Ch­¬ng 9

C«ng t¸c kiÓm tra tµi c hÝnh

Nh÷ng néi dung chÝnh

I. NH÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c«ng t¸c KTTC

II. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p KTTC

III. C¸c chñ thÓ tiÕn hµnh KTTC

I, Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c«ng t¸c KTTC

1. Kh¸i niÖm KTTC

2. §Æc ®iÓm c«ng t¸c KTTC

3. T¸c dông cña c«ng t¸c KTTC

3

4. Nguyªn t¾c cña c«ng t¸c KTTC

1, Kh¸i niÖm kiÓm tra tµi chÝnh

KiÓm tra tµi chÝnh lµ lo¹i kiÓm tra ®­îc thùc

hiÖn ®èi víi qu¸ tr×nh ph©n phèi c¸c nguån

lùc tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n,

tÝnh hîp lý, cña qóa tr×nh t¹o lËp vµ sö dông

4

c¸c quü tiÒn tÖ

2, §Æc ®iÓm cña KiÓm Tra Tµi ChÝnh

 Lµ lo¹i kiÓm tra b»ng ®ång tiÒn

 §­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c chØ tiªu tµi chÝnh  KiÓm tra b»ng ®ång tiÒn víi 2 chøc n¨ng: ph­¬ng

tiÖn thanh to¸n vµ ph­¬ng tiÖn cÊt tr÷

 KiÓm tra qóa tr×nh t¹o lËp vµ sö dông c¸c quü

tiÒn tÖ

 Ph¹m vi cña KTTC trïng víi ph¹m vi cña lÜnh vùc

tµi chÝnh

 Lµ Kt cã tÝnh toµn diÖn, th­êng xuyªn, liªn tôc  Võa cã kiÓm tra th­êng xuyªn, võa cã kiÓm tra kh«ng th­êng xuyªn

5

3, T¸c dông cña KTTC

3.1, T¸c dô ng ë tÇm vÜ m«

 N¾m ®­îc t×nh h×nh sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc

 §¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®­îc

giao

 N¾m ®­îc t×nh h×nh SXKD cña c¸c doanh nghiÖp

 §¸nh gi¸ tÝnh phï hîp cña hÖ thèng chÝnh s¸ch chÕ

®é

6

 Ng¨n chÆn, chÊn chØnh c¸c sai ph¹m, c¸c hiÖn t­îng

kh«ng lµnh m¹nh

3, T¸c dô ng c ña KTTC

3.2 T¸c dông ë tÇm vi m«

b, §è i víi ®¬n vÞ HC

­S N

 Thóc ®Èy thùc hiÖn

c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh

a, §è i víi DN S XKD  N¾m b¾t t×nh h×nh SXKD cña DN mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn

 §¶m b¶o tiÕt kiÖm hiÖu qu¶ trong sö dông NSNN

 Cã c¨n cø tin cËy ®Ó ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh viÖc sö dông vèn

 KhuyÕn khÝch khai th¸c hîp ph¸p c¸c kh¶ n¨ng tµi chÝnh

7

 §¶m b¶o quyÒn lîi hîp ph¸p cho c¸c bªn tham gia SXKD

4, Nguyªn t¾c KTTC

 Néi dung: Coi ph¸p luËt lµ chuÈn mùc cña

4.1 Tu©n thñ ph¸p luËt

 Môc ®Ých

 §¶m b¶o tÊt c¶ c¸c bªn liªn quan ®­îc b×nh ®¼ng  §¶m b¶o tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh hiÖu lùc cña

KTTC

 G¾n víi tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kiÓm tra

 Yªu cÇu:

 C¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n ph¶i KT ph¶i tu©n thùc

®óng yªu cÇu cña c¸n bé KT

 Khi tiÕn hµnh KT, c¸n bé KT kh«ng phô thuéc

8

vµo ý muèn chñ quan cña bÊt k× ai

 §¶m b¶o hÖ thèng ph¸p luËt lu«n cã tÝnh thùc

tiÔn

KTTC

4, Nguyªn t¾c KTTC

 §¶m b¶o chÝnh x¸c ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh phï hîp

 §¶m b¶o kh¸ch quan ®Ó c«ng b»ng

 §¶m b¶o c«ng khai ®Ó c«ng b»ng, d©n chñ

 §¶m b¶o th­êng xuyªn KT ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, ®Þnh k×, cã hÖ thèng

