SONG THAI

PGS Ts. LÊ THỊ THANH VÂN Ths. NGUYỄN VĂN CẦN

ạ ươ

Đ i c

ng

ề

ệ

ỷ ệ

: 1%.

ố ầ

ề

ẻ

i : s c t c, di truy n, s  l n đ ,  ề

ậ ợ  thu n l ẹ ườ

ắ ộ ị

Đa thai: nhi u thai – song thai – 1TH b nh lý    T  l Y u t ế ố ổ tu i ng

i m , đi u tr  vô sinh.

t

ẻ ệ ượ

ề ả ấ

ề

ạ

ố

ắ

T  l ế ỷ ệ ử  vong chu sinh cao chi m 11% do song thai :  ị ạ ể ả s y  thai,  đ   non,  d   d ng  thai,  thai  kém  phát  tri n  ậ ề ng truy n máu, ti n s n gi t, rau  trong TC, hi n t ườ ng,  i, ngôi thai b t th ti n đ o, rau bong non, đa  sa dây rau, thai m c nhau

ớ ệ ố

Phân lo i ạ Hai noãn: 2/3, gi

i riêng bi ấ ự ặ ồ ặ

ề ặ t,1  i tính khác nhau, 2 bu ng  ề ệ ho c 2 bánh rau – s  chênh l ch cân n ng không v n  đ   n ng n  .

M t noãn: ki m tra màng

ể ộ ố ố i vách ngăn màng i .

ự ư ớ

ớ ộ ư ạ ả

ộ ả ạ ả ạ

ệ ầ +  S   phân  chia  trong  72h  đ u,  l p  TB  trong  ch a  có,  l p  ngoài túi phôi ch a hình thành trung s n m c: song thai m t  noãn, hai n i s n m c, hai trung s n m c, hai bánh rau riêng  bi t. 18­36%

ớ

ư ả

ộ ả ạ ả ố ỉ

+  Phân  chia  ngày  4­8,  l p  TB  trong  hình  thành,  các  TB  đã  ố ệ t hóa thành trung s n m c, màng  bi i ch a hình thành, hai  ủ ạ ộ ồ i, ch  có m t trung s n m c ph  bên ngoài, 2 n i s n  bu ng  m c .ạ

ộ ả ạ ộ ồ ố +  Sau  8  ngày,  n i  s n  m c  đã  hình  thành,  m t  bu ng i

ộ ả ả ạ ạ ộ chung, m t trung s n m c, 1 n i s n m c

ơ ữ ự ộ + Mu n h n n a, sau khi đĩa phôi đã hình thành, s  phân chia

không hoàn toàn . Hai thai dính nhau

ệ

ứ

ỗ ợ ẻ

ơ ẩ Ch n đoán: tri u ch ng c   năng  Ti n s  gia đình, b n thân: đ  song thai, h  tr  sinh  ả ề ử ố ả s n, thu c tránh thai

Nghén nhi u h n – đi n hình nghén : c ầ

ề ườ ể ơ

ng giáp – tim  ầ ệ ị

ử ứ ề ạ ớ ậ đ p nhanh b nh nhân khó ch u đau đ u – c n cđ phân  ệ ớ t v i ch a tr ng , NĐTN s m , thai đ p nhi u  bi

T  cung to nhanh, khó th , đi l

ử ở ạ i khó khăn.

C  đ ng thai nhi u h n, kh p b ng , s  th y l n nh n ,

ử ộ ờ ấ ổ ổ

Phù chèn ép s m  ớ

ắ ụ ấ ể ờ ấ ườ ơ ề ự ầ có th  s  th y 2 c c đ u , ngôi b t th ng .

Các tri u ch ng ch  mang tính ch t đ nh h ỉ

ấ ị ứ ệ ướ ng

ự

ệ

ể

ứ Tri u ch ng th c th

Nhìn : Toàn thân m t m i, thi u máu , khó th  . ở

ệ ế ỏ

B ng to căng m ng , ng  tr

S  n n:  ờ ắ

ả ướ ụ ỏ ế ề c , nhi u v t .

ụ ơ ổ + CCTC, vòng b ng to h n tu i thai

ự ầ ờ ấ ự ầ

ắ ổ ề ể ắ ạ ổ +  N n các ph n thai : 2c c đ u, 2 c c mông ( khó s  th y  ) , l n nh n nhi u chi. Trong chuy n d  khó n n .

