Bài giảng Siêu âm chấn thương thận trình bày đại cương về chấn thương thận, các dạng tổn thương, phân loại chấn thương thận, chẩn đoán lâm sàng, siêu âm chấn thương thận, một số trường hợp chấn thương thận.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Siêu âm chấn thương thận - TS. Bùi Văn Lệnh
- SIÊU ÂM
CHẤN THƯƠNG THẬN
TS. BÙI VĂN LỆNH
ThS. NGUYỄN ĐÌNH MINH
Khoa CĐHA – BV Việt Đức
- Đại cương
Chấn thương thận ngày càng tăng và xảy ra ở người đang
độ tuổi lao động.
Theo J.C. ETIENNE, chấn thương thận chiếm 24,2% trong
chấn thương bụng, xếp sau chấn thương lách.
A. OMAR và R.O.FOURCADE thấy chấn thương thận
chiếm 3,1% trong chấn thương, nam > nữ
Nguyên nhân rất đa dạng, nguyên nhân hàng đầu là tai
nạn giao thông, sau đó là tai nạn lao động và thể thao.
Ở nước ta, theo thông kê của tác giả Nguyễn Bửu Triều,
Lê Ngọc Từ, trong số 182 tr.hợp chấn thương thận ở khoa
tiết niệu bệnh viện ViệtĐức (19821993), tai nạn lao động
chiếm 37,36%, tai nạn giao thông 30,76%, tai nạn sinh
hoạt 23,62%, tai nạn thể thao 2%.
Hiện nay, tỷ lệ chấn thương thận do tai nạn giao thông là
hàng đầu.
- Cơ chế chấn thương thận
Thận là tạng đặc, nặng, giàu mạch máu được bảo vệ
trong một bao xơ ít đàn hồi. Đồng thời thận lại nằm
trong lớp mỡ sau phúc mạc và chỉ được cố định bằng
cuống thận. Do vậy thận tương đối di động. Thận có thể
bị chấn thương do những cơ chế sau:
Chấn thương trực tiếp vào hố thắt lưng hoặc hạ sườn
gây đè ép thận vào x.sườn, cột sống hoặc thành lưng.
Chấn thương thẳng góc với thận làm vỡ thận.
Sự dừng lại đột ngột làm thận bị vỡ do va vào khối
xương lân cận hay do bị văng mạnh căng ra, hay gây
nên sự kéo giật làm tổn thương cuống thận.
- Các dạng tổn thương
Đụng dập: tổn thương nhu mô có chảy máu và
thoát nước tiểu tạo thành ổ; phù nề tổ chức kẽ;
chức năng thận bình thường
Vết thương: xé rách nhu mô và bao thận kèm
theo tổn thương mạch máu và ống thận; máu và
nước tiểu thoát ra qua vêt thương tạo thành ổ tụ
dịch hỗn hợp, khi lớn sẽ gây chèn ép nhu mô,
đài bể thận và mạch máu.
Rách đường bài xuất: nước tiểu thoát ra tạo
thành khối tụ dịch cạnh bể thận (Urinome)
Rách bao thận: tạo thành ổ tụ máu quanh thận
- Các dạng tổn thương
Tổn thương mạch máu: do đụng dập trực tiếp
hay kéo dãn đột ngột
Vết thương mạch máu: gây mất hoàn toàn hay
không hoàn toàn cấp máu nhu mô thận, tụ máu
quanh vị trí tổn thương
Thận có thể chịu đựng được thiếu máu trong
vòng 80 phút
Tổn thương các mạch nhỏ gây nhồi máu khu trú
ở các thùy thận
Tổn thương kết hợp: gan, lách, tụy, thân đối
diện
- Phân loại chấn thương thận
Phân loại của Chatelain:
Loại I: Đụng dập thận hoặc rách nhu mô
thận nông kèm theo máu tụ dưới bao
thận. Tổn thương này không thông với
đường bài xuất, đồng thời bao thận vẫn
nguyên vẹn. Hình dáng thận không thay
đổi. Loại này chiếm khoảng 7585% các
trường hợp chấn thương thận.
