Ch
ng 4:
ươ
ậ
ế
ọ
Gian l n và Sai sót- Tr ng y u và r i roủ
Tài li u tham kh o ả
ệ
- Giáo trình Lý thuy t ki m toán, NXB Tài ế
ể
chính, 2009 ự ẩ ự ẩ
ể ể
- Chu n m c ki m toán s 320 ố - Chu n m c ki m toán s 240 ố - Auditing, Alvin Aren,1997
M c tiêu và ph
ng pháp nghiên
ụ
ươ c uứ
1.
M c đích c a ch ng này: ụ ủ ươ
ậ ụ
c r i ro ki m toán, t ng lo i ừ
nh h
ưở ệ ữ ể ể ế
c gian l n, sai sót, tr ng y u, xét đoán, v n d ng tính N m đ ế ọ ượ ậ ắ tr ng y u trong ki m toán, n m đ ể ượ ủ ắ ạ ể ế ọ ng đ n t ng lo i r i ro trong ki m r i ro và các y u t ạ ủ ế ừ ế ố ả ủ toán, cũng nh m i quan h gi a tr ng y u và r i ro trong ki m ủ ọ ư ố toán
2.
Yêu c u:ầ
ự ể ẩ ả
Sinh viên ph i có đ y đ tài li u (giáo trình, chu n m c ki m ệ toán) và đ c tài li u tr c khi lên l p. ọ ầ ủ ướ ệ ớ
3.
Ph ng pháp h c t p: ươ ọ ậ
T nghiên c u tài li u, nghe gi ng, th o lu n. ứ ự ệ ả ả ậ
ng 4
K t c u ch ế ấ
ươ
4.1.Gian l n và sai sót ậ 4.2.Tr ng y u ế ọ 4.3.R i ro ki m toán ể ủ
4.1.Gian l n và sai sót ậ
ậ ạ ệ
ữ ệ ế
4.1.1.Khái ni m và nh n d ng ** Gian l nậ - Khái ni m: là nh ng hành vi c ý làm sai l ch thông tin kinh t ố ườ ả ộ
, tài i trong h i đ ng qu n tr , ban giám chính do m t hay nhi u ng đ c, các nhân viên ho c bên th ba th c hi n làm sai l ch BCTC. ứ ệ ộ ồ ệ ự ị ệ ề ặ ố
- Nh n d ng: ậ
ứ ử ng ch quan ủ
ừ ặ ố theo h ướ ỏ ệ
ế ộ ế ụ ắ
ề ặ ố ọ ể ệ
i ích cá nhân đem l
ạ X lý ch ng t Che gi u ho c c ý b sót các thông tin, tài li u … ấ C ý áp d ng sai các chu n m c, nguyên t c ch đ k toán ố ự ẩ C ý tính toán sai v m t s h c đ làm sai l ch BCTC ho c ố ặ i l ạ ợ Ghi chép các nghi p v không đúng s th t ự ậ ệ ụ
4.1.Gian l n và sai sót (ti p)
ế
ậ
i ho c s nh m l n không c ý nh ng có ỗ ặ ự ầ ư ẫ ố ữ
** Sai sót - Khái ni m: Là nh ng l ng đ n BCTC ả ế
nh h - Nh n d ng: ậ
ặ ụ ệ ả ặ
t ế ể ế
ệ ưở ạ ỗ ỏ các nghi p v kinh t ệ ụ ụ ng pháp k ế ươ ự ắ
+L i tính toán v s h c hay ghi chép sai ề ố ọ +B sót ho c hi u sai d n đ n làm l ch các kho n m c ho c ẫ ể do thi u hi u bi ế ế +Áp d ng sai các chu n m c, nguyên t c ph ẩ toán, chính sách tài chính do h n ch v năng l c ự ế ề ạ
ng khó h n sai sót vì gian l n ế ậ ậ ậ
ệ th ng đ Vi c phát hi n và nh n bi ệ ượ t gian l n th ơ c che gi u b ng hành vi c ý, tinh vi. ằ ườ ố ườ ấ
Gian l n và sai sót đ u có th nh h ng tr ng y u đ n BCTC ể ả ề ậ ưở ế ế ọ
ưở
ng đ n gian ế
nh h 4.1.2.Các nhân t ố ả l n sai sót ậ
- Nh ng v n đ liên quan đ n tính chính tr c, năng l c c a ban
ự ủ
ự
ề
ế
ng bên trong ho c bên ngoài đ n v t n t
i
ườ
ơ ị ồ ạ
ặ
ấ
ữ ấ giám đ c ố - Các s c ép b t th ứ trong BCTC
ự ệ
