Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 5 - ThS. Trần Thùy Linh

Chia sẻ: Fgnfffh Fgnfffh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

100
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 5 Một số vấn đề cơ bản về lãi suất thuộc bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ trình bày về các kiến thức chính: hệ thống các loại lãi suất cơ bản và phương pháp đo lường, quan hệ giữa lãi suất và các biến số kinh tế vĩ mô, các vấn đề lãi suất và lãi suất ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 5 - ThS. Trần Thùy Linh

Ch−¬ng V mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ l i suÊt • Néi dung chÝnh: – HÖ thèng l¹i c¸c lo¹i l·i suÊt c¬ b¶n v ph−¬ng ph¸p ®o l−êng – Quan hÖ gi÷a l·i suÊt v c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« – C¸c vÊn ®Ò vÒ l·i suÊt v chÝnh s¸ch l·i suÊt ë ViÖt Nam 1
5.1 Kh¸i niÖm v vai trß cña l·i suÊt 5.1.1 Kh¸i niÖm • L i suÊt l gi¸ c¶ cña tÝn dông (gi¸ c¶ cña quan hÖ vay m−în hoÆc cho thuª nh÷ng dÞch vô vÒ vèn d−íi h×nh thøc tiÒn tÖ hoÆc c¸c d¹ng t i s¶n kh¸c) • L i suÊt l tû lÖ % sè tiÒn l i trªn sè tiÒn vèn 2
5.1.2 Vai trß cña l i suÊt • ë tÇm kinh tÕ vi m«, l i suÊt l c¬ së ®Ó c¸c c¸ nh©n v doanh nghiÖp ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ • ë tÇm kinh tÕ vÜ m«, l i suÊt l mét c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ nh¹y bÐn v hiÖu qu¶ • L i suÊt l c«ng cô ®iÒu tiÕt luång vèn ®i v o hay ®i ra ®èi víi mét quèc gia, t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ t¸c ®éng ®Õn ®Çu t−, c¸n c©n thanh to¸n v quan hÖ th−¬ng m¹i quèc tÕ 3
5.2 C¸c l·i suÊt c¬ b¶n v ph−¬ng ph¸p ®o l−êng 5.2.1 L i suÊt ®¬n • L i suÊt ®¬n ®−îc ¸p dông cho c¸c kho¶n tÝn dông ®−îc thùc hiÖn d−íi h×nh thøc cho vay ®¬n. • Ng−êi vay tiÒn sÏ tr¶ mét lÇn cho ng−êi cho vay v o ng y ®Õn h¹n tr¶ nî c¶ vèn v mét kho¶n tiÒn l i • L i suÊt ®¬n=sè tiÒn l i/tæng sè vèn vay • L i suÊt ®¬n th−êng ¸p dông cho c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n ng¾n h¹n mét n¨m hay thêi h¹n cho vay trïng khÝt víi chu kú tÝnh l i 4
5.2 C¸c l·i suÊt c¬ b¶n v ph−¬ng ph¸p ®o l−êng 5.2.2 L i suÊt kÐp • Víi c¸c kho¶n tÝn dông d i h¬n 1 n¨m trong khi chu kú tÝnh l i th−êng l 1 n¨m hay ng¾n h¬n kh«ng ¸p dông l i ®¬n • VÝ dô vÒ l i suÊt kÐp: – Mét mãn cho vay 100 USD l i suÊt 10%/n¨m thêi h¹n 3 n¨m Sè tiÒn cã ®−îc sau n¨m 1 l 110 USD Sè tiÒn cã ®−îc sau n¨m 2 l 121 USD Sè tiÒn cã ®−îc sau n¨m 3 l 133,1 USD 5
5.2.3 L i suÊt ho n vèn • L·i suÊt ho n vèn l l·i suÊt l m c©n b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn thanh to¸n nhËn ®−îc tõ mét kho¶n tÝn dông víi gi¸ trÞ h«m nay cña kho¶n tÝn dông ®ã • Mét sè vÝ dô vÒ l·i suÊt ho n vèn: – Tr−êng hîp kho¶n cho vay ®¬n: mét ng−êi cho vay 100USD thêi h¹n mét n¨m, l·i suÊt 10%/n¨m Gi¸ trÞ h«m nay cña kho¶n cho vay: PV=100USD TiÒn thanh to¸n sau 1 n¨m: FV=110USD Gäi i l l·i suÊt ho n vèn i ph¶i tho¶ m·n ®¼ng thøc sau: FV = PV (1 + i ) i=10% víi kho¶n Cho vay ®¬n: l·i suÊt ho n vèn=l·i suÊt ®¬n 6