- Độ I
- Độ I
- Độ I
- Độ I
- Phân loại chấn thương thận
Loại II:
Đụng dập thận với đường rách sâu vào
vùng tuỷ thận và thông với đường bài
xuất, bao thận cũng bị rách, nhưng các
phần thận không bị tách ra xa, do vậy
hình dáng thận cũng không thay đổi. Loại
tổn thương này thường có trào nước tiểu
ra khỏi đường dẫn xuất và thường chiếm
khoảng 1015% các trường hợp.
- Độ II
- Độ II
- Phân loại chấn thương thận
Loại III: Vỡ thận thành hai, ba hay nhiều
mảnh thông với đường bài xuất, các mảnh
vỡ bị đẩy ra xa nhau làm cho hình dáng
thận thay đổi. Loại tổn thương này thường
gây tràn máu, tràn nước tiểu ra quanh
thận và ra khoang sau phúc mạc. chiếm
khoảng 710% các trường hợp chấn
thương thận.
- Độ III
- Phân loại chấn thương thận
Loại IV: tổn thương cuống thận.
Các tổn thương động mạch hay gặp (70%). Có hai loại
tổn thương:
Đứt đm thận hoàn toàn: gây thiếu máu đột ngột và nặng
chảy máu nhiều và hoại tử thận nhanh chóng, máu tụ lớn SPM ,
huyết động học không ổn định. Tuy vây, Đm có thể co lại và bị
huyết khối gây cầm máu tự nhiên.
Đứt đm không hoàn toàn: hay gặp hơn. Do tổn thương lớp nội
mạc, thường bị đứt ngang gây nên huyết khối hoặc bóc tách
dưới nội mạc, gây nên sự thiếu máu nhu mô trầm trọng. Một số
tr. hợp tổn thương lớp áo ngoài ảnh hưởng tới lớp áo giữa và
lớp nội mạc.
Các tổn thương tĩnh mạch đơn thuần hiếm hơn (20%),
gây chảy máu nặng do không có sự tự cầm máu.
Tổn thương toàn bộ cuống thận (đ.mạch + t.mạch)
chiếm khoảng 10% tr.hợp.
- Độ IV
- Độ IV
- Chẩn đoán lâm sàng
Triệu chứng cơ năng:
Đau vùng thắt lưng và chướng bụng
Trong đa số các trường hợp chấn thương thận.
Đau tăng theo tiến triển của thương tổn ở th ận,
lan lên góc sườn hoành, xuống hố chậu (do
máu tụ, nước tiểu thấm ra vùng sau phúc mạc).
Đau tăng là do khối máu tụ ở thắt lưng tăng.
Bụng chướng, nôn cũng hay gặp, do máu tụ
kích thích sau phúc mạc. Điển hình là co cứng
nửa bụng bên thận bị chấn thương
- Chẩn đoán lâm sàng
Triệu chứng cơ năng:
Đái ra máu:
Dấu hiệu khách quan trong chấn thương thận, có giá trị
theo dõi, đánh giá và tiên lượng.
Gặp trong đa số các tr.hợp (8090%), là tổn thương có
thông với đài bể thận.
Ngay sau chấn thương bệnh nhân đái ra máu đỏ tươi.
Màu sắc nước tiểu có giá trị tiên lượng: máu đỏ tươi
chứng tỏ đang chảy máu tiến triển, máu sẫm nâu và
vàng là khả năng máu có thể tự cầm được. Đái ra máu
tái phat sau 7 15 ngày gặp trong tr.hợp tổ chức thân
gập nát hoại tử, không thể tự liền, cần phải can thiệp
ngoại khoa.
Mức độ đái máu đôi khi cũng không phù hợp với mức độ
tổn thương vì 24 đến 36% không có đáu máu.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
