Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 2: Chương 1

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

CHƢƠNG 1 HỆ THỐNG ĐÒN BẨY ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

MỤC TIÊU

• Hiểu rõ về đòn bẩy kinh doanh, đòn bẩy tài chính và ý nghĩa của nó trong doanh nghiệp • Vận dụng tác động của các đòn bẩy trong

hoạch định lợi nhuận cho doanh nghiệp

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 1

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 2

Nội dung

I. Đòn bẩy kinh doanh II. Đòn bẩy tài chính III. Đòn bẩy tổng hợp

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 3

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

1.1. Khái niệm 1.2. Ý nghĩa và độ lớn 1.2.1. Ý nghĩa 1.2.2. Độ lớn 1.3. Mối quan hệ giữa độ lớn của đòn bẩy kinh doanh và phân tích hòa vốn 1.3.1. Phân tích hòa vốn 1.3.2. Mối quan hệ giữa độ lớn của đòn bẩy kinh doanh và điểm hòa vốn

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 4

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

1.1. Khái niệm 1.1.1. Chi phí

• Khoản tiêu hao các nguồn lực đã sử dụng cho một

mục đích nào đó

• Biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí về lao động sống, lao động vật hóa phát sinh trong quá trình hoạt động

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 5

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

Phân loại chi phí

Cách ứng xử

BIẾN PHÍ

ĐỊNH PHÍ

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 6

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

VD 1.1.Công ty dệt A có các chi phí như sau

• Sợi • Phụ tùng sửa máy dệt • Màu nhuộm • Ghế sử dụng ở bộ phận SX • Văn phòng phẩm sử dụng • Chi phí điện thoại, điện, nƣớc • Tiền quảng cáo • Tiền tiếp khách • Hoa hồng –định mức/mỗi lần mua

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 7

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

• Lƣơng công nhân SX khoán SP • Lƣơng CN SX & ban quản lý SX (thời gian) • Lƣơng nhân viên văn phòng • Chi phí khấu hao TSCĐ

Y/c: Hãy xác định biến phí và định phí

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 8

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

1.1.2. Khái niệm đòn bẩy kinh doanh VD1.2. Xem xét số liệu của 2 công ty sau

Đvt: 1.000 đồng

Công ty M&N Công ty F&C

Chỉ tiêu

Số tiền Tỷ lệ

Số tiền

Tỷ lệ

100%

Doanh thu 500.000 500.000 Chi phí hoạt động 400.000 100% 400.000 Biến phí

300.000

75% 350.000

87,5%

Định phí

100.000

25%

50.000

12,5%

EBIT

100.000

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 9

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

Y/c: Hãy khảo sát mức độ biến động EBIT

1. Doanh thu tăng 200 triệu đồng do sản lƣợng tiêu

thụ tăng (các yếu tố khác không đổi)

2. Doanh thu giảm 200 triệu đồng do sản lƣợng tiêu

thụ giảm (các yếu tố khác không đổi)

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 10

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

1.2. Ý nghĩa và độ lớn 1.2.1. Ý nghĩa - Đòn bẩy kinh doanh phản ảnh tỷ lệ tăng lợi nhuận khi doanh thu (sản lƣợng) tăng 1% trong điều kiện các yếu tố khác không đổi

=

*

% thay đổi EBIT

% thay đổi doanh thu sản lượng

Độ lớn đòn bẩy kinh doanh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 11

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

1.2.2. Độ lớn đòn bẩy kinh doanh - Độ lớn của đòn bẩy kinh doanh đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng của đòn bẩy kinh doanh đến sự thay đổi của EBIT khi thay đổi sản lƣợng hay doanh số

% thay đổi EBIT

=

Độ lớn đòn bẩy kinh doanh

% thay đổi doanh thu/sản lượng

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 12

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

: Sản lƣợng thực hiện : Sản lƣợng hòa vốn : Tổng định phí : Độ lớn đòn bẩy kinh doanh