5.2.3 L i suÊt ho n vèn • Mét sè vÝ dô vÒ l i suÊt ho n vèn: – Tr−êng hîp thêi h¹n tÝn dông l n n¨m, kho¶n tÝn dông tr¶ 1 lÇn v o cuèi n¨m thø n. L i suÊt ho n vèn (i) ph¶i tho¶ m n: FV n = PV (1 + i ) n 7
5.2.3 L i suÊt ho n vèn • Mét sè vÝ dô vÒ l i suÊt ho n vèn: – Tr−êng hîp kho¶n tÝn dông tr¶ tõng phÇn cè ®Þnh v o thêi ®iÓm cuèi mçi n¨m trong suèt thêi kú tÝn dông – Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n b»ng tæng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña sè tiÒn tr¶ h ng n¨m Gäi kho¶n thanh to¸n cè ®Þnh cuèi mçi n¨m l FP L i suÊt ho n vèn tho¶ m n: FP FP FP + +.......... + = PV (1+i) (1+i)2 (1+i)n 8
5.2.3 L i suÊt ho n vèn • Mét sè vÝ dô vÒ l i suÊt ho n vèn: – Tr−êng hîp ng−êi së h÷u tr¸i phiÕu Coupon sÏ ®−îc thanh to¸n tiÒn l i cè ®Þnh h ng n¨m v ®Õn n¨m cuèi cung sÏ nhËn nèt sè coupon cuèi cïng v to n bé sè tiÒn vèn. – Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tr¸i phiÕu l tæng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thanh to¸n coupon céng víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn vèn ban ®Çu Gäi kho¶n thanh to¸n coupon l C L i suÊt ho n vèn tho¶ m n: C C C F + + ..........+ + = PV (1 + i) (1 + i) 2 (1 + i) (1 + i)n n 9
5.3 Mét sè ph©n biÖt vÒ l·i suÊt 5.3.1 L i suÊt thùc v l i suÊt danh nghÜa • L i suÊt danh nghÜa l l i suÊt m ng©n h ng th«ng b¸o cho kh¸ch h ng • L i suÊt thùc tÕ l l i suÊt danh nghÜa sau khi ® lo¹i trõ ¶nh h−ëng cña l¹m ph¸t • Th«ng th−êng l i suÊt thùc v l i suÊt danh nghÜa cã mèi liªn hÖ víi nhau qua c«ng thøc: r=i-π Trong ®ã r l l i suÊt thùc, i l l i suÊt danh nghÜa v π l tû lÖ l¹m ph¸t 10
5.3 Mét sè ph©n biÖt vÒ l·i suÊt 5.3.2 L i suÊt v tû suÊt lîi tøc • L i suÊt l tû lÖ % cña sè tiÒn l i trªn sè tiÒn vèn cho vay • Tû suÊt lîi tøc l tû lÖ % cña sè thu nhËp cña ng−êi cã vèn trªn tæng sè vèn m ng−êi ®ã ® ®−a v o sö dông (®Çu t− hoÆc cho vay) • Tû suÊt lîi tøc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b»ng víi l i suÊt 11
5.3 Mét sè ph©n biÖt vÒ l·i suÊt 5.3.3 L i suÊt c¬ b¶n cña ng©n h ng • L·i suÊt tiÒn göi: l·i suÊt NHTM tr¶ cho ng−êi göi tiÒn trªn sè tiÒn ë t i kho¶n tiÒn göi. • L·i suÊt cho vay: cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau tuú theo tÝnh chÊt v thêi h¹n cña mãn vay. • L·i suÊt liªn NH l l·i suÊt m c¸c NH cho nhau vay nh»m gi¶i quyÕt nhu cÇu vèn ng¾n h¹n. VÝ dô: LIBOR, PIBOR, SIBOR 12
5.4 CÊu tróc kú h¹n v cÊu tróc rñi ro cña l·i suÊt • CÊu tróc thêi h¹n cña l i suÊt: Mét kho¶n vay cã thêi h¹n c ng d i th× l i suÊt c ng cao • CÊu tróc rñi ro cña l i suÊt: Møc ®é rñi ro cña kho¶n vay c ng cao, l i suÊt cña mãn vay ®ã c ng cao 13
5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt 5.5.1 Cung cÇu cña thÞ tr−êng vèn vay - L i suÊt l gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng vèn vay sù thay ®æi cña cung v cÇu vÒ vèn vay dÉn tíi sù thay ®æi l i suÊt - ChÝnh phñ cã thÓ t¸c ®éng v o cung cÇu trªn thÞ tr−êng vèn vay ®Ó thay ®æi l i suÊt - Duy tr× sù æn ®Þnh cña thÞ tr−êng vèn l c¬ së ®Ó ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña l i suÊt 14
