Bài giảng Sinh đại cương 1: Chương 1 - Những khái niệm căn bản của Sinh học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:55

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Sinh đại cương 1" Chương 1 - Những khái niệm căn bản của Sinh học, được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Các đặc tính căn bản của sinh vật; Một số khái niệm căn bản về sự sống; Một số dạng sống đặc biệt; Tiếp cận sự sống bằng phương pháp khoa học. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sinh đại cương 1: Chương 1 - Những khái niệm căn bản của Sinh học

Chương 1. Những khaùi niệm căn bản của sinh học •  1. Caùc ñaëc tính caên baûn cuûa sinh vaät •  2. Moät soá khaùi nieäm caên baûn veà söï soáng •  3. Một số daïng soáng ñaëc bieät •  4. Tieáp caän söï soáng baèng phöông phaùp khoa hoïc
1. Caùc ñaëc tính caên baûn cuûa sinh vaät Ñònh nghóa: ° Sinh hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu veà söï soáng. => Sự sống là gì? Ba ñaëc tính caên baûn: ° Ñöôïc taïo bôûi teá baøo ° Coù DNA laø vaät lieäu di truyeàn ° Coù khaû naêng tieán haønh caùc phaûn öùng biến dưỡng (toaøn boä phaûn öùng hoùa hoïc xaûy ra trong teá baøo)
Sinh hoïc coù nhieàu nhaùnh nghieân cöùu: phaân loaïi hoïc, hình thaùi hoïc, vi sinh hoïc, ñoäng vaät hoïc, thöïc vaät hoïc, coå sinh vaät hoïc, sinh lyù hoïc, sinh hoïc thaàn kinh, sinh hoïc phoùng xaï, sinh hoïc xaõ hoäi, sinh hoùa hoïc, di truyeàn hoïc, sinh thaùi hoïc, sinh hoïc teá baøo (hay teá baøo hoïc), sinh hoïc phaân töû… • Teá baøo hoïc (hay sinh hoïc teá baøo) nghieân cöùu veà caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa teá baøo.
Geology
Sinh học mới tích hợp khoa học để hiểu sâu về các hệ thống sinh học, không thay thế mà dựa vào và cùng với các chuyên ngành tìm kiếm giải pháp cho bốn thử thách hiện đại: ▪ sản xuất thực phẩm bền vững, ▪ bảo vệ môi trường, ▪ năng lượng tái tạo, và ▪ chăm sóc sức khỏe con người.
Ai là nhà sinh học mới? •  Có kiến thức sâu trong một lĩnh vực và kiến thức cơ bản “trôi chảy” trong vài lĩnh vực. •  Nhà khoa học nào dùng chuyên ngành của mình để nghiên cứu sự sống.
2. Moät soá khaùi nieäm caên baûn veà söï soáng (1)  Lyù thuyeát trung taâm cuûa sinh hoïc phaân töû (2)  Hoïc thuyeát teá baøo (3)  Caùc kieåu teá baøo soáng caên baûn (4)  Các giới sinh vật (5)  Caùc möùc ñoä cuûa söï soáng (6)  Lieân heä caáu truùc - chöùc naêng (7)  Lieân heä tieán hoùa cuûa caùc daïng soáng (8)  Lieân heä sinh vaät & moâi tröôøng
(1)  Lyù thuyeát trung taâm cuûa sinh hoïc phaân töû • Mendel (1866): ñôn vò qui ñònh caùc ñaëc tính di truyeàn, töùc caùc gen. • Garrod (1909): gen ñieàu khieån kieåu hình qua enzym. •  Beadle vaø Tatum (1940): “moät gen - moät enzym” (ngaøy nay, ta noùi: “moät gen - moät protein” hay “moät gen - moät polypeptid”). •  Watson vaø Crick (1953): caáu truùc DNA. • Crick, 1958: Thoâng tin di truyeàn trong chuoãi DNA, qua sao maõ vaø dòch maõ, ñöôïc chuyeån thaønh trình töï acid amin cuûa protein (lyù thuyeát trung taâm cuûa SHPT).
