Bài giảng Lý luận giáo dục: Phần 1

MC LC

***

MC LC..........................................................................................................1

Chương 1. LÝ LUN DY HC ......................................................................3

MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP HC TP..................................3

1.1. QUÁ TRÌNH DY HC.................................................................................4

1.1.1. ðc ñim ca quá trình dy hc hin nay.............................................4

1.1.2. Khái nim và cu trúc ca quá trình dy hc........................................5

1.1.3. Qui lut cơ bn ca quá trình dy hc..................................................8

1.1.4. Bn cht ca quá trình dy hc..........................................................10

1.1.5. Nhim v dy hc................................12

1.1.6. ðng lc ca quá trình dy hc.........................................................19

1.1.7. Logic ca quá trình dy hc.............................................................21

1.2. NGUYÊN TC DY HC...........................................................................24

1.2.1. Khái nim chung ..............................................................................24

1.2.2. H thng các nguyên tc dy hc.......................................................25

1.3.

NI DUNG DY HC.................................................................

1.3.1. Khái nim ni dung dy hc..............................................................29

1.3.2. K hoch dy hc, chương trình dy hc, SGK và tài liu tham kho..30

1.3.3. ði mi chương trình giáo dc, SGK ph thông Vit Nam hin nay ..32

1.4. PHƯƠNG PHÁP DY HC........................................................................34

1.4.1. Khái nim phương pháp dy hc......................................................34

1.4.2. H thng các phương pháp dy hc...................................................36

1.4.3. Các phương tin dy hc...................................................................66

1.4.4. S la chn và vn dng các phương pháp và phương tin dy hc....66

1.5. HÌNH THC T CHC DY HC............................................................67

1.5.1. Khái nim chung ..............................................................................67

1.5.2. H thng các hình th c t ch c dy hc.............................................68

CÂU H!I TH"O LUN, ÔN TP VÀ BÀI TP TÌNH HU#NG....................80

Chương 2. LÝ LUN GIÁO DC ...................................................................82

MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP HC TP................................82

2.1. QUÁ TRÌNH GIÁO DC.............................................................................83

2.1.1. Khái nim quá trình giáo dc.............................................................83

2.1.2. Cu trúc ca quá trình giáo dc.........................................................83

2.1.3. Bn cht ca quá trình giáo dc.........................................................84

2.1.4. Nh$ng ñc ñim ca quá trình giáo dc.............................................86

2.1.5. Quy lut ca quá trình giáo dc.........................................................88

2.1.6. ðng lc ca quá trình giáo dc........................................................88

2.1.7. Logic ca quá trình giáo dc............................................................89

2.2. NGUYÊN TC GIÁO DC.........................................................................91

2.2.1. Khái nim chung ..............................................................................91

2.2.2. H thng các nguyên tc giáo dc......................................................91

2.3. NI DUNG GIÁO DC...............................................................................96

2.3.1. Khái nim ni dung giáo dc.............................................................96

2.3.2. Các nguyên tc xây dng ni dung giáo dc......................................96

2.3.3. Các thành ph%n cơ bn ca ni dung giáo dc....................................97

2.4. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DC.....................................................................102

2.4.1. Khái nim chung v& phương pháp giáo dc...................................... 102

2.4.2. H thng các phương pháp giáo dc................................................ 103

CÂU H!I TH"O LUN, ÔN T P VÀ BÀI TP TÌNH HU#NG.................112

Chương 3. NHÀ TRƯ'NG TRUNG HC VÀ NGƯ'I GIÁO VIÊN TRUNG

HC ............................................................................................................... 119

MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP HC TP..............................119

3.1. NHÀ TRƯ'NG TRUNG HC...................................................................120

3.1.1. V( trí và mc tiêu ca giáo dc Trung hc........................................ 120

3.1.2. K hoch giáo dc Trung hc.......................................................... 124

3.1.3. Vn ñ& t ch c, qun lý và lãnh ño ) nhà trư*ng ph thông Trung hc

................................................................................................................ 127

