BÀI GI NG LÝ SINHẢ
CH NG I: NHI T SINH H CƯƠ Ệ Ọ
§1. M t s khái ni m:ộ ố ệ
1.1. H nhi t đ ng:ệ ệ ộ
- Khái ni m:ệ T p h p các v t th , phân t , nguyên t ,… ậ ợ ậ ể ử ử
gi i h n trong m t không gian nh t đ nh. ớ ạ ộ ấ ị
- Ví d :ụ M t th tích n c trong bình, m t kh i khí ộ ể ướ ộ ố
trong xy lanh, m t c th sinh v t, m t t ộ ơ ể ậ ộ ế
bào s ng,...ố
- Phân lo i:ạ 3 lo iạ
+ H nhi t đ ng cô l p:ệ ệ ộ ậ Không trao đ i v t ổ ậ
ch t và năng l ng v i bên ngoài (n c ấ ượ ớ ướ
trong m t phích kín, cách nhi t t t)ộ ệ ố
+ H nhi t đ ng kínệ ệ ộ (h đóng):ệ Trao đ i năng ổ
l ng, không trao đ i v t ch t (n c trong ượ ổ ậ ấ ướ
phích kín nh ng cách nhi t kém).ư ệ
+ H nhi t đ ng m :ệ ệ ộ ở Trao đ i v t ch t và ổ ậ ấ
năng l ng (n c trong phích h , c th ượ ướ ở ơ ể
s ng c a sinh v t,...ố ủ ậ
1.2. Thông s tr ng tháiố ạ
- Khái ni m:ệ Các đ i l ng đ c tr ng ạ ượ ặ ư
cho tr ng thái c a m t h nhi t ạ ủ ộ ệ ệ
đ ng ộ
- Ví dụ :
+ H nhi t đ ng v t lý (nh h khí,…):ệ ệ ộ ậ ư ệ
N, V, P, T, U, S ,…
+ H nhi t đ ng là t bào s ng:ệ ệ ộ ế ố
N ng đ ch t, n ng đ ion, đ ồ ộ ấ ồ ộ ộ
pH, áp su t th m th u,…ấ ẩ ấ
Khi h thay đ i tr ng thái thì các thông ệ ổ ạ
s c a h cũng thay đ i ố ủ ệ ổ (theo nh ng ữ
quy lu t nh t đ nh - quy lu t nhi t đ ng)ậ ấ ị ậ ệ ộ
- Tr ng thái cân b ng:ạ ằ
Các thông s tr ng thái không thay đ i theo ố ạ ổ
th i gian Đ o hàm các thông s tr ng ờ ạ ố ạ
thái c a h theo th i gian = 0 ủ ệ ờ
- Quá trình cân b ng: ằ
Quá trình bi n đ i c a h g m m t chu i ế ổ ủ ệ ồ ộ ỗ
liên ti p các tr ng thái cân b ngế ạ ằ
Ví d :ụ
+ Nén (dãn) vô cùng ch m khí trong m t xy lanh có ậ ộ
pit tông :
S m t cân b ng n (hay P) c a l p khí sát ự ấ ằ ủ ớ
m t pít ặtông v i các vùng khác trong h luôn ớ ệ
k p đ c san ị ượ b ng b i s chuy n đ ng h n ằ ở ự ể ộ ỗ
lo n c a các phân t ạ ủ ử h luôn các ệ ở
tr ng thái cân b ng v n (hay P)ạ ằ ề
+ Truy n nhi t di n ra vô cùng ch m c a v t ề ệ ễ ậ ủ ậ
nóng cho v t l nh:ậ ạ
Chuy n đ ng nhi t h n lo n c a các phân t ể ộ ệ ỗ ạ ủ ử
trong v t k p san b ng chênh l ch nhi t đ ậ ị ằ ệ ệ ộ
trong su t quá trình truy n nhi t v t luôn ố ề ệ ậ ở
các tr ng thái cân b ng nhi t đ .ạ ằ ệ ộ