BÀI GIẢNG HỌC PHẦN
NHẬP
MÔN
KHOA HỌC TỰ NHIÊN
CHƢƠNG TRÌNH BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN
(
Lƣu hành nội bộ
)
Nhóm PPDH
-
Khoa Sƣ phạm KHTN
-
Đại học Sài Gòn
TP HỒ CHÍ MINH
6
–
2020
MỤC LỤC
Chương 1. Khái quát về môn Khoa học Tự nhiên ..........................................................................
1 I. Mục tiêu
................................................................................................................................... 1
II. Nội dung .................................................................................................................................
1
1.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu KHTN................................................................................
1
1.1.1. Đối tượng ......................................................................................................................
1
1.1.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................................
2
1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu của khoa học tự nhiên .............................
3 1.2.1. Mục tiêu, nhiệm vụ khoa học tự nhiên
.......................................................................... 3 Lĩnh vực nghiên cứu của Vật lý học
........................................................................................ 4 Lĩnh vực nghiên cứu của Hóa
học........................................................................................... 6 Lĩnh vực nghiên cứu của
Sinh học .......................................................................................... 7
1.2.2. Phương pháp nghiên cứu khoa học tự nhiên .................................................................
8
Chương 2. Các nguyên lí chung và chương trình của môn KHTN- Các nguyên lý chung của
KHTN trong chương trình môn KHTN ........................................................................................
10
2.1. Các nguyên lí chung của KHTN ........................................................................................
10
2.1.1. Tính cấu trúc ................................................................................................................
10 2.1.2. Sự đa dạng
................................................................................................................... 10
2.1.3. Sự tương tác ................................................................................................................
10
2.1.4. Tính hệ thống .............................................................................................................
11
2.1.5. Năng lượng - Sự vận động và biến đổi........................................................................
11
2.2. Các chủ đề môn khoa học tự nhiên ....................................................................................
14
2.3. Giới thiệu chương trình môn KHTN ..................................................................................
14
2.3.1. Đặc điểm môn học .......................................................................................................
14
2.3.2. Quan điểm ...................................................................................................................
15
2.3.3. Nội dung chương trình ................................................................................................
17
2.3.4. Mục tiêu chương trình .................................................................................................
28
2.3.5. Yêu cầu cần đạt ..........................................................................................................
29
2.3.6. Phương pháp – Hình thức – Kĩ thuật tổ chức dạy học ................................................
32
2.3.7. Đánh giá kết quả giáo dục ...........................................................................................
33
2.4. Sự phát triển nội dung môn KHTN ....................................................................................
35
2.4.1. Chương trình môn KHTN lớp 4-5 ...............................................................................
35
2.4.2. Nội dung giáo dục khái quát .......................................................................................
37
Tài liệu tham khảo .....................................................................................................................
39
1
1
Chƣơng 1. Khái quát về môn Khoa học Tự nhiên
I. Mục tiêu
Học xong chương này học viên:
1. Xác định được, vai trò, đặc điểm, các lĩnh vực khoa học tự nhiên (KHTN);
2. Trình bày được mục tiêu, nhiệm vụ, phương pháp nghiên cứu khoa học tự nhiên;
3. Phân tích được mối liên hệ giữa khoa học tự nhiên với chương trình môn Khoa học Tự
nhiên ở trường trung học phổ thông.
II. Nội dung
1.1. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu KHTN
1.1.1. Đối tƣợng
Khoa học: (tiếng Anh: science) là toàn bộ hoạt động có hệ thống nhằm xây dựng
và tổ chức kiến thức dưới hình thức những lời giải thích và tiên đoán có thể kiểm tra được
về vũ trụ. Thông qua các phương pháp kiểm soát, nhà khoa học sử dụng cách quan sát các
dấu hiệu biểu hiện mang tính vật chất và bất thường của tự nhiên nhằm thu thập thông tin,
rồi sắp xếp các thông tin đó thành dữ liệu để phân tích nhằm giải thích cách thức hoạt động,
tồn tại của sự vật hiện tượng. Một trong những cách thức đó là phương pháp thử nghiệm
nhằm mô phỏng hiện tượng tự nhiên dưới điều kiện kiểm soát được và các ý tưởng thử
nghiệm. Tri thức trong khoa học là toàn bộ lượng thông tin mà các nghiên cứu đã tích lũy
được. Định nghĩa về khoa học được chấp nhận phổ biến rằng khoa học là tri thức tích cực
đã được hệ thống hóa.
Tự nhiên hay cũng được gọi thiên nhiên, thế giới vật chất, vũ trụ và thế giới tự
nhiên (tiếng Anh: nature) là tất cả vật chất và năng lượng chủ yếu ở dạng bản chất. "Tự
nhiên" nói đến các hiện tượng xảy ra trong thế giới vật chất, và cũng nhắc đến sự sống nói
chung. Phạm vi bao quát của nó từ cấp hạ nguyên tử cho tới những khoảng cách lớn trong
vũ trụ. Nghiên cứu về tự nhiên là một mảnh ghép lớn trong thế giới khoa học. Dù cho con
người hiển nhiên là một phần của tự nhiên, nhưng những hoạt động của con người thường
được phân biệt rạch ròi khỏi những hiện tượng tự nhiên.
Từ nature có nguồn gốc từ natura trong tiếng Latin, có nghĩa là "phẩm chất thuần
khiết, thiên hướng bẩm sinh", và trong thời cổ đại nó có nghĩa đen là "sự sinh nở". Natura
trong tiếng Latin là dịch từ physis (φύσις) trong tiếng Hy Lạp, một từ có nguồn gốc liên