ổ ị

ườ ể

ế ướ ầ ở ỏ

ướ ố

c nghe trên r n , ngôi đ u nghe d ữ ườ ầ ư ố ề ắ + Nghe tim thai; 2  ắ âm s c khác nhau ( có th  trùng nhau ) – bình th đ u  nghe    m m  vai  th   tr ượ quanh r n , ngôi ng ầ ố r n  ,  n u  càng  g n  đ ị  cách nhau 10cm, nh p chênh > 10 nh p,  ng ngôi  ọ c  .  Ngôi  d c  nghe  xung  ầ i  ng  tr ng  gi a  thì  ngôi  đ u  l ng

ướ ượ ạ ầ ư tr c , ng c l i ngôi đ u l ng sau

ướ ố ố ướ D i r n : quay lên trên , trên : quay xu ng d i .

ấ ng và ch n

ẩ ễ ạ

ườ ắ ế ộ ổ ự Thăm ÂĐ xác đ nh c c thai, ngôi thai b t th ể đoán chuy n d  ­ đánh giá tình tr ng dài ng n viêm nhi m  ươ ạ âm đ o , th  tuy n ( ít khi làm ) ị ạ ng t n kèm theo :polyp l

ậ

C n lâm sàng

Siêu âm: ti n l

ệ ợ ạ ớ i, không h i, chính xác và s m ( quý

đ u)ầ

ố ầ + 6 tu n 2 túi i .

ổ ầ + 10 tu n : 2 tim thai.

+ Doppler tim thai

ụ ầ ầ

Ch p Xquang  ổ ụ ầ Sau 32 – 36 tu n , đ ưỡ l

ế ợ ườ ậ ộ ố  b ng: 2 đ u, 2 c t s ng. (Sau 18 tu n) .  ng kính khung ch u k t h p

ỉ ng đ nh .

Ch p khi đ  tháng xác đ nh ngôi b t th

ụ ủ ấ ị ườ ng

Sinh hóa:  hCG cao , lactogen rau thai ,

β α feto­protein ,

ư ẩ ơ ị ượ estrogen cao h n, nh ng khg ch n đoán xác đ nh đ c

=> nh ng XN này ít giá tr

ữ ị

ẩ

ệ

Ch n đoán phân bi

t

Thai to: 1 c c đ u , mông , 1  ự ầ

ổ tim thai .

Đa  ậ

ố ắ

i, 1 thai: khó n n ph n thai b ng căng , TT xa xăm,  ệ ệ ụ ầ ư ố i khó phát hi n . b p b nh. Siêu âm , d

U nang bu ng tr ng + 1 thai: nh m u nang v i c c đ u

ớ ự ầ ầ ồ

U x  + Thai  ơ

ơ ứ ỏ ề ử hay mông, h i ti n s , SA, kích thích c n co

Ch a tr ng : trong 3 tháng đ u. Ra máu ÂĐ, thi u máu ,

ử ế ầ

ấ ứ khg th y TT, SÂ

ứ

ượ

ế

ng, bi n ch ng

ầ ấ

Tiên l Đ  non (34%):+ Nguyên nhân: t ẻ ứ m c 32 tu n, rau bám th p, v

ử  cung căng dãn quá  ẹ ỡ ố ớ i s m, suy tim m .

ề ơ ị ỉ ả + Đi u tr : ngh  ng i, gi m co, khâu vòng CTC .

Đa

ố ứ ế i hay , bi n ch ng

ặ g p trong song thai m t noãn  ẻ ộ trong khi đ  do ngôi và sa dây rau .

Ti n s n gi ề ả

ậ ầ ộ ớ t: tăng g p 4 l n so v i m t thai. 15­30%

ị ề ả ậ ấ song thai b  ti n s n gi t .

Thai ch m phát tri n trong bu ng t ộ

ậ ử ể ồ ỷ ệ  l

cung t ỗ

ầ ề ấ  tăng g p  ớ 10 l n so v i m t thai do không có ch  2 thai chèn nhau,  truy n máu

Thi u máu do thi u s t .

ế ắ ế

Rau ti n đ o.

ề ạ

M t thai s ng , m t thai ch t

ế ộ ộ ố

Hội chứng truyền máu

ố i 1 bánh rau trong quá trình hình thành

ồ ạ ự ạ ộ Song thai 2 bu ng  có s  đan xen t o thành các shunt đ ng tĩnh m ch

ỏ ơ ẽ ề ậ Thai kh e h n s  nh n máu v  ­ to gây phù – suy tim

ế ơ ưỡ c ít máu h n – suy dinh d ng teo

ơ ậ ượ Thai y u h n nh n đ ơ ế ớ đét – ch t s m h n

ở ầ ứ ắ ầ ệ

ầ ả

ệ ượ ể ệ ậ ườ ng tu n th  32 tr  đi . Song thai b t đ u có hi n  ng chênh nhau sau 32 tu n ph i theo dõi hàng ngày ,  ng