 §¶m b¶o phæ cËp ®Ó ph¹m vi KTTC phï hîp víi ph¹m vi cña ph¹m trï tµi chÝnh

9

4.2 ChÝnh x¸c, kh¸ch quan, c«ng khai, th­êng xuyªn vµ phæ cËp

4, Nguyªn t¾c KTTC

 Kh«ng ®­îc tiÕt lé c¸c th«ng tin, sè liÖu cña ®èi t­

4.3 B¶o vÖ bÝ mËt

îng kiÓm tra cho nh÷ng ng­êi kh«ng cã thÈm

10

quyÒn, tr¸ch nhiÖm ®­îc biÕt.

4, Nguyªn t¾c KiÓm tra tµi chÝnh

4.4 HiÖu lùc vµ hiÖu qu¶

HiÖu lùc: KTTC cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh vµ c¶i

tiÕn c¸c ho¹t ®éng ë ®¬n vÞ ®­îc kiÓm tra

HiÖu qu¶: KTTC cã t¸c dông ng¨n ngõa c¸c sai

ph¹m, thiÕu sãt còng nh­ nªu lªn ®­îc nh÷ng ­u

11

®iÓm cÇn khai th¸c cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm tra

4, Nguyªn t¾c KTTC

Néi dung:

 Dùa vµo nh÷ng quÇn chóng ®¸ng tin cËy  Cã sù tham gia cña nh©n d©n lao ®éng

4.5 Nguyªn t¾c quÇn chóng Môc ®Ých: §¶m b¶o tÝnh c«ng khai, d©n chñ, tÝnh hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña KTTC

12

trong ho¹t ®éng KTTC

4, Nguyªn t¾c KTTC

4.6 Nguyªn t¾c kiÓm tra kh«ng lµm c¶n trë ho¹t ®éng b×nh

th­êng cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n lµ ®èi t­îng kiÓm

tra.

 Ho¹t ®éng kiÓm tra TC cÇn cã kÕ ho¹ch thËt chi tiÕt cô

thÓ vµ cã sù s¾p xÕp, phèi hîp ®ång bé, khoa häc gi÷a

chñ thÓ kiÓm tra vµ ®èi t­îng kiÓm tra.

 Kh«ng x¸ch nhiÔu, kh«ng g©y phiÒn hµ, kh«ng lµm x¸o

trén, t¸c ®éng c¶n trë ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng b×nh th­

13

êng cña ®èi t­îng kiÓm tra.

II, Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p KTTC

1, Néi dung 1.1 KiÓm tra tr­íc 1.2 KiÓm tra th­êng xuyªn 1.3 KiÓm tra sau

2, Ph­¬ng ph¸p C¨n cø vµo ph¹m vi KT: 4 ph­¬ng ph¸p C¨n cø vµo c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh KT: 2 ph­¬ng

14

ph¸p

1, Néi dung KiÓm Tra Tµi ChÝnh

1.1, KiÓm tra tr­íc khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch tµi chÝnh  §Þnh nghÜa Lµ lo¹i kiÓm tra khi c¸c nghiÖp vô thu chi tµi chÝnh ch­a ph¸t sinh  Môc ®Ých

 Ng¨n ngõa viÖc bá sãt c¸c nguån thu vµ nhiÖm vô chi  §¶m b¶o cho viÖc khai th¸c triÖt ®Ó c¸c thÕ m¹nh vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh ®¶m b¶o tiÕn tiÕn, tÝch cùc.