QBE F DOL

Q

DOLQ =

Gọi: Q

Q – QBE

DOLS =

EBIT + F EBIT

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 13

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

VD1.3: Hãy xác định độ lớn đòn bẩy kinh doanh của công ty M&N và F&C

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 14

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

1.3. Mối quan hệ giữa đòn bẩy kinh doanh và phân tích hòa vốn 1.3.1. Phân tích hòa vốn - Điểm hòa vốn (Break even point) là điểm mà tại đó doanh thu cân bằng với chi phí hay tại đó lợi nhuận hoạt động bằng 0

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 15

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

Đồ thị điểm hoà vốn

Doanh thu

đvtt

tổng chi phí

Điểm HV

yb= ax

DThv

yd= b

SLhv

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 16

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

P : Giá bán đơn vị sản phẩm

: Biến phí đơn vị sản phẩm : Số lƣợng sản xuất và tiêu thụ : Định phí

Gọi V Q F QBE : Sản lƣợng hoà vốn VC : Tổng biến phí SBE : Doanh thu hoà vốn

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 17

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

* Hòa vốn theo sản lƣợng:

Doanh thu = Chi phí P * QBE = V * QBE + F (P – V)*QBE = F

QBE

=

F P – V

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 18

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

- Giá bán 500.000 đồng/sp, - Biến phí 300.000 đồng/sp, - Tổng định phí 100 triệu đồng

VD1.4: Cty ABC năm 2016 kinh doanh một loại sản phẩm có số liệu nhƣ sau: Hãy xác định điểm hòa vốn?

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 19

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

* Hòa vốn theo doanh thu

SBE = V*QBE + F

= F

1 –

SBE

V*QBE SBE

=

VC S

VQBE PQBE

VQ PQ

V P

SBE =

1 –

F VC S

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 20

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

- Doanh thu - Tổng biến phí - Tổng định phí

500.000 400.000 150.000

VD1.5: Công ty M năm 2016 có số liệu: Đvt: 1.000đ Hãy xác định điểm hòa vốn?

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 21

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

Giá bán Biến phí Tổng định phí

500/sp 300/sp 100.000

1.3.2. Mối quan hệ giữa độ lớn đòn bẩy kinh doanh và điểm hòa vốn VD1.6. Cty A có số liệu nhƣ sau: (đvt:1.000đ) Y/c: Hãy khảo sát DOL ở các mức hoạt động 0sp, 300sp, 500sp, 800sp, 1.000sp, 1600sp

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 22

Quan hệ giữa sản lượng tiêu thụ và DOL

DOL

Doanh thu

tổng chi phí

Điểm HV

1 b 0

1.000

QBE

23

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

10.000sp; Giábán 20.000 đồng

4.000/sp 3.000/sp

500/sp

VD1.7. Công ty Minh Hằng có số liệu vào Q.2/2017: - Sản lƣợng tiêu thụ - Chi phí (đồng) Nguyên vật liệu Nhân công trực tiếp Chi phí quảng cáo

16.250.000 1.000/sp 28.000.000 42.000.000

Nhiên liệu Chi phí bán hàng Khấu hao TSCĐ Lƣơng bộ phận quản lý

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 24

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

I. ĐÒN BẨY KINH DOANH

Yêu cầu:

1. Xác định doanh thu hòa vốn, sản lƣợng hòa vốn 2. Xác định độ lớn đòn bẩy kinh doanh 3. Ƣớc tính lợi nhuận quý 3/2017 nếu doanh thu quý 3/2017 dự kiến tăng 15% do tăng sản lƣợng bán ra (các yếu tố khác không đổi)

4. Xác định doanh thu và sản lƣợng cần tiêu thụ để đạt EBIT ở mức 63.250.000 đồng, (các điều kiện khác không đổi)

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 25

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

2.1. Khái niệm 2.2 Phân tích mối quan hệ EBIT và EPS

2.2.1. Khái niệm EPS 2.2.2. Lƣa chọn phƣơng án tài trợ vốn 2.2.3. Điểm bàng quan

2.3. Ý nghĩa và độ lớn của đòn bẩy tài chính 2.3.1. Ý nghĩa 2.3.2. Độ lớn

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 26

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

- Đòn bẩy tài chính phản ánh mối tƣơng quan

- Đòn bẩy tài chính có liên quan đến việc sử

- Đòn bẩy tài chính thể hiện cơ cấu tài chính

2.1. Khái niệm giữa tổng nợ và tổng vốn hiện có => hệ số nợ dụng nguồn tài trợ có chi phí cố định và mức độ ảnh hƣởng đến giá trị doanh nghiệp

