9/24/2012
BÀI 1:
ThS Trần Thị Minh Đức
MỘT SỐ VẤN ĐỀ
CƠ BẢN VỀ
NHÀ NƢỚC
Email: minhduclkt@ue h.edu.vn
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ NHÀ NƢỚC
1. Khái niệm & đặc trƣng nhà nƣớc
1
Khái niệm, đặc trƣng nhà nƣớc
là một bộ máy quyền lực đặc biệt
2
Hình thức nhà nƣớc
Bài 1
do g/c thống trị
lập ra để duy trì
việc thống trị về kinh tế, chính trị,
3
Bộ máy nhà nƣớc nƣớc CHXHCNVN
tư tưởng đối với toàn bộ XH.
2. Hình thức nhà nƣớc
Là BM quyền lực
công cộng đB
Có chủ quyền
quốc gia
Ban hành & quản lý
XH bằng pháp luật
Quy định & thực
hiện việc thu thuế
(Của giai cấp
Phương pháp thực hiện
thống trị)
XÁC ĐỊNH THẨM QUYỀN CỦA TÒA ÁN THEO
Quyền lực Cách thức tổ chức nhà nƣớc
1
9/24/2012
1.2.1 Hình thức
chính thể
Hình thức nhà nƣớc
Các cơ quan TỐI CAO trong BMNN
Xác lập
mối
quan hệ Cách
thức &
trình tự
thành lập Hình thức
chính thể Hình thức
cấu trúc Chế độ
chính trị
Hình thức chính thể
Hình thức chính thể
Cộng hòa
Quân chủ
Cộng hòa
Quân chủ
- Quyền lực tối cao
của nhà nước thuộc
về một tập thể;
- Quyền lực tối cao
của nhà nước thuộc
về một cá nhân;
- thừa kế
- được bầu ra
- suốt đời
- theo nhiệm kì
Hỗn
hợp
Tổng
thống
Đại
nghị
Quý tộc Dân chủ Tuyệt đối Tương đối
Hình thức cấu trúc
2.2 Hình thức
Cấu trúc
Nhà nước đơn nhất
Nhà nước liên bang
- Có một hệ thống
quyền lực;
- Có hai hệ thống
quyền lực;
- Có hai hệ thống pháp
luật;
- Có một hệ thống
pháp luật duy nhất;
Cách thức
tổ chức NN
thành các
đơn vị
hành chính
lãnh thổ Xác lập
mối q/hệ
giữa
cơ quan NN
ở TW &
địa phƣơng
2
9/24/2012
Là tổng thể các
phương
pháp,
Chế độ
chính trị
NGUYÊN
THỦ
QUỐC GIA
thủ
đoạn mà
các cơ quan NN
sử dụng để thực
TÒA ÁN NGHỊ VIỆN
CHÍNH
PHỦ
hiện quyền lực
NN.
Bộ máy nhà nước CHXHCN VN được tổ chức
& h/động theo những n/tắc nào?
3.2 Các nguyên tắc tổ chức &
hoạt động của BMNN VN
Phương
pháp dân
chủ Phương
pháp phản
dân chủ
Tất cả quyền lực NN
thuộc về nhân dân
Đảng lãnh đạo
Tập trung dân chủ
Nguyên tắc:
là những phương hướng mang tính
chỉ đạo trong quá trình tổ chức &
hoạt động của bộ máy nhà nước
CHXHCNVN.
Bộ
máy
nhà
nước
Pháp chế
3.2.1 Tất cả quyền lực NN thuộc về ND
Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân
Nhân dân
TA - VKS
(Tƣ pháp)
Quốc hội
(Lập pháp) Chính phủ
(Hành pháp)
Giám sát
công
việc nhà
nƣớc
Tham
gia
quản lý
nhà
nƣớc
Tham gia
t/lập
cơ quan
nhà
nƣớc
3
9/24/2012
3.2.2 Đ/bảo sự lãnh đạo của ĐCS đ/v NN
3.2.3 Tập trung dân chủ
2
3
4
1
Dân chủ
Tập trung
Đảng
viên
gƣơng
mẫu
Giới
thiệu
cán
bộ
Đề ra
đƣờng
lối,
chính
sách Định
hƣớng
hoàn
thiện
BMNN Cấp dưới,
địa phương
phục tùng
cấp trên,
TW phát huy
tính chủ
động, sáng
tạo của cấp
dưới, của
địa phương
3.2.4 Nguyên tắc pháp chế
“…Mọi tổ chức của Đảng hoạt
động trong khuôn khổ HP & PL”
Đảng
"Nhà nước quản lý xã hội bằng
pháp luật.”
Nhà
nƣớc
Tất cả
cá nhân,
tổ chức
phải
tuân thủ
PL
3.3 Các loại cơ quan
trong bộ máy nhà nƣớc
CHXHCN Việt Nam
“Quyền & nghĩa vụ của công
dân do HP & PL quy định”
Công
dân
Các loại cơ quan nhà nƣớc
3.3.1 Cơ quan quyền lực nhà nƣớc
Quốc hội
Tòa
án Chủ
tịch
nƣớc
Viện
kiểm
sát
HĐND
Cơ
quan
quyền
lực
nhà
nước
Chịu
trách
nhiệm
trước
nhân
dân
Cơ
quan
quyền
lực Cơ
quan
quản
lý Nhân
dân
Chính
Quốc
UBND
HĐND
phủ
hội
4
9/24/2012
Cơ quan đại biểu
cao nhất
Vị trí
Cơ quan đại biểu của
địa phƣơng
pháp lý Vị trí
Cơ quan quyền lực
nhà nƣớc cao nhất
Lập hiến &
pháp lý
Cơ quan quyền lực
nhà nƣớc ở địa
phƣơng
lập pháp
Quốc
hội
Giám sát tối
cao
Hội
đồng
nhân
dân
Q/định những v/đề
q/trọng của ĐP
Q/định v/đề
q/trọng
Giám sát hoạt động
của cơ quan nhà
nước cùng cấp
Tổ chức xây
dựng BMNN
Chức năng Chức
năng
3.3.2 Cơ quan quản lý nhà nƣớc
Cơ quan chấp
hành của QH
Vị trí pháp lý
Cơ quan quản lý
nhà nƣớc cao nhất
Chính
phủ
Chính
phủ
UBND
Cơ
quan
quản
lý nhà
nước
Chịu
trách
nhiệm
trước
cơ quan
quyền
lực
Chức năng
Quản lý các lĩnh
vực của đời sống
(KT, VH, KH-CN,
AN-QP, GD, y tế,
đối ngoại, tư
pháp,…)
Cơ quan chấp
hành của HĐND
cùng cấp
Vị trí
Là nguyên thủ
Vị trí
quốc gia
pháp lý pháp lý
Cơ quan quản lý
nhà nƣớc của địa
phƣơng
Lập pháp
3.3.3
Chủ
tịch
nước
Hành pháp
Ủy
ban
nhân
dân
Tư pháp
Đối ngoại, đặc biệt
Quyền hạn Chức năng
Quản lý các lĩnh
vực của đời
sống ở địa
phƣơng
5
9/24/2012
Hệ thống Tòa án bao gồm:
Xét xử
-Tòa án nhân dân tối cao;
Chức
năng
Có Hội thẩm tham gia
-Tòa án nhân dân các cấp;
Xét xử công khai
-Tòa án quân sự;
3.3.4
Tòa
án
-Và các Tòa án khác do luật định.
Nguyên
tắc
Xét xử độc lập & chỉ tuân
theo PL
Xét xử tập thể & quyết định
theo đa số
Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước theo HP 1992
QUỐC HỘI
Công tố
CHỦ TỊCH NƢỚC
Kiểm sát các hoạt
động tư pháp
Chức năng
VIỆN TRƢỞNG
3.3.5
CHÁNH ÁN
TANDTC
THỦ TƢỚNG
CHÍNH PHỦ
VKSNDTC
Thực hành quyền
công tố
TOÀ ÁN
CẤP TỈNH
UBND
CẤP TỈNH
VKSND
CẤP TỈNH
HĐND
CẤP TỈNH
Viện
kiểm
sát
Kiểm sát điều tra
Quyền hạn
VKSND
CẤP HUYỆN
HĐND
CẤP HUYỆN
UBND
CẤP HUYỆN
TOÀ ÁN
CẤP HUYỆN
Kiểm sát xét xử
Kiểm sát thi hành án
Hình thành
Lãnh đạo
UBND
CẤP XÃ
HĐND
CẤP XÃ
34
Nhân dân
6