 Néi dung

 KiÓm tra c¸c c¨n cø x©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh  Kt viÖc khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng  Kt viÖc tÝnh to¸n vµ c¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng kÕ ho¹ch

15

tµi chÝnh

 Kt c¸c mÆt c©n ®èi trong kÕ ho¹ch

1, Néi dung KiÓm Tra Tµi ChÝnh

1.2 KiÓm tra th­ê ng xuyªn  §Þnh nghÜa Lµ lo¹i kiÓm tra ®­îc thùc hiÖn trong khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch TC  Môc ®Ých

 §¸nh gi¸ ­u, nh­îc ®iÓm cña viÖc qu¶n lý tµi chÝnh  Ng¨n ngõa, xñ lý c¸c vi ph¹m chÝnh s¸ch chÕ ®é tµi

chÝnh

 Thóc ®Èy c¸c ®/vÞ hoµn thµnh c¸c kÕ ho¹ch vµ

nhiÖm vô ®­îc giao

 Néi dung

 KiÓm tra viÖc chÊp hµnh luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, chÕ

®é ®Þnh møc TC cña NN

16

 KiÓm tra thu tµi chÝnh

 KiÓm trachi tµi chÝnh

1, Néi dung KiÓm Tra Tµi ChÝnh

1.3 KiÓm tra s au khi thùc hiÖn KH tµi c hÝnh  §Þnh nghÜa Lµ lo¹i kiÓm tra khi c¸c ho¹t ®éng TC ®· diÔn ra, ®· ®­îc ghi chÐp vµo sæ s¸ch b¸o biÓu  Môc ®Ých

 Söa ch÷a, xö lý c¸c vi ph¹m  Cho phÐp rót kinh nghiÖm cho qu¶n lý tµi chÝnh ë kú

sau

 Nghiªn cøu hoµn chØnh chÝnh s¸ch chÕ ®é tµi chÝnh

 Néi dung

 Kt tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña c¸c sè liÖu quyÕt

to¸n

 So s¸nh ®èi chiÕu chØ tiªu tµi chÝnh víi chØ tiªu

17

KHKTXH sè ph¸t sinh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch; sè béi thu, béi chi, c¸c thiÕu sãt, vi ph¹m chÝnh s¸ch chÕ

®é…

2, Ph­¬ng ph¸p KiÓm Tra Tµi ChÝnh

2.1 C¨n c ø vµo ph¹m vi kiÓm tra

 KiÓm tra to µn diÖn

Lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra toµn bé c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña mét ®¬n vÞ

 ­u ®iÓm

§¸nh gi¸ chÝnh x¸c, toµn diÖn ho¹t ®éng tµi chÝnh ë §TKT

 H¹n chÕ

Tèn thêi gian, nh©n lùc vµ chi phÝ

18

2, Ph­¬ng ph¸p KiÓm Tra Tµi ChÝnh

2.1 C¨n cø vµo ph¹m vi kiÓm tra  KiÓm tra träng ®iÓm

Lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra lùa chän mét hoÆc mét sè ho¹t ®éng tµi chÝnh chñ yÕu cña mét ®èi t­îng kiÓm tra  ­u ®iÓm

 Thêi gian ng¾n  KÕt qu¶ KT cã thÓ kh¸i qu¸t hãa, lµm c¬ së cho

viÖc Ên ®Þnh chÝnh s¸ch chÕ ®é

 H¹n chÕ:

 Kh«ng ®¸nh gi¸ ®­îc toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng TC

19

2, Ph­¬ng ph¸p KiÓm Tra Tµi ChÝnh

2.1 C¨n c ø vµo ph¹m vi kiÓm tra

KiÓm tra tæ ng hîp

Lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra toµn bé c«ng t¸c cña ®¬n vÞ kiÓm tra cã hÖ thèng tõ trªn xuèng d­íi, kiÓm tra c¶ c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc

 ­u ®iÓm

 §¸nh gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý cña ngµnh

H¹n chÕ

 Tèn thêi gian, chi phÝ, nh©n lùc

20

2, Ph­¬ng ph¸p KiÓm Tra Tµi ChÝnh

2.1 C¨n c ø vµo ph¹m vi kiÓm tra

 KiÓm tra ®iÓn h×nh

Lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra cã tÝnh chÊt chän lùa néi dung tµi chÝnh hoÆc mét nghiÖp vô tµi chÝnh cña mét hoÆc mét sè ®¬n vÞ cã cïng tÝnh chÊt vµ chøc n¨ng

