x

d )

y

l

;

b

v a

b

ij

ik

i

b ( ij

b ik

i

d xa ij

j

d yb ij

j

d xa ik

k

d yb ik

k

i

ij

ik

i

=

+

v a +

- - - - -

v

l

,

S

d xc ij

i

d yd ij

i

d xc ij

j

d yd ij

j

S

ij

ij

a

a

a

a

sin

cos

)0( ik

=

r

-=

r

=

r

-=

r

;"

;"

;"

"

a :vôùi

a

ij

b ij

ik

b ik

S

S

cos S

sin S

)0( ij )0( ij

)0( ij )0( ij

)0( ik

)0( ik )0( ik

- -

y

y

)

-=

a

-=

a

=

a

=

a

a

cos

sin

arctan

; d

;

; l a

c ij

)0( ij

ij

)0( ij

do ij

( 0 ij

do ij

ij

x

x

)0( i )0( i

)0( j )0( j

(

)

(

)

)

+

( a

=

a

b

=

- - - -

x

x

y

y

S

;

; l

l b

)0( ij

)0( ik

do i

S

)0( j

2)0( i

)0( j

2)0( i

do ij

i

ij

,

y

,

y

,

y

x ,

x ,

: toaï

sô ñoä

boä ñieåm

thöù

j, i,

k;

)0( x i

)0( i

)0( j

)0( j

)0( k

)0( k

a

,

;

S

: Chieàu

daøi

vaø phöông

sô vò

ij boä caïnh

)0( ij

)0( ij

b

,

S

: Chieàu

ño daøi

ij caïnh

vaø

ño goùc

. i taïi

do ij

do i

38

- - - - -

2 b

=

p

;1

p

;

b

i

m = S m

2 s

i

1

ố ả

) . Qm

;

b

b

x

y

x

y

ii

i

i

ii

– L p ma tr n tr ng s P, v i ậ ọ ớ T= .PAAN – Tính ma tr n h s PT chu n: ậ ẩ ệ ố ( - = = T 1 – Tính ma tr n tr ng s đ o: NQ PAA ọ ậ = = m mQm ; – Tính SSTP v trí đi m: ị

=

+

M

m

m

.

i

2 x

2 y

i

i

ng v => L p hàm

ươ

– Tính SSTP chi u dài c nh và ph ề ươ

ạ ng v t ị ươ

s c nh và ph ố ạ

+

-

;

ng ng: ứ = F a

i

j

j

ij

=

+

- -

,

F S

d yb ij d yd ij

i

d xa ij d xc ij

j

d yb ij d yd ij

j

ij

T

=

=

m

m

;

b

Fm b a

QF a

Tính SSTP c a hàm s

F a

d xa ij i d xc i ij 1 P F a

=

=

m

m

.

b

T Fm b S

QF S

F S

1 P F S

2

- -

ij

=

+

M

ij

2 m s

s ij

ij

m a r

– Tính SSTP v trí t ng h : ỗ – So sánh các sai s v i ch tiêu t ng c p h ng. N u nh ỏ ỉ

ế

h n thì l

i đ t yêu c u

ươ ố ớ ầ

ơ

ướ ạ

39

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) ł Ł

2 b

;

i

,0= m = p S m

2 s

i

• Ph ặ ề ẽ ứ

1

=

BP

TB

.

ệ ố

-

T

1

– Tính ma tr n h s PT chu n ậ – L p hàm s c nh và ph ố ạ =

=

ươ FP

BP

F

.

, N vôùi

ng ng ứ ị ươ T 1 NNN F

F

F

- - - -

1 P F ủ

=

=

m

m

m

.

; m

b

b

F a

F S

1 P F a

1 P F S

2

– Tính SSTP c a hàm s

ng pháp ch t ch ( ng d ng PP bình sai đi u ụ ươ +WBV ki n):ệ = – L p h PT đi u ki n: p ;1 ề ậ b – L p ma tr n tr ng s P, v i ớ ố ậ ậ N ẩ ng v t T 1 F – Tính tr ng s đ o c a hàm s : ố ố ả

ij

=

+

M

ij

2 m s

s ij

ij

m a r

=

M

+ 2 F mm

2 goc

– Tính SSTP v trí t – N u t n t

ươ i SS s li u g c thì: ố ệ

ng h : ỗ ố

ế ồ ạ

40

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) ł Ł

Các PP đánh giá ĐCX l

ướ

i to đ (t.t.) ạ ộ

• Ph – L

ng pháp g n đúng: i tam giác đo góc, đo c nh, giao h i (tham

ạ ộ

ươ ướ ả

kh o tài li u)

– L

=

+

mn .

;

m a

2 m a

2 b

n

0

2

i đ ướ ườ • Đ ng chuy n đ n, c nh đ u, du i th ng treo: ạ ườ ệ ng chuy n: ề ơ ề

2

=

=

+

s

t

;

L

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231)

m s S

1 n

m L L

+

+

(

n

n

)1

=

=

+

u

m

;

2 m a

2 b

L

0

m q L

2)(1 n 6

=

+

M

t

u

L

2 L

2 L

41

ł Ł

• Đ ng chuy n đ n, c nh đ u, du i th ng phù h p:

ườ

ơ

2 m a

ỗ )

k

0

=

+

;

m

m a

2 b

k

ề nk ( n

-+ 1 + 1

2

2

2

+

s

=

=

;

t

L

1 n

m L L

m s S

+

+

2 m a

(

n

n

)1

0

+

=

=

m

;

u

2 b

L

2)(1 n 6

m q L

2

=

+

M

t

u

L

2 L

2 L

• Đ ng chuy n đ n b t kỳ treo:

ườ

ơ

=

+

;

m a

2 m a

2 . mn b

n

0

2

n

n

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) ł Ł

+

M

2 cuoi

2 m S

2 D + n

,1

i

i

m r

b "

= 1

i

1

ườ

= • Đ ng chuy n đ n b t kỳ phù h p: ợ ơ ( nk

k

)

=

+

m

;

m a

2 m a

2 b

k

0

-+ 1 +

n

1

2

n

n

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:229) (cid:229) (cid:247) (cid:231) ł Ł

=

+

M

m

+

2 D n

,1

i

2 cuoi

2 S

i

m r

b "

1

= 1

i

42

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:229) (cid:229) (cid:247) (cid:231) ł Ł

2

=

M

ể ể

ế ế

• N u đi m đ u ĐC không có SS thì ầ • N u đi m đ u ĐC có SS M ầ

cuoiMM = + cuoi M

2 g

Mg thì

2=

M

f

S

cuoi

ng chuy n = 2

ườ

• Vì SS khép đ

• SS khép t

ươ

2

ng đ i đ ố ườ f = S

Mcuoi : ng chuy n: ề = cuoi ;

M n

n

1 T

S

S

i

i

= 1

i

= 1

i

ấ ẽ ằ ở

ế

ườ ữ

ể ế

ế

ị =

ể .

M yeu

• Đ ng chuy n phù h p thì đi m y u nh t s n m gi a tuy n. SSTP v trí đi m y u sau BS b ng: M 5,2

ể ế

• So sánh 1/T và Myeu so v i ch tiêu đ k t lu n đ ộ ớ

CX l

i TK

ướ

43

(cid:229) (cid:229)

c tính đ chính xác l

ng

Ướ

i đ ướ ườ

chuy nề • S d ng PP thay th tr ng s t ế ọ

ế

+

M

2 N

.2 iZ

2 N 1

2

+

+

ể = P ế i

ế ọ

ng đ ử ụ ố ươ ươ

M

M

2 i

C 2 M N

2 N 1

2

.2 iZ

– Tr ng s đi m nút = t ng tr ng s t

các h

ng:

ố ể

ố ừ

ướ

k

(cid:229)=

soá : kvôùi

nhaùnh

ñöôøng

chuyeàn;

P i

P N

j

soá

töøng

nhaùnh

2

M =

.

– SSTP v trí đi m nút:

jN

i P :i troïng C NP

j

– L p cho đ n khi giá tr SSTP c a các đi m nút ị

MNj

ế không đ i thì d ng. ổ

44

ng và nhích d n:ầ C P = i M 2 – Tính sai s t ng tuy n=> tr ng s tuy n : ế ố ừ iZ – N u ĐC n i 2 đi m nút thì SSTP v trí đi m cu i : ể ố ố C = = + 2 MM M – Tr ng s c a tuy n: ố ủ i M

c tính ĐCX l

ng chuy n

Ướ

i đ ướ ườ (t.t.)

đi m c p ng chuy n n i t ề ố ừ ể ấ ể ị ố ườ

+

M

cao đ n đi m nút • SSTP v trí đi m cu i đ ể ế

2 N 1

.2 iZ

Nj: = 2 MM i

ng chuy n n i gi a đi m ố ữ ề ể

+

+

M

M

ể ể ị ế

2 N

2 N

.2 Z

k

j

i

• SSTP v trí đi m cu i đ ố ườ Nj: nút Nk đ n đi m nút = 2 MM i

ng đ i và SSTP ụ ươ ố

2

f

cuoi

S

=

+

M

M

M

;

2 N

2 N

2 Z

n

n

j

k

i

1 T

S

S

S

• Áp d ng công th c tính SS khép t ng chuy n: v trí đi m y u c a đ ề ườ ị 2 = + ế = ứ ủ M n

i

i

i

= 1

i

= 1

i

=

M

.

yeu

= 1 i M i 5,2

45

(cid:229) (cid:229) (cid:229)

Quy trình thi

t k lu i to đ

ế ế ớ

ạ ộ

i thích yêu c u , m c đích , ý nghĩa c a vi c TK l

i. ướ

i. ii.

iii.

nhiên, kinh

ệ ự

ề ề

xã h i c a khu đo.

Gi ầ Thu th p và th ng kê các tài li u tr c đ a hi n có trên khu đo: ệ ố löôùi t a đ , cao đ và BĐĐH Thu th p và th ng kê các tài li u v đi u ki n t ố t ế

ậ ọ ậ ộ ủ

ng c p h ng l

ượ

ướ

i, sô đ ồ

v.

i v ế ướ ượ ấ

ng h p c th ).

ạ i phát tri n theo quy ph m. N u l ợ

ườ

t k l

vi.

ế ướ

ng đi m KC theo t ng c p h ng. (theo quy t c p ạ ụ ể i trên BĐĐH và đánh s hi u đi m theo quy ố

iv. Xác đ nh c s toán h c, soá l ơ ở phát tri n l i. ể ướ c tính s l ể Ướ ố ượ ph m n u l ể ế ướ ạ thì ph i tính theo t ng tr ả Thi ế ph m.ạ

i không đ m b o

ế ế

ế ướ ầ

i thi ướ ế ế ể ạ ự

t k . N u l t k đ đ t yêu c u. i. ướ i.

viii. ix.

vii. Đánh giá đ chính xác l ĐCX thì thay đ i thi Ướ T ch c thi công xây d ng l ổ

c tính giá thành xây d ng l ướ

46

Ch

ng 3: THI T K L

I CAO Đ

ươ

Ế ƯỚ

Các h th ng cao đ ệ ố ế ố

ệ ệ ệ

C u trúc l ấ ướ ộ

i cao đ qu c gia

ướ ẩ ủ

i th y chu n qu c gia ẩ

 Sai s Lý thuy t, Bi n pháp kh c ph c ụ  H cao đ chính (Orthometric Height)  H cao đ chu n (Normal Height ) ộ ẩ  H cao đ đ ng l c (Dynamic Height) ự ộ ộ i cao đ qu c gia ố  Nguyên t c xây d ng l ự ắ  Dung sai trong th y chu n chính xác ủ  N i dung thi t k l ế ế ướ ộ  Thi t k s b ế ế ơ ộ  Thi t k k thu t ế ế ỹ ậ  Các lo i m c th y chu n ủ ố ạ

47

Các h th ng cao đ

ệ ố

n

• Sai s lý thuy t trong đo cao hình h c ọ ế ố

=

h

(cid:236)

AB

1

h 1 i

i

(

)

=

h

h

h

AB

AB

1

AB

2

= 1 n

lt

(cid:229) (cid:239) (cid:239) - D (cid:222) (cid:237)

=

h

AB

2

h 2

i

= 1

i

(cid:239) (cid:229) (cid:239) (cid:238)