- Các nghi p v và s ki n không bình th - Nh ng đi m khó khăn liên quan đ n thu th p đ y đ b ng
ng ườ ậ
ầ ủ ằ
ế
ệ ụ ể ể
- Nh ng nhân t
môi tr
ng tin h c liên quan đ n các tình
ế
ọ
ữ ứ ữ ố
ch ng ki m toán thích h p ợ t ườ ố ừ hu ng và s ki n nêu trên. ự ệ
ệ
ệ
ố
4.1.3.Trách nhi m c a doanh nghi p đ i ủ v i gian l n và sai sót ậ ớ
- Tr
c khi ki m toán BCTC ệ
ể ậ ướ ử
ể
ườ ự
ệ ự ố ớ ệ ố ể
: Vi c ngăn chăn, phát hi n ệ và x lý gian l n, sai sót là trách nhi m và b n ph n c a ậ ủ ổ ệ b n thân c a ch doanh nghi p đ c ki m toán b ng cách ằ ủ ủ ả ệ ượ t k và th c hi n m t cách th xây d ng, thi ng xuyên ộ ệ ế ế ự hi u l c đ i v i h th ng k toán và h th ng ki m soát ệ ố ế n i bộ ộ
- Trong quá trình ki m toán
:
ệ ế ấ
ị ự ạ
ộ ờ
ể ệ k p th i, đ y đ trung th c và minh b ch i trình m t cách k p th i, đ y đ v ầ ủ ề ị ng gian l n, sai sót do KTV phát hi n và yêu ả ậ ệ
+ Có trách nhi m cung c p thông tin, tài li u k toán ầ ủ ờ + Ti p thu và gi ế ệ ượ ữ các hi n t c u s a ch a trong quá trình ki m toán. ầ ử ể
ố ớ
4.1.4.Trách nhi m c a KTV đ i v i gian ủ ệ l n, sai sót. ậ
ả
ể
ệ
4.1.4.1.Ki m toán viên ph i có trách nhi m trong ng c a gian ủ
ưở
vi c phát hi n và đánh giá nh h ệ ệ l n sai sót đã phát hi n đ ậ
ệ
ệ
ả c ệ ượ 4.1.4.2.Trách nhi m c a KTV trong vi c thông báo ủ v gian l n và sai sót ậ ề
ệ
ệ ậ
ệ
ả
4.1.4.1.Ki m toán viên ph i có trách nhi m trong vi c phát ả ể ng c a gian l n và sai sót đã phát hi n và đánh giá nh h ưở ủ c hi n đ ệ ượ
- Khi l p k ho ch ki m toán:
ể
ế ạ
ng tr ng y u đ n BCTC
ưở
ề
ế
ế
ậ
ể ả ể
ủ ạ
ậ
ợ
ế - Trong quá trình ki m toán
ậ Đánh giá r i ro v gian l n, sai sót có th nh h ọ L p k ho ch, xây d ng các th t c ki m toán phù h p ự : Có trách nhi m trong vi c giúp đ n v ngăn ng a phát hi n và x lý gian ơ
ủ ụ ệ
ể
ừ
ử
ệ
ệ
ị
ủ ụ ầ
ự
ệ
ệ
ậ
t đ ế ể
l n sai sót` ậ Khi ngi ng BCTC có gian l n, sai sót, KTV ph i có trách nhi m th c hi n các th t c c n thi ả ờ phát hi n ra gian l n, sai sót
ệ
ậ
Khi phát hi n các gian l n, sai sót > KTV ph i đánh giá nh h
ng c a gian l n và sai sót này
ả
ậ
ưở
ủ
ả
ậ
ẫ
ơ
ể
ệ đ n BCTC ế N u không tr ng y u, có th b qua (nh ng v n thông báo cho đ n v đ ư ế N u tr ng y u, KTV c n th c hi n các b ử ổ ổ ướ ệ
c đi c n thi ầ
ế
ầ
c ki m toán) ị ượ t và s a đ i b sung nh ng th ủ ữ
ọ ế ế ế t c ki m toán thích h p. ụ
ợ
ng c a gian l n và
ể ỏ ự Link1 Khi KTV v n có s nghi ng i gian l n sai sót KTV ph i đánh giá nh h ậ
ưở
ả
ả
ờ
ủ
ậ
ự
ả ỏ
ổ
ọ ể ẫ sai sót này đ n BCTC ế ự ậ
ệ ấ
ủ ụ ớ
ề
ệ
ả
ờ
ồ
i t a nghi ng > KTV ph i ả ờ ng c a gian ủ ưở
ả
ế
c nghi ng > có th d ng th t c ki m toán.