 ­u ®iÓm

 Dùa vµo kÕt qu¶ KT cã thÓ rót ra kinh nghiÖm qu¶n lý cho c¸c ®¬n vÞ t­¬ng tù, tèn Ýt nh©n lùc, chi phÝ

 H¹n chÕ

 ThiÕu tÝnh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c

21

2, Ph­¬ng ph¸p KiÓm Tra Tµi ChÝnh

KiÓm tra chøng tõ

2.2 Dùa vµo c¸c c ¨n c ø tiÕn hµnh kiÓm tra

 ­u ®iÓm

DÔ ¸p dông, cã tÝnh chÊt phæ biÕn

 H¹n chÕ

Kh«ng ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c trong tr­êng hîp c¸c chøng tõ bÞ gi¶ m¹o, gian lËn, kh«ng trung thùc

22

Lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra dùa vµo c¸c chøng tõ, c¸c sæ s¸ch, sè liÖu h¹ch to¸n kÕ to¸n

2, Ph­¬ng ph¸p KiÓm Tra Tµi ChÝnh

2.2 Dùa vµo c ¸c c ¨n c ø tiÕn hµnh kiÓm tra

KiÓm tra thùc tÕ

Lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra thùc hiÖn t¹i chç, t¹i hiÖn tr­ êng, t¹i doanh nghiÖp, t¹i c¬ quan, ®¬n vÞ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - tµi chÝnh  ­u ®iÓm

 §¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, kh¸ch quan, c«ng khai

H¹n chÕ

 Tèn kÐm thêi gian, chi phÝ  CÇn ®éi ngò c¸n bé KT cã tr×nh ®é chuyªn m«n

cao

23

III, C¸c chñ thÓ kiÓm tra tµi chÝnh

1, §èi víi kiÓm tra ng©n s¸ch nhµ n­íc

2, §èi víi kiÓm tra doanh nghiÖp

24

3, §èi víi kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ HC-SN

III, C¸c chñ thÓ kiÓm tra tµi chÝnh

 Quèc Héi, H§ND c¸c cÊp

 ChÝnh phñ, UBND c¸c cÊp

 Bé Tµi ChÝnh, Bé kÕ ho¹ch ®Çu t­

 Tæng côc thuÕ, Tæng côc H¶i quan

 Thanh tra nhµ n­íc, KiÓm to¸n Nhµ n­íc, Thanh

1, §èi víi kiÓm tra ng©n s ¸ch nhµ n­íc

 Ng©n hµng Nhµ n­íc

25

tra tµi chÝnh

III, C¸c chñ thÓ kiÓm tra tµi chÝnh

 KiÓm tra néi bé

 §èi víi DNNN: Héi ®ång Qu¶n trÞ, Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­

ëng, ®oµn thÓ quÇn chóng, thanh tra nh©n d©n

 §èi víi DN ngoµi QD: Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban gi¸m ®èc,

Ban kiÓm so¸t, c¸c cæ ®«ng

 KiÓm tra bëi c¸c chñ thÓ tõ bªn ngoµi

 Ng©n hµng th­¬ng m¹i, Kho b¹c nhµ n­íc, c¬ quan thuÕ,

KiÓm to¸n ®éc lËp, kiÓm to¸n nhµ n­íc, thanh tra Nhµ n­íc

26

2, §èi víi kiÓm tra tµi chÝnh do anh nghiÖp

III, C¸c chñ thÓ kiÓm tra tµi chÝnh

3, §è i víi kiÓm tra tµi chÝnh ë c¸c ®¬n vÞ HC ­

 Thñ tr­ëng ®¬n vÞ, kÕ to¸n tr­ëng, nh©n viªn kÕ

SN

 C¸c ®oµn thÓ quÇn chóng

 Kho b¹c nhµ n­íc, c¬ quan thuÕ, c¬ quan h¶i

to¸n

27

quan, ng©n hµng th­¬ng m¹i