ệ • Bi n pháp kh c ph c: ph i xây d ng h th ng đ ộ ự

ụ ộ ườ

48

ắ ả cao không ph thu c vào đ ụ chu n, và đ cao ph i là duy nh t so v i đi m g c ố ệ ố ng đi tuy n thu ỷ ế ớ ể ẩ ấ ả ộ

NGUYÊN LÝ XÂY D NG Ự H TH NG Đ CAO

c xác đ nh không ph thu c vào

ượ

– Đ cao các đi m đ ế

ả – Đ cao c n ph i xác đ nh t

ị ẩ các d li u đo trên b m t

đu ng đi cu tuy n thu chu n. ả

ộ ờ ộ

ề ặ

ữ ệ

ỷ ị

Trái đ t.ấ

– Các s hi u ch nh khi đo chênh cao c n ph i nh sao cho

ố ệ ể ỏ

ầ i đ cao c p th p ướ ộ

có th b qua khi x lý các m ng l h n.ơ

– Vi c l a ch n h đ cao ph i tho đi u ki n ti n l

ệ ộ

ệ ự

i và d ễ

ả ề ặ

c bi n trung bình.

n

ệ ợ ả ầ z ( ho c đ cao geoid) dàng khi xác đ nh thành ph n ộ ị – Đ cao các đi m ph i là c đ nh khi so sánh v i m t m t ộ ố ị ể ướ

c bi n n ể

ộ ướ

49

• Đi u ki n: ề ệ

Chênh l ch th năng, cao đ đ ng l

ïc

ộ ộ

ế

ư

ế

ể -=

-=

=

• Chênh l ch th năng gi a hai đi m OM C

gdh

dW

ữ WW O

M

M

OM

OM

ượ

M

c g i là giá tr th năng gi a hai đi m O và M. c xác đ nh = =

+

g

+=

- (cid:242) (cid:242)

ữ ị gdh

ự H

dh

dh

g

)

d Hh

dyn

dyn

đ ọ • Cao ñoä đ ng l c đ =

ế ượ C g

1 g

1 g

OM

g

g

- (cid:242) (cid:242) (cid:242)

0

)

0

45

=

dh

hdh

H

d :vôùi

dyn

OM B ( g

0

0

( OM g 2 g R

OM

OM

45

b

2

h M

- - (cid:242) (cid:242)

-=

45 cos 2 ố ị

2 hB M R i m i đi m trên m t m t đ ng ạ

ặ ẳ

Tính ch t: Cao đ đ ng l c là c đ nh t ộ ộ

ấ th xác đ nh

ế

50

-

Cao đ chính và g n đúng

ộ ầ

ch nh các nh h

ng cu tr

ả ườ

ưở

– Đ nh nghĩa:Cao đ g n đúng là cao đ không hi u ệ ng tr ng l c Trái đ t ấ ự g

dh

 Cao đ g n đúng: ộ ầ

U

M

=

=

=

H

appr

.

UU O g

g

OM g

m

m

m

V i ớ g

ị ọ

ế

m t Geoid

ừ ặ

M : gía tr tr ng l c chu n trung bình trên tuy n CM  Cao đ chính ộ ị ế

- Đ nh nghĩa: Cao đ chính là cao đ tính t ộ đ n đi m xét n m trên b m t Trái đ t ấ gdh

(cid:242) D -

Ort

=

=

H

M

M

M

ề ặ WW O M g

OM g

m

m

- V i ớ gM

ị ọ

ế

m : giá tr tr ng th c trung bình trên tuy n CM

51

(cid:242) -

– Tính ch t: ấ

ộ ế ỷ

ụ ể ẩ ầ gm xác

ụ ấ ị

+

H

N

M

M

g M

ộ – Cao đ Tr c đ a đ ượ ộ ắ = • Không ph thu c vào tuy n thu chu n • Không th tính chính xác vì thành ph n đ nh ph thu c vào c u trúc Trái đ t ấ c tính theo công th c: H

gdh

WW O M

g

OM =

g

Cao đ chu n ộ  C s lý thuy t: ơ ở ế - WO - WM = UO - UM2 = - (cid:242)

dH

UU O

M

2

MM O

2

g

g

=

g

=

g

gdh

dH

H

Suy

- (cid:242)

m

ra OM

MM O

2

52

(cid:242) (cid:242)

m t Quasigeoid

ừ ặ

 Đ nh nghĩa: Cao đ chu n là cao đ tính t ộ đ n đi m xét n m trên b m t Trái đ t ấ

ẩ ề ặ

ị ế

 Coâng thöùc

gdh

=

=

H

g M

WW O M g

OM g

M m

M m

V i: ớ g Mm: Giá tr trung bình tr ng l c chu n trên tuy n CM2 ọ

ế

g

ẩ g

(cid:242) -

2

2

g

=

g

+

b

b

+

1(

sin

B

sin

B )2

M m

e

1

n

H 2

M

z

c tính theo công th c: ượ = z M H ạ

g + M i đi m M ể

ị ườ

 Cao đ Tr c đ a đ ộ ắ H ng đ cao t ộ  Cao đ Vignal: (dùng cho B c M )

M: D th ộ

gdh

¶ - ¶

=

=

H

V M

g

g

(cid:242) -

WW O M ,0 1543

H

OM 0001543

,0

H

M 0

M

M 0

M

53

- -

Công th c tính đ cao chu n: (dùng trong th c t ) ự ế g

+

+

=

g

(

g

)

dh

dh

)

dh

H

g (

M 0

g M

0

g

g

1 M m

+

g

- - (cid:242) (cid:242) (cid:242)

OM = H

H

)

dh

g

g M

appr

.

g

1 M m 1 M m

( OM

g 2

g

- (cid:242)

2

V i ớ

+

+

g

=

g

H

H

0

2

¶ ¶

n phaàn

theå

boû qua.

:ñoù Khi

=

¶ ¶

1 n 2 baäc hai coù 0003086 H

Thaønh g g ,0

0

1

 Công th c tính chênh cao gi a 2 đi m AM: +

ứ =

-

ữ g )

dh

H

H

H

H

g

M appr

A appr

g M

g A

g

AMm

+

g

g

+

g

- - - (cid:242)

h

g (

)

dh

g (

)

H

g

)

dh .

=

0

M 0

0

M 0

g A

g

g

g

1 M m

( AM

1 M m g

- - - - D (cid:229) (cid:242) (cid:242)

g

g

M m

M m

=

1 M m =

H

H

.g

AM H

M

g M

g M

g M

g

M m

H  Chênh l ch gi a cao đ chính và cao đ chu n: ộ

g

- - - D

ng tr ng l c ọ

i nh ng n i d th g

- D

g MH ầ

Chênh l ch max < 2m t ơ ị ườ ạ g MH max (500 mgal). H u h t có giá tr vài cm. ị ế

54

- D

C u trúc l

ướ

i cao đ qu c gia

ướ

ả ả ế

i cao đ qu c gia: ứ ủ ớ ộ mmL

h

ắ ộ ấ v trái đ t: ỏ

( (

50

h

£

Nguyên t c xây d ng l B o đ m đ chính xác nghiên c u bi n đ ng c a l p ) m cao ) m thap

20

mmL

h

) m thap

£

mmL ( B o đ m đ chính xác đo v b n đ : B o đ m đ chính xác thi công các công trình xây

ẽ ả ộ ồ

II

III

IV

mmL4

10

mmL2 1000km

500km

ộ ộ

mmL 150km 100

mmL 20 75km 50

ế

1.0mm 0.15

i h n SS khép gi ớ ạ Đ dài tuy n đ n ơ ế Đ dài tuy n gi a 2 đi m nút ữ ế Sai s ng u nhiên /1km tuy n ế ố ẫ Sai s h th ng /1km tuy n ố ệ ố i Th i gian đo l ạ Công tác tr c đ a b sung ắ ị ổ

55

0.5mm 0.05 25 năm Tr nglọ c

ả ả ả ả d ng ự C u trúc l ấ ướ Ch tiêu k thu t ậ ỉ i cao đ nhà n ộ c ướ I

THI T K L

I CAO Đ

Ế ƯỚ

c TK trên b n đ t l

1: 1000000 ho c 1:

ượ

ồ ỉ ệ

· Tuy n T/C h ng I và II đ

ế 500000.

ế

l

ả c TK trên b n đ t

ọ 1: 200000 ho c

ế

ượ

Ngoài ra, đ i v i tuy n h ng I còn ph i th hi n các đi m tr ng l c ạ · Tuy n T/C h ng III và IV đ ặ

ể ệ ả

ố ớ ạ

ồ ỷ ệ

t k .

ả ế ủ t k : ế ế

nhiên, kinh t

ệ ự

ề ề

ế

ng án .

i

ủ ừ

ươ

ng án

iii. iv.

ng công vi c c a t ng ph t k ế ế ự

ướ , kh i l ố ượ i thi ướ ệ

ươ

N i dung b n thuy t minh c a thi i. ế ế ii.

1:100000 ộ M c đích c a thi ụ Thu th p và th ng kê các tài li u tr c đ a hi n có trên khu đo: cao ố ậ đ và BĐĐH Thu th p và th ng kê các tài li u v đi u ki n t ố ậ h i c a khu đo. ộ ủ ng án l Các ph ươ Đánh giá đ chính xác l ộ D ki n t ch c th c hi n và d toán chi phí và ch n ph ự ế ổ i u . t ố ư

56

M T S LO I M C THU CHU N

Ộ Ố

Ạ Ố

ố ắ

M c g n vào đá, bê tông

M c c b n ố ơ ả

57

M c t m th i ờ ố ạ

Ch

ng 4:

Ph

ng pháp đo dài đi n quang

ươ

ươ

ng pháp đo dài đi n quang:

ươ ng pháp đo xung ng pháp đo phase ng pháp đo t n s ố ng pháp giao thoa

ậ ố

ế

• X lý k t qu đo dài đi n quang

• Đ nh nghĩa mét ị • Các ph – Ph ươ – Ph ươ – Ph ươ – Ph ươ ng c a khí quy n đ n v n t c lan nh h ưở ể Ả và sóng ánh sáng truy n c a sóng đi n t ệ ừ ủ ề ệ

ế

58

Đ nh nghĩa MÉT

• MÉT là đ dài c a đo n th ng b ng 1/40000000 vòng ạ ẳ ộ

ằ ủ kinh tuy n qua Paris. (10-12-1799 ) ế

l c a Cadium • 1 MÉT G C QU C T = 1553164,13 Ố Ố Ế ủ

l

(1915)

Ế Ố Ố

• 1 MÉT G C QU C T =1650763,73 c a Cripton 86 c t b c x c a các nguyên ượ ừ ứ 5 5d 2 10p • V n t c c b n c a sóng ánh sáng trong chân không ố

59

– ữ ủ c xác đ nh là c =299792548 1,2 m/ s đ ủ ñoû trong chân không, nh n đ ạ ủ chuy n đ ng gi a m c và . (1960) t ộ ứ ử ơ ả ậ ị ượ

Các ph

ng pháp đo dài đi n quang

ươ

ph

ươ

ủ j

=

+

ng trình dao đ ng c a sóng: ộ p 2 cos( ),

tA )(

ts )(

t f

ft

0

-

p 2 r=t v

t

p f2

1. 2. 3. 4. c dùng trong h th ng VLBI ệ ố ượ

ề ạ ớ ị

ệ ố ả ằ ệ ố ề

60

Đo th i gian (đo xung): Đo phase Đo t n s ố f, ầ Đo biên đ A: đ ộ (Very Long Baseline Interferrometry – h th ng giao thoa xác đ nh chi u dài c a c nh có kho ng l n) ủ ho c các h th ng ki m đ nh chi u dài b ng ị ể ph ng pháp giao thoa. ặ ươ

Các ph

ng pháp đo dài đi n quang

• Nguyên lý:

D =

;

ươ vt 2

• Phö ng pháp đo xung

ơ

– Nguyên lý: D a trên th i gian lan truy n xung (th ờ

ng là các xung ườ ạ ế

d i ở ả t n sóng Radio và sóng ánh sáng) töø maùy phát đ n b ph n x và tr ở ầ l ạ

i máy thu. S đ nguyên lý: ơ ồ

Xung c sơ ở

B phát xu

ng

B đo th i gi

an

B tộ hu

Xung ph n xả

ng 10ns

– Đ chính xác: ph thu c vào b đo th i gian, th ộ

ườ

ộ – Ph m vi ng d ng: trong tr c đ a v tinh, altimetry, radioaltimetry ị

1,5 m

61

(cid:219)

