zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kỹ Thuật - Công Nghệ

» Điện - Điện tử

Bài giảng môn Cơ sở đo lường điện tử - Đỗ Mạnh Hà

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:213

Báo xấu

181
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng môn Cơ sở đo lường điện tử gồm 9 chương. Nội dung bài giảng trình bày giới thiệu chung về đo lường điện tử, đánh giá sai số đo lường, các cơ cấu chỉ thị trong máy đo, máy hiện sóng, đo tần số, khoảng thời gian và độ di pha, đo dòng điện và điện áp, đo công suất, phân tích phổ, đo các tham số của mạch điện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Cơ sở đo lường điện tử - Đỗ Mạnh Hà

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG BÀI GIẢNG MÔN CƠ SỞ ĐO LƯỜNG ĐIỆN TỬ Giảng viên: KS. Đỗ Mạnh Hà Điện thoại/E-mail: 0913826568; dmhavn@gmail.com Bộ môn: Kỹ thuật điện tử - Khoa KTDT1 Học kỳ/Năm biên soạn: Học kỳ 1/2009-2010
Sách tham khảo 1. Cơ sở kỹ thuật đo lường điện tử, Vũ Quý Điềm, nhà xuất bản KHKT, 2001 2. Đo lường điện-vô tuyến điện, Vũ Như Giao và Bùi Văn Sáng, Học viện kỹ thuật quân sự, 1996 3. Electronic Test Instruments, Bob Witte, 2002 4. Radio Electronic Measurements, G.Mirsky, Mir Publishers, Moscow, 1978 GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 2 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
NỘI DUNG CHƯƠNG 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử CHƯƠNG 2. Đánh giá sai số đo lường CHƯƠNG 3. Các cơ cấu chỉ thị trong máy đo CHƯƠNG 4. Máy hiện sóng CHƯƠNG 5. Đo tần số, khoảng thời gian và độ di pha CHƯƠNG 6. Đo dòng điện và điện áp CHƯƠNG 7. Đo công suất CHƯƠNG 8. Phân tích phổ CHƯƠNG 9. Đo các tham số của mạch điện GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 3 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử Định nghĩa Các phương pháp đo Phương tiện đo và các đặc tính cơ bản của phương tiện đo Phân loại các máy đo GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 4 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 1.1. Định nghĩa Đo lường: là khoa học về các phép đo, các phương pháp và các công cụ để đảm bảo các phương pháp đo đạt được độ chính xác mong muốn Đo lường điện tử: là đo lường mà trong đó đại lượng cần đo được chuyển đổi sang dạng tín hiệu điện mang thông tin đo và tín hiệu điện đó được xử lý và đo lường bằng các dụng cụ và mạch điện tử. GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 5 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 1.2. Các phương pháp đo 1. Phương pháp đo trực tiếp: dùng máy đo hay các mẫu đo (các chuẩn) để đánh giá số lượng của đại lượng cần đo. Kết quả đo chính là trị số của đại lượng cần đo. X =a • VD: đo điện áp bằng vôn-mét, đo tần số bằng tần số-mét, đo công suất bằng oát-mét,... • Đặc điểm: đơn giản, nhanh chóng, loại bỏ được các sai số do tính toán 2. Đo gián tiếp: kết quả đo không phải là trị số của đại lượng cần đo, mà là các số liệu cơ sở để tính ra trị số của đại lượng này. X = F (a1 , a2 ,..., an ) • Ví dụ: đo công suất bằng vôn-mét và ampe-mét, đo hệ số sóng chạy bằng dây đo,... • Đặc điểm: nhiều phép đo và thường không nhận biết ngay được kết quả đo GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 6 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 3. Phương pháp đo thống kê: thực hiện đo nhiều lần một đại lượng đo với cùng thiết bị đo và trong cùng điện kiện đo, kết quả đo được tính là giá trị trung bình thống kê của của các lần đo đó. - Đặc điểm: cho phép loại trừ các sai số ngẫu nhiên và thường dùng khi kiểm chuẩn thiết bị đo. 4. Phương