25/02/2012
NỘI DUNG
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN (Securities Markets)
1. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH 2. THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 3. CHỨNG KHOÁN 4. KINH DOANH CHỨNG KHOÁN. 2/25/2012
1 2 THI TRUONG C KHOAN B 2/25/2012 THI TRUONG C KHOAN B
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
(Financial Markets)
1. TS. Đào Lê Minh (Ủy ban chứng khóan Nhà
1.1. KHÁI NIỆM, BẢN CHẤT, CHỨC NĂNG CỦA THỊ
nước), Những vấn đề cơ bản về chứng khóan và thị trường chứng khóan, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia
TRƯỜNG TÀI CHÍNH
2. GS.TS. Nguyễn Thanh Tuyền, Thị trừơng chứng
khóan, Nhà xuất bản Thống kê, 2006
3. TS. Bùi Kim Yến, Thị trường chứng khóan, Nhà
1.2. CẤU TRÚC CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH 1.3. CÁC CÔNG CỤ CỦA THI TRƯỜNG TÀI CHÍNH 1.4. CÁC TRUNG GIAN TÀI CHÍNH.
xuất bản Lao động, 2005.
1
2/25/2012 3 2/25/2012 4 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
1.1.3. Chức năng của thị trường tài chính a. Dẫn vốn từ những nơi thừa vốn sang những nơi
thiếu vốn
1.1. KHÁI NIỆM,BẢN CHẤT, CHỨC NĂNG CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH 1.1.1. Khái niệm: Thị trường tài chính là nơi diễn ra các hoạt động cung, cầu vốn cũng như các giấy tờ có giá 1.1.2. Bản chất của thị trường tài chính Chủ thể có cơ hội đầu tư để sinh lời thì thiếu vốn, chủ
thể có vốn nhàn rỗi lại không có cơ hội đầu tư
Sự chuyển dịch vốn từ chủ thể thừa vốn sang chủ thể
thiếu vốn hình thành thị trường tài chính
- Thị trường tài chính là nơi chuyển dịch vốn từ những chủ thể thừa vốn đến những chủ thể thiếu vốn hay là nơi mua, bán, trao đổi các công cụ tài chính.
Sơ đồ chu chuyển vốn b. Hình thành giá của các tài sản tài chính c. Tạo tính thanh khoản cho tài sản tài chính d. Giảm thiểu chi phí tìm kiếm và chi phí thông tin e. Ổn định và điều hòa lưu thông tiền tệ.
2/25/2012
1.2. CẤU TRÚC CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
b. Thi trường vốn - TT vốn là thị trường mua, bán, trao đổi các công
cụ tài chính trung-dài hạn
1.2.1. Thị trường tiền tệ và thị trường vốn Căn cứ vào thời hạn luân chuyển vốn a. Thị trường tiền tệ - Thị trường tiền tệ là nơi mua bán các công cụ tài
chính ngắn hạn
- TT vốn bao gồm: + TTCK, + TT vay nợ trung-dài hạn, + TT tín dụng thuê mua, + TT thế chấp bất động sản.
- Thị trường tiền tệ bao gồm 4 loại: + Thị trường liên ngân hàng + Thị trường ngoại hối +Thị trường tín dụng ngắn hạn + TTCK ngắn hạn.
5 2/25/2012 6 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2
2/25/2012 7 2/25/2012 8 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
1.2.2. TT nợ và TT vốn cổ phần Căn cứ vào cách thức huy động vốn a. Thị trường nợ: mua, bán các công cụ nợ. b. TT vốn cổ phần: mua, bán cổ phần của các cty
cổ phần
1.2.3. TT sơ cấp và TT thứ cấp Căn cứ vào tính chất của việc ph.hành các công cụ a. TT sơ cấp: còn được gọi là TT cấp 1 b. TT thứ cấp: còn được gọi là TT cấp 2.
2/25/2012
9 10 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
1.3. CÁC CÔNG CỤ CỦA THI TRƯỜNG TÀI CHÍNH 1.3.1. Các công cụ của TT tiền tệ a. Tín phiếu kho bạc b. Thương phiếu c. Chứng chỉ tiền gửi và tiết kiệm d. Kỳ phiếu ngân hàng 1.3.2. Các công cụ trên TT vốn a. Cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư b.Trái phiếu c. Các khoản tín dụng thế chấp d. Các khoản tín dụng trung-dài hạn e. Các công cụ phái sinh. 2/25/2012
1.4. CÁC TRUNG GIAN TÀI CHÍNH
1.4.2. Vai trò của các trung gian tài chính a. Chuyển đổi thời gian đáo hạn của các công cụ tài chính: Người gửi tiền và người đi vay đều có thể lựa chọn được thời gian thích hợp
b. Giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa đầu
Trung gian tài chính là những tổ chức làm cầu nối giữa những chủ thể cầu vốn và những chủ thể cung vốn trên TT Tài chính
tư: Thông qua các công ty đầu tư
c. Giảm thiểu chi phí hợp đồng và chi phí xử lý
thông tin: Do các trung gian tài chính có ưu thế về tính tập trung, chuyên môn hóa và quy mô đầu tư lớn
- Quỹ hưu trí
1.4.1. Các loại hình trung gian tài chính a. Các tổ chức nhận tiền gửi b. Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng - Cty bảo hiểm c. Các trung gian đầu tư Cty tài chính.
d. Cung cấp một cơ chế thanh toán: Thông qua việc thanh toán không dùng tiền mặt tại các trung gian tài chính.
