Bài giảng Lý thuyết ra quyết định

Chia sẻ: Năm Tháng Tĩnh Lặng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

251
lượt xem 47
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong thực tế hoạt động của các ngành luôn phải đối mặt với việc đưa ra các quyết định khác nhau. Sự thành công hay thất bại của chủ thể tuỳ thuộc rất lớn vào các quyết định này. Cùng tham khảo bài giảng sau đây để tìm hiểu các phương pháp phân tích vấn đề một cách hệ thống, hổ trợ cho việc đưa ra quyết định tốt nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Lý thuyết ra quyết định

Ta phaûi quyeát ñònh nhö theá naøo ñaây ? Quyeát ñònh gôûi tieàn vaøo ngaân haøng hay ñaàu tö chöùng khoaùn? Quyeát ñònh coù neân saûn xuaát vaø tung ra thò tröôøng moät loaïi saûn phaåm môùi hay khoâng ? Quyeát ñònh saûn xuaát saûn phaåm naøo vôùi soá löôïng bao nhieâu trong ñieàu kieän haïn cheá veà nguoàn löïc? Quyeát ñònh toàn tröû hay khoâng toàn tröû nguyeân vaät lieäu ? Neáu toàn tröû thì löôïng toàn tröû bao nhieâu laø hôïp lyù? Quyeát ñònh phaân phoái saûn phaåm töø kho naøo ñeán cöûa haøng naøo ? 1 …?????? LYÙ LYÙ THUYEÁ THUYEÁT RA QUYEÁ QUYEÁT ÑÒNH ÑÒNH 2 1
KHAÙI NIEÄM Trong thöïc teá hoaït ñoäng cuûa caùc ngaønh luoân phaûi ñoái maët vôùi vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh khaùc nhau. Söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa chuû theå tuyø thuoäc raát lôùn vaøo caùc quyeát ñònh naøy. Lyù thuyeát ra quyeát ñònh laø moät phöông phaùp phaân tích vaán ñeà moät caùch heä thoáng, hoå trôï cho vieäc ñöa ra quyeát ñònh toát nhaát 3 CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN KHI RA MOÄT QUYEÁT ÑÒNH 1- Xaùc ñònh vaán ñeà caàn ra quyeát ñònh. 2- Xaùc ñònh caùc phöông aùn (Alternatives) coù theå coù. 3- Xaùc ñònh caùc tình huoáng / traïng thaùi (Events) coù theå coù. 4- Xaùc ñònh caùc lôïi ích (profit) hay söï traû giaù (Pay-off) töông öùng vôùi töøng toå hôïp. 5- Xaùc ñònh moâi tröôøng ra quyeát ñònh. 6- Löïa choïn moâ hình ra quyeát ñònh. 4 2
Ví duï : Xem xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát. Böôùc 1 : Vaán ñeà coù neân saûn xuaát vaø tieáp thò moät loaïi saûn phaåm môùi B hay khoâng? Böôùc 2 : Caùc phöông aùn coù theå coù : - Phöông aùn 1 : Xaây döïng nhaø maùy lôùn. - Phöông aùn 2 : Xaây döïng nhaø maùy nhoû. - Phöông aùn 3 : Khoâng saûn xuaát. Böôùc 3 : Caùc tình huoáng coù theå xaûy ra : - Saûn phaåm ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän vaø öa chuoäng. - Saûn phaåm khoâng ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän vaø öa chuoäng. 5 Böôùc 4 : Xaùc ñònh lôïi ích vaø söï traû giaù cho töøng keát hôïp cuûa nhöõng phöông aùn vaø caùc tình huoáng. Giaû söû coâng ty choïn lôïi nhuaän laøm cô sôû quyeát ñònh, caùc tham soá theå hieän ôû baûng sau (baûng ra quyeát ñònh) : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng Thò tröôøng höùa heïn khoâng höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 200,000 -180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 -20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 0 0 Böôùc 5 & 6 : Xaùc ñònh moâi tröôøng ra quyeát ñònh vaø löïa choïn moâ hình ra quyeát ñònh. 6 3