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 27

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Đvt: triệu đồng

Chỉ tiêu

Cty C

Cty A

Cty B

3.000

2.000

Tổng nợ Vốn CSH

1.000

4.000

2.000

Tổng tài sản

4.000

VD2.1. Công ty A, B, C có tình hình hoạt động giống nhau, ngoại trừ cơ cấu tài chính cụ thể nhƣ sau:

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 28

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Y/c: Khảo sát ROE với các mức EBIT lần lƣợt là 80 triệu đồng, 200 triệu đồng và 300 triệu đồng. Biết rằng chi phí lãi vay 5%/năm và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 20%

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 29

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

- EPS là giá trị cổ đông đƣợc hƣởng khi nắm

2.2. Phân tích mối quan hệ EBIT – EPS 2.2.1. Khái niệm EPS giữ cổ phiếu tùy thuộc vào kết quả kinh doanh

EPS =

Thu nhập ròng của cổ đông thường Số lượng cổ phiếu thường đang lưu hành

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 30

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

EPS : Thu nhập của mỗi cổ phiếu thƣờng I : Chi phí lãi vay t : Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp PD : Cổ tức cổ phiếu ƣu đãi phải trả

Gọi NS : Số lƣợng cổ phiếu thƣờng đang lƣu hành

EPS

=

(EBIT – I)(1-t) - PD NS

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 31

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

- Tính EPS & lựa chọn phƣơng án tài trợ vốn

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 32

2.2.2. Lựa chọn phương án tài trợ vốn - Phân tích sự ảnh hƣởng của những phƣơng án tài trợ khác nhau đối với thu nhập trên mỗi cổ phần tối ƣu VD 2.2: Công ty CTC hiện có nguồn vốn 10 triệu USD từ vốn cổ phiếu thƣờng với số lƣợng 200.000 cổ phiếu đang lƣu hành. Công ty cần huy động vốn cho dự án mới với quy mô 5 triệu USD và EBIT sau đầu tƣ kỳ vọng là 2,7 triệu USD

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Phƣơng án tài trợ vốn dự án mới

1. Phát hành cổ phiếu thƣờng với giá bán 50

USD/cổ phiếu

2. Phát hành trái phiếu với lãi suất 12%/năm 3. Phát hành cổ phiếu ƣu đãi với cổ tức 11%/năm

Y/c: Thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%

a. Lựa chọn phƣơng án tài trợ vốn tối ƣu b. Xác định điểm bàng quan

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 33

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

- Điểm bàng quan là cơ sở để lựa chọn phƣơng

2.2.3. Điểm bàng quan - Điểm bàng quan là điểm của EBIT mà tại đó các phƣơng án tài trợ vốn đều mang lại EPS nhƣ nhau án tài trợ vốn

- Xác định điểm bàng quan • Phƣơng pháp hình học • Phƣơng pháp đại số

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 34

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

2.2.3.1. Phương pháp hình học Phương án 1 - phát hành cổ phiếu thường

• Chọn điểm tọa độ có EPS và EBIT đã đƣợc tính

(2.700.000; 7,02)

• Chọn điểm có EPS = 0 => (EBIT1 – I1)(1 – t) – PD1 = 0 => EBIT1 = 0

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 35

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Phương án 2 - phát hành trái phiếu

• Chọn điểm tọa độ có EPS và EBIT đã đƣợc tính

(2.700.000; 8,19)

• Chọn điểm có EPS = 0 => (EBIT2 – I2)(1 – t) – PD2 = 0 => EBIT2 = 600.000

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 36

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Phương án 2 - phát hành cổ phiếu ưu đãi

• Chọn điểm tọa độ có EPS và EBIT đã đƣợc tính

(2.700.000; 7,78)