2/25/2012
3
2/25/2012 11 12 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
2. THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 2.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
TTCK
2.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TTCK - TTCK ban đầu phát triển tự phát vào giữa tk XV tại những thành phố trung tâm buôn bán hàng hóa ở phương Tây, từ những nhóm nhỏ trở thành khu chợ riêng
- Cuối tk XV, khu chợ trở thành “thị trường” với những
quy ước và hình thành những quy tắc bắt buộc chung cho tất cả thành viên tham gia
2.2. BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA TTCK 2.3. CÁC CHỦ THỂ TRÊN TTCK 2.4. CÁC NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA
- Năm 1453 hình thành phiên chợ đầu tiên tại TP
TTCK
Bruges, Bỉ với từ tiếng Pháp: “Bourse” có nghĩa là “mậu dịch thị trường” hay “Sở giao dịch”
- Năm 1547 chuyển sang Auvers, Bỉ - Giữa tk XVI thành lập mậu dịch thị trường London,
2.5. CẤU TRÚC VÀ PHÂN LOẠI TTCK 2.6. CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH & GIÁM SÁT TTCK 2.7. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TTCK
kế tiếp tại Pháp, Đức, Bắc Âu...
Ở VIỆT NAM.
2/25/2012
- Phát triển mạnh cả về lượng lẫn chất nên phân thành nhiều thị trường: TT giao dịch hàng hóa, TT hối đoái, TT giao dịch các hợp đồng tương lai và thị trường chứng khoán - Các giao dịch ban đầu diễn ra ngoài trời với ký hiệu giao
dịch bằng tay
2.2. BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA TTCK
- Năm 1921, tại Mỹ giao dịch ngoài trời chuyển vào nhà, hình
thành Sở giao dịch CK
- Các giao dịch thủ công kết hợp với máy vi tính và chuyển
dần sang hệ thống giao dịch điện tử
2.2.1. Bản chất của TTCK - TTCK là nơi tập trung và phân phối các
nguồn vốn tiết kiệm
- TTCK là định chế tài chính trực tiếp.
- Lịch sử TTCK trải qua + 1875-1913: TTCK phát triển mạnh + 29/10/1929(ngày thứ Năm đen tối): TTCK khủng hoảng + 19/10/1987(ngày thứ Hai đen tối):TTCK khủng hoảng + Cho đến nay có khoảng 160 sở giao dịch CK.
2/25/2012 13 14 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
4
2/25/2012 15 2/25/2012 16 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
2.3. CÁC CHỦ THỂ TRÊN TTCK
2.2.2. Chức năng của TTCK a. Huy động vốn đ.tư cho nền k.tế: Nhà đ.tư mua CK b. C.cấp m.trường đ.tư cho công chúng: Các CK rất
ph.phú, khác nhau về t.chất, th.hạn, độ rủi ro. Công chúng có thể lựa chọn đ.tư phù hợp
2.3.1. Nhà phát hành: các chủ thể thực hiện huy động vốn như chính phủ, doanh nghiệp, các tổ chức tài chính
c. Tạo tính th.khoản cho các CK: Nhà đ.tư có thể ch.đổi
các CK thành tiền mặt hoặc các loại CK khác
2.3.2. Nhà đầu tư: những ngườimua bán CK a. Nhà đầu tư cá nhân b. Nhà đầu tư có tổ chức: cty đầu tư, cty bảo hiểm, quỹ
lương hưu, cty tài chính…
d. Đánh giá h.động của d.nghiệp: e. Giúp ch.phủ th.hiện các ch.sách k.tế vĩ mô: - Giá CK tăng: đ.tư mở rộng, k.tế tăng trưởng; Giá CK giảm: dấu hiệu tiêu cực của nền k.tế. TTCK là phong vũ biểu của nền k.tế
- Ch.phủ có thể mua, bán trái phiếu bù đắp thâm hụt
2.3.3. Các tổ chức kinh doanh trên TTCK: a. Cty chứng khoán b. NHTM.
N.sách và k.soát lạm phát, đ.hướng ph.triển k.tế cân đối. 2/25/2012
2.4. CÁC NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA TTCK
17 2/25/2012 18 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
Bao gồm 3 nguyên tắc: 2.4.1. Nguyên tắc công khai: Phải công
khai thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời, dễ tiếp cận nhằm bảo vệ nhà đầu tư. Khi công khai nhà đầu tư phải chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư
2.4.2. Nguyên tắc trung gian: Các giao dịch được thực hiện thông qua các cty CK.
2.3.4. Các tổ chức có liên quan đến TTCK: a. Cơ quan quản lý nhà nước b. Sở giao dịch chứng khoán c. Hiệp hội các nhà kinh doanh CK d. Tổ chức lưu ký và thanh toán bù trừ CK e. Cty dịch vụ máy tính CK f. Các tổ chức tài trợ CK g. Cty đánh giá hệ số tín nhiệm. 2/25/2012
5
19 2/25/2012 20 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
2.5. CẤU TRÚC VÀ PHÂN LOẠI TTCK
2.5.1. Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn a. TT sơ cấp: mua, bán các CK mới phát hành. Vốn từ nhà
2.4.3. Nguyên tắc đấu giá a. Căn cứ vào hình thức đấu giá - Đấu giá trực tiếp: tại quầy giao dịch - Đấu giá gián tiếp: qua điện thoại và mạng vi tính - Đấu giá tự động: qua hệ thống mạng vi tính nối
đầu tư chuyển sang nhà phát hành.
-Vai trò:+ CK hóa nguồn vốn cần huy động. Vốn được huy
giữa máy chủ của sở giao dịch CK với hệ thống máy của các cty CK
động qua việc phát hànhCK
+Thực hiện quá trình chu chuyển tài chính, trực tiếp đưa các
khoản tiền nhàn rỗi vào đầu tư
- Đặc điểm: + TT sơ cấp là nơi duy nhất mà các CK đem lại
vốn cho nhà phát hành
b. Căn cứ vào phương thức đấu giá - Đấu giá định kỳ - Đấu giá liên tục Khi thực hiện nguyên tắc đấu giá phải tuân thủ
+ Những chủ thể phát hành trên TT sơ cấp bao gồm: kho bạc, NHTƯ, cty phát hành, cty bảo lãnh phát hành
+ Giá CK trên TT sơ cấp do tổ chức phát hành quyết định,
theo các thứ tự ưu tiên về giá, về thời gian, về khách hàng, về qui mô lệnh.
được in trên CK.
2/25/2012
21 2/25/2012 22 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2.5.2. Căn cứ vào phương thức hoạt động a. TT tập trung (sở giao dịch CK): Các giao dịch được tập trung tại 1 địa điểm, các lệnh được chuyển tới sàn giao dịch và th.gia vào quá trình khớp lệnh, h.thành giá g.dịch b. TT phi tập trung OTC(Over The Counter): Các giao dịch
b. TT thứ cấp: là nơi giao dịch các CK đã được phát hành trên TT sơ cấp, bảo đảm tính thanh khoản cho các CK đã được phát hành
được tiến hành qua mạng lưới các cty CK và được nối với nhau bằng mạng điện tử, giá hình thành theo phương thức thỏa thuận
Đối với TT thứ cấp, cấu trúc TT được hình thành dựa trên cơ
sở đấu giá và đấu lệnh
Đặc điểm: - Các khoản tiền thu được từ việc bán CK thuộc về các nhà đầu tư kinh doanh CK, không thuộc về nhà phát hành. TT thứ cấp gắn bó chặt chẽ với TT sơ cấp
- Đấu giá: Giá được xác định thông qua cạnh tranh giữa các
- Giao dịch phản ảnh nguyên tắc cạnh tranh tự do,
nhà tạo thị trường theo nguyên tắc ưu tiên
giá CK do cung cầu quyết định
- Hoạt động liên tục, nhà đầu tư có thể mua, bán
CK nhiều lần trên TT thứ cấp.
- Đấu lệnh: Lệnh của các nhà đầu tư được ghép với nhau không có sự tham gia của các nhà tạo thị trường. Giá được xác định thông qua cạnh tranh giữa các nhà đầu tư. Thực hiện theo phương thức ghép lệnh định kỳ hoặc ghép lệnh liên tục và theo nguyên tắc ưu tiên. 2/25/2012
6
2/25/2012 23 24 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
Hình thức sở hữu sở giao dịch CK: bao gồm - Tổ chức do các thành viên (cty CK) sở
2.5.3. Căn cứ vào hàng hóa a. TT cổ phiếu: Cổ phiếu thường và cổ
phiếu ưu đãi
hữu, nhưng trong HĐQT vẫn có một số thành viên do chính phủ đề cử
b. TT trái phiếu: Trái phiếu cty, trái phiếu đô
thị, trái phiếu chính phủ
- Cty cổ phần do các cty thành viên, các ngân hàng và các tổ chức không phải thành viên sở hữu
c. TT các công cụ CK phái sinh: Quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp đồng quyền chọn…
- Tổ chức do chính phủ sở hữu.