Th ượ t cách ngày . Ghi nh n Tim thai đ  phát hi n hi n t cho máu

ượ ượ ọ ng thai chênh nhau quá 20% tr ng l

ệ ế ổ ơ ọ Khi tr ng l ng –  TD kĩ h n => phát hi n tim thai bi n đ i , thai phù , các

ổ ồ bu ng , van tim giãn ra => m  LT

ưở ổ ổ ể ng thành ph i đ  ph i thai

ấ ờ ệ Nghi ng  non tháng : tiêm tr hoàn thi n trong TH l y thai non tháng

ấ ộ Bánh rau bám r ng : RTĐ , rau bám th p , rau bám bên

ử Gây khó khăn trong quá trình s  trí .

ứ ồ ố i : thai 1

ạ ẽ ế

TH 1 thai sống 1 thai tử vong TH cùng tr ng cùng bánh rau , cùng bu ng  ế ch t thai còn l

i s  ch t theo .

TH khác tr ng : có th  t n t

ể ồ ạ ứ i .

Thai ch t s m nguy hi m h n do nh ng ch t đ c ti

ế ớ ể t ra

ấ ộ ơ ữ ố ộ ế ơ  thai ch t s  đ u đ c lên thai còn s ng , gây c n co

ể ế ẽ ầ ừ t ạ ố chuy n d  t ng 2 thai ra .

ế ẻ ị ị Khi đ  , xác đ nh v  trí thai ch t

ở ị ướ v  trí phía d

i ra phía đ u c a thai s ng , sau khi  ơ ầ ủ ạ ố ầ ố

Vd :  ổ s  thai bong rau gây c n co bóp m nh vào đ u thai s ng=>  nguy hi m ể

ứ

ế

ể

ạ Bi n ch ng khi chuy n d

Đ  khó do t

ẻ ạ ơ ử ố

ằ ứ  cung căng dãn quá m c , r i lo n c n co,  ề CTC dãn, truy n oxytoxin b ng máy

Sa dây rau : sau khi 1 thai đã ra có kho ng tr ng

ả ố

Suy thai: ch n đoán b ng siêu âm, monitoring đ ng th i  ờ

ằ ồ

ổ ẩ  tim thai.. 2

Thai 2: suy thai do sau đ  thai 1, rau bong : ch  đ

ẻ ỉ ượ ẻ c đ

sau thai 1 sau 15 phút .

ấ ấ ườ ủ ạ ậ ộ ng , th  thu t n i xoay, đ i

+ sang ch n do ngôi b t th kéo thai, forceps .

Thai m c nhau, thai d  d ng

ị ạ ắ

ướ

ử

H ng x  trí: khi có thai

Ch n đoán s m.

ẩ ớ

Khám thai mau h n 2 tu n / l n

ầ ầ ơ

Ch  đ  ngh  ng i, dinh d ỉ

ế ộ ơ ưỡ ng

Phát hi n s m b nh lý: TSG, h i ch ng truy n máu,

ứ ề ộ

ọ ẻ ệ ệ ớ d a đ  non , RTĐ

Tr ti

ả ố ổ ộ ng thành ph i, thu c gi m co, khâu vòng CTC , n i

ưở t ế

ệ ầ ể ả

ấ Note : thai non tháng – cũng nên dùng fx đ  b o v  đ u  ỏ thai nhi kh i sang ch n

ể

ử

ng ÂĐ  ỡ ẻ

ườ ồ ứ ườ ỡ ẻ i h i s c thai nhi i đ  đ , 3 ng

ư ơ ộ ấ ố

ạ ẻ X  trí khi chuy n d : đ   ườKíp đ  đ : 3 ng đ Cu c CD kéo dài TC dãn căng,  c n co TC th a , b m

i

ớ s m tránh giãn căng

Chu n b  đ ẩ gian

ị ườ ề ề ắ ờ ng truy n : truy n oxytocin : rút ng n th i

Đ  đ  thai 1 ngôi đ u: đ  bình th

ầ ỡ ườ ổ ng, sau khi s  thai

ỡ ẻ ả ặ ố ph i c p r n 2 phía .

Đ  đ  thai 2: ki m tra ngay ngôi th  ki u th , tim thai.

ế ể ỡ ẻ ể ế

ấ ạ

ượ ế i  xoay  thai  đ i  kéo  thai  bi n  ngôi  c  kéo  tay  cho

ố +  Ngôi  ngang  b m  ọ ngang  thành  ngôi  d c  ,  kéo  chân  không  đ cượ ngôi thành ngôi ng

ầ ượ ấ ố ố ị +  Ngôi  đ u,  ngôi  ng c  b m i,  c   đ nh  thai,  tăng  co  .

