CHƯƠNG 7. CÂN ĐỐI TÀI CHÍNH CÔNG
Nội dung chương nêu một số vấn đề cơ bản như khái niệm về cân đối ngân
sách nhà nước, các lý thuyết về cân đối ngân sách; khái quát chung về thâm hụt
ngân sách, nguyên nhân phát sinh và các biện pháp bù đắp thâm hụt, cách thức tính
toán và nguyên tắc cân đối ngân sách.
sách.
CHƯƠNG 7. CÂN ĐỐI TÀI CHÍNH CÔNG
7.1. Khái niệm
Bước sang thuế kỷ XX, đặc biệt sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, nền kinh tế thế giới có
những thay đổi quan trọng, chứng kiến sự ra đời của nền kinh tế kế hoạch hóa và kinh tế thị
trường với sự xuất hiện của các học thuyết kinh tế học hiện đại đã nhấn mạnh vai trò của
quản lý nhà nước đối với nền kinh tế của các quốc gia. Trong bối cảnh đó, vai trò của ngân
sách nhà nước cũng có sự thay đổi rõ rệt, trong đó nhấn mạnh tới hoạt động cân đối ngân
sách. Cụ thể:
Thứ nhất, bản chất ngân sách nhà nước vẫn phải đảm bảo chức năng truyền thống là công
cụ tài chính quan trọng để phân phối thu nhập quốc dân, phục vụ thực hiện các chức năng
của nhà nước như:Hoạt động hành chính, quản lý hành chính, tư pháp, quốc phòng, ngoại
giao…từ đó hình thành nên các khoản thu và các khoản chi ngân sách.
Thứ hai, về nôi dung, các khoản thu và chi của ngân sách phải duy trì mối quan hệ hữu cơ
với nhau và dựa trên nguyên tắc hai bộ phân này phải được cân đối.
CHƯƠNG 7. CÂN ĐỐI TÀI CHÍNH CÔNG
7.1. Khái niệm
Trong cơ chế kế hoạch hóa tập trung, việc cân đối ưu tiên cho chi đầu tư, sau đó mới
chi tiêu dùng thường xuyên, nhưng số thu thường thấp, do đó chính phủ thường phát
hành tiền ngoài dự kiến, dẫn đến lạm phát.
CHƯƠNG 7. CÂN ĐỐI TÀI CHÍNH CÔNG
7.1. Khái niệm
Trong cơ chế thị trường, đòi hỏi việc quản lý ngân sách phải thích hợp và phù hợp với
thông lệ quốc tế, các khoản thu và chi phải đảm bảo sự cân đối, dựa trên mối quan hệ giữa
tích lũy và tiêu dùng.Cụ thể:
- Thu ngân sách từ thuế, phí, lệ phí, lợi tức cổ phần nhà nước, cho thuê, bán tài sản…là
những khoản thu không hoàn lại gọi là thu trong cân đối ngân sách, sử dụng ưu tiên cho tiêu
dùng thường xuyên của chính phủ, phần còn lại dành cho chi đầu tư phát triển.
- Thu từ viện trợ và vay của chính phủ, dùng để bù đắp số thiếu hụt từ chênh lệch giữa
tổng chi và thu trong cân đối.Khoản thu này gọi là thu bù đắp thiếu hụt ngân sách. Các
khoản thu từ vay chỉ phục vụ chi chi đầu tư phát triển nhằm đảm bảo khả năng trả nợ của
chính phủ.
CHƯƠNG 7. CÂN ĐỐI TÀI CHÍNH CÔNG
7.1. Khái niệm
Như vậy, cân đối ngân sách nhà nước là hoạt động nhằm đảm bảo
tài chính cho nhà nước thực hiện tốt nhất chức năng nhiệm vụ của
mình, đảm bảo tổng thu cân đối với tổng chi trên cơ sở xây dựng một cơ
cấu thu chi hợp lý.