Khi th c hi n các th t c ki m toán toán b sung mà không gi ể th o lu n v n đ này v i ch doanh nghi p, đ ng th i ph i đánh giá nh h ủ ả l n và sai sót này đ n BCTC ậ N u gi ờ ế
i t a đ ả ỏ ượ
ể ừ
ủ ụ
ể
ứ ộ ử ổ
ủ ụ
ổ
M c đ s a đ i và b sung các th t c ki m toán
ể
c phát hi n
ệ
ậ
ầ
ạ ấ ả
ạ
ụ ể
ậ
ễ ủ ọ
ế
- Các lo i gian l n, sai sót đã đ ượ ậ - T n su t x y ra gian l n, sai sót - Kh năng tái di n c a m t lo i gian l n sai sót c th có ế - Vi c t ng h p, đánh giá và xem xét các gian l n, sai sót có
ộ ng tr ng y u đ n BCTC ưở ợ
ậ
. ể ả ơ ẻ c liên quan đ n c p qu n lý nào ế ấ
ả
ở
ể
c th c hi n trên c hai m t
ả th nh h ể ả ệ ổ quan h ràng bu c v i nhau, k c đ n l ệ ộ ớ - Sai ph m phát hi n đ ạ ệ ượ đ n v đ c ki m toán. ơ ị ượ Chú ý: Gian l n, sai sót ph i đ ậ
ả ượ
ự
ệ
ả
ặ
b n ch t và đ l n ộ ớ ả
ấ
ủ
ệ
4.1.4.2.Trách nhi m c a KTV trong vi c thông báo v gian l n và sai sót
ệ ề
ậ
-
Thông báo cho đ n v đ
ị ượ
ơ
ể
t tr ng y u
c ki m toán ệ
ọ
ể
ệ ọ ế c ngày phát
ủ
ệ
ế
ề
ả
ặ
C n cân nh c xem thông báo cho c p nào s có l
ng là thông báo cho c p
M i GL,SS mà KTV phát hi n trong quá trình ki m toán (không phân bi hay không tr ng y u)thì đ u ph i thông báo cho ch doanh nghi p tr ướ ọ hành BCKT ho c BCTC. ắ
i nh t (th ấ
ườ
ẽ
ầ
ấ
ợ
ấ
-
ườ ử ụ
ớ
ạ
i s d ng báo cáo ki m toán ậ
ả
ộ ộ
ữ
ế
ế
ớ ọ
ề
ỉ
-
ứ
ừ ườ
ơ ệ
ậ
ng h p đ n v ị
ơ
ợ
ố ệ ủ c ki m toán có GL, SS mà theo quy đ nh c a pháp lu t, KTV ph i thông báo cho các ủ
ể
ả
ậ
ị
-
ứ ợ
ườ
ể
ng h p rút kh i h p đ ng ki m toán ỏ ợ ơ ấ
ể
ệ
ầ
ậ
ế ể ử ả
ả
ậ
t đ x lý đ i v i ố ớ ng ưở
cao h n) ơ Thông báo cho ng ể D i d ng m t BCKT v i các d ng ý ki n nh n xét thích h p ế ướ ạ ợ L u ý: v i m t BCTC đã ph n ánh đ y đ GL, SS mà nh ng GL, SS này có th nh ể ả ầ ủ ư h ng tr ng y u đ n BCTC thì KTV v n ph i ch rõ v GL, SS này trong BCKT ả ẫ ưở Thông báo cho c quan ch c năng có liên quan KTV có trách nhi m b o m t các thông tin, s li u c a khách hàng, tr tr ả đ ượ c quan ch c năng có liên quan. ơ Tr ồ c ki m toán không có bi n pháp c n thi Khi KTV nh n th y đ n v đ ị ượ t trong hoàn c nh c th , k c các GL không nh h gian l n mà KTV cho là c n thi ụ ể ể ả ế ầ tr ng y u đ n BCTC.
