Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Chương 4 - ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng TCDN<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> CHƯƠNG 4<br /> NGUỒN TÀI TRỢ VÀ CHI PHÍ SỬ<br /> DỤNG VỐN CỦA DOANH NGHIỆP<br /> <br /> 1. Caùc nguoàn taøi trôï trong doanh nghieäp<br /> 1.1 Phaân loaïi nguoàn tài trợ<br /> 1.2 Nguoàn taøi trôï ngaén haïn<br /> 1.3 Nguoàn taøi trôï daøi haïn<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 1.1 Phaân loaïi nguoàn taøi trôï<br /> Theo thôøi haïn<br /> <br /> Theo quyeàn<br /> sôû höõu<br /> <br /> Nguoàn taøi trôï ngaén haïn<br /> Nguoàn taøi trôï daøi haïn<br /> <br />  Nôï phaûi traû<br />  Voán chuû sôû höõu<br /> <br /> Nguoàn taøi trôï daøi haïn<br /> Nhu caàu taøi trôï<br /> daøi haïn<br /> <br /> Nguoàn taøi trôï ngaén haïn<br /> Nhu caàu taøi trôï<br /> ngaén haïn<br /> <br /> - Nhu caàu taøi trôï thöôøng xuyeân<br /> - Nhu caàu taøi trôï thôøi vuï<br /> <br /> Nguoàn voán taøi<br /> trôï ngaén haïn<br /> <br /> - Tín duïng thöông maïi<br /> - Vay ngaén haïn ngaân haøng<br /> - Phaùt haønh tín phieáu coâng ty<br /> <br /> 1.3. Nguoàn taøi trôï ngaén haïn<br /> - Ñaàu tö taøi saûn coá ñònh<br /> - Ñaàu tö taøi chính daøi haïn<br /> <br />  Tín duïng thöông maïi và khoản trả trước<br /> của khách hàng.<br />  Tín dụng ngắn hạn<br />  Giaáy tôø coù giaù ngaén haïn<br /> <br /> Nguoàn voán taøi<br /> trôï daøi haïn<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> - Vay daøi haïn ngaân haøng<br /> - Voán phaùt haønh traùi phieáu<br /> - Voán coå phaàn öu ñaõi<br /> - Voán coå phaàn thöôøng<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bài giảng TCDN<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> Chi phí tín dụng thương mại<br /> <br /> Tín dụng thương mại<br />  Chi phí tín dụng thương mại<br />  Các yếu tố ảnh hưởng đến quy mô tín<br /> dụng thương mại<br />  Ưu điểm và hạn chế tín dụng thương<br /> mại<br />  Việc trì hoãn thanh toán tác động như<br /> thế nào đến chi phí tín dụng thương<br /> mại?<br /> <br /> Lãi<br /> suất<br /> <br /> Tỷ lệ chiết khấu%<br /> <br /> =<br /> <br /> 365<br /> x Thời hạn trả nợ - Thời hạn<br /> 100% – Chiết khấu %<br /> chiết khấu<br /> <br /> 17<br /> <br /> Các yếu tố ảnh hưởng đến quy mô<br /> TDTM<br />  Thời hạn tín dụng thương mại<br />  Quy mô hoạt động của doanh nghiệp<br /> <br /> Chi phí của các khoản vay ngắn hạn NH<br /> Ví dụ:<br /> Một khoản vay 100 triệu đồng, thời hạn<br /> một năm, lãi suất công bố 14%/ năm.<br /> Xác định lãi suất của khoản vay trong các<br /> trường hợp sau:<br /> a. Gốc và lãi được trả khi đáo hạn<br /> b. Lãi trả hàng tháng, gốc trả khi đáo hạn<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Tín dụng ngắn hạn ngân hàng<br />  Vay ngắn hạn thế chấp bằng khoản<br /> phải thu, hàng tồn kho<br />  Vay theo hạn mức tín dụng<br />  Bao thanh toán<br />  Chiết khấu thương phiếu<br /> <br /> Tín dụng ngắn hạn ngân hàng<br /> 1. Sự khác biệt giữa cho vay ngắn hạn<br /> đảm bảo bằng nợ phải thu và bao<br /> thanh toán?