• Ph

ng pháp đo t n s

ươ

ơ ở ứ

ộ ầ

ả ầ

máy phát đ n thi

– Nguyên lý: Vi c đo kho ng cách d a trên c s ng d ng cácù dao đ ng ự cu t n s sóng đi u bi n t n s (FM)theo thôøi gian và s suy gi m t n s t ố ừ

ả ố ế ầ t b ph n x và ng ế ị

c l i. ượ ạ

ế – Sô ñoà caáu t o:ạ

Đ u ầ phaùt

B pha

ùt

B ph n ộ xaï

B tộ hu

B đ m ộ ế t n sầ oá

s

=

D

,

– Công th c tính:

D

fv pF

F

ớ f – chênh l ch t n s gi a sóng phát và sóng ph n x , ñaïi löôïng c n đo;

ế ố ữ

ế

• V i: F-t n s sóng đ u bi n ố • ệ • ị ố ự •

ế

ế

D ầ D F - tr s c c đ i c a sóng đi u bi n FM; ạ ủ p – h s lo i đi u bi n; p=4 khi đ u bi n tam giác và hình sin; p=2 khi đi u ề bi n hình răng c a

ệ ố ạ ư

=

i đa đo đ

ượ

D c tính theo công th c ứ

ế – Ñoä chính xác: ớ ạ

max

v 4 F

=

Gi ủ • Sai s h ng s : ố ố ằ d D

D

i h n c a phép đo t n s : Khoaûng cách t ầ v Fp

62

D

2

2

Sai s đo kho ng cách: ả ố

m

m

f

d

2 =(cid:247)

2 +(cid:247)

2 +(cid:247)

+(cid:247)

m D D

m F F

F F

f

m v v

d

ế ị

t b đo cao g n trên máy bay, moät vài h ệ

ứ th ngđ nh v radio,

– Ph m vi ng d ng:caùc thi ạ ố ị ng pháp đo phase:

• Ph

ươ

– Nguyên lý: Vi c đo kho ng cách d a trên vi c xác đ nh đ l ch phase

(cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) D D (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:231) (cid:231) (cid:231) (cid:231) D D ł Ł ł Ł ł Ł ł Ł ł Ł

ộ ệ máy phát và th i đi m thu

ệ gi a th i đi m phát sóng t ừ ể

– S đ c u t o:

ệ (hieäu phase) D ữ sóng ph n x . (soùng ñieàu hoà hình sin) ạ ơ ồ ấ ạ

Đ u pha

ùt

B ph n x

B đo pha

se

Đ u tầ hu

D

– Công th c tính: T ừ ứ

j

=

=

p 2

ft

p 22 t

D v

63

j

=

D

;

.

– Suy ra:

=

j p 2 D+

j

v 2 f p 2

N

,

vaø

j

<

D<

j

<

j

0(

)

N vôùi

soá -

nguyeân;

- phaàn

p 2

p 2

dö l

D

=

+

+

=(cid:247)

D

.

N

.

N

:ñoù Khi

.

D D (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:231)

j p 2

j p 2

2

l

ł Ł ł Ł

)

)

=

D+

=

D+

=

D

( .

N

N

( .

N

N

N

.

vôùi

v 2 f v 2 f

2

j p 2

– S đ c u t o:

ơ ồ ấ ạ

D D

ươ ươ

ng pháp đo phase: ng pháp t n s ng n (đi u ch nh t n s đi u bi n) ề

ố ề

ế

ầ 2>…>fm.

ế ợ

ổ ế

ườ

– Các ph • Ph • Nguyên lý: bi n đ i m t n s sao cho f1>f • Xét tr

l

l

ầ ng h p bi n đ i hai t n s f1, f ổ ) (

)

(

D+

=

2 khi đó: =

D+

D

N

N

D

N

N

vaø

1

1

2

2

2 2

1 2

64

= 0, ?/2, ? … đ cho ?

N = {0,1/4,1/2...} và ghi

ế

f1, f2 đ ượ ề nh n tr s N1, ị ố ậ

f 1

=

c đi u bi n sao cho ? 2=N1-N2. Khi đó: N

N

1

2,1

f

f 1

2

f1 đ

c đi u bi n sao cho ?

N =0, ta có:

ượ

ế

N

=

=

-

f

f

f

, vôí

D 1

1

2

v f

2,1 2 t b đo kho ng cách theo ph

ng pháp này ch có th thay đ i các t n

ươ

• M i thi ỗ ố ề

ế ị ế

ả v

=

s đi u bi n trong 1 kho ng ? D

f (d i t n) ả ầ nh t đ nh. ấ ị = N 1 khi

min

2,1

- D D

2

f

D

ế ợ ầ

ố ị

• Ph ươ • Nguyên lý: T

ng t

if ng pháp k t h p t n s (c đ nh m t vài t n s ) ố ố ươ

ộ ố

ươ

ng pháp t n s ng n nh ng thay vì tìm tr c ti p ư

ế

l

=

(

D+

nh ph ư Ni thì ta tìm N1,2 khi ñó: D

N

N

)

2,1

N 1

2

2,1 2

v

=

=

.

l vôùi

2,1

ll 21 l

l

D -

f

1

2

2

f 1

• Trong ph

ế

ươ ạ

ng pháp này, n u các t n s fi (I=1..m) không đ i và chùm sóng, các giá tr sao cho th a đi u ề

ố ặ ố ị

D+

=

- -

(10

N

)

N

2,1

3,1

chaúng h n chùm 5 t n s , ñöôùc đ t c đ nh ki n:ệ

(*)

D+

=

D -

(10

N

)

N

3,1

4,1

D+

=

D -

(10

N

)

N

n 3,1 n 4,1 n 5,1

n 2,1 n 3,1 n 4,1

4,1

5,1

65

D -

=

D=

N

N

)5..1

i

1

,1

iN ( i

ẽ ạ ộ

ố ế ợ f1,f2), (f1,f3), (f1,f4)…Vì v y ph ố

các m c đ n v ứ ị ơ ở ng pháp ươ ậ ố Neáu caùc c p t n s này th a ỏ ặ ầ

l

=

=

c theo công th c: )

D

(

V i thì vi c xác đ nh D s đ t đ chính xác tùy ý khi dùng các c p t n s k t h p ( ặ ầ ng pháp k t h p t n s . này cp1 tên là ph ế ợ ầ ươ đi u ki n (*) thì D s xác đ nh đ ượ ẽ D+ N 1

N 1

1 2 l

l

2

=

D+

=

D+

=

10

(

N

10

)

(

N

)

n 5,1

5,1

n 5,1

5,1

1 2 l

1 2 l

3

4

=

D+

=

D+

10

(

N

10

)

(

N

)

n 3,1

3,1

n 2,1

2,1

1 2

1 2

2

2

=

=

+

=

D - D

l

10

N

D+ 10

N

10

10

N

4/1

1

n 5,1

5,1

ế

ố ị

3

3

4

4

D • N u c đ nh f1 sao cho thì: =

=

+

=

1 +

D

10

10

N

10

10

N

n 4,1

4,1

n 3,1

3,1

5

5

=

+

D D

10

10

N

.

n 2,1

2,1

D

ủ ủ

ng pháp đo Phase: ng pháp đo Phase (công th c 2), theo lý thuy t sai s , ứ

ế

2

2

• Đ chính xác c a ph • Töø công th c c a ph ta có:

m

f

2 =(cid:247)

2 +(cid:247)

2 +(cid:247)

2 m j

+(cid:247)

(cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:231) (cid:231) (cid:231) (cid:231) ł Ł ł Ł ł Ł ł Ł

ươ ươ m D D

m c c

m n n

f

l p 4

D

66

ł Ł

ng pháp này th

ng đ

c dùng đ đo kho ng cách ng n và có

ươ

ượ

• Ph ộ

ừơ đ chính xác cao nh t. ấ

• Nguyeân lyù: d a trên vi c quan sát hi n t

ng giao thoa cu hai

ệ ượ

(hoaëc nhi u h n )chùm ánh sáng, ñ tính ra kho ng cách.

ự ơ

67

Ph ng pháp giao thoa ươ

V n t c sóng đi n t

ậ ố

ệ ừ

trong không khí

• V n t c sóng đi n t ậ ố

v =

c n

trong không khí ph thu c vào , nhi

6

(

=

N

- - t đ , áp su t, đ m không khí, b ướ ộ ẩ ) 6 n ;101

,0

n

045

,17

N

N

(

)

;

l

l

0

n P T

T 0 P 0

(cid:246) (cid:230) - - (cid:247) (cid:231) ệ ừ ấ h s khúc x ệ ố ạ < v c ; = ệ ộ lept ,( , , ) (cid:222)> 1 ł Ł

ộ ụ c sóng: += n = N 1 10. f 1857 e • Vì l 2 T • H s khúc x ánh sáng: (theo Barrell-Sears) ệ ố ạ

,0

=

N

(

N

)

,17

045

;

G

0

G

ơ

1857 l 2

P T

e T

T 0 P 0

(

0

ĐK chu n:

(

(cid:246) (cid:230) - - (cid:247) (cid:231) ł Ł

ạ ở ;

N

l

0

(

)

+

.

N

+= A

0

G

B 2

CB + l l 2 4 C 5 3 l l 4

m m

l : tính b ng ằ

68

đ i v i sóng đ n (d i sóng ánh sáng): ố ớ ) ( ) ,l N GN đ i v i chùm sóng ánh sáng ố ớ : h s khúc x ệ ố ) += A

H sệ ố T0 =288,16 K (t=150 C)

P0 =760mmHg T0 =273,16 K (t=00 C) P0 =760mmHg

A 272,613 287,583

B 1,5294 1,6134

+

+

= aN

b

c

C 0,01367 0,01442

P T

e T

e ,2T

Theo Frum-Essen

Caùc heä soá

a

P, e theo mmHg 103,49

P, e theo at 77,64

P, e theo mmHg 103,46

P, e theo at 77,60

b

-17,23

-12,92

-7,50

-5,62

c

4,96.105

3,72.105

4,99105

3,7510 5

69

Đ i v i sóng radio: ố ớ

Đ cong đ

ườ

3

=

ng truy n sóng ề Dr ,

D r 24 2 ụ ả

D

ộ ạ

D Dr , m

D Dr , m

Khoaûng caùch , D km

Soùng radio

Soùng radio

50

Soùng aùnh saùng 0.002

0.008

Khoaû ng caùch , D km 300

Soùng aùnh saùng -

1.80

100

0.017

0.07

400

-

4.27

200

-

0.53

70

• Đ cong này ph thuôc vào lo i sóng và kho ng cách truy n. Đ i v i sóng radio ố ớ thì r =25000 km Sóng ánh sáng r =50000 km

Ch

NG

ng 5: D NG C VÀ PH ƯƠ ươ PHÁP ĐO GÓC CHÍNH XÁC

ụ ụ

• D ng c đo góc chính xác: Máy kinh vĩ chính xác có mb

£ 2”. ấ ạ Ố

ọ ố

£ • C u t o máy kinh vĩ chính x‡ 30), bàn xác: ng kính (V đ ngang, bàn đ đ ng, h ộ ệ ộ ứ th ng đ c s (micrometer), ố h th ng cân b ng ( ng thu ỷ ằ ệ ố dài v i ớ t 10”/2mm.