ế
ế
ọ
4.2.Tr ng y u ế ọ
4.2.1.Khái ni m và ý nghĩa c a tính tr ng y u trong
ủ
ế
ệ
ọ
ể
ki m toán ậ ụ
4.2.2.V n d ng tính tr ng y u trong ki m toán. ọ
ể
ế
4.2.1.Khái ni m và ý nghĩa c a tính ủ tr ng y u trong ki m toán
ệ ế
ể
ọ
ọ
ộ
ệ
ệ
ấ ủ
ừ
ả ố ả
- Khái ni m: Tr ng y u là m t khái ni m ch đ l n, b n ch t c a sai ụ ể ế
ỉ ộ ớ ế ho c là t ng nhóm mà trong b i c nh c th , n u ơ ẻ
ẽ
ặ
ế
i góc đ c a ng
ậ ề
ế ượ
i s ườ ử
ộ ủ
ướ
c KTV nhìn d ế ị
- Ý nghĩa: có ý nghĩa quan tr ng trong quá trình l p k ho ch ki m toán và
ậ ế
ể
ạ
thi
ph m ho c là đ n l ặ ạ ặ d a vào thông tin này đ xét đoán thì s không chính xác ho c rút ra ể ự nh ng k t lu n sai l m ầ ữ S xem xét v tính tr ng y u đ ọ ự d ng thông tin tài chính đ đ a ra quy t đ nh ể ư ụ ọ ủ ụ
ự
t k xây d ng các th t c ki m toán ờ
ủ ụ
ủ
ể
ạ
ự
ể ế ế Xác đ nh n i dung, th i gian và ph m vi c a các th t c ki m toán ị Xác đ nh m c đ trung th c và h p lý c a các thông tin tài BCTC ị Đánh giá nh h
ợ ng c a nh ng sai sót đ n BCTC
ộ ứ ộ ưở
ủ ế
ữ
ủ
ả
ủ
ệ
4.2.1.Khái ni m và ý nghĩa c a tính tr ng y u trong ki m toán (ti p)
ế
ế
ể
ọ
ế : Là m t v n đ ph thu c r t nhi u vào b n
ề ụ
ộ ấ
ộ ấ
ề
ả
- Xét đoán tính tr ng y u ủ
ọ ề
ệ
ả
thân m i KTV v tính ch quan và kh năng xét đoán ngh nghi p ươ
ộ
ng và đ nh
ề ng đ i h n là tuy t đ i ệ ố ố ơ ệ c xem xét trên c hai m t đ nh l ặ ị ả ả ượ
+ Tính tr ng y u là m t khái ni m t ế + Tính tr ng y u luôn ph i đ ế
ỗ ọ ọ
ượ
ị
tính
ộ
ượ
ấ ủ c xem xét trong m i quan h ch t ch gi a
ệ ặ
ẽ ữ
ố
các sai ph m v m t đ nh l
Đ nh l ng: ch đ l n c a m t sai ph m ạ ỉ ộ ớ ủ ị Đ nh tính: nói lên b n ch t c a sai ph m ạ ả ị + Tính tr ng y u luôn ph i đ ả ượ ế ọ ạ
ng v i nhau ớ ượ ả ượ ặ ế
ệ
ọ
c đ t ra trong t ng hoàn c nh ừ
ả
và đi u ki n c th v i nh ng tình hu ng nh t đ nh
ề ặ ị Chú ý: Vi c xem xét tính tr ng y u ph i đ ố
ệ ụ ể ớ
ấ ị
ữ
ề
ậ ụ
ế
4.2.2.V n d ng tính tr ng y u trong ọ ki m toán
ể
ọ
ề
ơ ộ
c l Ướ ượ
ng s b ban đ u v tính tr ng ầ
ầ
ọ
ả ừ
c tính sai sót trong t ng b ph n ậ c tính sai sót k t h p trong t ng b ộ ế ợ
ừ Ướ Ướ
ừ
c tính v i
c
ớ ướ
- B c 1: ướ y uế - B c 2: Phân b c l ng ban đ u v tính tr ng ề ổ ướ ượ ướ y u cho t ng b ph n, t ng kho n muc ừ ậ ộ ế - B c 3: ộ ướ - B c 4: ướ ph nậ ướ l ượ
- B c 5: So sánh sai sót k t h p ế ợ ướ ng ban đ u v tính tr ng y u ế ọ ề