<br /> 2. Sự khác biệt giữa bao thanh toán và<br /> chiết khấu thương phiếu?<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bài giảng TCDN<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> 1.4 Nguoàn taøi trôï daøi haïn<br /> <br /> 2. Chi phí söû duïng voán<br /> 2.1 Khaùi nieäm chi phí söû duïng voán<br /> 2.2 Chi phí söû duïng voán cuûa caùc nguoàn taøi trôï<br /> thaønh phaàn<br /> <br /> 1. Vay daøi haïn ngân hàng<br /> 2. Voán phaùt haønh traùi phieáu<br /> 3. Voán coå phaàn öu ñaõi<br /> <br /> 2.3 Chi phí söû duïng voán bình quaân (WACC)<br /> 2.4 Chi phí söû duïng voán caän bieân (WMCC)<br /> <br /> 4. Voán coå phaàn thöôøng<br /> <br /> Caáu truùc taøi chính<br /> Doanh nghieäp<br /> Nôï ngaén haïn<br /> <br /> Caáu truùc voán<br /> <br /> Nôï daøi haïn<br /> Vay daøi haïn<br /> Ngaân haøng<br /> <br /> 2.1 Khaùi nieäm<br /> <br /> Phaùt haønh<br /> Traùi phieáu<br /> <br /> Thueâ<br /> taøi chính<br /> <br /> Voán chuû sôû höõu<br /> Lôïi nhuaän Coå phaàn<br /> giöõ laïi<br /> thöôøng<br /> <br /> Coå phaàn<br /> Öu ñaõi<br /> <br /> Ý nghĩa<br />  Chi phí sử dụng vốn là căn cứ để thẩm định các dự án đầu<br /> tư dài hạn ( Xác định các tiêu chuẩn NPV, MIRR và DPP)<br /> Chi phí sử dụng vốn là căn cứ để định giá doanh nghiệp<br /> <br /> Chi phí söû duïng voán laø tyû suaát sinh lôïi maø caùc nhaø<br /> ñaàu tö treân thò tröôøng yeâu caàu khi ñaàu tö vaøo chöùng<br /> khoaùn coâng ty<br /> Chi phí söû duïng voán laø tyû suaát sinh lôïi toái thieåu maø<br /> doanh nghieäp ñoøi hoûi khi thöïc hieän moät döï aùn ñaàu tö<br /> môùi.<br /> Lãi suất chiết khấu làm cân bằng giá trị hiện tại của<br /> dòng tiền phải trả với số vốn thực sự huy động<br /> <br /> 2.2 Chi phí söû duïng voán cuûa caùc nguoàn taøi trôï thaønh phaàn<br /> <br /> a. Chi phí söû duïng nợ vay (rd )<br /> b. Chi phí söû duïng voán coå phaàn thöôøng (re)<br /> c. Chi phí söû duïng voán coå phaàn öu ñaõi (rp )<br /> <br />  Chi phí sử dụng vốn là căn cứ để thiết lập cơ cấu vốn tối ưu<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 3<br /> <br /> Bài giảng TCDN<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> a. Chi phí söû duïng nợ vay<br /> Chi phí sử dụng nợ vay là tỷ suất sinh lời đòi hỏi của chủ nợ (trái<br /> chủ, ngân hàng) đối với các khoản tiền bỏ ra cho DN vay, do vậy<br /> có thể hiểu đó là lãi suất của khoản cho vay hay tỷ suất sinh lời<br /> đáo hạn (YTM) của trái phiếu đang lưu hành có cùng mức rủi ro<br /> Lưu ý : Khi phát hành trái phiếu DN phải tốn chi phí phát hành,<br /> nếu khoản chi phí này chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá phát<br /> hành, thì chi phí của trái phiếu cao hơn YTM<br /> <br /> Chi phí sau thuế của nợ vay<br /> Do lãi vay làm giảm thuế thu