ệ ố ế

ộ ằ

• Có h th ng chi u sáng bàn đ b ng bóng đèn cho phép đo góc vào ban đêm

• Có h th ng bù tr bàn đ ộ ệ ố ừ

71

đ ng.ứ

Quy t c đ c s ắ

ể ọ

• Đ đ c s vành đ ngang ho c đ ng c a ộ

ứ t ph i: ả ế ủ ạ ỏ ờ ự

ố ồ ộ

ầ ọ

ử ạ

ộ ầ đ c s “giây l n 2”. ầ

ặ máy Theodolite chính xác, c n thi i. Vi ch nh micrometer đ ch p hai v ch c a hai ậ ể ỉ đ u đ ng kính vành đ . D a vào con tr vành ầ ự ộ ườ đ đ đ c s “đ ” và “phút”, đ ng th i d a vào ộ ể ọ con tr micrometer đ c s “giây l n 1”. ố ỏ ii. Phá v tr ng thái i., ch p v ch m t l n N a, ậ ỡ ạ ố ọ ấ ổ l n 2 “đ đ ầ

72

iii. L y t ng c a “đ “,“phút”“, “giây l n 1 “ và “giây c s đ c cu i cùng ủ ể ượ ộ ố ọ ố

Các ngu n sai s trong đo góc chính xác

. Ng

. Thông th

Sai s c a b micrometer: ộ • ố ậ ố ủ ố

ể ườ

ạ là sai s đo góc n y sinh do ch p v ch hình nh ậ ả i ta ki m nghi m sai s ch p ệ ườ ng sai s này r t nh ỏ

ng có tính ng u nhiên.

ng pháp ưở là sai s đ c s micrometer trong hai tr

ườ

ố ọ

ườ

th

tr đo kép ẫ ố c không gi ng nhau. ố ộ ầ ộ ư ế (xoay thu n ho c ngh ch). ậ ọ

ưở i k t qu đo góc. Khi ki m nghi m, n u sai s l n

ộ và nh h ả ế

ệ ố

ớ ế

ể ệ

ề Đ h n ch nh h

ố ế ả

ưở

thay đ i s đ c xu t phát

ể ạ ổ ố ọ ả

ủ ủ ố ầ

i. Sai s ch p v ch hai n a vành đ không chính xác ộ v ch b ng ph ươ ạ ằ i 0.3”) và nh h (d ả ướ ii. Sai s r (Jeu) ng h p ố ơ quay thu n và quay ng Đ kh c ph c sai s này ậ ượ ố ụ ắ ể i ta th ng xoay c dùng núm ng qui đ nh trong m t l n đo ch đ ị ườ ỉ ượ micrometer theo m t t ị (còn g i là REN) là sai s đo góc n y iii. Sai s đ dài micrometer ố ộ sinh do đ dài c a chu vi vành giây micrometer không đ ng nh t v i đ ủ ấ ớ ộ ộ ng có tính dài trung bình c a 1/2 kho ng chia trên vành đ ủ h th ng t ố ớ (trên 0.5”) ể ả ư ề ưở đ hi u ch nh. ng thì đ a v x iv. Sai s v ch kh c micrometer là sai s đo góc n y sinh do kh c ắ ố ạ v ch trên vành giây không đ u. ng c a sai s này, ạ c a micrometer i ta dùng bi n pháp ng ườ gi a các l n đo khác nhau kho ng (trong đó m là s l n đo trên m t ữ ộ 73 góc).

Các ngu n sai s trong đo góc chính xác

ệ ụ

ồ ể

ẳ ữ ậ

ụ ủ ủ

ủ ố

ố ụ

Sai s h tr c b ng m: ộ

ắ H tr c b ng m bao g m tr c ố ệ ụ ng m (đ ng th ng n i quang tâm kính v t và giao đi m c a ậ ườ ắ màng dây ch th p), tr c quay c a ng kính và tr c quay c a b ng m.

ắ i. Sai s tr c ng m ố ụ

ủ ố

ắ là sai s đo góc n y sinh do tr c ng m ụ ả . Sai s này có th ể hai v trí (thu n và

ii. Sai s tr c quay c a ng kính

không vuông góc v i tr c quay c a ng kính ớ ụ lo i tr b ng ph ng pháp đo góc theo ươ ừ ằ đ o) ả c a ng kính. ủ ố ố ụ

ủ ố

ố ớ ụ ủ ố ố

ị ủ

ố ụ

ụ ưở

ớ ắ ử ụ

là sai s đo góc n y sinh do tr c quay ng kính không vuông góc v i tr c quay c a b ộ hai v trí c a ng kính (thu n ng mắ . B ng bi n pháp s d ng ử ụ ệ ng c a sai s này. và đ o)ả có th lo i tr nh h ưở ể ạ ừ ả ắ là sai s đo góc n y sinh do iii. Sai s tr c quay c a b ng m: ố ủ ọ A nh ỷ ng dây d i. tr c quay c a b ng m không trùng v i ph ươ ắ ộ h ng c a sai s tr c quay b ng m có tính h th ng và ố ố ụ ệ ộ không thể lo i b b ng bi n pháp s d ng hai v trí c a ng ủ ố ạ ỏ ằ kính.

74

Các ngu n sai s trong đo góc chính xác

ế ế

ị ạ

m i v trí.

ề ở ọ ị

Theo yêu c u thi ộ ố

3. Sai s vành đ ngang: ả ả ồ

s hai đ u đ ố

ụ ả ườ

ii.Sai s v ch kh c c a vành đ ngang

là sai s công ngh ch ế

ố ắ

ủ ộ

ồ ng c a lo i sai s này b ng bi n pháp

ố ạ

ưở

ộ t o v ch kh c vành đ bao g m sai s chu kỳ ng n và chu kỳ dài. ắ ạ Có th gi m thi u nh h ủ thay đ i s đ c xu t phát.

t k , tâm c a vành đ ngang ph i trùng v i tâm quay c a máy và giá tr v ch kh c c a ớ vành đ ph i đ ng đ u ộ i. Sai s l ch tâm c a b ng m và vành đ ngang: ố ệ ộ ng c a hai sai s này b ng bi n pháp đ c Có th kh c ph c nh h ưở ắ ng kính c a vành đ . ủ ầ ắ ố ạ ạ ể ả ổ ố ọ

ể ả ấ

d

+

t

= 180 m

75

Các y u t

ế ố ả

nh hu ng đ chính xác đo ộ

ở góc ạ

i 30km.

ố t là chu i đông tây) c n có m t

ng v Laplace.

ươ

· C nh tam giác không nên đi g n m t ao h , sông ngòi, bãi

n núi, vách t

ng.

ng c a khúc x ngang: ưở ướ ộ i tam giác (đ c bi ỗ ướ ị

ườ

· Chia 1/2 s l n đo vào bu i ngày và 1/2 vào s l n đo vào ổ

ố ầ

ố ầ

i. nh h ủ · Gi m đ dài c nh tam giác xu ng d ạ ả · Trong l s ph ố ạ cát, s ườ

ng c a đ i l u không khí: ưở ố ư

bu i đêm. ổ ii. nh h ủ Ả Nâng t m ng m lên cao, cách xa m t đ t. ầ ặ ấ Đo ở

bu i ngày ch đo góc ngang 1-2 gi ờ ữ bu i chi u. Bu i đêm có th kéo dài t ừ

gi a bu i ổ 1 gi ờ

ổ ổ

ổ ể c m t tr i m c

ắ 2 bu i: ổ ở sáng và 1-2 gi ờ sau m t tr i l n đ n 1 gi ặ ờ ặ

ề tr ờ ướ

ế

ặ ờ

76

Các y u t

nh hu ng

ế ố ả

ưở

ử ầ

ộ ắ

ủ ụ ợ ữ ờ

ắ ế ồ

ớ ế ị

ờ ế

ử ụ ư ươ

t b đo

ế ị

ưở

ng, đèn chi u sáng. ế ng c a thi ủ ố ả

ắ . Đ kh c ph c nh h

ộ ụ ả

ưở

ộ ắ ườ

ả ấ ủ

ử ụ ỗ

ướ

đ chính xác đo góc ộ ng c a chi u sáng: iii. nh h ế Ả G n ng kính ph tr (ki m tra góc xo n) và thay đ i chi u ề ắ ắ ố quay c a b ng m gi a hai N a l n đo. Che dù, làm l u b t ạ cho máy, s p s p th i gian đo đ i x ng v i th i đi m trung ố ứ bình.S d ng b ng m vi sai và dùng thi t b chi u sáng nhân ắ t o nh g ạ iv. nh h Ả ọ là sai s n y sinh do tác đ ng c a b ng m lên Sai s kéo theo vành đ : ố ng vành đ thông qua l c ma sát (khi quay) ể ự ng s d ng bi n c a sai s kéo theo vành đ , trong s n xu t th ệ ấ ủ pháp duy trì h ng quay th ng nh t c a b ng m trong m i N a l n ử ầ ắ ộ đo.

là sai s n y sinh do c cân không n đ nh ố

ủ ố

ii.Sai s Jue c a c cân: ụ

ướ

ố ắ ấ ủ

. Đ ể ị ng quay th ng ố c m t vài ộ

ướ

ố ả kh c ph c sai s này không nh ng ph i duy trì h ữ nh t c a b máy trong m i N a l n đo và c n ph i quay tr ỗ ử ầ l n d l y “tr n” ể ấ ầ ắ

ủ ố

ớ ủ

iii.Sai s xo n c a b ng m ự

các m c tiêu trong m i N a l n đo.

ỗ ử ầ

ắ : là sai s n y sinh do tính ì c a “ ng kính” khi ố ả tác đ ng l c quay c vi đ ng c a ng và b ng m khi ng m chu n ộ ủ ố

77

Quy trình t ng quát c a các PP đo góc

i.

ộ ướ

ng đo đ kh c ph c sai ắ

ii.

ủ ắ

ướ

iii.

ố ủ ố ụ ụ ụ

ủ ử ầ

ể ắ ế

Dùng hai v trí ng kính đ c s trên m t h s do tr c ng m và tr c quay c a ng kính. ụ ố Xác đ nh góc nghiêng c a tr c quay ng kính khi góc đ ng c a ủ ố >10 đ kh c ph c sai s do tr c quay c a b ng m. ng ng m V h ắ ắ Thay đ i tr t t ng m các m c tiêu gi a hai N a l n đo đ gi m ể ả ữ ậ ự ổ thi u sai s do chi u sáng và hun nóng không đêù trên c t tiêu và ố thi

ể ế ị

t b đo. ề

ấ ủ ể ả

ẩ ủ

ố ỗ ử ầ ủ ố

v.

ướ

ắ ẩ

iv. Duy trì chi u quay th ng nh t c a b ng m khi ng m chu n các m c ụ tiêu trong m i N a l n đo đ gi m thi u sai s kéo theo c a vành đ ộ và sai s Jue c a c cân. ố ng quay c a các núm vi đ ng c a b ng m và núm vi Duy trì h ủ ộ đ ng ng kính theo m t chi u nh t đ nh khi ng m chu n m c tiêu đ ể ấ ị ộ gi m sai s xo n c a b ng m và ng kính. ố

ộ ả

ề ắ

78

• ướ ủ

s ng đâù c a m i l n đo m t tr s ộ ị ố ỗ ầ đ gi m thiê sai s kh c v ch c a vành đ và ộ ủ ắ ể ạ ố

Quy trình t ng quát c a các PP đo góc ổ Thay đ i s đ c h ổ ố ọ ủ ả ượ

d

++

dt

micrometer, s đ c xác đ nh b i bi u th c: ở ứ ể

ị = 180 m

ố ầ

ị ắ ạ ả ấ ủ ộ ỏ

• ổ

ị ộ ự ủ ố ừ ự ế ể ạ ộ ụ ủ ố ộ

• ổ

ố ư ợ ố ả ạ

79

trong đó: m là s l n đo trên m t góc. t là giá tr kho ng chia nh nh t c a v ch kh c vành đ .ộ d là giá tr đ dài c a chu vi vành Micrometer. Duy trì tiêu c c a ng kính không thay đ i trong m t l n đo đ lo i tr sai s do s bi n đ ng c a tr c ầ ng m.ắ Ch n th i gian h p lý trong các bu i ngày và đêm đ ờ ể ọ gi m thi u sai s do khúc x ánh sáng và đ i l u ể không khí.

ng 6

: D NG C VÀ PH

ươ

ƯƠ

NG Ch PHÁP ĐO CHÊNH CAO CHÍNH XÁC

• D ng c đo cao chính xác: Máy thu chu n, mia

ụ invar;

ướ

ươ ươ nh h

ợ ng c a SS ng u nhiên và h th ng đ n

ng pháp đo cao h ng I, II; ng pháp đo cao I, II vu t ch ưở

ng ng i v t; ạ ậ ế ệ ố

ẫ ổ ề

c đo cao h ng I, II;

• Các ngu n sai s trong đo cao chính xác; • Ph • Ph • Ả đo cao chính xác: b đ Lalleman; ượ

ạ i đ cao h ng I, II.