3.2. NGƯ'I GIÁO VIÊN TRUNG HC...........................................................132

3.2.1. V( trí và ch c năng ca ngư*i GV ................................................... 132

3.2.2. ðc ñim ca hot ñng lao ñng sư phm..................................... 134

3.2.3. Nh$ng nhim v và quy&n hn ca ngư*i giáo viên trung hc.......... 137

3.2.4. Nh$ng yêu c%u ñi vi ngư*i giáo viên trung hc............................ 137

3.2.5. Ngư*i giáo viên vi vic nâng cao trình ñ ngh& nghip................... 140

3.3. CÔNG TÁC CH, NHI-M L.P / TRƯ'NG TRUNG HC...................140

3.3.1. Ch c năng ca giáo viên ch nhim lp........................................... 140

3.3.2. Nhim v ca giáo viên ch nhim lp............................................ 143

3.3.3. Ni dung và phương pháp công tác ca GVCN lp.......................... 144

CÂU H!I TH"O LUN, ÔN TP VÀ BÀI TP TÌNH HU#NG..................152

DANH MC CÁC TÀI LI-U THAM KH"O................................................ 155

Chương 1

LÝ LUN DY HC

***

MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP HC TP

Lý lun dy hc là mt b phn ca Giáo dc hc hay Sư phm hc ñi

cương. Lý lun dy hc nghiên c u bn cht ca quá trình dy hc, thit k ni

dung hc vn, xác ñ(nh các các nguyên tc, các phương pháp, các hình th c t ch c,

các phương tin dy hc, các kiu ñánh giá kt qu dy hc theo ñúng mc ñích và

yêu c%u giáo dc. Lý lun dy hc có tác dng chung ñi vi toàn b các hot ñng

dy-hc trong lp ñ0ng th*i có vai trò h1 tr2 cho vic vn dng và ñi sâu vào quá

trình dy-hc t3ng b môn vi nh$ng ñc thù khác nhau mà Lý lun dy hc b

môn (Ví d: Lý lun dy hc môn Toán, Lý lun dy hc môn Văn, Lý lun dy

hc môn Giáo dc công dân...) có nhim v nghiên cúu và phát trin thành các b

phn riêng ca Lý lun dy hc nói chung. Lý lun dy hc b môn là b phn ca

Giáo dc hc hay Sư phm hc chuyên ngành. Do ñó, Lý lun dy hc và Lý lun

dy hc b môn có quan h tương h1, b sung cho nhau nh4m mc ñích chung là

nâng cao cht lư2ng và hiu qu ca quá trình dy hc. Lý lun dy hc-b phn

ca Giáo dc hc có quan h mt thit vi các b phn khác ca Giáo dc hc như

Lý lun giáo dc, Lý lun v& qun lý nhà trư*ng...

YÊU C5U

Sau khi hc xong chương này sinh viên:

- Có kin th c hiu bit v& quá trình dy hc (Khái nim, cu trúc, ñc ñim,

bn cht, tính quy lut và logíc ca quá trình dy hc ) Trung hc), cũng như mc

tiêu, nhim v mà ngư*i giáo viên (GV) c%n thc hin trong quá trình dy hc; có

kin th c, hiu bit v& các nguyên tc c%n tuân th và v& vic xây dng, thit k ni

dung, la chn phương pháp, phương tin, hình th c t ch c dy hc mt cách khoa

hc.

- Có k7 năng:

+ Nghiên c u và tích lũy h thng tri th c cơ bn, tinh gin, cp nht và có

h thng v& dy hc qua các tài liu lý lun và thc ti8n, t3 ñó có cơ s) khoa hc ñ

tip tc cp nht, chim lĩnh các tri th c lý lun cũng như xem xét thc ti8n dy

hc.

+ Liên h và rút ra ñư2c nh$ng bài hc c%n thit cho bn thân t3 nh$ng lý

lun cơ bn v& dy hc, t3 nh$ng tình hung dy hc.

+ Bưc ñ%u rèn luyn các k7 năng dy hc nói chung qua các hot ñng hc

tp và thc hành môn hc, nht là qua hc h2p tác và x: lý các tình hung dy hc.

- Có quan ñim duy vt bin ch ng trong nghiên c u, liên h, vn dng và

thông báo thông tin v& dy hc. Ý th c ñư2c v( th, vai trò và trách nhim v to ln

ca ngư*i GV trong quá trình dy hc phc v s nghip công nghip hóa, hin ñi

hóa ca ñt nưc hin nay; cũng như ý th c ñư2c nh$ng thách th c, ñòi h;i ñi vi

ngư*i GV v& ph<m cht và năng lc sư phm ca công tác dy hc ñ t3 ñó chăm lo

rèn luyn nh$ng ph<m cht và năng lc dy hc trong quá trình ñào to sư phm.