2.6. CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH VÀ GIÁM SÁT TTCK
2/25/2012 25 2/25/2012 26 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2.6.2. Cơ chế điều hành và giám sát a. Các cơ quan quản lý của chính phủ: có thẩm quyền ban hành các quy định điều chỉnh các hoạt động trên TTCK tạo nên cơ sở cho các tổ chức tự quản trực tiếp thực hiện các chức năng điều hành và giám sát TT, bao gồm: UBCK, các bộ ngành có liên quan
2.6.1. Khái niệm và sự cần thiết a. Điều hành TTCK: là các hoạt động được tiến hành nhằm duy trì sự vận hành của thị trường bởi các chủ thể có quyền lực nhất định
b. Giám sát TTCK: là việc tiến hành theo dõi kiểm tra các
UBCK có các chức năng: - Thực hiện các quy định, quy chế về quản lý ngành CK và phối hợp với các tổ chức có liên quan để điều hành và giám sát TTCK
hoạt động diễn ra trên TT nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm, b.đảm tính công bằng và hiệu quả của TT c. Sự cần thiết: TTCK là thị trường bậc cao, tập trung các
- Kiểm soát và giám sát các hoạt động như đăng ký, lưu ký chứng khoán; giám sát các cty niêm yết; phát hiện xử lý các trường hợp gian lận
- Quản lý trực tiếp, giám sát hoạt động và xử lý các vi phạm
của các tổ chức tự quản
- Thanh tra các cá nhân, tổ chức để bảo vệ lợi ích chung của
công chúng trong trường hợp có vi phạm pháp luật.
nguồn vốn lớn cho đầu tư phát triển kinh tế trung-dài hạn, có tác động rất lớn đến môi trường đầu tư nói riêng và nền kinh tế nói chung. Do đó, việc điều hành và giám sát là vô cùng cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả, công bằng, lành mạnh; bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư; dung hòa lợi ích của các chủ thể tham gia; tận dụng và duy trì được các nguồn vốn để phát triển kinh tế.
7
2/25/2012 27 2/25/2012 28 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
- Hiệp hội các nhà kinh doanh CK: là tổ chức của các cty CK được thành lập với mục đích tạo ra tiếng nói chung cho toàn ngành CK và bảo đảm các lợi ích chung của TTCK
- Sở giao dịch: bao gồm các cty CK thành viên, trực tiếp điều hành và giám sát các hoạt động giao dịch CK trên sở, có chức năng:
+ Điều hành các hoạt động giao dịch diễn ra trên
sở
+ Đ.hành và giám sát TT giao dịch phi tập trung + Đưa ra các quy định chung cho các cty CK thành viên trong lãnh vực kinh doanh CK và bảo đảm thực hiện các quy định này
+ Giám sát các giao dịch giữa các cty thành viên
và các khách hàng của họ
+ Hoạt động điều hành và giám sát phải được
thực hiện rên cơ sở phù hợp với các quy định của pháp luật.
+ Thu nhận các khiếu nại của khách hàng và điều tra các cty CK thành viên để tìm ra các vi phạm và chuyển các k.quả đ.tra tới cty CK đó để giải quyết + Đại diện cho ngành CK, hiệp hội đưa ra các đề xuất với các cơ quan quản lý TTCK của chính phủ vế các vấn đề tổng quát trên TTCK.
2/25/2012 29 2/25/2012 30 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2.7.2. Sàn giao dịch chứng khoán - Trung tâm Giao dịch CK Hà Nội được thành lập ngày
20/1/2005
- Trung tâm Giao dịch CK TP.HCM khai trương hoạt
động từ ngày 20/7/2000. Nay là Sở GDCK TP.HCM
2.7. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TTCK Ở VIỆT NAM 2.7.1. Sự ra đời Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước - Xây dựng và phát triển TTCK là mục tiêu đã được Đảng và Chính phủ Việt Nam định hướng từ những năm đầu thập kỷ 90 (thế kỷ 20)
- Ngày 6/11/1993, thành lập Ban Nghiên cứu xây dựng và
phát triển thị trường vốn thuộc NHNN
- Tháng 9/1994, Chính phủ quyết định thành lập Ban soạn
thảo Pháp lệnh về chứng khoán và TTCK
2.7.3. Sự phát triển a. Về chỉ số VN-Index b. Ngày càng có nhiều chứng khoán niêm yết c. Về tổng giá trị chứng khoán niêm yết d. Bước đầu tạo kênh huy động vốn dài hạn cho nền
- Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước được thành lập ngày
kinh tế thị trường phát triển
28/11/1996, là cơ quan thuộc Chính phủ
- Ngày 19 tháng 02 năm 2004, chuyển Uỷ ban Chứng khoán
Nhà nước vào Bộ Tài chính
e.Bước đầu xây dựng hệ thống văn bản pháp quy f.Đông đảo các tổ chức, công chúng trong và ngoài
nước ngày càng quan tâm đến TTCK.
- Luật CK có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/ 2007.