nhập,nhà nước đã gánh<br /> chịu một phần lãi vay cho DN, nên chi phí sau thuế<br /> của nợ thấp hơn chi phí trước thuế trả cho chủ nợ ( lá<br /> chắn thuế đối với lãi vay). Mức chi phí DN thực sự<br /> phải chịu là chi phí nợ sau thuế<br /> Chi phí sau thuế của nợ vay (r* d )<br /> <br /> r*d = rd x ( 1 - T)<br /> <br />  Chi phí sử dụng nợ vay trước thuế (rd)<br /> <br /> b. Chi phí của cổ phần ưu đãi ( rp)<br /> a. Chi phí söû duïng nợ vay từ phát hành trái phiếu<br /> Ví duï:<br /> Coâng ty Panasonic döï ñònh vay nôï baèng caùch phaùt haønh traùi<br /> phieáu coù kyø haïn 20 naêm, laõi suaát 9%/naêm, meänh giaù traùi<br /> phieáu laø 1 trieäu ñoàng, laõi vaø voán ñöôïc traû khi ñaùo haïn. Ñeå<br /> thu huùt caùc nhaø ñaàu tö coâng ty seõ baùn traùi phieáu naøy vôùi<br /> giaù 980 ngñoàng. Chi phí phaùt haønh traùi phieáu laø chi phí<br /> maø coâng ty phaûi traû cho ngaân haøng, nhaø baûo laõnh phaùt<br /> haønh traùi phieáu laø 2% tính treân meänh giaù. Hoûi chi phí söû<br /> duïng voán vay daøi haïn cuûa coâng ty laø bao nhieâu, bieát raèng<br /> thueá suaát thueá TNDN laø 20%?<br /> <br /> b. Chi phí söû duïng voán coå phaàn öu ñaõi<br /> rp <br /> <br /> Dp<br /> P0<br /> <br /> P0: meänh giaù coå phieáu öu ñaõi (tröø ñi chi phí phaùt haønh neáu coù)<br /> Ví duï<br /> Coâng ty Panasonic ñang döï ñònh phaùt haønh coå phieáu öu ñaõi vôùi<br /> möùc chia coå töùc döï kieán haøng naêm laø 8,5% tính treân meänh giaù<br /> phaùt haønh laø 87.000 ñoàng, chi phí phaùt haønh laø 5.000 ñoàng/cp.<br /> Hoûi chi phí söû duïng voán coå phieáu öu ñaõi cuûa coâng ty laø bao<br /> nhieâu?<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Vốn cổ phần ưu đãi là nguồn vốn chủ sở hữu đặc biệt,<br /> cổ đông được hưởng cổ tức cố định theo mức cộng<br /> bố của công ty phát hành, trước khi trả cổ tức cho cổ<br /> đông phổ thông.<br /> Chi phí của cổ phần ưu đãi là tỷ lệ sinh lời đòi hỏi của<br /> nhà đầu tư, là lãi suất chiết khấu làm cân bằng giá trị<br /> hiện tại của dòng cổ tức với giá phát hành thuần:<br /> P0 =<br /> <br /> Dp<br /> (1+ rp)<br /> <br /> +<br /> <br /> Dp<br /> (1+rp)2<br /> <br /> + … +<br /> <br /> Dp<br /> (1+rp)∞<br /> <br /> =<br /> <br /> Dp<br /> rp<br /> <br /> c. Chi phí sử dụng vốn cổ phần thường<br /> * Chi phí söû duïng lôïi nhuaän giöõ laïi (rs)<br /> Caùc coå ñoâng naém giöõ coå phaàn thöôøng chaáp nhaän vieäc giöõ laïi<br /> lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp chæ khi hoï mong ñôïi vieäc giöõ laïi<br /> lôïi nhuaän seõ taïo ra thu nhaäp ít nhaát laø baèng vôùi tyû suaát sinh<br /> lôøi caàn thieát treân khoaûn voán taùi ñaàu tö naøy<br /> Chi phí của lợi nhuận giữ lại là chi phí cơ hội, là tỷ lệ sinh lời<br /> cần thiết của cổ phần hiện hữu<br /> <br /> 4<br /> <br /> Bài giảng TCDN<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> Chi phí sử dụng của lợi nhuận giữ lại<br /> Cách 1: Söû duïng moâ hình Gordon:<br /> <br /> rs <br /> <br /> Ví duï<br /> <br /> D1<br /> g<br /> P0<br /> <br /> P0: giá thị trường hiện tại của cổ phiếu<br /> <br /> Giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu coâng ty Panasonic laø 50.000 ñoàng.