NI DUNG

Ni dung ca chương Lý lun dy hc bao g0m:

- Quá trình dy hc

- Nguyên tc dy hc

- Ni dung dy hc

- Phương pháp, Phương tin và Hình th c t ch c dy hc.

PHƯƠNG PHÁP

Trong quá trình hc tp chương này, sinh viên t nghiên c u tài liu là chính.

Trên lp GV s= tp trung vào vic hưng d>n SV nghiên c u lý lun và cách th c

liên h vn dng lý lun cơ bn v& dy hc, h thng hóa lý lun, gii ñáp thc mc.

SV ñư2c to cơ hi luyn tp mt s k7 năng dy hc nói chung như thuyt trình,

h;i-ñáp, x: lý tình hung, hc h2p tác...chu<n b( cơ s) lý lun cho hot ñng d gi*

trong ñ2t Kin tp sư phm ) hc kỳ V.

1.1. QUÁ TRÌNH DY HC

1.1.1. ðc ñim ca quá trình dy hc hin nay

Quá trình dy hc hin nay có các ñc ñim cơ bn sau:

- Hot ñng hc tp ca hc sinh (HS) ñư2c tích cc hoá trên cơ s) ni dung

dy hc ngày càng ñư2c hin ñi hoá

S phát trin như vũ bão ca cách mng khoa hc, k7 thut-công ngh hin

nay khin ni dung dy hc không ng3ng ñư2c ñi mi, ñư2c hin ñi hoá.

T3 thc t ñó ny sinh mâu thu>n gi$a khi lư2ng tri th c tăng hơn, ph c tp

hơn vi th*i lư2ng hc tp ca HS trong quá trình dy hc không th tăng.

Hưng gii quyt tích cc mâu thu>n này là ñi mi phương pháp dy hc

nh4m tích cc hoá hot ñng hc tp ca HS.

T3 ñc ñim này ñòi h;i GV trong quá trình dy hc không ch@ là ngư*i

cung cp thông tin mà quan trng hơn, h phi là ngư*i hưng d>n HS bit cách t

mình thu thp, x: lý và vn dng thông tin. Còn HS, trong quá trình hc tp phi

chú trng hc cách thu thp, x: lý và vn dng thông tin.

- HS hin nay có vn sng và năng lc nhn th c phát trin hơn so vi HS )

các th h trưc (vi cùng ñ tui)

Nh$ng kt qu nghiên c u ca các nhà tâm lý hc trong và ngoài nưc ñã

cho thy: So vi HS cùng ñ tui ) các th h trưc, HS ph thông hin nay có vn

hiu bit, có năng lc nhn th c phát trin hơn, thông minh hơn. S) dĩ có s hơn

hAn này là do:

+ HS hin nay thư*ng xuyên ñư2c tip cn vi ngu0n thông tin ña dng,

phong phú t3 các phương tin truy&n thông khác nhau và ch(u nh hư)ng tác ñng

t3 nhi&u phía khác nhau ca cuc sng xã hi.

+ "nh hư)ng ca giáo dc vi h thng các phương pháp tích cc.

T3 ñó, trong quá trình dy hc c%n phi tính ñn kh năng nhn th c ca HS;

quan tâm khai thác vn sng phong phú và ña dng ca các em; to ñi&u kin ñ các

em có cơ hi phát huy ti&m năng vn có ca mình.

- Trong quá trình hc tp, nhu c%u hiu bit ca HS có xu hưng vư2t ra kh;i

ni dung tri th c, k7 năng do chương trình quy ñ(nh

Xu hưng này th hin ) ch1 HS thư*ng chưa tho mãn vi nh$ng tri th c

ñư2c cung cp qua chương trình hc tp. Các em luôn mun bit thêm, bit sâu hơn

nh$ng ñi&u ñã hc và nhi&u ñi&u mi l ca cuc sng muôn màu muôn vB nh4m

tho mãn nhu c%u hiu bit và các nhu c%u c%n thit khác ca cuc sng.