8
2/25/2012 31 2/25/2012 32 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
g. Các chủ thể tham gia trên TTCK phát triển mạnh: - Trung tâm GDCK TP.HCM đã trở thành Sở GDCK TP. HCM. Trước mắt, Sở GDCK TP.HCM hoạt động theo hình thức Công ty TNHH một thành viên với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng thuộc sở hữu nhà nước. Trong tương lai, Sở GDCK TP.HCM có thể sẽ được chuyển đổi thành hình thức Công ty cổ phần
- Nhiều Cty CK ra đời - Cty kiểm toán độc lập, quỹ đ.tư, cty quản lý quỹ đ.tư, NH lưu ký cũng được th.lập ngày càng nhiều hơn - Các nhà đ.tư cũng tăng trưởng mạnh với kiến thức
ngày càng được nâng cao do được đào tạo dần thông qua các lớp đào tạo ngắn hạn
- Lãnh vực th.tin liên quan đến CK và TTCK cũng phát triển mạnh mẽ. Hầu hết các nhật báo, tuần báo, tạp chí đều đăng tải th. tin CK và TTCK ngày càng nhiều. Nhiều kênh truyền hình cũng thường xuyên c.cấp các th.tin liên quan đến CK và TTCK. Đông đảo các nhà nghiên cứu khoa học; các chuyên gia k.tế, t.chính, NH, CK tham gia tuyên truyền phổ biến cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn trong và ngoài nước có liên quan đến lãnh vực CK và TTCK trên các ph.tiện th.tin đại chúng cũng như x.bản các t.liệu th.khảo, g.trình cho các trường c.đẳng và đ.học. Đồng thời các trường c.đẳng, đ.học, T.tâm n.cứu kh.học và đ.tạo CK thuộc ỦBCKNN cũng mở các lớp đ.tạo ngắn hạn, dài hạn cho các học viên và sinh viên.
- Năm 2003, H.hội k.doanh CK Việt Nam chính thức h.động cũng đã đóng góp phần lớn cho sự ph.triển TTCK VN.
2/25/2012
2/25/2012 33 34 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
3. CHỨNG KHOÁN
3.1. CTY CỔ PHẦN 3.1.1. Khái niệm chung a. Cty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó: - Vốn đ.lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ
phần
- Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối
thiểu là 3 và không hạn chế số lượng tối đa
- Cổ đông chỉ chịu tr.nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ t.sản khác của d.nghiệp trong ph.vi số vốn đã góp vào d.nghiệp - Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi biểu quyết và cổ đông sở hữu cổ phần sáng lập theo quy định riêng
CÓ THỂ CHUYỂN ĐỔI
b. Cty cổ phần có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp
Giấy ch.nhận đăng ký k.doanh
c. Cty c.phần có quyền ph.hành CK các loại để huy động vốn.
3.1. CTY CỔ PHẦN 3.2. CHỨNG KHOÁN 3.3. CỔ PHIẾU 3.4. TRÁI PHIẾU 3.5. CHỨNG CHỈ QUỸ ĐẦU TƯ 3.6. CHỨNG KHOÁN 3.7. CÁC CHỨNG KHÓAN PHÁI SINH 3.8. CÁC LỌAI GIÁ.
9
2/25/2012 35 2/25/2012 36 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.1.3. Tổ chức của cty cổ phần a. Đại hội đồng cổ đông: là cơ quan quyết định cao nhất của cty
cổ phần, bao gồm tất cả cổ đông có quyền biểu quyết. ĐHĐCĐ bầu, miễm nhiệm, bãi nhiệm th.viên Hội đồng quản trị và th.viên Ban kiểm soát
3.1.2. Vai trò của Cty cổ phần a. Huy động vốn với quy mô lớn và sử dụng vốn
b. HĐQT: là cơ quan quản lý cty, có toàn quyền nhân danh cty để q.định, th.hiện các quyền và n.vụ của cty không thuộc thẩm quyền của ĐHĐCĐ
có hiệu quả
ĐHĐCĐ hoặc HĐQT bầu chủ tịch HĐQT. T.hợp HĐQT bầu chủ tích HĐQT thì chủ tịch được bầu trong số th.viên HĐQT. Chủ tịch HĐQT có thể kiêm Tổng g.đốc (G.đốc)
c. Ban kiểm soát: thực hiện giám sát HĐQT và Tổng giám đốc rong việc quản lý và điều hành cty; chịu trách nhiệm trước ĐHĐCĐ. Thành viên Ban kiểm soát bầu 1 người trong số họ làm Trưởng ban kiểm soát.
b. Tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế c. Tạo cơ chế phân tán rủi ro d. Thúc đẩy quá trình phân công, chuyên môn hóa e. Góp phần thúc đẩy sự ra đời & phát triển TTCK.
d. Tổng g.đốc cty: HĐQT bổ nhiệm 1 người trong số họ hoặc thuê người khác. Tổng giám đốc cty có thể là người đại diện pháp luật thay vì Chủ tích HĐQT.