Doøng thoâng tin di truyeàn theo lyù thuyeát trung taâm cuûa sinh hoïc phaân töû
•  (2) Hoïc thuyeát teá baøo •  (Schleiden & Schwan, 1839) •  °Schleiden (1838): “Teá baøo laø ñôn vò soáng caên baûn cuûa moïi caáu truùc thöïc vaät”. •  °Schwan (1839): “Teá baøo laø ñôn vò caáu truùc caên baûn cuûa moïi sinh vaät”. •  1839, Sinh hoïc teá baøo ra ñôøi theo qui öôùc Ngày nay: “Teá baøo laø ñôn vò caáu truùc vaø chöùc naêng caên baûn cuûa moïi sinh vaät soáng”
Bốn điểm chính của học thuyết tế bào: -  Mọi sinh vật được tạo ra bởi tế bào -  Mức căn bản của sự sống là mức tế bào -  Tế bào chứa DNA và là môi trường cho phép sự biểu hiện thông tin di truyền một cách chính xác theo thời gian và không gian -  Tế bào có khả năng phân chia để sinh ra nhiều “đơn vị” tế bào mới.
(3) Caùc kieåu teá baøo soáng caên baûn Campbell, 2011
A, Teá baøo vi khuaån Theo moät soá taùc giaû, mesosome (choã loõm vaøo trong cuûa maøng) coù hoaït ñoäng nhö ti theå, nhöng thöïc ra ñöôïc sinh ra do söï coá ñònh maãu ñeå quan saùt bôûi EM). B, Teá baøo ñoäng vaät
• Phaân bieät teá baøo tieàn haïch vaø teá baøo chaân haïch •  Teá baøo chaân haïch coù nhaân vôùi bao nhaân (hai maøng), heä thoáng sôïi boä xöông teá baøo phöùc taïp vaø nhieàu baøo quan coù maøng (maïng noäi chaát, ti theå, lysosom...), trong khi teá baøo tieàn haïch khoâng coù caùc baøo quan naøy.
• Teá baøo theå heä vaø teá baøo duïc heä •  ÔÛ ñoäng vaät, hôïp töû (2n) qua nguyeân phaân ñeå cho moïi teá baøo trong cô theå tröôûng thaønh. Cô theå ña baøo goàm hai phaàn: theå heä vaø duïc heä. •  Theå heä (soma, cô theå) chæ toaøn boä caùc doøng teá baøo cô theå hay teá baøo theå heä chöùa cuøng thoâng tin di truyeàn, neân coù tính toaøn naêng nhö hôïp töû. •  Duïc heä (germen) chæ doøng teá baøo giao töû hay teá baøo sinh duïc coù theå ñöôïc truyeàn qua caùc theá heä sinh vaät.
Trứng người (human egg), tế bào ≈ 200 µm, với tinh trùng (sperm) (Lodish et al., 2003). Từ sự phối hợp của trứng và tinh trùng sẽ sinh ra khoảng 10 ngàn tỉ (10 trillion cells) tế bào của một cơ thể người.
• Teá baøo goác vaø teá baøo maàm Caùc teá baøo khoâng daønh ñeå taïo giao töû ñöôïc goïi laø teá baøo theå heä (somatic cells). Teá baøo goác (stem cell): teá baøo töông ñoái chöa phaân hoùa trong moâ ñoäng vaät, coù khaû naêng phaân chia ñeå sinh ra caùc teá baøo phaân hoùa hôn trong moâ Teá baøo maàm (germ-line cells), hay teá baøo maàm sinh giao töû (gamete-producing germ-line cells): caùc teá baøo seõ qua giaûm phaân ñeå sinh giao töû, xuaát hieän sôùm trong söï phaùt trieån.
Teá baøo theå heä vaø teá baøo maàm ñeàu 2n, nhöng teá baøo theå heä qua nguyeân phaân ñeå taïo caùc teá baøo con 2n (gioáng nhau veà maët di truyeàn), trong khi caùc teá baøo maàm qua giaûm phaân ñeå cho caùc giao töû n (coù theå truyeàn qua caùc theá heä).
Phaân bieät: •  Teá baøo maàm (germ-line cells): teá baøo qua giaûm phaân ñeå sinh caùc giao töû. •  Tinh nguyeân baøo (germ cells, spermatogonia): caùc teá baøo qua giaûm phaân ñeå trôû thaønh giao töû ñöïc tröôûng thaønh (sperm).
(4) Các giới sinh vật * Monera (vi khuẩn, nhân sơ) * Protista (sinh vật nguyên sinh) * Plantae (thực vật) * Fungi (nấm) * Animalia (động vật)