CAÙC MOÂ HÌNH RA QUYEÁT ÑÒNH 1-RA QUYEÁT ÑÒNH TRONG MOÂI TRÖÔØNG RUÛI RO. (Decision Under Risk) 2-RA QUYEÁT ÑÒNH TRONG MOÂI TRÖÔØNG KHOÂNG XAÙC ÑÒNH. (Decision Under Uncertainty) 7 RA QUYEÁT ÑÒNH TRONG MOÂI TRÖÔØNG RUÛI RO ( Decision Under Risk) Moâi tröôøng ruûi ro laø moâi tröôøng maø ngöôøi ra quyeát ñònh khoâng bieát chaéc chaén tình huoáng naøo seõ xaûy ra . Coù theå bieát ñöôïc xaùc suaát xaûy ra cuûa caùc tình huoáng khaùc nhau. Trong moâi tröôøng ruûi ro, ngöôøi ra quyeát ñònh thöôøng söû duïng tieâu chuaån giaù trò kyø voïng ñeå ra quyeát ñònh. 8 4
1-Tieâu chuaån ra quyeát ñònh döïa treân giaù trò lôïi ích kyø voïng (Expected monetary value) : n Max{EMV(i) = ∑ Pr(i, k) * P(k) } i =1 EMV(i) : Giaù trò lôïi ích kyø voïng cuûa phöông aùn i. Pr(i,k) :Lôïi nhuaän töông öùng vôùi phöông aùn i vaø tình huoáng k. P(k) : Xaùc suaát xaûy ra cuûa tình huoáng thöù k. 9 Ví duï : Xem xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát. Xeùt baûng lôïi nhuaän sau : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng Thò tröôøng höùa heïn khoâng höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 200,000 -180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 -20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 0 0 Giaû söû xaùc suaát xaûy ra cuûa caùc tình huoáng laø nhö nhau (= 50%) ta ñöôïc : EMV(1) = 0.5*200,000 + 0.5*(-180,000) = 10,000 EMV(2) = 0.5*100,000 + 0.5*(-20,000) = 40,000 EMV(3) = 0.5*0 + 0.5*0 = 0 10 5
2-Tieâu chuaån quyeát ñònh döïa treân giaù trò maát maùt cô hoäi kyø voïng (Expected Opportunity Loss) : Khaùi Nieäm : Moâ hình naøy döïa treân cô sôû chi phí cô hoäi, töùc laø toån thaát gaây ra do choïn phöông aùn naøo ñoù vaø töø choái moät phöông aùn khaùc. n Coâng thöùc tính : Min{EOL(i) = ∑ OL(i, k) * P(k) } i =1 EOL(i) : Giaù trò maát maùt kyø voïng cuûa phöông aùn thöù i. OL(i,k) : Giaù trò maát maùt cô hoäi töông öùng vôùi phöông aùn i vaø tình huoáng k. P(k) : Xaùc suaát xuaát hieän cuûa tình huoáng k. 11 Ví duï : Xem xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát. Giaû söû keát quaû toát nhaát (lôïi nhuaän toái ña) cho töøng tình huoáng nhö sau : @ Thò tröôøng höùa heïn : 200,000 $ @ Thò tröôøng khoâng höùa heïn : 0 $ Ta ñöôïc baûng maát maùt cô hoäi sau : (OL = lôïi nhuaän toái ña – lôïi nhuaän thöïc) Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng Thò tröôøng höùa heïn khoâng höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 0 180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 200,000 0 Giaû söû xaùc suaát xaûy ra cuûa caùc tình huoáng laø nhö nhau vaø = 50% ta ñöôïc : EOL(1) = 0.5*0 + 0.5*180,000 = 90,000 EOL(2) = 0.5*100,000 + 0.5*20,000 = 60,000 EOL(3) = 0.5*200,000 + 0.5*0 = 100,000 12 6
RA QUYEÁT ÑÒNH TRONG MOÂI TRÖÔØNG KHOÂNG XAÙC ÑÒNH (DECISION UNDER UNCERTAINTY) Moâi tröôøng khoâng xaùc ñònh laø moâi tröôøng maø ngöôøi ra quyeát ñònh khoâng coù baát cöù moät thoâng tin naøo. Söï löïa choïn moâ hình thích hôïp phuï thuoäc vaøo caù tính cuûa ngöôøi ra quyeát ñònh. 13 1-Tieâu chuaån Maximax (Quyeát ñònh laïc quan) : Phöông aùn toái öu laø phöông aùn coù giaù trò keát quaû toát nhaát töông öùng vôùi tình huoáng toát nhaát. Giaù trò keát quaû toát nhaát laø lôïi nhuaän lôùn nhaát hay chi phí beù nhaát. Xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát vôùi baûng lôïi nhuaän sau : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng höùa heïn Thò tröôøng khoâng höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 200,000 -180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 -20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 0 0 ⇒ Choïn phöông aùn xaây döïng nhaø maùy lôùn. 14 7