3.2. CHỨNG KHOÁN
3.3. CỔ PHIẾU (Stocks)
3.3.1. Khái quát về cổ phiếu - Cổ phiếu là 1 công cụ vốn, được cty cổ phần
3.2.1. Khái niệm: CK là hàng hóa của TTCK, là những tài sản tài chính vì nó mang lại thu nhập và khi cần người sở hữu có thể bán nó để thu tiền
ph.hành dưới dạng chứng chỉ, xác nhận quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp của người sở hữu cổ phiếu (cổ đông) đối với tài sản hoặc vốn của 1 cty cổ phần
- Cổ đông là người chủ sở hữu của cty cổ phần. Mức độ chủ sở hữu tùy thuộc vào số cổ phần - Cổ đông cùng nhau chia xẻ mọi thành quả cũng
như tổn thất trong quá trình hoạt động của cty cổ phần
3.2.2. Phân loại: a. Cổ phiếu b. Trái phiếu c. Các công cụ chuyển đổi d. Các công cụ phái sinh.
- Cổ phiếu không có thời hạn - Chỉ có Cty cổ phần mới được phát hành cổ phiếu.
2/25/2012 37 2/25/2012 38 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
10
2/25/2012 39 2/25/2012 40 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
b. Cổ phiếu ưu đãi: - Ưu đãi về cổ tức: ấn định tỷ lệ cổ tức tối đa so với mệnh giá
hoặc 1 mức cổ tức tối đa
+ Cty hoạt động bình thường, thu nhập từ cổ phiếu ưu đãi thường
3.3.2. Phân loại cổ phiếu a. Cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường): Cổ đông có quyền: - Quyền hưởng cổ tức: cổ tức là phần lợi nhuận của cty
cố định. Cổ đông ưu đãi không được tham gia bỏ phiếu
dành để trả cho những người chủ sở hữu. Cổ tức có thể được trả bằng tiền hoặc bằng cổ phiếu mới
+ Lợi nhuận không đủ, cty trả theo khả năng có thể + Khi thua lỗ, cty có thể không trả cổ tức. Khi thanh lý tài sản, cổ đông ưu đãi được ưu tiên nhận vốn còn lại trước cổ đông phổ thông nhưng sau trái chủ
- CP ưu đãi cổ tức có kèm theo những điều khoản để tăng thêm
tính hấp dẫn:
+ CP ưu đãi cộng dồn: Nếu chưa trả cổ tức, xem như cty còn nợ
cho đến khi cty có đủ lợi nhuận để trả
+ CP ưu đãi tham dự: có thể nhận được cổ tức cao hơn quy định + CP ưu đãi có thể chuyển đổi: có thể chuyển đổi thành CP phổ
- Quyền ưu tiên mua trước cổ phiếu mới: Quyền mua trước trong 1 th.gian nhất định khi cty ph.hành 1 đợt CP mới, lượng CP mới được quyền mua trước tương ứng với tỷ lệ cố phiếu hiện đang sở hữu cùng với giá mua và thời hạn mua trước theo quy định cụ thể trong từng đợt chào bán. Nếu cổ đông không th.hiện quyền họ có thể bán quyền - Quyền bầu cử và ứng cử vào các chức vụ quản lý, quyết định các vấn đề quan trọng của cty tại ĐHĐCĐ. Cổ đông có thể ủy quyền biểu quyết
thông
- Các quyền khác: kiểm tra sổ sách cty, yêu cầu triệu tập
- CP ưu đãi khác: CP ưu đãi về quyền bỏ phiếu, quyền đòi lại vốn
ĐHĐCĐ bất thường…
góp; CP ưu đãi về giá.
3.3.3. Lợi tức của CP a. Cổ tức: cổ tức không cố định (trừ cổ phiếu ưu đãi) và cổ tức
giữa các cty và các ngành khác nhau
3.4. TRÁI PHIẾU (Bonds)
b. Lãi vốn: là khoản chênh lệch giữa giá bán và giá mua CP (nếu
giá bán giảm thành lỗ vốn)
Từ lợi tức, CP có các loại: - CP thượng hạng: Cty lớn, ổn định & tr.thành, cổ tức ổn định và
tăng đều. CP này ít mất giá nhưng có thể tăng giá chậm - CP tăng trưởng: Cty có d.số, th.nhập & t.phần tăng với t.độ
nhanh (R&D, giữ lại l.nhuận). Cổ tức thấp nhưng có thể tăng giá mạnh
Trái phiếu là 1 công cụ nợ quy định nghĩa vụ chủ thế phát hành (người vay) phải trả cho trái chủ (người cho vay) 1 khoản tiền nhất định (lãi vay) trong 1 thời gian cụ thể và phải hoàn trả khoản vay ban đầu (vốn vay) khi đáo hạn
- CP phòng vệ: Cty có khả năng chống đỡ suy thoái. Cổ tức ổn định, ít mất giá khi k.tế suy thoái, nhưng k.tế t.trưởng cũng tăng giá chậm
- CP thu nhập: C.tức cao hơn mức tr.bình, th.nhập thường
xuyên, ít tăng giá
3.4.1. Đặc điểm của trái phiếu a. Chủ thể phát hành - Chính phủ (TƯ hoặc đ.phương): ít rủi ro - Cty: Mức độ rủi ro cao hơn tùy thuộc từng cty.