pháp đo tương quan: dùng để đo các quá trình phức tạp, khi không thể thiết lập một quan hệ hàm số nào giữa các đại lượng là các thông số của một quá trình nghiên cứu. VD: tín hiệu đầu vào và đầu ra của một hệ thống Thực hiện bằng cách xác định khoảng thời gian và kết quả của một số thuật toán có khả năng định được trị số của đại lượng thích hợp. Đặc điểm: cần ít nhất hai phép đo mà các thông số từ kết quả đo của chúng không phụ thuộc lẫn nhau. Độ chính xác được xác định bằng độ dài khoảng thời gian của quá trình xét. GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 7 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 5. Các phương pháp đo khác: • Phương pháp đo thay thế: Phép đo được tiến hành hai lần, một lần với đại lượng cần đo và một lần với đại lượng đo mẫu. Điều chỉnh để hai trường hợp đo có kết quả chỉ thị như nhau. • Phương pháp hiệu số: Phép đo được tiến hành bằng cách đánh giá hiệu số trị số của đại lượng cần đo và đại lượng mẫu. (phương pháp vi sai, phương pháp chỉ thị không, phương pháp bù) • Phương pháp đo thẳng: kết quả đo được định lượng trực tiếp trên thanh độ của thiết bị chỉ thị. Tất nhiên sự khắc độ của các thang độ này đã được lấy chuẩn trước với đại lượng mẫu cùng loại với đại lượng đo. • Phương pháp chỉ thị số: đại lượng cần được đo được biến đổi thành tin tức là các xung rời rạc. Trị số của đại lượng cần đo được tính bằng số xung tương ứng này GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 8 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 1.3. Phương tiện đo và các đặc tính cơ bản 1. Phương tiện đo là phương tiện kĩ thuật để thực hiện phép đo, chúng có những đặc tính đo lường đã được qui định. - Phương tiện đo đơn giản: mẫu, thiết bị so sánh, chuyển đổi đo lường - Phương tiện đo phức tạp: máy đo (dụng cụ đo), thiết bị đo tổng hợp và hệ thống thông tin đo lường. + Mẫu: phương tiện đo dùng để sao lại đại lượng vật lí có giá trị cho trước với độ chính xác cao. Chuẩn là mẫu có cấp chính xác cao nhất. Chuẩn là phương tiện đo đảm bảo việc sao và giữ đơn vị tiêu chuẩn. + Thiết bị so sánh: phương tiện đo dùng để so sánh 2 đại lượng cùng loại để xem chúng “ = ”, “ > ”, “ < ” + Chuyển đổi đo lường: phương tiện đo dùng để biến đổi tín hiệu thông tin đo lường về dạng thuận tiện cho việc truyền tiếp, biến đổi tiếp, xử lí tiếp và giữ lại nhưng người quan sát không thể nhận biết trực tiếp được (VD: bộ KĐ đo lường; biến dòng, biến áp đo lường; quang điện trở, nhiệt điện trở,...) GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 9 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử + Dụng cụ đo: phương tiện đo dùng để biến đổi tín hiệu thông tin đo lường về dạng mà người quan sát có thể nhận biết trực tiếp được (VD: vônmét, ampe mét,...) Dụng cụ đo Mức độ tự Dạng của tín Phương pháp Các đại lượng động hóa hiệu biến đổi đầu vào Dụng cụ đo Dụng cụ Dụng cụ Dụng cụ Dụng cụ đo Dụng cụ đo Dụng cụ đo biến Dụng cụ ... không tự tự động tương tự đo số đo biến đo dòng đo tần số động đổi thẳng đổi cân điện bằng Hình 1.1 – Sơ đồ phân loại tổng quan thiết bị đo + Thiết bị đo tổng hợp là các phương tiện đo phức tạp, đa năng dùng để kiểm tra, kiểm chuẩn và đo lường các tham số phức tạp. + Hệ thống thông tin đo lường: Hệ thống mạng kết nối của nhiều thiết bị đo, cho phép đo lường và điều khiển từ xa, đo lường phân tán... GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 10 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 2. Các đặc tính cơ bản của phương tiện đo • Các đặc tính tĩnh: được xác định thông qua quá trình chuẩn hoá thiết