2-Tieâu chuaån Maximin (Quyeát ñònh bi quan) : Phöông aùn toái öu laø phöông aùn coù giaù trò keát quaû toát nhaát töông öùng vôùi tình huoáng xaáu nhaát. Giaù trò keát quaû toát nhaát laø lôïi nhuaän lôùn nhaát hay chi phí beù nhaát. Xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát vôùi baûng lôïi nhuaän sau : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng höùa heïn Thò tröôøng khoâng höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 200,000 -180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 -20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 0 0 ⇒ Choïn phöông aùn khoâng saûn xuaát 15 3-Tieâu chuaån Laplace : Tieâu chuaån naøy coøn goïi laø tieâu chuaån cô hoäi xaûy ra cuûa caùc tình huoáng laø ngang nhau. Phöông aùn toái öu ñöôïc choïn laø phöông aùn coù lôïi nhuaän trung bình lôùn nhaát hoaëc chi phí trung bình thaáp nhaát. Xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát vôùi baûng lôïi nhuaän sau : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng (States of Nature) Tieâu chuaån (Alternatives) Laplace Thò tröôøng höùa Thò tröôøng khoâng heïn höùa heïn Xaây döïng nhaø maùy lôùn 200.000 -180.000 10.000 Xaây döïng nhaø maùy nhoû 100.000 -20.000 40.000 Khoâng saûn xuaát 0 0 0 ⇒ Choïn phöông aùn xaây döïng nhaø maùy nhoû do coù lôïi nhuaän trung bình laø lôùn nhaát. 16 8
4-Tieâu chuaån Minimax : Laø tieâu chuaån döïa treân vieäc cöïc tieåu hoaù söï hoái tieác (maát maùt cô hoäi) cöïc ñaïi trong töøng phöông aùn. Vôùi ví duï treân ta coù baûng maát maùt cô hoäi sau : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng Thò tröôøng khoâng höùa heïn höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 0 180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 200,000 0 ⇒ Phöông aùn toái öu ñöôïc choïn laø xaây döïng nhaø maùy nhoû do coù maát maùt cô hoäi cöïc ñaïi beù nhaát. 17 5-Tieâu chuaån Hurwicz : Phöông aùn toái öu laø phöông aùn coù söï keát hôïp giöõa tieâu chuaån Maximax (laïc quan) vaø tieâu chuaån Maximin (bi quan). Phöông phaùp thöïc hieän : - Choïn heä soá α (0 ≤ α ≤ 1). - Choïn phöông aùn thöù i coù giaù trò Max theo phöông trình : CH(i) = α*Max{Profit(k)} + (1- α)*Min{Profit(k)} α → 1 : ngöôøi quyeát ñònh laïc quan α → 0 : ngöôøi quyeát ñònh bi quan 18 9
Ví duï : Xem xeùt moät coâng ty muoán môû roäng saûn xuaát. Xeùt baûng lôïi nhuaän sau : Caùc phöông aùn Caùc tình huoáng Thò tröôøng Thò tröôøng höùa heïn khoâng höùa heïn 1-Xaây döïng nhaø maùy lôùn. 200,000 -180,000 2-Xaây döïng nhaø maùy nhoû. 100,000 -20,000 3-Khoâng saûn xuaát. 0 0 Choïn heä soá α = 0.8 ta ñöôïc : CH (1) = 0.8*200,000 + (1 - 0.8)*(-180,000) = 124,000 CH (2) = 0.8*100,000 + (1 - 0.8)*(-20,000) = 76,000 CH (3) = 0.8*0 + (1 - 0.8)*0 = 0 19 CAÂY QUYE QUYEÁÁT ÑÒNH ÑÒNH 20 10
KHAÙI NIEÄM Giaûi quyeát baøi toaùn quyeát ñònh baèng sô ñoà caây . VD1_SDC.ppt Duøng ñeå giaûi quyeát baøi toaùn ra quyeát ñònh coù nhieàu caáp ñoä lieân tieáp nhau maø ôû ñoù caùc quyeát ñònh sau phuï thuoäc vaøo caùc quyeát ñònh tröôùc ñoù. VD2_SDC.ppt 21 CAÙC KYÙ HIEÄU SÖÛ DUÏNG TRONG SÔ ÑOÀ CAÂY Kyù hieäu hình vuoâng : Bieåu dieãn nuùt quyeát ñònh taïi ñoù xuaát phaùt caùc phöông aùn. Kyù hieäu hình troøn : Bieåu hieän nuùt traïng thaùi taïi ñoù xuaát phaùt caùc tình huoáng. 22 11
CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN Xaùc ñònh vaán ñeà caàn ra quyeát ñònh. Veõ caây quyeát ñònh. Xaùc ñònh xaùc suaát xaûy ra cuûa töøng traïng thaùi (tình huoáng). Xaùc ñònh giaù trò keát quaû cuûa töøng toå hôïp giöõa caùc phöông aùn vaø caùc traïng thaùi. Tìm quyeát ñònh toái öu baèng phöông phaùp Max(EMV)i. 23 Vd 1 : Xeùt baøi toaùn môû roäng saûn xuaát : TT toát (0.5) EMV1=10,000$ 200,000$ 1 TT xaáu (0.5) -180,000$ Lôùn TT toát (0.5) EMV2=40,000$ Nhoû 100,000$ 2 Max(EMV)i=40,000$ TT xaáu (0.5) -20,000$ EMV3=0$ Khoâng 3 0$ 24 12
Ví duï 2 : Cuõng laø baøi toaùn môû roäng SX treân, tröôùc khi quyeát ñònh xaây döïng nhaø maùy lôùn hay nhoû hoaëc khoâng xaây, moät coâng ty coù theå quyeát ñònh coù neân tieán haønh thaêm doø thò tröôøng vôùi phí toån thaêm doø laø 10,000 $ hay khoâng? (Thoâng tin thaêm doø naøy coù theå giuùp coâng ty coù moät quyeát ñònh cuoái cuøng ñuùng ñaén hôn.) vd cay quyet dinh.ppt 25 Baøi 1 : OÂng Lieâm laø chuû moät doanh nghieäp tö nhaân môùi thaønh laäp taïi thaønh phoá HCM. OÂng Lieâm hieän ñang xem xeùt vieäc mua moät soá maùy moùc thieát bò ñöôïc cheá taïo trong nöôùc hoaëc nhaäp töø Ñaøi Loan hay Trung Quoác. Caùc phöông aùn vaø caùc keát quaû traïng thaùi töông öùng ñöôïc ñöôïc theå hieän döôùi daïng lôïi nhuaän (ñôn vò 1000ñ) ôû baûng quyeát ñònh sau : Phöông aùn Thò tröôøng höùa Thò tröôøng khoâng heïn höùa heïn Maùy mua trong nöôùc 300.000 -200.000 Maùy mua töø Ñaøi Loan 250.000 -100.000 Maùy mua töø Trung Quoác 75.000 -18.000 26 13
Caâu hoûi : 1- Neáu oâng Lieâm laø ngöôøi laïc quan vaø chaáp nhaän ruûi ro thì oâng neân choïn phöông aùn naøo ? 2- Neáu oâng Lieâm laø ngöôøi bi quan vaø sôï ruûi ro thì oâng neân choïn phöông aùn naøo ? 3- Neáu oâng Lieâm nhôø moät coâng ty nghieân cöùu thò tröôøng tieán haønh ñieàu tra giuùp oâng vaø oâng nhaän ñöôïc thoâng tin veà caùc traïng thaùi nhö sau : Khaû naêng thò tröôøng höùa heïn vaø khoâng höùa heïn laàn löôït laø 70% vaø 30%. Vôùi thoâng tin nhö vaäy oâng neân choïn phöông aùn naøo? 27 Baøi 2 : Moät baùc só döï ñònh môû moät phoøng maïch tö taïi moät quaän gaàn trung taâm thaønh phoá HCM. Neáu nhu caàu khaùm vaø chöûa beänh ôû khu vöïc ñoù cao (thò tröôøng höùa heïn) thì phoøng maïch naøy seõ ñem laïi lôïi nhuaän laø 1.000 trieäu ñoàng. Nhöng neáu thò tröôøng khoâng höùa heïn thì thì phoøng maïch seõ bò loã 400 trieäu ñoàng. Taát nhieân neáu khoâng ñaàu tö thì baùc só seõ khoâng bò maát moät ñoàng naøo caû. Do khoâng coù baát kyø döõ lieäu naøo veà thò tröôøng naøy neân baùc só öôùc tính coù khoaûng 50% cô hoäi phoøng maïch hoaït ñoäng hieäu quaû. 1- Haõy xaây döïng caây quyeát ñònh cho baøi toaùn noùi treân vaø xaùc ñònh phöông aùn toái öu. 28 14
2- Ñeà taêng phaàn tin caäây cho quyeát ñònh , baùc só ñaõ nhôø moät coâng ty tö vaán cung caáp theâm thoâng tin cuûa thò tröôøng vôùi möùc giaù laø 50 trieäu ñoàng vaø ñöôïc keát quaû sau : Thaêm doø cho thaáy coù 55% khaû naêng gaëp thò tröôøng thuaän lôïi vaø 45% gaëp thò tröôøng khoâng thuaän lôïi. Tuy nhieân : - Trong tröôøng hôïp gaëp thò tröôøng thuaän lôïi, xaùc suaát ñeå thò tröôøng thöïc söï höùa heïn chæ laø 82%. - Trong tröôøng hôïp gaëp thò tröôøng khoâng thuaän lôïi, xaùc suaát ñeå thò tröôøng thöïc söï khoâng höùa heïn chæ laø 79%. Haõy xaây döïng caây quyeát ñònh trong tröôøng hôïp naøy vaø choïn phöông aùn toát nhaát coù theå coù. 29 15