ð ñáp ng xu hưng trên, ngoài “ph%n c ng”, chương trình dy hc c%n

thit k các “ph%n m&m” trong các môn hc và tăng cư*ng môn hc t chn; c%n t

ch c các hot ñng ngoi khoá nh4m phát huy ti&m năng và h ng thú ca HS, to

ñi&u kin cho HS kim nghim và m) mang vn hiu bit ca mình, có kh năng

thích ng nhanh vi cuc sng sau này.

- Quá trình dy hc hin nay ñư2c tin hành trong ñi&u kin cơ s) vt cht,

phương tin dy hc ngày càng hin ñi

Cùng vi s tin b ca xã hi, các trư*ng hc hin nay ngày càng ñư2c

quan tâm ñ%u tư nâng cp cơ s) vt cht, phương tin k7 thut theo hưng hin ñi

phc v tích cc cho công cuc ci tin, ñi mi ni dung và phương pháp dy hc.

Vi thc t như vy, nu trình ñ s: dng các ñi&u kin, phương tin dy hc

ca giáo viên (GV) ) các trư*ng hin nay chưa tương x ng thì d>n ñn s lãng phí

hoc làm gim hiu qu dy hc. Cho nên, GV c%n tăng cư*ng s: dng và không

ng3ng hc h;i kinh nghim s: dng các cơ s) vt cht, phương tin k7 thut dy

hc nh4m ti ưu hoá quá trình dy hc.

1.1.2. Khái nim và cu trúc ca quá trình dy hc

1.1.2.1. Khái nim

Có nhi&u cách tip cn khái nim và cu trúc ca quá trình dy hc.

Theo quan ñim dy hc là quá trình tương tác gi$a hot ñng dy ca GV

và hot ñng hc ca HS. Trong quá trình tương tác ñó, GV là ch th ca hot

ñng dy, HS là ch th ca hot ñng hc. Mun dy tt, hot ñng dy ca GV

ch@ nên gi$ vai trò ch ño, hưng d>n. Vi vai trò này, GV mt mt phi t ch c,

ñi&u khin nh$ng tác ñng ñn HS; mt khác phi tip nhn và ñi&u khin tt thông

tin phn h0i v& kt qu hc tp ca HS. Ngư2c li, HS là ñi tư2ng ch(u s tác

ñng ca hot ñng dy ñ0ng th*i li là ch th ca hot ñng hc. Mun hc tt,

HS phi tuân theo s t ch c, ñi&u khin ca GV, ñ0ng th*i phi ch ñng, tích cc

và sáng to trong hot ñng hc tp ca bn thân. Quá trình tương tác GV-HS nh4m

giúp HS lĩnh hi h thng tri th c; hình thành h thng k7 năng, k7 xo vn dng tri

th c; có kh năng vn dng các thao tác trí tu ñ lĩnh hi và vn dng tri th c có

hiu qu qua ñó hình thành cho HS ý th c ñúng ñn và nh$ng ph<m cht nhân cách

ca ngư*i công dân.

Theo quan ñim này, dy hc có th hiu là quá trình hot ñng phi h2p

gi$a GV và HS; trong ñó, hot ñng ca GV ñóng vai trò ch ño, hot ñng ca

HS ñóng vai trò ch ñng nh4m thc hin mc ñích và nhim v dy hc.

Trong ñó: GV thc hin hot ñng dy hc; HS thc hin hot ñng hc; hai

hot ñng này ñư2c tin hành phi h2p, tương tác hay ăn khp vi nhau; mc ñích

cui cùng nh4m b0i dưCng cho HS h thng tri th c hiu bit v& mi vn ñ& di8n ra

trong cuc sng, h thng k7 năng sng (K7 năng hot ñng trí và lc) ñ thông qua

ñó hình thành cho HS thái ñ ñúng ñn ñi vi cuc sng.

1.1.2.2. Cu trúc ca quá trình dy hc

Cu trúc ca quá trình dy hc là cu trúc-h thng. Cu trúc ca quá trình

dy hc bao g0m mt h thng các thành t vn ñng và phát trin trong mi quan

h bin ch ng vi nhau.

Theo cách tip cn truy&n thng, cu trúc ca quá trình dy hc bao g0m các

thành t vn ñng và phát trin trong mi quan h bin ch ng vi nhau. Các thành

Bài giảng Lý luận giáo dục: Phần 1

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi