9/24/2012

BÀI 1:

ThS Trần Thị Minh Đức

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƢỚC

Email: minhduclkt@ue h.edu.vn

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƢỚC

1. Khái niệm & đặc trƣng nhà nƣớc

1

Khái niệm, đặc trƣng nhà nƣớc

là một bộ máy quyền lực đặc biệt

2

Hình thức nhà nƣớc

Bài 1

do g/c thống trị

lập ra để duy trì

việc thống trị về kinh tế, chính trị,

3

Bộ máy nhà nƣớc nƣớc CHXHCNVN

tư tưởng đối với toàn bộ XH.

2. Hình thức nhà nƣớc

Là BM quyền lực công cộng đB

Có chủ quyền quốc gia

Ban hành & quản lý XH bằng pháp luật

Quy định & thực hiện việc thu thuế

(Của giai cấp

Phương pháp thực hiện

thống trị)

XÁC ĐỊNH THẨM QUYỀN CỦA TÒA ÁN THEO

Quyền lực Cách thức tổ chức nhà nƣớc

1

9/24/2012

1.2.1 Hình thức chính thể

Hình thức nhà nƣớc

Các cơ quan TỐI CAO trong BMNN

Xác lập mối quan hệ Cách thức & trình tự thành lập Hình thức chính thể Hình thức cấu trúc Chế độ chính trị

Hình thức chính thể

Hình thức chính thể

Cộng hòa

Quân chủ

Cộng hòa

Quân chủ

- Quyền lực tối cao của nhà nước thuộc về một tập thể;

- Quyền lực tối cao của nhà nước thuộc về một cá nhân;

- thừa kế

- được bầu ra

- suốt đời

- theo nhiệm kì

Hỗn hợp

Tổng thống

Đại nghị

Quý tộc Dân chủ Tuyệt đối Tương đối

Hình thức cấu trúc

2.2 Hình thức Cấu trúc

Nhà nước đơn nhất

Nhà nước liên bang

- Có một hệ thống

quyền lực;

- Có hai hệ thống quyền lực;

- Có hai hệ thống pháp luật;

- Có một hệ thống pháp luật duy nhất;

Cách thức tổ chức NN thành các đơn vị hành chính lãnh thổ Xác lập mối q/hệ giữa cơ quan NN ở TW & địa phƣơng

2

9/24/2012

Là tổng thể các

phương

pháp,

Chế độ chính trị

NGUYÊN THỦ QUỐC GIA

thủ

đoạn mà

các cơ quan NN

sử dụng để thực

TÒA ÁN NGHỊ VIỆN

CHÍNH PHỦ

hiện quyền lực

NN.

Bộ máy nhà nước CHXHCN VN được tổ chức & h/động theo những n/tắc nào?

3.2 Các nguyên tắc tổ chức & hoạt động của BMNN VN

Phương pháp dân chủ Phương pháp phản dân chủ

Tất cả quyền lực NN thuộc về nhân dân

Đảng lãnh đạo

Tập trung dân chủ

Nguyên tắc: là những phương hướng mang tính chỉ đạo trong quá trình tổ chức & hoạt động của bộ máy nhà nước CHXHCNVN.

Bộ máy nhà nước

Pháp chế

3.2.1 Tất cả quyền lực NN thuộc về ND

Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân

Nhân dân

TA - VKS (Tƣ pháp)

Quốc hội (Lập pháp) Chính phủ (Hành pháp)

Giám sát công việc nhà nƣớc

Tham gia quản lý nhà nƣớc

Tham gia t/lập cơ quan nhà nƣớc

3

9/24/2012

3.2.2 Đ/bảo sự lãnh đạo của ĐCS đ/v NN

3.2.3 Tập trung dân chủ

2

3

4

1

Dân chủ

Tập trung

Đảng viên gƣơng mẫu

Giới thiệu cán bộ

Đề ra đƣờng lối, chính sách Định hƣớng hoàn thiện BMNN Cấp dưới, địa phương phục tùng cấp trên, TW phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp dưới, của địa phương

3.2.4 Nguyên tắc pháp chế

“…Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ HP & PL”

Đảng

"Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật.”