• Tính toán khái l • Bình sai l ướ ộ

80

Bình sai l

i đ cao h ng I,II

ướ ộ

=

+

=

ố ế

• Tr ng s đo c a tuy n th y chu n: Theo SS h ệ 22 Lσ j

j

j

2 Lη ố ạ

c 2 m h ề i

" ẩ ọ ố ủ ẫ

c n i

ở = ạ ủ 2 p m th ng và SS ng u nhiên (h ng I) ạ h i ho c ch n theo chi u dài L, s tr m máy ọ n (h ng II tr xu ng) ố = ; p p i i ặ c L i

• Ph ươ ề ng pháp bình sai: ề ệ ố ố ổ ệ ẩ

Bình sai tham s ; Bình sai đi u ki n; Bình sai đi u ki n kèm n s b sung; Bình sai tham s kèm đi u ki n. ề ố ệ

81

• Ví dụ

Ch

ng 7:

NG D NG CÔNG NGH GPS ươ Ứ VÀO XÂY D NG L

I KH NG CH Ế

ề ệ ố

ƯỚ TO ĐẠ Ộ • Gi I thi u v h th ng đ nh v toàn c u GPS; ệ ầ ị ớ • i kh ng ch to đ ; ng d ng GPS vào l p l Ứ ế ạ ộ ậ ướ ụ • Thi i kh ng ch to đ đo b ng GPS; t k l ế ế ướ ằ ế ạ ộ • Đánh giá đ chính xác l i thi t k ; ế ế ướ ộ • Quy trình đo đ c ngoài th c đ a; ị ự ạ • X lý s li u đo GPS; ố ệ • Bình sai, ghép n i v i l

i to đ m t đ t. ạ ộ ặ ấ

ố ớ ướ

82

H TH NG Đ NH V TOÀN C U

Ệ Ố

t k và phát tri n t

ể ừ

năm 1973 b i B ở ộ

ế ế Qu c phòng M

• Đ c thi ượ ố

• Năm 1978, phóng nh ng v tinh đ u tiên. ữ • H th ng đ nh v toàn c u GPS có 3 b ph n:

ầ ị ệ ố B ph n không gian. ộ B ph n đi u khi n. ể ộ B ph n s d ng. ộ

ề ử ụ

ậ ậ ậ

83

B ph n không gian

ồ • G m 32 v tinh làm vi c ệ

ượ

ệ và d phòng đ c đ t lên ặ ự 0 so 6 qu đ o nghiêng 55 ỹ ạ v i m t xích đ o (Block ặ ớ II). ỗ ỹ ạ ộ

c bi n trung ướ

• M i qu đ o là m t vòng tròn v i cao đ danh ộ nghĩa là 20183 km (so v i ớ m c n ể ự bình)

84

» • Chu kỳ v tinh 12h ệ

B ph n không gian ả

ượ ấ ấ

ầ đâu trên trái đ t cũng nhìn th y đ c yêu c u là b t kỳ lúc nào cũng, b t c ít nh t 4 ượ ấ ấ ấ

ộ • B o đ m đ ả kỳ ở v tinh ệ

ồ ồ ỗ ệ

ạ ồ

o/10 và có chi u dài 1 msec ề

ầ ượ

ồ ơ ở ị ồ ự ộ ầ • Trên m i v tinh trang b 4 đ ng h nguyên t ử -12). cesium (là lo i đ ng h c c kỳ chính xác 10 ố o = • Đ ng h s n sinh ra dao đ ng c s có t n s f

ế ề • 2 mã đo đ

ồ ả 10.23 MHz • Có 2 mã đo: – Mã C /A có t n s 1,023 MHz = f ầ o và có chi u dài 266, 4 ngày – Mã P có t n s 10,23 MHz = f ố L1 = c đi u bi n b i 2 sóng mang ở 1575.42 MHz (mã P và C/A) và L2 = 1227.60 MHz (ch có mã P) ỉ

ế • C 2 sóng mang L

85

ả ạ ệ

1, L2 đi u bi n b ng các thông tin ằ ủ ồ ệ

ề đ o hàng bao g m: Ephemeride c a v tinh th i ờ gian, s hi u ch nh cho đ ng h v tinh, tình tr ng ạ ồ ố ệ ồ ỉ

c a h th ng v tinh vv… ệ ố ủ ệ

B ph n không gian

ọ ượ ọ ổ

ệ M i v tinh có tr ng l ế ề ế

l ch v tinh m i đ

tr m đi u

c g i lên t

ệ ố ặ

ớ ượ

ừ ạ

khi nể

- Th c hi n các phép x lý có ch n l c trên v tinh b ng các

ọ ọ

ệ ử b vi x lý đ t trên v tinh ặ

ự ử

-

ả đ ng h nguyên t ồ

ủ ồ ồ

- Thay đ i qu đ o bay c a v tinh theo s đi u khi n c a

Duy trì kh năng chính xác cao c a th i gian b ng hai ồ ệ

Cesium và 2 đ ng h h ng ng c Rubidium ủ

ọ ự ề

ử ỹ ạ

- Truy n thông tin và tín hi u trên 2 t n s L

ấ ổ

ố 1 và L2 r t n đ nh

ổ tr m m t đ t ặ ấ ề và nh t quán ấ

86

ả ụ ư ủ ệ ng 930 Kg và có tu i th 7.5 ỗ ệ c thay th ngay năm. N u v tinh nào h ng đ u đ ượ ỏ đ b o đ m tính ch t ch c u trúc c a h th ng ẽ ấ ủ ể ả Các nhi m v ch y u c a v tinh GPS: ệ ủ ế ệ - Nh n và l u gi ở ữ ị ậ

B ph n đi u khi n m t đ t ặ ấ

ủ ị ự ể ể

ụ ộ ệ ố ệ ỹ ạ ủ

ử ầ

87

ề , c p nh t 3 l n/ ngày • M c đích c a h th ng đi u khi n là hi n th s ho t ạ ề đ ng c a các v tinh, xác đ nh qu đ o c a chúng, x ử ị ủ , truy n các thông tin c n ph trí các đ ng h nguyên t ổ ồ bi n lên các v tinh ậ ồ ệ ế ầ ậ

i s d ng

B ph n ng ậ

ườ ử ụ

i s d ng bao g m t t c m i ng ậ ồ ấ ả ọ i ườ

• B ph n ng ộ s d ng quân s và dân s ử ụ ườ ử ụ ự ự

ạ ư

ỉ ử ấ

• Phân lo i máy thu: có 4 nhóm máy thu GPS nh sau: Nhóm 1: Máy thu ch x lý duy nh t mã C /A trên t n • ầ s L1. ố

• Nhóm 2: Máy thu x lý mã C /A và phase sóng mang ử

ng g i t ườ ọ ắ ầ

L1 th t là máy thu 1 t n s . ố Nhóm 3: Máy thu x lý mã C /A và phase sóng mang L1, L2 th ng g i t t là máy thu 2 t n s ố ử ọ ắ ườ ầ

88

• Nhóm 4: Máy thu x lý mã Y và 2 phase sóng mang L1, L2 ch có quân đ i M và đ ng minh m i có ỹ ử ộ ồ ớ ỉ

CÁC K THU T ĐO GPS

Ậ • Phase sóng mang

• C u trúc mã

• K thu t đo mã ậ D+=r ( t ). ct

ỹ (code)

=

f

• K thu t đo phase ậ (

D+ . NtCR

l ).

p 2 l

+= r

+

+

-

ρ

c(dt

dT)

d

d

ion

trop

f = -(f/c).r – f.(dt-dT) –(f/c)(-dion + dtrop) 89

-

CÁC PH

NG PHÁP ĐO GPS

ƯƠ

• Ph

ng pháp tuy t đ i

ng pháp t

ng

ươ

ươ

ươ

ệ ố • Ph đ iố

j

f

f

D=

f

2

2

2

t (

)

+

+

j 2

2

j 1

t )( 1

t )( 1

(

X

X

)

Y

)

(

Z

Z

)

D+ . tC

=

S

1

( Y S

2

S

3

r 1

2

2

2

k

j

jk

+

+

- - - -

(

X

X

)

Y

)

(

Z

Z

)

D+ . tC

=

S

2

( Y S

2

S

2

r 2

f

f

D=

f 2

t )( i

t )( i

t )( i

2

2

2

r

+

+

- - - -

(

X

X

)

Y

)

(

Z

Z

)

D+ . tC

= 3

S

3

( Y S

3

S

3

jk

jk

jk

f 2

f 2

D=

f 3

- - -

( t

)

+ 1

i

)( t i

2

2

2

r

+

+

D - D

(

X

X

)

Y

)

(

Z

Z

)

D+ . tC

= 4

S

4

( Y S

4

S

4

90

- - -

Đ NH V TĨNH VÀ Đ NG

91

X LÝ T C TH I VÀ H U KỲ

92

CÁC NGU N SAI S TRONG Đ NH V Ị Ố GPS

• Sai s do h th ng: ố ủ ồ ố

ệ ố – Sai s c a đ ng h trên v tinh và trong máy thu ệ ồ – Sai s qu đ o c a v tinh ỹ ạ

93

ủ ệ

CÁC NGU N SAI S TRONG Đ NH V Ị Ố GPS

ng

• Sai s do môi tr ố

ườ

– Sai s do t ng đ i l u và t ng đi n ly: ố ư ệ ầ ầ ố

94

ng đa đ ng truy n – Sai s do hi n t ố ệ ượ ườ ề

ượ

CÁC NGU N SAI S TRONG Đ NH Ố V GPS Ị • Sai s do c u hình v tinh: ệ ấ c th hi n b ng các y u t đ ế ố ộ ằ c th hi n b ng các ằ

d

đ suy gi m đ ể ệ ả y u t đ suy gi m chính xác DOP ế ố ộ (Dilution Of Precision) d = DOP · o Các lo i tr s DOP: ạ ị ố

- VDOP.d

o : là đ suy gi m chính xác

trong cao đ .ộ

o : là là đ suy gi m chính xác

o : là là đ suy gi m chính xác

o : là đ suy gi m chính xác

- HDOP.d m t ph ng 2D. ẳ ặ - PDOP.d ộ v trí không gian 3D. ị - TDOP.d ộ trong th i gian. ờ

ộ ờ

- HTDOP.d ẳ o : là đ suy gi m chính xác ả

o : là đ suy gi m chính xác v ị ả trí m t ph ng và th i gian. ặ GDOP.d không gian 3D và th i gian

95

ố ể ệ ượ

NH H

NG C U HÌNH V TINH

ƯỞ

PDOP<= 5: Khi l p ậ i kh ng ch ; l ế ướ ố

96

PDOP<=7: khi đo v b n đ ồ ẽ ả

Đ c đi m c a vi c thi

i GPS

t k l ế ế ướ

n máy đo

ng máy đo. Có ộ ậ ườ

ng đáy đ c l p; ầ

ư

ng đáy đ c l p c n đo; ộ ậ ng t ng c p đi m đ d ặ ể ễ ể ơ

• Ph thu c vào s l ộ đ ng th i thì có ờ • Ph thu c vào s đ ộ • L u ý tính thông h dàng phát tri n l • Đ chính xác c a l

i thi

ố ượ n-1 đ ố ườ ướ i c p th p h n; ấ t k ph thu c vào ụ ế ế t b , th i gian đo, c u hình v ệ

ể ướ ấ ủ ướ ờ

ế ị

t căn c theo v trí

ế

5.