- CP chu kỳ: L.nhuận biến đổi theo chu kỳ k.doanh - CP thời vụ: Th.nhập biến động theo thời vụ.
41 2/25/2012 42 2/25/2012 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
11
2/25/2012 43 2/25/2012 44 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
b. Thời hạn: là số năm phát hành, đến ngày chấm dứt khoản
nợ gọi là ngày đáo hạn, chủ thể phát hành thu hồi TP đồng thời hoàn trả vốn vay
3.4.2. Phân loại trái phiếu a. Căn cứ vào hình thức - TP vô danh: không mang tên trái chủ, trái chủ nhận lãi theo
phiếu lãnh lãi
Thời hạn đáo hạn của TP cho biết: - Khoảng th.gian nhận lãi đ.kỳ & số năm vốn vay được h.trả - Lợi tức TP tùy thuộc vào thời hạn - Giá TP biến đổi theo lãi suất thị trường; thời hạn dài, biến
- TP ghi danh: ghi tên và địa chỉ trái chủ b. Căn cứ vào chủ thế phát hành - TP chính phủ: ít rủi ro, có tính thanh khoản cao, lãi suất được
động giá TP càng lớn
xem là lãi suất chuẩn
c. Mệnh giá và lãi suất cuống phiếu: - Mệnh giá là số tiền được ghi trên TP mà chủ thể phát hành
phải trả khi đáo hạn
- TP công trình - TP cty + TP có bảo đảm: có tài sản do cty thế chấp + TP không bảo đảm: không có tài sản nhưng được đảm bảo
bằng uy tín cty
- Lãi suất cuống phiếu là lãi suất danh nghĩa, chủ thể phát hành trả lãi cuống phiếu mỗi năm. Lãi cuống phiếu = Lãi suất cuống phiếu nhân mệnh giá TP
+ TP chuyển đổi: TP chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông Ngoài ra còn có: TP có lãi suất thả nổi, TP có thể mua lại, TP có
thể bán lại.
Ngoài ra còn có TP không trả lãi đ.kỳ do trái chủ được nhận lãi trước; TP có lãi suất thả nổi theo t.chuẩn định trước.
3.5. CHỨNG CHỈ QUỸ ĐẦU TƯ
3.4.3. Những nguồn lợi tức của TP a. Tiền lãi định kỳ: được ấn định từ đầu trên trái
3.5.1. Khái quát về Quỹ đầu tư CK Quỹ đ.tư CK h.thành từ vốn góp của nhà đầu tư để đầu tư
vào CK, có 2 mô hình
phiếu, không thay đổi, được trả lãi mỗi năm hay mỗi nửa năm
- Quỹ đầu tư dạng cty: phát hành cổ phần, khi mua cổ phần nhà đầu tư là cổ đông của quỹ có đầy đủ các quyền. Quỹ là 1 cty có tư cách pháp nhân. HĐQT thuê người quản lý quỹ và giám sát việc q.lý nhằm đạt các mục tiêu của quỹ - Quỹ đầu tư dạng hợp đồng: Cty quản lý quỹ huy động vốn: Lấy tổng lượng vốn dự kiến huy động chia thành các phần bằng nhau, mỗi phần tương ứng với 1 chứng chỉ quỹ và bán ra công chúng. Người mua chứng chỉ không được tham gia vào quá trình ra quyết định đầu tư của quỹ mà sẽ ủy thác việc quản lý quỹ cho cty, quỹ chỉ đơn thuần là một khoản tiền, không có tư cách pháp nhân. Cty q.lý quỹ sẽ đảm nhận việc huy động vốn và đầu tư vốn vào các CK.
b. Chênh lệch giá giữa giá bán và giá mua: Giá biến động tỷ lệ nghịch với lãi suất thị trường c. Lãi của lãi: do tái đầu tư các khoản lãi định kỳ d. TP có những rủi ro - Rủi ro lãi suất - Rủi ro tái đầu tư - Rủi ro thanh toán - Rủi ro lạm phát. 2/25/2012
2/25/2012 45 2/25/2012 46 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
12
47 2/25/2012 48 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.5.3. Phân loại quỹ a. Quỹ đầu tư đóng: Chứng chỉ hay cổ phần quỹ
3.5.2. Ưu điểm và lợi tức tiềm năng Giải quyết được những bất lợi cho các nhà đ.tư riêng lẻ: - Hạn chế về vốn nên khó đa dạng hóa đầu tư nhằm hạn
chế rủi ro
- Chi phí giao dịch cao do khối lượng giao dịch nhỏ - Hạn chế kiến thức chuyên môn như phân tích thị
chỉ được phát hành 1 lần với số lượng được xác định. Quỹ không mua lại hoặc phát hành bổ sung chứng chỉ, cổ phần. Nhà đầu tư mua, bán chứng chỉ, cổ phần trên TTCK tập trung nên không làm ảnh hưởng đến nguồn vốn của quỹ. Quỹ đóng thích hợp kinh doanh các CK có mức độ biến động cao và ít được giao dịch
trường, sản phẩm… Lợi tức tiềm năng gồm có: - Cổ tức cổ phiếu, tiền lãi trái phiếu… - Các khoản lợi vốn: khi nhà quản lý quỹ bán 1 phần trong danh mục đầu tư của quỹ để thu lợi nhuận - Hưởng lợi từ những thay đổi có lợi trong giá trị thị
trường
b. Quỹ đầu tư mở: Liên tục phát hành cổ phiếu, chứng chỉ, số lượng khôn ghạn chế, quỹ sẵn sàng mua lại. Cổ phiếu, chứng chỉ quỹ mở không giao dịch trên TT thứ cấp mà giao dịch thẳng với quỹ hoặc các đại lý được ủy quyền của quỹ.