ầ
4.3.R i ro ki m toán
ủ
ể
4.3.1.R i ro ki m toán và các lo i r i ro có liên quan
ạ ủ
ủ
ể ủ
ể ạ ủ
4.3.1.1.R i ro ki m toán 4.3.1.2.Các lo i r i ro trong ki m toán 4.3.1.3.M i qun h gi a các lo i r i ro trong ệ ữ
ể ạ ủ
ố
ki m toán
ể
4.3.2.Mô hình r i ro ki m toán trong khâu l p k ế
ủ
ể
ậ
ạ
4.3.3.M t s l u ý khi s d ng mô hình r i ro ki m ử ụ
ủ
ể
ho ch ki m toán ể ộ ố ư
toán
4.3.1.1.R i ro ki m toán
ủ
ể
ậ
ủ
- Đ nh nghĩa: là r i ro mà KTV đ a ra ý ki n nh n xét không thích ư
ế c ki m toán v n còn có nh ng sai sót
ẫ
ể
ữ
ượ
ậ ượ c
ể ấ
ụ
ạ
c là kh năng trong
ớ ế ạ ể ấ
ả
ậ ượ ứ ự
ể
ạ
c ki m toán còn ch a đ ng nh ng sai ph m mà ữ c ch a đ n m c đ ứ ộ
ậ ượ
ượ ạ
ư ế
ể ấ
ữ ọ
ị h p khi BCTC đã đ ợ tr ng y u. ế ọ ể ả r i ro ki m toán đ n m c có th ch p nh n đ - Đ gi m ứ ể ế ủ ng m r ng ph m vi ki m toán và áp d ng thêm các KTV th ể ở ộ ườ th t c ki m toán so v i k ho ch ể ủ ụ - R i ro ki m toán có th ch p nh n đ ể ủ BCTC đã đ nh ng sai ph m này có th ch p nh n đ tr ng y u. ế ồ
ủ
ủ
ể
ề
ậ
soát (RRKS), và r i ro phát hi n (RRPH)
- RRKT g m ba b ph n: R i ro ti m tàng (RRTT), r i ro ki m ệ
ộ ủ
ể
4.3.1.2.Các lo i r i ro trong ki m ạ ủ toán
ề
ả
ủ
ề ẩ
ừ
ệ
: là r i ro ti m n, v n có do kh năng t ng ngi p ọ ỏ
ứ ự
ữ
ng đ n r i ro ti m tàng
ụ ẽ ặ ộ ộ ưở
ề
ế ủ ủ
ụ ượ
ể
ậ
ả
a.R i ro ti m tàng ủ - Đ nh nghĩa ố ị v , t ng kh an m c trong BCTC ch a đ ng nh ng sai sót tr ng ụ ừ y u khi tính riêng r ho c tính g p, cho dù có hay không h ế ệ ộ th ng ki m soát n i b ể ố - Các y u t nh h ế ố ả B n ch t kinh doanh c a khách hàng ấ ả B n ch t c a các b ph n, kho n m c đ c ki m toán ộ ấ ủ ả B n ch t c a h th ng k toán và thông tin trong đ n v ơ ị ế ấ ủ ệ ố ả
ề
: - Ý nghĩa đánh giá r i ro ti m tàng Có ý nghĩa r t quan tr ng trong khâu l p k ho ch ki m toán. Vì ng, quy mô,
ể ố ượ
ấ ứ
nó là căn c và c s đ KTV xác đ nh v kh i l ph m vi công vi c ki m toán c n th c hi n ể
ủ ọ ơ ở ể ệ
ậ ế ạ ề ị ệ ự
ạ
ầ
4.3.1.2.Các lo i r i ro trong ạ ủ ki m toán (ti p) ể
ế
- R i ro ki m soát
ủ
là r i ro x y ra sai sót tr ng y u trong t ng nghi p v , t ng ế
ừ
ủ
ả
ể ụ
ọ ẽ ặ
ệ ố
ệ ụ ừ ế
ộ ộ
ừ ế
ộ ặ
ử
ệ
ể
ng đ n r i ro ki m soát ạ
ị
ế ủ ứ ạ ủ ng đ c a giao d ch ộ ủ
ị
ng c a h th ng nhân l c khi tham gia ki m soát trong