ộ c u hình, thi ấ tinh…; ầ ị

• Ch n đi m ph i thông thoáng, đ tín hi u t

ệ ừ

• C n ph i l p l ch đo chi ti ả ậ ị ứ đo sao cho PDOP đ a lý, ngày gi ờ ể ả v tinh đ n máy thu là c c đ i; ạ ệ

ể ế

97

£

Thi

i kh ng ch to đ

t k l ế ế ướ

ế ạ ộ

ố đo b ng GPS ằ

• ị ệ ệ

ắ ạ ố ướ ọ

• i: đ hình tam giác, đa giác ồ ồ ướ

ỉ ủ

• ạ t k : theo các ế ế

ườ

ng đ i c nh, SSTP ph ạ i thi ng đáy => l p mô hình đánh giá SS => SSTP v ị ể ng v ị ố ạ ươ

• ể ặ

• ế ậ ạ

98

i thi Thu th p và th ng kê các tài li u tr c đ a hi n có ậ i t a đ (c p “0”, h ng I, II…, cao trên khu đo: l ộ ấ đ và BĐĐH) Xác đ nh đ hình l ị theo ch tiêu c a các c p h ng quy ph m; ấ Đánh giá đ chính xác l ướ ộ đ ậ trí đi m, SSTP t ươ c nh trong không gian; ạ Chuy n v m t tham chi u (Ellipsoid VN2000, m t ế ề ặ ph ng chi u UTM); ế So sánh ch tiêu trong quy ph m => k t lu n v ề l ướ ỉ t k . ế ế

Đ hình l

i

ướ

ng chuy n

• D ng tam giác ạ • D ng đ ạ • D ng k t h p ạ

ườ ế ợ

99

i TK t t , ,

X

Z

ộ ạ ộ

i

Y i

i

ể ố

X

,

,

Y ij

ij

Z ij t =

t

+

D D D

l

;

X

X

X

ij

i

j

ij

- D D

c tính đ chính xác l ướ Ướ t • Ch n n s là to đ KG c a các đi m TK: ủ ọ ẩ • Tr đo là các baseline vector: ị • Ph

X +

=

t

t

ố ệ ươ ị ỉ

V ng trình s hi u ch nh tr đo: V

l

;

Y

Y ij

Y ij

j

Y i

=

t

t

+

- D D

V

l

.

Z

Z

Z

Z

ij

j

i

ij

- D D

2

ớ ệ ố

2 i

ệ ố

đ

X

,

,

m

. tb X

;

Y ij

ij

ij

X

ij

ij

=

m

3a/

D+ b.

;

D D D • L p ma tr n h s A, v i các h s +1, -1, 0 m = P • L p ma tr n tr ng s P, v i các h s ố i m ả a(mm) = 3a/ t b đo trên kho ng cách =m + b.S D+ b. D ệ ố ậ ậ ọ c l y t ượ ấ ừ ủ ừ ố ớ SS do thi ế ị ạ ấ ạ ộ ậ ậ v i ớ m trung bình c a t ng c p h ng. Ví d : ụ Z mi: tính theo s gia to đ

Y ij

Y ij

=

m

D+ b3a/

D

Z

ij

ij

. Z 100

D

c tính đ chính xác l

i TK

ướ

2

m

ø Ø

Ướ • D ng ma tr n P: ạ

0

0

.

.

.

0

0

0

2

m

X

12

2

m

ậ D œ Œ

0

0

.

.

.

0

0

0

2

m

Y 12

2

m

œ Œ D œ Œ

0

0

.

.

.

0

0

0

2

m

œ Œ

Z 12

D œ Œ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

œ Œ

œ Œ

=

.

.

.

.

.

.

.

.

.

P

0

œ Œ

œ Œ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

œ Œ

2

m

œ Œ

0

0

0

.

.

.

0

0

2

œ Œ

m

)

1

n

2

m

œ Œ D -

0

0

0

.

.

.

( nX 0

0

2

œ Œ

m

)

1

n

2

m

0

0

0

.

.

.

0

( nY 0

2

œ Œ D - œ Œ

m

)

( nZ

1

n

101

œ Œ D - ß º

c tính đ chính xác l

i TK

Ướ

ướ

ậ ẩ ắ

1

(

)

-

.

XYZ

ố ả ọ

=

m

=

m

=

m

m

;

X

Z

Q Z

i

mQ ; Y X i

ii

mQ ; Y ii

i

ii

=

+

+

M

m

m

.

2 X

2 Z

iP

i

2 m Y i

i

T

Q

.=

NEH

. TQT XYZ

• L p ma tr n chu n t c N: T= ậ .PAAN • Tính ma tr n tr ng s đ o: - = = ậ T 1 Q N PAA • Tính SSTP v trí đi m i trong không gian: ể ị

• Tính SSTP v trí m t b ng đi m ặ ằ ể ị

f

l

f

l

f

sin

.

cos

sin

sin.

cos

i

i

i

i

q

q

q

Xi

XiYi

XiZi

=

l

l

T

sin

cos

0

i

i

=

Q

q

q

XYZ

Yi

YiZi

I

f

l

f

f

l

cos

.

cos

cos

sin.

sin

i

i

i

i

i

sym

q

Zi

= m

+

m

m

P

2 N

2 E

ø Ø ø Ø - - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ - œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ß º œ Œ ß º

=

m

=

m

m • SSTP vi tri măt băng: v i ớ

m

Q

E

; mQ E

N

N

i

ii

i

ii

102

̣ ́ ̣ ̀

c tính đ chính xác l

i TK

Ướ

ướ

ng v

ươ

ng c nh ạ

ươ

• Sai s trung ph ố

ị Aij

m

m

;

F

T F A

QF A

A

Sij và ph 1 = = m P F

A

=

m

=

.

T F S

QF S

F S

m =

+

m +

ZeYd

,

• Hàm tr ng s c nh ọ

ố ạ

Ze ij

j

Xc ij

i

ij

i

ij

i

Xc ij

j

1 P F S Yd ij

j

F S

ij

- - -

X

Z

ij

ij

Y ij

=

=

=

;

d

;

.

c ij

ij

e ij

S

S

ij

ij

D D D

D=

D+

a

=

= >

N

f

,

f

a

s ij

2 ij

tan;2 E ij

ij

s

ij

ij

D

S ij E ij N

Hoăc ̣

ij

=

m

=

m

m

f

T Qf a

a

s

T Qf s

NEH

; mf a s

NEH

ij

ij

ij

ij

ij

ij

2

D

ij

=

+

SSTP vi tri t

ng hô:

́ ươ

M

m

ij

2 s

s ij

ij

m a r

103

(cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) ̣ ̃ (cid:247) (cid:231) ł Ł

QUY TRÌNH ĐO Đ C NGÒAI TH C Đ A

• L p l ch đo GPS: Ch n th i đi m PDOP < 5, s ố

ng v tinh >4;

ng đ

ng

ậ ị l ượ ổ

ườ

• T ch c ca đo (section): Theo s l đáy, s máy thu, s đi m l p m i;

ứ ố

ố ượ ớ

• Th i gian thu tín hi u: ph thu c vào c p KC, thi

t

ế

ố ể ấ ệ b ; kh ang thu tín hi u (epoch): 15-30s; ệ

104

X LÝ K T QU

c bình sai

ng đáy đ n đ c l p ơ ị

ộ ậ ướ

ộ ế

• Download d li u ữ ệ • X lý t ng đ ườ ừ • Đánh giá đ chính xác tr đo tr ộ • Bình sai l iướ tự do trong hệ WGS84 • Chuy n tòan b k t qu bình sai v h t a đ ộ ả i thi u 2 ng d a trên các đi m trùng (t ể

ề ệ ọ ố

ể đ a ph ươ đi m)ể

ng (BLH, x,y,H)

• Xu t k t qu theo h đ a ph ả

ấ ế

ệ ị

ươ

105

Ch

ng 8: BÌNH SAI L

ươ

ƯỚ

I TO Đ Ạ Ộ

ạ ộ

• Tính toán s bơ ộ • Bình sai l i to đ • Đánh giá đ chính xác tr bình sai

ướ ộ

106

Tính toán s bơ ộ

ặ ấ ề ặ ả

ị ế

• Ki m tra s li u đo; ố ệ • Tính quy tâm m c và tiêu. • Hi u ch nh các tr đo m t đ t v m t Ellipsoid và m t ph ng chi u (tham kh o giáo trình TĐCC): 1. Chuy n cung pháp thu n ngh ch v đ ể

ng tr c ề ườ ắ ậ ị

ị ướ m t đ t v ừ ặ ấ ề 2. Hi u ch nh tr đo h ỉ

đ a; ị ệ ặ ệ ỉ ỉ ố ư ặ ầ m t đ t v ừ ặ ấ ề

3. Hi u ch nh tr đo kho ng cách t ị Ellipsoid m t tham chi u; ặ

m t Ellipsoid tham chi u ế ể

ừ ặ ặ

i h ng th p (h ng III, IV, đ/c c p 1, 2): có ng, thiên đ nh t m t Ellipsoid tham chi u; Tính s d m t c u; ế ả ế 4. Chuy n toàn b tr đo t ế ố ớ ướ ạ ộ ị v mp chi u Gauss (ho c UTM) ề Đ i v i l ấ ấ

107

ạ th bo qua 2 s h/c 1, 2 ể ố

Tính toán s bơ ộ

ạ ộ ơ ộ

ể ươ

• Tính to đ s b các đi m trong l • Tính SS khép v góc ph ề

ỏ ơ

ế

ạ ả ế ạ i. Đánh giá đ chính xác tr đo h

ướ

ộ c bình sai.

ướ

áp d ng công th c

i ướ ng v , v to đ . ị ề ạ ộ Các SS khép này ph i nh h n h n sai t ng ừ ả c p h ng. N u không đ t thì ph i ti n hành ấ ng, đo l ạ c nh tr ạ Đ i v i tam giác đo góc: ố ớ

n

w

ụ ứ

2 i

i

=

,

m

b

= 1 n 3

Ferrero: (cid:229)

.5,2

mn .

f

,

2 b

a

2 m a

0

ố = ạ w : SS khép góc t ng tam giác; n: s tam giác trong m ng l + 2

108

ng v : – SS khép gi i ướ i h n v ph ớ ạ ề ươ ị

Tính toán s bơ ộ

– H n sai c a các s h ng t do ph ng trình đi u ủ ươ ề

k

2

ự ki n c c và đi u ki n c nh: ề ố ạ ệ ạ ệ ạ

(

=

d

f

.5,2

m .

;

cuc

gh

= 1

i

k

2

2

(

)

=

d

+

f

.5,2

m

.

2

,

ự ) (cid:229)

canh

2 m lg

S

gh

0

= 1

i

(cid:229)

ề ươ

0

ố ố V i: ớ n- s góc tham gia tính chuy n ph ự ng v ; ị ạ ặ

0

ươ ố

109

k- s góc tham gia vào PT ĐK c c ho c c nh; am - SSTP ph ng v c nh g c; ị ạ lg Sm - SSTP logarith chi u dài c nh g c; ạ ề d - gia s logarith sin góc khi góc thay đ i 1”. ố ổ

Tính toán s bơ ộ

ng chuy n

ố ớ ướ ườ

i có không có đi m nút, N vòng khép và đ

ng phù

ườ

i đ Đ i v i l – SSTP đo góc: L ướ h p:ợ

N

2

/

)

( b f

n i

i

= 1

i

=

m

b

N

(cid:229)

KN

(

)

f b

)

(

f

2 /

-

b

n i

i

=1

i

=

m b

K đi m nút,

i i có

N đc:

L

V i: - SS khép góc đc th i. • ể

ướ

(cid:229)

KN

• Tr

ng h p đc du i th ng: tính theo sai s khép h

ng

ướ

2

ườ ngang

-

N

2

N

'

c i

c i

= 1

i

u i L i

i

= 1

i

=

u i L i

i

m

"r

b

=

m

"r

b

N

N

110

ø Ø (cid:246) (cid:230) ø Ø (cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) œ Œ (cid:229) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) œ Œ (cid:229) œ Œ (cid:247) (cid:231) ł Ł ß º œ Œ ł Ł ß º

Tính toán s bơ ộ

i đ

ng chuy n

ố ớ ướ ườ

Đ i v i l – SSTP đo c nh:ạ

Sai s khép h

ố ướ

ng d c đc du i th ng ẳ ng chuy n th i: ề ườ

• Tính theo k t qu đo kép; ế • Tính theo sai s khép h ướ ng d c đ ọ n i

n i

N

+

f

f

y

x

x i

y

i

= 1

i

= 1

i

=

t

i

i

=

;

m

S

L i

2 t i n = 1 i N

Sai s trung ph

ươ

ng đo chi u dài c nh: ề

N

N

D D (cid:229) (cid:229) (cid:229)

t

2 i

i

=

m

=

;

= 1 i N

2 t i L = 1 i N

(cid:229) (cid:229)

L i

= 1

i

=

m

m

S

S

111

(cid:229)

Bình sai l

i t a đ

ướ ọ

ố ượ

ng SLG = s ố

i có s l ướ i thi u. ể ụ

ạ ộ

ng v và ị

chi u dài 1 c nh ho c to đ 2 đi m);