ệ ế ả ổ N u sau 20 phút không s  thai thì ph i can thi p

2 năm sau m  đ  nên có thai l

ổ ẻ ạ i .

Bóc rau nhân t o ki m soát t

ể ạ ử ể ấ cung đ  tránh m t máu

ổ ấ

ử

ỉ

ị

X  trí m  l y thai: Ch  đ nh

Thai non tháng 32­36 tu n , không ph i  ngôi đ u.  ầ

ầ ả

B nh  lý  thai  nghén:  TSG,  cao  HA,  b nh  lý  toàn  thân  c a

ủ ệ

ệ mẹ

Thai ch m phát tri n trong t

ể ậ ử ề ộ ứ  cung, h i ch ng truy n máu

 Hai ngôi đ u chèn nhau , 2 ngôi ng

ầ ượ c

Thai th  nh t là ngôi ng ứ ấ

ượ ắ ằ ầ c, m c c m vào đ u  thai 2.

Thai suy, sa dây rau thai 1 không đ y lên đ

ẩ ượ c .

Hai thai dính nhau , thai d  d ng

ị ạ

Thai th  nh t thu n l ứ ầ

ậ ợ ượ ứ ấ i , thai th  2 không n i xoay đ

ổ ọ ộ ấ ầ ỡ ổ c =  ỡ m   (  th y  C n  :  nên  m   d c  đ   sang  ch n  cho  thai  đ

sang ch n )ấ

2 thai to , 2 thai nh  < 2 kg

ỏ

ổ ấ

ỉ

ị

M  l y thai: Ch  đ nh

M t thai ch t trong song thai (truy n máu, d  d ng, thai

ề

ể ị ạ  cung, HA cao, TSG, đái

ươ ố ổ ng não,

ạ ử ế ộ ậ ch m phát tri n trong t ườ đ ho i t ử ng). Gây thi u máu cho thai s ng (t n th ậ ng th n). ế ượ ế  tuy n th

Nguyên nhân ch t đã bi

ế ế ưở ế

ả t và  nh h ầ ưở ng đ n thai 2:  ng

ả ấ ph i l y thai ra ngay sau 32 tu n sau khi cho tr thành ph i.ổ

B nh lý không rõ và không có  nh h

ệ ả ưở ế ng đ n thai :

ế ố + theo dõi và xn y u t đông máu .

ấ + l y thai ra .

ổ ươ ụ ả Sau khi sinh ph i thăm dò t n th ng não : siêu âm, ch p

ắ ớ c t l p.

ủ ộ

ổ ấ M  l y thai  ổ ấ M  l y thai ch  đ ng:

Y u t

ế ố ẻ ấ ượ đ  khó do ngôi: thai nh t ngôi ng ể c, có th  thai

ượ 2 ngôi ng c, ngôi ngang

RTĐ, TC s o m  cũ, con so l n tu i ổ ổ

ẹ ớ

Suy thai

ổ ấ ể ạ M  l y thai trong chuy n d

Y u t

ế ố ẻ đ  khó

ướ

ử

ổ

H ng x  trí sau s  rau

S  rau đ  phòng ch y máu, đ  t

ổ ề ả ề cung : truy n

ạ ờ ử oxytoxin  bóc rau nhân t o, KSTC

Ki m tra bánh rau : xác đ nh song thai m t noãn, 2 noãn

ể ộ ị

ố ồ ố ồ i , 2 bu ng ữ i màng gi a 2 bu ng

+ 1 noãn: 1 bu ng  không tách bi ồ t  ệ

ữ ồ i , màng gi a 2 bu ng tách ra có 4

ộ ả ồ ạ ả ố + 2 noãn: 2 bu ng  ạ màng 2 n i s n m c và 2 trung s n m c .

Ki m tra dây r n m ch máu có n i nhau , l y máu dây

ể ấ ố ố

ạ ố r n XN nhóm máu

Biến chứng sau đỡ đẻ

ờ ử ẻ Đ  t cung sau đ

ế ấ ơ ể ấ ẽ ờ ử ứ  cung th

ạ H n ch  m t máu : c  th  m t máu s  đ  t phát

ể ạ Ki m soát TC , bóc rau nhân t o ngay .

ở ẩ Dùng tay ể  trong đ y lên đ  tiêm oxytocin

ể Ki m tra bánh rau ngay :

1 noãn 2 noãn

ữ ả ạ ấ ộ ơ

ễ ơ Màng gi a có m y màng : 2 n i (dai h n) trung s n m c  ( d  rách h n )

ủ ể ạ Ki m tra m ch máu c a rau : xanh methylen thông vs nhau

ệ ượ ậ có hi n t ng cho và nh n máu