kho n m c trong BCTC khi tính riêng r ho c tính g p mà h th ng k toán và ả h th ng ki m soat n i b không ngăn ng a h t ho c không phát hi n và s a ệ ố ể ch a k p th i ờ ữ ị nh h - Các y u t ưở ế ố ả Tính ch t m i m và ph c t p c a các lo i giao d ch ẻ ớ ấ Kh i l ng và c ườ ố ượ ng và ch t l S l ấ ượ ố ượ
ủ ệ ố
ự
ể
Tính hi u l c, h p lý và hi u qu c a các th t c ki m soát và trình t
ki m soát
ả ủ
ủ ụ
ể
ệ
ợ
ự ể
doanh nghi pệ ệ ự trong doanh nghi pệ
ợ
ọ
ệ
ể
ủ
ủ
ả ủ ệ ố ể có kh năng gây ra sai ph m tr ng y u ế
ữ
ạ
ọ
ố
t đ i v i nh ng sai sót tr ng y u có
ả c ph m vi ki m toán c n thi ể
ế ố ớ
ữ
ế
ạ
ầ
ọ
Xác đ nh, l a ch n và xây d ng đ
Tính khoa h c, thích h p và hi u qu c a h th ng ki m soát n i b ộ ộ - Ý nghĩa c a vi c đánh giá r i ro ki m soát ệ Giúp KTV xem xét nh ng nhân t Xác đinh đ th t n t ể ồ ạ ị
ượ i trong BCTC ọ ự
c th t c ki m toán c b n thích h p v ợ ề
ủ ụ
ự
ơ ả ph m vi, quy mô và th i gian v n d ng các th t c ki m toán
ượ ậ ụ
ể ủ ụ
ể
ạ
ờ
ạ ủ
4.3.1.2.Các lo i r i ro trong ki m toán (ti p)
ế
ể
- R i ro phát hi n:
ừ
ủ
ả
ộ
ệ là r i ro x y ra sai sót tr ng y u trong t ng nghi p ệ ọ ủ v , t ng kho n m c trong BCTC khi tính riêng r ho c tính g p mà ả ụ ừ trong quá trình ki m toán, KTV không phát hi n ra đ
ế ẽ ặ c ượ
ệ
ệ ng đ n r i ro phát hi n
ụ ể nh h ưở ế ố ả ể
ủ
ả
ộ
ệ
ế ủ ộ ả
ệ ủ
ệ ề
ươ
ể
ủ
ủ
ủ
ề
ể
- Các y u t c l i Ph m vi ki m toán càng r ng thì r i ro phát hi n gi m và ng ượ ạ ạ Trình đ kinh ngi m và kh năng xét đoán ngh nghi p c a KTV Ph - Ý nghĩa c a vi c đánh giá r i ro phát hi n ệ ứ ủ ộ ệ
Trong m t cu c ki m toán, v i m c r i ro ti m tàng và r i ro ể
ng pháp ki m toán ệ ộ ố ị
ế ủ
ủ
ể
ớ ki m soát là c đ nh thì n u r i ro phát hi n càng tăng thì r i ro ki m toán cũng càng tăng.
c l
i đ h th p r i ro ki m toán, KTV th
ể
ườ
ng ph i h ả ạ
th p r i ro phát hi n
ượ ạ ể ạ ấ ủ ệ
Ng ấ ủ
ố
4.3.1.3.M i quan h gi a các lo i r i ro trong ki m toán
ệ ữ ể
ạ ủ
- RRTT và RRKS t n t
c ki m toán, i đ c l p trong ồ ạ ộ ậ ể ị ượ ạ ộ Đánh giá c a KTV v ề ủ RRKS ệ ể
ho t đ ng c a đ n v đ ủ ơ không ph thu c vào công vi c ki m ộ toán có ti n hành hay không ụ ế
Cao
Th pấ
Trung bình
ộ
ệ ể
ế ị ế
Cao
Th pấ
Trung bình
Th p ấ nh tấ
- RRPH hoàn toàn ph thu c vào công ụ vi c ki m toán. Có RRPH là có RRKT - RRTT và RRKS quy t đ nh đ n kh i ố l ng, quy mô, ph m vi chi phí, biên ạ ượ ch và th i gian ki m toán B ng 4.4 ể ế - Ma tr n r i ro (d ki n c a KTV v ề