• L i đ c l p: l ướ ộ ậ ng SLG t l ượ ố – S l ố ượ • L ướ ề

• L

ạ ộ ng chuy n: 3 (to đ 1 đi m và ph ạ ộ

ể ể

ươ

ng v 1 ị

• L

i tam giác đo c nh: 3 (to đ 1 đi m và ph

ạ ộ

ươ

ng v 1 ị

ể ố ượ

ng SLG > s ố

i đ ướ ườ c nh); ạ ướ c nh); ạ • L i đ cao: 1 (Cao đ 1 đi m) ộ ướ ộ i ph thu c: l i có s l ụ ng SLG t

ộ ướ i thi u. ể ố

• L ướ l ượ

112

i: ng SLG ph thu c vào lo i l ạ ướ ộ i tam giác đo góc: 4 (to đ 1 đi m, ph ươ ể

Bình sai l

ướ

i to đ ạ ộ

• Ph

ng pháp bình sai đi u ki n:

– Tr c quan, s l ể

ề ố ộ

ươ ự đ gi ể ả sai;

ố ượ i, đánh giá đ ng n s ít, có th chia nhóm ẩ c bình c đ chính xác tr ượ ướ

– Khó l p trình, đánh giá đ chính xác khó khăn ậ ộ

• Ph

ọ ề ố ị

(v n đ tính tr ng s hàm tr đo) ấ ng pháp bình sai tham s : ố ươ ế ấ

ị i; ướ ạ ộ – D l p trình, không quan tâm đ n c u hình l ộ

ng pháp bình sai đi u ki n kèm tham s ố ề

ng n s l n ươ ẩ ng v ) ị ố ớ

ng chuy n, có th đánh i đ ướ ườ ể ề ợ

113

giá tr c ti p các n s b sung ễ ậ d dàng đánh giá đ chính xác hàm tr đo (to đ , ễ c nh, ph ạ – S l ố ượ • Ph ươ b sung: ổ – Thích h p cho l ự ố ổ ế ẩ

Bình sai l

i tam giác đo góc theo PP

ướ

đi u ki n

ứ ơ ả

;0=

• Các công th c c b n: ố ệ

2

2 b

+WBV m =

hi u ch nh : m =

ỉ pi

;2

ng trình s ươ

m

i

i

m T

1

b =

;0

-

T

1

BP (

-=

-=

2 b + WKB ) 1 WB

BP

1 WN

;

- - -

T

-=

;

ng trình chu n: K ng trình chu n: ẩ ẩ

=m

;

1 KBPV V T PV kn

-

ủ ọ

T

1

T

1

=

=

NNN

F

BP

F

.

F

F

T F

1 P F

m=

m

.

F

- - - - – H ph ệ – Tr ng s c a tr đo: ố ủ ọ – L p h ph ươ ệ ậ – Gi i h ph ươ ả ệ – Tính s hi u ch nh: ố ệ – Tính SSTP TSĐVm : – Tính tr ng s đ o c a hàm s : ố ố ả 1 , N FP vôùi

1 P F

114

– Đánh giá đ chính xác: ộ

Bình sai l

i tam giác đo góc theo PP

ướ

~

3

3

0

=

• Các d ng ph ề

ươ – Đi u ki n hình: ệ

b

đi u ki n ệ ng trình đi u ki n: ề w (cid:222)= + 0

180

v

.0

b

hinh

i

i

= 1

i

= 1

i

~

n

n

0

+

w

=

- (cid:229) (cid:229)

b

v

.0

360

(cid:222)= 0

b

vong

j

j

= 1

= 1

j

j

- (cid:229) (cid:229)

– Đi u ki n vòng: ệ – Đi u ki n c c: T 1 c nh b t kỳ, dùng các góc ạ ệ ề ề ừ ự ấ

ầ ạ ằ ạ ấ

đã bình sai tính chuy n sang các c nh khác, khép v c nh ban đ u, thì tr c nh tính b ng c nh xu t ị ạ ề ạ phát. ề ừ ệ ạ

~

n

n

(

)

+

w

a

a

=

ố ề ạ ố

(cid:222)= 0

v

.0

b

goccd

BC

BA

j

= 1

j

j

j ~

= 1 n

n

- - (cid:229) (cid:229)

(

)

a

a

+

w

=

(cid:222)= 0

cuoi

dau

v C

gocPV

k

kC

= 1

k

= 1

k

.0 115

– Đi u ki n c nh: T 1 c nh g c, dùng các góc đo ạ sau bình sai tính chuy n v c nh g c khác, thì tr ị ề c nh tính b ng c nh g c. ố ằ ạ b ề ng v : ị ề – Đi u ki n góc c đ nh: ệ – Đi u ki n góc ph ệ ạ ố ị ươ - - (cid:229) (cid:229)

Bình sai l

i tam giác đo góc theo PP

ướ

• Các d ng ph ề

đi u ki n ệ ng trình đi u ki n: ề ố ạ ộ ể

ươ ạ ộ ừ ạ ộ ể ề

ố ị

~

n

=

)

;0

x

dau

= 1

i

~

n

(

)

=

- - D (cid:229) – Đi u ki n to đ : T to đ đi m g c, thông qua các tr góc bình sai, tính chuy n to đ đi m g c khác thì tr tính = tr g c: x cuoi ị ố ( x i

.0

y

cuoi

dau

i

= 1

ng trình đi u ki n:

- - D (cid:229)

y i ng ph = Nr

y ươ (2

QP

)

• Xác đ nh s l ố ượ ị i ph thu c: ộ ướ

- - – L

ố ể Q: t ng s ố ổ

)2

(2

- - ụ v i ớ N: s góc đo; ố đi m g c ố P: t ng s đi m; ổ = Nr P

116

i đ c l p: – L ể ướ ộ ậ

Bình sai đ

ng chuy n theo PP đi u ki n

ườ

ng trình đi u ki n: 3 ề ệ

~

+ 1

n

(

)

+

a

a

=

• S l ố ượ • D ng ph ạ – Đi u ki n ph

b

ng ph ươ ệ

ươ ng trình đi u ki n: ng v : ị

180)1

n

(

;0

cuoi

dau

i

= 1

i

~

n

(

)

=

- - - ươ ề (cid:229)

x

;0

x cuoi

dau

x i

= 1

i

~

n

(

)

=

- - – Đi u ki n to đ : ệ ạ ộ ề D (cid:229)

y

y

.0

cuoi

dau

y i

= i 1 n

~

(

)

a

=

- - D (cid:229)

cos

x

;0

i

x cuoi

dau

~ s i

= 1

i

n

~

(

)

a

=

- - (cid:229)

sin

y

y

.0

i

cuoi

dau

~ s i

= 1

i

117

- - (cid:229)

Bình sai đ

ng chuy n theo PP đi u ki n

ườ

• Ph

ươ

ng trình s hi u ch nh: ố ệ

+ 1

n

+ 1

n

0

(

+

=

a

+

b

+

a

=

f

v

,0

vôùi

f

n

) 180.1

;

b

b

b

dau

i

cuoi

i

= 1

i

= 1

i

n

n

n

(

[

(

]

=

=

a

a

+

- - (cid:229) (cid:229)

f

cos

);

x

v

cos

y

,0 f vôùi

b

x

x

s i

i

x cuoi

dau

i

s

+ 1

n

) vy i

i

i

1 r "

= 1

i

= 1

i

= 1

i

n

n

n

(

[

(

]

=

=

a

a

+

+

- - - - (cid:229) (cid:229) (cid:229)

f

sin

y

);

y

sin

v

x

,0 f vôùi

b

y

y

s i

i

cuoi

dau

i

s

+ 1

n

) vx i

i

i

1 r "

= 1

i

= 1

i

= 1

i

• Tr ng s c a tr đo: ố ủ

2

m

=

=

- - - (cid:229) (cid:229) (cid:229)

p

p

;1

b

b

b

= ;2 mμ choïn

m

b

m

2 b

=

+=

(cid:222) – Đo góc:

p

ppmba . .

theo soá sai

m

s

s

thieát bò s

;2 m choïn

i

i

i

m

s

i

118

– Đo c nh: ạ

Bình sai đ

ng chuy n theo PP đi u ki n

ườ

ề (t.t)

1

...

...

(

)

)

(

)

(

-=

• Ma tr n h ph ậ ệ ươ (cid:246) (cid:230) ỉ 1 (cid:247) (cid:231)

0 a

0 a

B

y

...

y

y

0

y

y

...

.

2,3

n

+ 1

+ 1

n

+ 1

n

n

1

+ 1

n

2

2

n

1 r "

1 r "

1 r "

ng trình s hi u ch nh B: ố ệ 0 1 1 a - - - - - (cid:247) (cid:231)

(

y 1 )

(

)

(

)

cos a

cos a

cos a

x

...

x

x

0

sin

x

x

sin

...

sin

+ 1

n

x 1

+ 1

n

n

1

+ 1

n

2

2

n

1 r "

1 r "

1 r "

(cid:247) (cid:231) - - - ł Ł

.

.

0

0

b

1

.

.

.

.

.

10

0

.

f

b

.

.

...

.

.

.

.

.

.

2

=

.1

.

.

.

.

.

.

.

W

;

f

1,3

x

1.

.

.

.

.

.

.

. m

2 b

f

,

.

.

.

.

.

.

.

.

=+

+

y

2,1

1

n

n

P 2

=

.

+

m

V 2

1,1

n

+ 1

n

2 s 1

m

2 b

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

2 m s 1 .

...

s 1 ...

0

.

.

.

.

.

.

0

m

0 2 m b 2 ns

v

s

n

119

(cid:246) (cid:230) ọ . ậ 01 (cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:246) (cid:230) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) ł Ł (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) • Ma tr n tr ng s ố P và sai s khép W: v . . v b ... v b v (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) (cid:247) (cid:231) ł Ł ł Ł

Bình sai đ

ng chuy n theo PP đi u ki n

ườ

1

T

=

BP

WKB

;0

-

1

T

(

-=

-=

ẩ ẩ

ươ ươ

BP

+ ) 1 WB

1 WN

;

-=

ng trình chu n: ng trình chu n: K T 1 KBPV ;

V T

=m

;

PV 3

+

=

b

ị v

v

~ b ;

b

s

i

i

i

i

i

~

• L p h ph ệ ậ • Gi i h ph ả ệ • Tính s hi u ch nh: ố ệ • Tính SSTP tr ng s đ n v sau bình sai: ố ơ ~ += s s • Tính tr bình sai: ị i i • Tính to đ sau bình sai: ạ ộ

=

+

a

x

~ s

cos

;

- - -

dau

j

j

~ x i

= 1

j

i

~

=

+

a

~ y

y

~ s

sin

.

(cid:229)

i

dau

j

j

= 1

j

• Đánh giá đ chính xác tr bình sai:

(cid:229)

T

1

1

T

1

=

m

=

=

=

M

FP

F

NNN

BP

F

,

, N vôùi

F vôùi

F

T F

F

F

0

1 P F

1 , P F

F . X 120

¶ (cid:246) (cid:230) - - - - (cid:247) (cid:231) ¶ ł Ł

Bình sai đ

ng chuy n theo PP đi u ki n

ườ

• Tr

ườ

ơ ộ ề

-=

ng h p bình sai s b v góc: v

;

' b

i

f b +

b

=

b

n +

v

;

1 ' b

' i

i

i

• Ph

ươ

ng trình s hi u ch nh: ố ệ

+ 1

n

'

'

+

=

=

v "

f

;0

,0 f vôùi

b

b

b

i

= 1

i

n

n

n

(

a

+

+

=

=

a

(cid:229)

cos

v

f

cos

);

x

,0 f vôùi

" b

' i

s

vy i

' x

' x

s i

' i

x cuoi

dau

i

i

1 r "

= 1

i

= 1

i

= 1

i

n

n

n

(

a

+

=

=

a

- - (cid:229) (cid:229) (cid:229)

sin

v

f

sin

y

);

y

,0 f vôùi

" b

' i

s

vx i

' y

' y

s i

' i

cuoi

dau

i

i

1 r "

= 1

i

= 1

i

= 1

i

=

b

+

+

v

v

'

~ b ;

b

v ." b

• Tính tr bình sai: ị += s i

~ s i

i

s

i

i

i

i

121

- - - (cid:229) (cid:229) (cid:229)

Bình sai đ

ng chuy n theo PP đi u ki n

ườ

ng ss tính toán, ta dùng h ệ

+ 1

n

+ 1

n

ưở to đ tr ng tâm:

• Đ gi m nh h ể ả ả ạ ộ ọ

y

x i

i

=

=

; y

x 0

0

1

1

ạ ộ

ể x

=

=

(cid:229) (cid:229)

y

y

.