bị. + Hàm biến đổi: là tương quan hàm số giữa các đại lượng đầu ra Y và các đại lượng đầu vào X của phương tiện đo, Y=f(X) + Độ nhạy: là tỷ số giữa độ biến thiên của tín hiệu ở đầu ra Y của phương tiện đo với độ biến thiên của đại lượng đo đầu vào X tương ứng. Ký hiệu: dY S= dX + Phạm vi đo: là phạm vi thang đo bao gồm những giá trị mà sai số cho phép của phương tiện đo đối với các giá trị đo đã được qui định + Phạm vi chỉ thị: là phạm vi thang đo được giới hạn bởi giá trị đầu và giá trị cuối của thang đo. + Cấp chính xác: được xác định bởi giá trị lớn nhất của các sai số trong thiết bị đo. Thường được tính toán bằng giới hạn của sai số tương đối quy đổi. + Độ phân giải: Chính là độ chia của thang đo hay giá trị nhỏ nhất có thể phân biệt được trên thang đo (mà có thể phân biệt được sự biến đổi trên thang đo) GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 11 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử • Các đặc tính động: Phần lớn các thiết bị đo không đáp ứng tức thời ngay khi đại lượng đo thay đổi (do quán tính, nhiệt dung hoặc điện dung…) → sự hoạt động ở trạng thái động hoặc trạng thái giao thời của thiết bị đo cũng quan trọng như trạng thái tĩnh. + Đối với đại lượng đo có 3 dạng thay đổi như sau: Thay đổi có dạng hàm bước theo thời gian Thay đổi có dạng hàm tuyến tính theo thời gian Thay đổi có dạng hàm điều hòa theo thời gian + Đặc tuyến động của thiết bị đo: Tốc độ đáp ứng Độ trung thực Tính trễ Sai số động GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 12 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử 1.3. Phân loại các máy đo a) Máy đo các thông số và đặc tính của tín hiệu: VD: Vôn mét điện tử, tần số mét, MHS, máy phân tích phổ, ... Tín hiệu Thiết bị Thiết bị Mạch vào mang thông biến đổi chỉ thị tin đo x(t) Nguồn cung cấp Hình 1.2 – Cấu trúc máy đo tham số và đặc tính của tín hiệu x(t): tín hiệu cần đo đưa tới đầu vào máy GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 13 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử Mạch vào: truyền dẫn tín hiệu từ đầu vào tới Thiết bị biến đổi. Thực hiện tiền xử lý tín hiệu vào như tiền khuếch đại, suy giảm, giới hạn băng tần, lọc nhiễu, phối hợp trở kháng,… nhưng không làm mất thông tin đo. Mạch vào thường là bộ KĐ tải catốt (Zvào cao), thực hiện phối hợp trở kháng. Thiết bị biến đổi: thực hiện so sánh và phân tích. Có thể tạo ra tín hiệu cần thiết để so sánh tín hiệu cần đo với tín hiệu mẫu. Có thể phân tích tín hiệu đo về biên độ, tần số, hay chọn lọc theo thời gian. Thường là các mạch KĐ, tách sóng, biến đổi dạng điện áp tín hiệu, chuyển đổi dạng năng lượng,... Thiết bị chỉ thị: biểu thị kết quả đo dưới dạng thích hợp với giác quan giao tiếp của sinh lí con người hay với tin tức đưa vào bộ phận điều chỉnh, tính toán,... VD: Các cơ cấu chỉ thị , Ống tia điện tử, cơ cấu chỉ thị số dùng LED 7 đoạn hay LCD 7 đoạn… Nguồn cung cấp: cung cấp năng lượng cho máy và làm nguồn tạo tín hiệu chuẩn GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 14 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử b) Máy đo đặc tính và thông số của mạch điện: Mạch điện cần đo thông số: mạng 4 cực, mạng 2 cực, các phần tử của mạch điện. Sơ đồ khối chung: cấu tạo gồm cả nguồn tín hiệu và thiết bị chỉ thị, (hvẽ) VD: máy đo đặc tính tần số, máy đo đặc tính quá độ, máy đo hệ số phẩm chất, đo RLC, máy thử đèn điện tử, bán dẫn và IC; máy phân tích logic; máy phân tích mạng 4 cực… ... GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 15 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử Nguồn tín Thiết bị biến Mạch cần đo hiệu thử đổi, xử lý tín tham số, đặc tính hiệu Nguồn Thiết bị cung cấp chỉ thị (a) – Cấu trúc máy đo tham số và đặc tính của mạch có nguồn tín hiệu thử Mạch cần Mạch vào Thiết bị biến đổi, Nguồn tín đo tham số, xử lý tín hiệu hiệu thử đặc tính Nguồn Thiết bị cung cấp chỉ thị (b) – Cấu trúc máy đo tham số và đặc tính của mạch có nguồn tín hiệu thử độc lập Hình 1.3 – Cấu trúc máy đo tham số và đặc tính của mạch điện GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 16 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử c) Máy tạo tín hiệu đo lường: Bộ tạo Bộ biến Mạch sóng chủ đổi ra x(t) Bộ điều Nguồn Thiết bị chế cung cấp đo Hình 1.4 – Cấu trúc máy tạo tín hiệu đo lường - Bộ tạo sóng chủ: xác định các đặc tính chủ yếu của tín hiệu như dạng và tần số dao động, thường là bộ tạo sóng hình sin hay xung các loại - Bộ biến đổi: nâng cao mức năng lượng của tín hiệu hay tăng thêm độ xác lập của dạng tín hiệu, thường là bộ KĐ điện áp, KĐ công suất, bộ điều chế, thiết bị tạo dạng xung,... Các máy phát tín hiệu siêu cao tần thường không có Bộ biến đổi đặt giữa Bộ tạo sóng chủ và đầu ra, mà dùng Bộ điều chế trực tiếp để khống chế dao động chủ GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 17 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 1. Giới thiệu chung về đo lường điện tử - Mạch ra: để điều chỉnh các mức tín hiệu ra, biến đổi Zra của máy. Nó thường là mạch phân áp, biến áp phối hợp trở kháng, hay bộ phụ tải Catốt. - Thiết bị đo: kiểm tra thông số của tín hiệu đầu ra. Nó thường là vôn mét điện tử, thiết bị đo công suất, đo hệ số điều chế, đo tần số,... - Nguồn: cung cấp nguồn cho các bộ phận, thường làm nhiệm vụ biến đổi điện áp xoay chiều của mạng lưới điện thành điện áp 1 chiều có độ ổn định cao. d) Các linh kiện đo lường: các linh kiện lẻ, phụ thêm với máy đo để tạo nên các mạch đo cần thiết. Gồm các điện trở, điện cảm, điện dung mẫu; hay các linh kiện để ghép giữa các bộ phận của mạch đo (VD: bộ suy giảm, bộ dịch pha, bộ phân mạch định hướng,...) GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 18 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường 1. Khái niệm và nguyên nhân gây sai số 2. Phân loại sai số: theo cách biểu diễn sai số, theo sự phụ thuộc của sai số vào đại lượng đo, theo vị trí sinh ra sai số, theo qui luật xuất hiện sai số. 3. Ứng dụng phương pháp phân bố chuẩn để định giá sai số 4. Cách xác định kết quả đo 5. Sai số của phép đo gián tiếp GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 19 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường 2.1. Khái niệm & nguyên nhân sai số: * Khái niệm sai số: là độ chênh lệch giữa kết quả đo và giá trị thực của đại lượng đo. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thiết bị đo, phương thức đo, người đo… * Nguyên nhân gây sai số: - Nguyên nhân khách quan: do dụng cụ đo không hoàn hảo, đại lượng đo được bị can nhiễu nên không hoàn toàn được ổn định,... - Nguyên nhân chủ quan: do thiếu thành thạo trong thao tác, phương pháp tiến hành đo không hợp lí,... 2.2. Phân loại sai số * Theo cách biểu diễn sai số: - Sai số tuyệt đối: là hiệu giữa kết quả đo được với giá trị thực của đại lượng đo ΔX = X do − X thuc - Sai số tương đối chân thực: là giá trị tuyệt đối của tỉ số giữa sai số tuyệt đối và giá trị thực của đại lượng đo ΔX δ ct = .100% X thuc GIẢNG VIÊN: KS. Đỗ Mạnh Hà www.ptit.edu.vn Trang 20 BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí

65 tài liệu

2428 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.