5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt 5.5.2 ¶nh h−ëng cña l¹m ph¸t kú väng - L¹m ph¸t kú väng t¨ng l i suÊt cã xu h−íng t¨ng v× 2 lý do: - §Ó duy tr× l i suÊt thùc kh«ng ®æi - L¹m ph¸t t¨ng nhu cÇu tÝch tr÷ h ng ho¸ hoÆc c¸c t i s¶n nh− v ng v ngo¹i tÖ m¹nh t¨ng cung vÒ quü cho vay gi¶m l i suÊt t¨ng KiÓm so¸t l¹m ph¸t ®Ó duy tr× sù æn ®Þnh cña l i suÊt 15
5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt 5.5.3 Béi chi ng©n s¸ch - Nhu cÇu bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch t¨ng nhu cÇu vèn vay l i suÊt t¨ng - Ng©n s¸ch béi chi chÝnh phñ ph¸t h nh tr¸i phiÕu ®Ó bï ®¾p th©m hôt l−îng cung tr¸i phiÕu t¨ng gi¸ tr¸i phiÕu gi¶m l i suÊt t¨ng 16
5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt 5.5.4 ThuÕ • Khi thuÕ t¨ng thu nhËp cña c¸c c¸ nh©n v tæ chøc cung cÊp tÝn dông gi¶m ®Ó thu nhËp sau thuÕ kh«ng thay ®æi l i suÊt t¨ng 5.5.5 Nh÷ng thay ®æi trong ®êi sèng x héi - Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng t i chÝnh - Sù ®a d¹ng cña c¸c c«ng cô t i chÝnh - T×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - C¸c biÕn ®éng vÒ t i chÝnh quèc tÕ 17
5.6 L·i suÊt ë ViÖt Nam: con ®−êng tù do ho¸ l·i suÊt 5.6.1 Giai ®o¹n tr−íc 1988: • HÖ thèng NH mét cÊp v l c«ng cô ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña Nh n−íc: thu chi NSNN v rãt vèn cho DNN 5.6.2 Giai ®o¹n 1988-2000 • NHNN ban h nh chÝnh s¸ch l·i suÊt kh¸c biÖt ®èi víi c¸c chñ thÓ kh¸c nhau – L·i suÊt tiÒn göi v cho vay cña c¸c NHTM quèc doanh ®Òu do NHNN quy ®Þnh. C¸c NHTM duy tr× møc l·i suÊt kh¸c nhau ®èi víi c¸c khu vùc kinh tÕ – Nh n−íc trî cÊp vÒ l·i suÊt: l·i suÊt cho vay< l·i suÊt tiÒn göi – L·i suÊt huy ®éng vèn tõ c«ng chóng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ngo i quèc doanh kh«ng chÞu sù r ng buéc n o khñng ho¶ng tÝn dông n¨m 1990 18
5.6.3 Giai ®o¹n 1990-1996 • Ph¹m vi huy ®éng vèn cña c¸c TCTD bÞ giíi h¹n so víi tr−íc • NHNN g¾n l·i suÊt danh nghÜa víi chØ sè gi¸ ®Ó ®¶m b¶o l·i suÊt thùc >0 tõ n¨m 1992 • L·i suÊt cho vay > l·i suÊt tiÒn göi • Sù ph©n biÖt l·i suÊt cho vay theo khu vùc kinh tÕ bÞ lo¹i bá • L·i suÊt cho vay d i h¹n < l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n c¸c NH kh«ng cã ®éng c¬ cho vay d i h¹n • NHNN duy tr× l·i suÊt trÇn cho vay • NHNN cho phÐp NHTM tù do ®Þnh møc l·i suÊt tiÒn göi nh−ng møc chªnh lÖch l·i suÊt cho vay v l·i suÊt tiÒn göi tèi ®a ®−îc phÐp l 0,35%/th¸ng 19
5.6.3 Giai ®o¹n 1997-1999 • Xo¸ bá chªn lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay v l·i suÊt tiÒn göi trong kho¶ng 0.35%/th¸ng • Do ¶nh h−ëng cña khñng ho¶ng c¸c DN gÆp khã kh¨n DNNN cã thÓ vay vèn m kh«ng cÇn t i s¶n thÕ chÊp kÕt hîp víi gi¶m l·i suÊt cho vay • TÝn dông néi ®Þa t¨ng m¹nh nh»m gióp DNNN duy tr× s¶n xuÊt v viÖc l m v thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÝch cÇu ®Çu t− 20