• Chọn điểm có EPS = 0 => (EBIT3 – I3)(1 – t) – PD3 = 0 => EBIT3 = 705.128

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 37

Đồ thị xác định điểm bàng quan

Nợ

EPS

CP ưu đãi

Điểm bàng quan

8,19

CP thường

7,78

7,02

5,5

A

B

4,68

2,7

0,6

0,705

1,8

2,115

EBIT

38

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

2.2.3.1. Phương pháp đại số

Tính EPS theo EBIT cho mỗi phƣơng án tài trợ • • Cho EPS của các cặp phƣơng án bằng nhau => giải phƣơng trình tìm EBIT cho từng cặp phƣơng án

• Với EBIT tìm đƣợc => tính EPS – Đây chính là

điểm bàng quan

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 39

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Gọi

EBITi,j : EBIT bàng quan giữa phƣơng án i, j Ii, Ij : Chi phí lãi vay phƣơng án i, j t : Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp PDi, PDj : Cổ tức cổ phiếu ƣu đãi phƣơng án i, j NSi, NSj : Số lƣợng cổ phiếu thƣờng phƣơng án i, j

(EBITi,j – Ii)(1-t) – PDi

(EBITi,j – Ij)(1-t) – PDj

=

NSi

NSj

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 40

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

2.3. Ý nghĩa và độ lớn đòn bẩy tài chính 2.3.1. Ý nghĩa - Độ lớn đòn bẩy tài chính phản ảnh tỷ lệ tăng EPS khi EBIT tăng 1% (trong điều kiện các yếu tố khác không đổi) VD 2.3. Với số liệu và phƣơng án tài trợ vốn đã đƣợc chọn ở VD 2.2. Hãy khảo sát EPS khi EBIT đạt 2.160.000 USD và 3.240.000 USD

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 41

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

2.3.2. Độ lớn đòn bẩy tài chính - Độ bẩy tài chính là chỉ tiêu định lƣợng dùng để đo lƣờng mức độ biến động của EPS khi EBIT thay đổi.

% thay đổi của EPS

=

Độ bẩy tài chính

% thay đổi của EBIT

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 42

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

Gọi: DFL : Độ lớn đòn bẩy tài chính

EBIT

=

DFLEBIT

EBIT – I - PD(1-t)-1

Q(P – V) - F

=

Q(P-V) - F – I - PD(1-t)-1

DFLQ

VD2.4. Với số liệu ở VD 2.2, hãy xác định DFL

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 43

II. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH

* Mối quan hệ giữa độ lớn đòn bẩy tài chính và rủi ro tài chính - Rủi ro tài chính là rủi ro biến động EPS kết hợp với rủi ro mất khả năng chi trả phát sinh do công ty sử dụng đòn bẩy tài chính. - Khi gia tăng tỷ trọng nguồn tài trợ có chi phí cố định trong cơ cấu nguồn vốn -> dòng tiền tệ cố định chi ra để trả lãi hoặc cổ tức cũng gia tăng => xác suất mất khả năng chi trả tăng

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 44

II. ĐÒN BẨY TỔNG HỢP

3.1. Khái niệm 3.2. Ý nghĩa và độ lớn của đòn bẩy tổng hợp

3.2.1. Ý nghĩa 3.2.2. Độ lớn

ThS. Nguyễn Thị Kim Anh

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 45

bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp P.2

III. ĐÒN BẨY TỔNG HỢP

3.1. Khái niệm - Đòn bẩy tài chính sử dụng kết hợp với đòn bẩy hoạt động -> đòn bẩy tổng hợp - Đòn bẩy tổng hợp phản ánh mức độ sử dụng kết hợp chi phí hoạt động cố định và chi phí tài trợ vốn cố định

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 46

III. ĐÒN BẨY TỔNG HỢP

- Đòn bẩy tổng hợp phản ánh mức độ tác động đến

3.2. Ý nghĩa và độ lớn đòn bẩy tổng hợp 3.2.1. Ý nghĩa EPS khi số lƣợng sản phẩm tiêu thụ thay đổi

• Số lƣợng sản phẩm tiêu thụ thay đổi làm thay

đổi EBIT

• EBIT thay đổi làm thay đổi EPS - Đòn bẩy tổng hợp phản ảnh tỷ lệ tăng EPS khi doanh thu hoặc sản lƣợng tăng 1% (trong điều kiện các yếu tố khác không đổi)

TCDN P.2 - C.1 - Hệ thống đòn bẩy 47