<br /> Coâng ty döï tính thu nhaäp treân moãi coå phaàn (EPS) trong naêm<br /> tôùi laø 4.000 ñoàng. Coâng ty seõ chia heát thu nhaäp cho caùc coå<br /> ñoâng. Coâng ty coù toác ñoä taêng tröôûng coå töùc döï kieán laø<br /> 5%/naêm. Chi phí söû duïng voán coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty laø<br /> bao nhieâu?<br /> <br /> c. Chi phí sử dụng vốn cổ phần thường<br /> * Chi phí sử dụng vốn cổ phần mới phát hành<br /> Khi huy động vốn cổ phần thường công ty có thể giữ<br /> lại lợi nhuận ( nguồn vốn nội sinh) hoặc phát hành<br /> thêm cổ phần mới ( nguồn vốn ngoại sinh)<br /> Chi phí của cổ phần mới phát hành cao hơn chi phí<br /> của lợi nhuận giữ lại do tốn chi phí phát hành. Do vậy<br /> khi tăng vốn cổ phần thường DN thường sử dụng<br /> nguồn vốn từ lợi nhuận giữ lại, khi đã sử dụng hết<br /> nguồn vốn nội sinh mới phát hành thêm cổ phiếu mới<br /> <br /> Chi phí của cổ phần mới phát hành<br /> Ví dụ:<br /> Công ty A dự D1 phát hành thêm CP mới, để huy<br /> định<br /> r =<br /> + g<br /> động 50etỷ đồng. CP hiện hữu có mức chia cổ tức năm<br /> P0 * đồng, tốc<br /> vừa qua là 2.000 ( 1- F) độ tăng trưởng của CT dự<br /> kiến 8%/ năm, giá thị trường hiện tại là 30.000 đồng/<br /> cp. Nếu phát hành thêm CP mới giá phát hành dự kiến<br /> bằng giá thị trường hiện tại, chi phí phát hành bằng 5%<br /> giá phát hành.<br /> Cho biết chi phí của CP mới phát hành là bao nhiêu?<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> c. Chi phí sử dụng vốn cổ phần thường<br /> * Chi phí söû duïng lôïi nhuaän giöõ laïi (rs)<br /> Cách 2: Söû duïng moâ hình CAPM<br /> <br /> re  rf  rm  rf  e<br /> Ví duï<br /> Vôùi caùc thoâng tin phaân tích ñöôïc cho bieát laõi suaát phi ruûi ro laø<br /> 7%, heä soá beta cuûa Panasonic laø 1,5, tyû suaát sinh lôøi thò<br /> tröôøng laø 11%. Tính chi phí söû duïng voán coå phaàn thöôøng.<br /> <br /> Chi phí của cổ phần mới phát hành<br /> <br /> re =<br /> <br /> D1<br /> P0 * ( 1- F)<br /> <br /> + g<br /> <br /> Trong đó :<br /> Po : Giá phát hành<br /> g : Tốc độ tăng trưởng của công ty<br /> F : % chi phí phát hành trên giá phát hành<br /> D1 : Cổ tức dự tính cuối năm nay<br /> <br /> 2.3 Chi phí söû duïng voán bình quaân (WACC)<br /> Chi phí söû duïng voán bình quaân WACC (Weighted Average cost<br /> of capital) laø chi phí bình quaân gia quyeàn cuûa taát caû caùc nguoàn<br /> taøi trôï daøi haïn maø moät doanh nghieäp ñang söû duïng<br /> WACC = Rd.( 1-T).Wd + Rp.Wp+ Rs (Re)* We<br /> Trong đó :<br /> Wd, Wp, We là tỷ trọng của nợ dài hạn, cổ phần ưu tiên và cổ<br /> phần thường trong cấu trúc vốn của doanh nghiệp<br /> <br /> 5<br /> <br />