ả
Cao
Th pấ
ờ ậ ủ ự ế ủ
Trung bình
Trung bình
Đánh giá c a ủ KTV v ề RRTT
c chi u v i m c đ RRTT và ứ ộ ề
Cao
RRPH) M c đ RRPH d ki n luôn có quan ự ế ứ ộ h ng ớ ệ ượ RRKS
Th pấ
Trung bình
Cao nh tấ
B ng 4.4
ả
ạ ộ
R i ro ti m tàng ề
ủ
Ho t đ ng kinh doanh c a ủ doanh nghi p luôn t n t i ồ ạ ệ nh ng gian l n sai sót
ữ
ậ
ệ ủ ụ
Phát hi n gian l n sai sót b ng ằ ậ các th t c ki m soát c a h ủ ệ ể th ng KSNB
ố
R i ro ki m soát
ủ
ể
ằ
Phát hi n gian l n sai sót b ng ậ công vi c ki m toán c a KTV
ệ ệ
ủ
ể
R i ro phát ủ hi nệ
ể
ế
ệ
ọ
ế
R i ro ki m toán
ủ
ể
Ki m toán không phát hi n h t các gian l n sai sót tr ng y u ậ d n đ n ý ki n sai
ế
ế
ẫ
ể
4.3.2.Mô hình r i ro ki m toán trong khâu l p k ho ch ki m toán
ủ ậ ế ạ
ể
- M i quan h gi a các lo i r i ro trong ki m toán
DR= AR
AR=IR x CR x DR
`
IRxCR
- Ý nghĩa: công th c dùng đ xác đ nh RRPH thích h p d a trên RRTT ị
ệ ữ ạ ủ ố ể
ợ ự ể
ứ c KTV đánh giá cùng v i m c RRKT có th ch p ượ ể ấ ứ ớ
ứ
ế ướ ườ ườ ể ấ ơ
- Vi c đánh giá RRKT có th đ
ạ c nhăm t o m t kho ng l ạ ộ ộ ự ế ấ ề
c thay đ i trong quá trình th c hi n c cho m t cu c ki m toán ể ộ ng d ki n và n đ nh m c RRKT ị ấ ng th p h n m c RRKT có th ch p ứ an toàn cho KTV ả ể ượ ự ệ ổ
ki m toán. và RRKS đã đ c KTV d ki n tr nh n đ ự ế ậ ượ , các KTV th - Trong th c t ự ế trong khâu l p k ho ch th ậ nh n đ ậ ượ ệ ể
4.3.2.Mô hình r i ro ki m toán trong khâu l p k ho ch ki m toán (ti p)
ủ ậ ế ạ
ể ể
ế
ố
ủ
ọ
ể
ộ
ố ệ ỉ ệ c càng tăng lên ậ ượ
ế ể ấ
ứ
ứ
ị
- M i quan h gi a tr ng y u và r i ro ki m toán Trong m t cu c ki m toán, m c tr ng y u và RRKT có m i quan h t l ọ ế c l i ượ ạ
ế ệ ữ ứ ể ộ ngh ch t c là n u m c tr ng y u có th ch p nh n đ ọ ế thì RRKT s gi m đi và ng ẽ ả
ệ ữ
ể
ố
ủ ấ
ủ ể
ọ
- Ý nghĩa c a m i quan h gi a tr ng y u và r i ro ki m toán ế ọ Có ý nghĩa r t quan tr ng khi l p k ho ch ki m toán đ nh m xác đ nh ị ể ằ ậ ế ạ n i dung, ph m vi, th i gian và các th t c ki m toán c n áp d ng ầ ộ
ủ ụ
ụ
ể
ạ
ờ
th i đi m
L u ýư : K t qu đánh giá m c tr ng y u và RRKT c a KTV
ứ
ế
ả
ở ờ
ể
ể
ả
ủ ớ ế
ể ở
ọ ầ
l p k ho ch ki m toán ban đ u có th khác v i k t qu đánh giá ậ các th i đi m khác nhau trong quá trình ki m toán.