Nhà nƣớc

Tất cả cá nhân, tổ chức phải tuân thủ PL

3.3 Các loại cơ quan trong bộ máy nhà nƣớc CHXHCN Việt Nam

“Quyền & nghĩa vụ của công dân do HP & PL quy định”

Công dân

Các loại cơ quan nhà nƣớc

3.3.1 Cơ quan quyền lực nhà nƣớc

Quốc hội

Tòa án Chủ tịch nƣớc

Viện kiểm sát

HĐND

Cơ quan quyền lực nhà nước

Chịu trách nhiệm trước nhân dân

Cơ quan quyền lực Cơ quan quản lý Nhân dân

Chính

Quốc

UBND

HĐND

phủ

hội

4

9/24/2012

Cơ quan đại biểu cao nhất

Vị trí

Cơ quan đại biểu của địa phƣơng

pháp lý Vị trí

Cơ quan quyền lực nhà nƣớc cao nhất

Lập hiến &

pháp lý

Cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng

lập pháp

Quốc hội

Giám sát tối cao

Hội đồng nhân dân

Q/định những v/đề q/trọng của ĐP

Q/định v/đề q/trọng

Giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước cùng cấp

Tổ chức xây dựng BMNN

Chức năng Chức năng

3.3.2 Cơ quan quản lý nhà nƣớc

Cơ quan chấp hành của QH

Vị trí pháp lý

Cơ quan quản lý nhà nƣớc cao nhất

Chính phủ

Chính phủ

UBND

Cơ quan quản lý nhà nước

Chịu trách nhiệm trước cơ quan quyền lực

Chức năng

Quản lý các lĩnh vực của đời sống (KT, VH, KH-CN, AN-QP, GD, y tế, đối ngoại, tư pháp,…)

Cơ quan chấp hành của HĐND cùng cấp

Vị trí

Là nguyên thủ

Vị trí

quốc gia

pháp lý pháp lý

Cơ quan quản lý nhà nƣớc của địa phƣơng

Lập pháp

3.3.3 Chủ tịch nước

Hành pháp

Ủy ban nhân dân

Tư pháp

Đối ngoại, đặc biệt

Quyền hạn Chức năng

Quản lý các lĩnh vực của đời sống ở địa phƣơng

5

9/24/2012

Hệ thống Tòa án bao gồm:

Xét xử

-Tòa án nhân dân tối cao;

Chức năng

Có Hội thẩm tham gia

-Tòa án nhân dân các cấp;

Xét xử công khai

-Tòa án quân sự;

3.3.4 Tòa án

-Và các Tòa án khác do luật định.

Nguyên tắc

Xét xử độc lập & chỉ tuân theo PL

Xét xử tập thể & quyết định theo đa số

Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước theo HP 1992

QUỐC HỘI

Công tố

CHỦ TỊCH NƢỚC

Kiểm sát các hoạt động tư pháp

Chức năng

VIỆN TRƢỞNG

3.3.5

CHÁNH ÁN TANDTC

THỦ TƢỚNG CHÍNH PHỦ

VKSNDTC

Thực hành quyền công tố

TOÀ ÁN CẤP TỈNH

UBND CẤP TỈNH

VKSND CẤP TỈNH

HĐND CẤP TỈNH

Viện kiểm sát

Kiểm sát điều tra

Quyền hạn

VKSND CẤP HUYỆN

HĐND CẤP HUYỆN

UBND CẤP HUYỆN

TOÀ ÁN CẤP HUYỆN

Kiểm sát xét xử

Kiểm sát thi hành án

Hình thành Lãnh đạo

UBND CẤP XÃ

HĐND CẤP XÃ

34

Nhân dân

6