= i 1 + n ệ ạ ộ ọ h ;

= i 1 + n • To đ các đi m trong h to đ tr ng tâm: x 0

x i

0

i

i

i

• Ph

ươ

ng trình s hi u ch nh: ố ệ

+ 1

n

=

;0

- -

v b "

i

i

n

n

a

= 1 +

h

+

=

cos

v

v

f

(cid:229)

;0

" b

' i

s

i

' x

i

i

1 r "

= 1

i

= 1

i

n

n

a

x

+

=

(cid:229) (cid:229)

sin

v

v

f

.0

" b

' i

s

i

' y

i

i

1 r "

= 1

i

= 1

i

122

- (cid:229) (cid:229)

Bình sai l

ng chuy n theo ề

i đ ướ ườ PP đi u ki n ệ ề ng trình đi u ki n (PTĐK):

• S l

ng ph

ố ượ

ươ =

+ (2)1

),1

3

Q 2

+ QP ( 1

- -

+=

ng v chính xác; ươ ị

;1

Trong đó:

-

P

(2

2

r v i : ớ P- s vòng khép kín; ố ng có ph Q1 - s h ố ướ Q2 - s đi m g c. ố ố ể r phuongvi = r toado

QP 1 + Q 2

• Ph

ng chuy n ng v , 2 PTĐK

).1 ng pháp l p PTĐK: m i đ ỗ ườ ươ

ươ đ c l p 3 PTĐK (1 PTĐK ph ộ ậ to đ ) ạ ộ • L p, gi ậ

i h PT chu n, tính s hi u ch nh và ng

ố ệ ị

ươ

ả ệ ộ bình sai đ

ỉ ẩ đánh giá đ chính xác hàm tr bình sai: t t ự

ng chuy n đ n. ề

ườ

ơ

123

-

Bình sai l

ng chuy n b ng ề

i đ ướ ườ pp tham số

• D ng ph ạ = +

v a

ng trình s hi u ch nh: ố ệ + l ; a

d xa ij i

d xa ij

j

i

ij

ij

ươ d yb ij =

d yb ij +

=

+

+

+

- -

(

j d )

d )

y

l

;

v

v a

v a

b

b

b ( ij

a ij

a ik

x i

b ik

i

d xa ij

j

d yb ij

j

d xa ik

k

d yb ik

k

ij

ik

i

i

=

+

+

- - - - -

,

v

l

S

d xc ij i

d yd ij

i

d xc ij

j

d yd ij

j

S

ij

ij

a

a

a

a

sin

cos

)0( ik

r

=

r

-=

=

r

-=

r

vôùi

"

a : ij

b ;" ij

a ;" ik

b ;" ik

S

S

sin S

cos S

)0( ij )0( ij

)0( ij )0( ij

)0( ik )0( ik

)0( ik

- -

y

y

)

=

a

a

a

-=

a

-=

a

=

;

cos

d ;

sin

arctan

l ; a

do ij

( 0 ij

do ij

c ij

)0( ij

ij

)0( ij

ij

- - -

x

)0( j )0( j

)0( i )0( x i

)

)

(

)

(

( a

=

a

b

=

+

-

l

l ;

x

y

y

S

;

b

)0( ij

)0( ik

do i

S

)0( j

2)0( x i

)0( j

2)0( i

do ij

i

ij

,

y

,

x

,

y

,

x

,

y

: toa

diem bo so do

thu

k; j, i,

)0( x i

)0( i

)0( j

)0( j

)0( k

)0( k

a

S

,

: Chieu

dai

va phuong

ij canh vi

;

)0( ij

)0( ij

b

S

,

: chieu

dai

ij canh

va goc

bang

tai

i .

do ij

do i

124

- - - - -

Bình sai l

ng chuy n b ng ề

i đ ướ ườ pp tham số

• L p h ph

ươ

+

V n

.1,

1,

2

m

=

=

;1

p

b

b

b

ng trình s hi u ch nh: (****) ố ệ d = XA L k 1, n , kn • Tr ng s c a tr đo: ố ủ ị = ;2 mμ p choïn

m

b

m

2 b

=

+=

p

ppmba . .

s

s

i

i

i

s

i

T

T

PLAXPAA

m thieát bò s .0=

(cid:222) – Đo góc:

1

1

- -

)

-=

X

T PLA

T PLAN .

-= = X

theo soá sai d + ( T PAA d+ X

.

X

0

ố ơ

=m

– Đo c nh: ạ ;2 m choïn m ẩ : • L p h pt chu n ệ ậ d • Gi i h pt chu n: ẩ ả ệ • Tr bình sai: ị • SSTP tr ng s đ n v :

125

V T PV kn

-

Bình sai l

i đ ướ ườ

ng chuy n b ng ề

pp tham số

1-

=

m

N

d

X

=

M

m

m

) .2 y

P i

diag ( + 2 x i

i

T

=

m

=

m

m

;

F a

QF a

F a

1 P F a

=

m

=

m

• Sstp các n s : M ố • Sstp v trí đi m: ể ị • Sstp hàm tr đo: ị ng v : ươ ạ

m

.

T F S

QF S

F S

1 P F S

126

– Tr ph ị – Tr đo c nh : ị

l i đ ướ ườ

Quy trình bình sai ng chuy n theo pp tham s ề

t

ạ ộ ơ ộ ấ

ị ể

ướ

ng, c nh ạ

• T các tr đo góc, c nh tính to đ s b t ạ ạ ỉ

ừ c các đi m trong m ng l ả ậ

ệ ừ

ố P

i h pt chu n.

i. ướ • L p h pt s hi u ch nh góc, h ố ệ theo t ng tr đo. ị • L p ma tr n tr ng s ậ ọ ậ • L p h pt chu n theo d ng (****). ậ ẩ ệ • Gi ẩ ả ệ • Tính to đ các đi m sau bình sai. • Đánh giá đ chính xác tr bình sai.

ạ ộ ộ

127

ng chuy n theo PP đi u

ki n kèm tham s b sung

Bình sai l i đ ướ ườ ệ

ề ố ổ

ế

hi u qu cho tính toán.

ề ả

– Đ a thêm vào các n s ph g m to đ các đi m nút và

ố ấ

• Đ t v n đ : ặ ấ – Có nhi u tuy n đ ng th i tham gia vào các PTĐK => không

ị ộ ạ ậ

ạ ộ các đi m nút. ể ỉ ẩ

• Ph

t a ; n ph c a ph

ố ụ ủ

x, t

ố ệ + n 1

ệ ư ụ ồ ph ng v m t c nh xu t phát t ươ ừ ng pháp l p h PT s hi u ch nh kèm n ph : ụ ươ ố ệ ng i các đi m nút – Đ t các n s ph t ươ ể ặ ẩ v ị t y n ph c a to đ đi m nút; ạ ộ ể ẩ ỉ ạ +

ụ =

ố +

t

ẩ ụ ủ ệ ụ ạ

;0

v

f

a

b

a

b

Ncuoi

Ndau

i

– D ng PT s hi u ch nh kèm n s ph : (*), (**) t

= 1

i

n

n

]

[

(

(

) t

+

=

a

+

t

t

- (cid:229)

y

y

y

;0

f

cos

v

b

a

Ncuoi

) vy i

Ncuoi

Ndau

x

x

x

i

s

Ndau

Ndau

Ncuoi

i

i

1 r "

1 r "

= 1

i

= 1

i

n

n

[

]

(

(

a

+

+

) t

+

t

t

- - - - - (cid:229) (cid:229)

sin

v

x

x

x

b

a

i

s

Ncuoi

) vx i

Ndau

Ncuoi

y

y

y

i

i

Ndau

Ndau

Ncuoi

1 r "

1 r "

= 1

i

= 1

i

+ = .0 f 128

- - - (cid:229) (cid:229)

i đ ướ ườ ệ

ố ệ

+ 1

n

Bình sai l ng chuy n theo ề PP đi u ki n kèm tham s b sung ố ổ ề D ng PT s hi u ch nh kèm n s ph : (h to đ tr ng tâm) ệ ạ ộ ọ ẩ t

=

+

+

t

f

;0

v

b

a

a

b

Ndau

Ncuoi

i

= 1

i

n

n

h

h

a

+

h

+

t

t

+

t

t

+

=

- (cid:229)

cos

v

v

;0

f

b

a

a

i

s

i

x

x

x

i

i

Ndau

Ncuoi

Ndau

Ncuoi

1 r "

Ndau r "

Ncuoi r "

= 1

i

= 1

i

n

n

x

x

a

x

+

t

t

+

=

t

+

t

- - (cid:229) (cid:229)

sin

v

f

v

.0

b

a

a

i

s

y

i

y

y

i

i

Ndau

Ncuoi

Ndau

Ncuoi

1 r "

Ndau r "

Ncuoi r "

= 1

i

= 1

i

- - - (cid:229) (cid:229)

ng chuy n g i đ u lên 2 nút thì có ườ ố ầ ề 6 n s ố ẩ

• N u g i đ u lên 1 đi m g c và 1 nút thì có ể ố ầ ố 3 n s ố ẩ

ườ ề ể ấ

129

ng h p đ ợ ẩ ẽ ư • N u đ ế phụ. ế phụ. • Tr ườ ố ệ các đi m ng chuy n xu t phát t ừ ng trình s g c thì các n ph = 0. Khi đó h ph ươ ố ụ ệ hi u chính s có d ng nh bình sai đi u ki n. ề ạ

i đ ướ ườ ệ

ố ệ

Bình sai l ng chuy n theo ề PP đi u ki n kèm tham s b sung ố ổ ề Đ t: ặ Br,n – ma tr n h s pt s hi u ch nh c a tr ị ủ ệ ố

ố ệ

ủ ẩ

ỉ ụ t=3u (u s nút)- s n s ph . ụ ố

ệ ố ố ậ ẩ

đo; Cr,t – ma tr n h s pt s hi u ch nh c a n s ph ; ố ẩ ố Xt,1– ma tr n n s ph ; ụ

ươ

+

ng trình s hi u ch nh t ng quát có BV

ố ệ + WCX

.0=

Khi đó ph d ng:ạ

,0

ø Ø ø Ø ø Ø

CN T C 0

W 0

Œ Œ œ Œ

L p h pt chu n: (***)

ß º ß º ß º

T

1

K X =

BP

B

.

N vôùi

130

-

Bình sai l ề

ng chuy n theo ề ố ổ

i h pt chu n đ

ả ệ sai và to đ các đi m sau bình sai.

i đ ướ ườ ệ ẩ ạ ộ

PP đi u ki n kèm tham s b sung ượ K và X => V => tr bình c Gi ể

1

-

K

W

.

-=œ

ø Ø ø Ø ø Ø

CN T

X

0

C

0

œ Œ œ Œ Œ

Đ chính xác các n s ph :

T

m

=

;

ß º ß º ß º

ố ẩ V PV kn

-

T

1

- -

(

) 1

=

m

M

CNC

t

1,

131

i đ ướ ườ

ể ể

ng chuy n Quy trình bình sai l theo pp đi u ki n kèm tham s b sung ố ổ ệ ề • Tính to đ s b các đi m nút , ph ng v ị ươ ạ ộ ơ ộ ừ ộ ỗ ạ ị

ng chuy n l p 3 pt s hi u ch nh kèm

• M i đ

các đi m nút (m i nút m t s b các c nh t ơ ộ c nh) theo các tr đo góc c nh b ng pp trung ằ ạ bình tr ng s . ố ọ ỗ ườ

ề ậ

tham s b sung theo d ng (*) ho c (**).

ố ệ ặ

ố P

ố ổ • L p ma tr n tr ng s ậ ọ ậ • L p h pt chu n theo d ng (***). ẩ ệ ậ • Gi ẩ ả ệ • Tính s hi u ch nh góc, c nh và to đ ,

ạ ộ

ph

ị ạ

ươ

132

i h pt chu n. ỉ i nút. • Tính to đ các đi m sau bình sai. • Đánh giá đ chính xác tr bình sai.

ố ệ ng v t ạ ộ ộ