ể
ế ế ạ ể ờ
4.3.3.M t s l u ý khi s d ng mô ử ụ ộ ố ư hình r i ro ki m toán
ủ
ể
ử ụ ầ ư
Khi s d ng mô hình RRKT c n l u ý m t s v n đ sau: - Vi c v n d ng mô hình r i ro trong th c t ậ ủ
là m t v n đ ph c t p. Khi v n ề ứ ạ c ki m toán và gi a các công ty ữ ẽ ự ữ ị ượ ề ộ ấ ể
- Vi c v n d ng mô hình r i ro ph thu c vào kh năng và kinh nghi m xét đoán ộ ụ ệ ả ủ
ườ ả ấ ế
m c th p h n so v i m c làm căn ng ph i n đ nh m c tr ng y u hay ứ c ơ ậ ượ ở ứ ế ứ ọ ớ ể ấ ị ấ
ầ ệ ừ ệ
ả
ệ ụ - RRKS và RRTT có m i quan h ch t ch v i nhau trong m t cu c ki m toán. Vì ẽ ớ c đánh giá ban đ u đ i v i c s d n li u cho t ng ố ớ ơ ở ẫ ch y u. ế ủ ế ộ ể ộ
- Tr i quá trình đánh giá ộ ố ấ ự ế ệ ậ ụ d ng s có s khác nhau gi a các đ n v đ ơ ụ ki m toán. ể ệ ậ ụ ngh nghi p c a m i KTV ệ ủ ề ỗ - Khi l p k ho ch ki m toán, KTV th ạ ậ ể nh ng sai ph m có th ch p nh n đ ạ ữ c đ đánh giá c a KTV ủ ứ ể - L u ý vi c RRKS ph i đ ả ượ ư s d tài kho n ho c t ng lo i nghi p v kinh t ặ ừ ố ư ố ả ế ợ ậ ế ể ả ẳ ạ ị
ề
m c đ th p nh t thì KTV v n ph i th c ở ứ ộ ấ ượ ả
ạ ệ ặ v y KTV ph i k t h p cùng m t lúc đánh giá RRKS và RRTT ộ ậ c khi rút ra k t lu n ki m toán, KTV ph i kh ng đ nh l ướ c a mình v RRKS ủ - RRKS và RRTT dù đ ệ ử ạ c đánh giá ơ ả ấ ệ ụ ẫ ố ư ố ớ ả
ệ ọ
- RRKS ự hi n các th nghi m c b n đ i v i các lo i nghi p v và s d tài kho n tr ng y u ế đ n v có quy mô nh khác v i đ n v có quy mô l n. ở ơ ớ ơ ỏ ớ ị ị
Câu h i th o lu n ậ
ả
ỏ
1.Trách nhi m c a ki m toán viên ph i làm gì? ả
ệ ệ ủ ế ể ọ ậ
c. ớ ậ ệ ượ
c ọ ử ơ ậ
c ệ ượ
ả ng h p trên. ợ
a. Phát hi n h t m i gian l n, sai sót trong báo cáo tài chính b. Báo cáo v i các c quan ch c năng v m i gian l n, sai sót phát hi n đ ề ọ ứ c. X lý m i gian l n, sai sót khi phát hi n đ ệ ượ d. Không có trách nhi m gì đ i v i gian l n, sai sót khi phát hi n đ ậ ệ e. Không ph i m t trong các tr Hãy gi I thích v lý do l a ch n c a mình? ệ ố ớ ườ ọ ủ ữ ự ệ ủ ể
ả 2. Hãy ch ra trình t ỉ ệ
ộ ề th c hi n nh ng công vi c ph i làm c a ki m toán viên khi ả ự ự ậ ể ậ
ề ầ ỉ
ệ ử ổ ứ
phát hi n ra gian l n, sai sót: a. L p báo cáo ki m toán b. yêu c u ch doanh nghi p s a đ i đi u ch nh ủ c. Báo cáo v i các c quan ch c năng ơ ng c a gian l n, sai sót đ n báo cáo tài chính d. Đánh gíá nh h ưở ớ ả ủ ế ậ
Câu h i th o lu n ậ
ả
ỏ
5. R i ro ki m toán là hành vi c ý đ a ra báo cáo ki m toán sai l ch c a ki m toán viên:
ủ
ủ
ể
ể
ể
ệ
ư
ố a. Đúng b. Sai
Gi
i thích s l a ch n c a mình?
ả
ọ ủ
ự ự
6.R i ro ki m toán bao g m nh ng lo i nào?
ủ
ữ
ể
ạ
ồ
a.
R i ro k toán b. R i ro ti m tàng
ủ
ủ
ế
ề
c. R i ro l y m u ki m toán. d. R i ro ki m soát
ủ
ủ
ể
ể
ấ
ẫ
ng đ n r i ro ki m soát:
e. R i ro phát hi n ệ ủ 7.Các y u t ế ố
ả
ể
ưở
ế ủ
nào sau đây nh h ể ộ ủ ị ị
ộ
ị
ng đ giao d ch cao. ệ ượ
ng, ch t l
c m r ng ở ộ ự
ủ ệ ố
a. Trình đ c a ki m toán viên. b. Giao d ch m i và ph c t p. ứ ạ ớ c. Giao d ch qua nhi u và c ườ ề d. Qui mô kinh doanh c a doanh nghi p đ e. S l f. ch t l
ủ ng c a h th ng nhân l c. ng c a các th t c ki m soát trong doanh nghi p.
ố ượ ấ ượ
ấ ượ ủ
ủ ụ
ể
ệ