- Lợi tức tái đầu tư.
3.6. CHỨNG KHOÁN CÓ THỂ CHUYỂN ĐỔI
3.6.2. Ưu điểm - Hạn chế rủi ro như mua CK chuyển đổi và bán
khống cổ phiếu phổ thông có liên quan
- Đem lại tiềm năng về 1 khoản lợi vốn qua sự
tăng giá CP phổ thông; đồng thời bảo vệ khi giá CP phổ thông xuống dưới giá trị chuyển đổi - Lãi nhận được từ TP chuyển đổi (hay cổ tức từ CP ưu đãi chuyển đổi) cao hơn cổ tức CP phổ thông
- Các CK chuyển đổi có tác dụng bảo vệ trong
3.6.1. Khái niệm Là những CK cho phép người sở hữu, tùy theo lựa chọn và trong những điều kiện nhất định, có thể đổi nó lấy 1 CK khác, bao gồm CP ưu đãi được chuyển đổi và TP được chuyển đổi thành CP phổ thông.
trường hợp lạm phát.
2/25/2012 49 2/25/2012 50 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
13
2/25/2012 51 2/25/2012 52 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.7. CÁC CK PHÁI SINH
3.6.3. Bất lợi - Lợi suất của CK chuyển đổi thường thấp hơn so
với TP thông thường
- Trong trường hợp thanh lý, TP chuyển đổi đứng
3.7.1. Quyền mua cổ phần (Rights) Là quyền ưu tiên mua trước dành cho các cổ đông hiện hữu của một cty cổ phần được mua 1 số lượng CP trong 1 đợt ph.hành CP ph.thông mới tương ứng với tỷ lệ CP hiện có của họ, tại 1 mức giá xác định, thấp hơn mức giá chào mời ra công chúng và trong 1 thời hạn nhất định
sau các khoản nợ khác của cty, CP ưu đãi chuyển đổi đứng sau những người cho vay - Khi lãi suất thị trường giảm, rủi ro TP chuyển đổi
bị cty phát hành gọi mua tăng lên
Đặc điểm của quyền mua CP - Mức giá đăng ký quyền mua CP thấp hơn giá mức hiện hành
- Các nhà đầu tư có thể gặp rủi ro pha loãng CP
của CP vào thời điểm quyền được ph.hành
phổ thông
- Mỗi CP đang lưu hành được đi kèm 1 quyền. Số lượng quyền c.thiết để mua 1 CP mới sẽ được q.định tùy theo từng đợt ph.hành
- Nếu các cổ đông không muốn th.hiện quyền, họ có thể bán
- Trong trường hợp xảy ra sự thâu tóm đối với cty phát hành bằng hình thức vay để mua, các nhà đầu tư chỉ còn những CK không thể chuyển đổi được và có lợi suất thấp.
chúng trên thị trường trong thời gian quyền chưa hết hạn.
3.7.2. Chứng quyền (Warrants) Là quyền được mua 1 số lượng xác định 1 loại Ck khác (thường là CP thường) với 1 mức giá xác định trong 1 thời hạn nhất định
3.7.3. Hợp đồng kỳ hạn Là 1 thỏa thuận trong đó 1 bên mua và 1 bên bán chấp thuận th.hiện 1 g.dịch CK với khối lượng xác định, tại 1 thời điểm xác định trong t.lai, với 1 mức giá được ấn định vào ngày hôm nay
a. Đặc điểm: - Có thời hạn dài (có khi vĩnh viễn) - Nhà đầu tư sở hữu chứng quyền không có quyền
cổ đông
b. Giá trị của chứng quyền: - Giá trị đầu tư: Chênh lệch giữa giá thị trường và
3.7.4. Hợp đồng tương lai (giao sau) Là 1 thỏa thuận đòi hỏi 1 bên sẽ mua hoặc bán 1 CK tại thời hạn xác định trong tương lai theo mức giá đã định trước
giá được mua
Cơ chế giao dịch: 1 thỏa thuận pháp lý chắc chắn
- Giá trị độ dài thời gian: thời gian cho đến khi hết
giữa bên mua, bên bán và sở giao dịch.
hạn càng dài, giá trị của chứng quyền càng cao.
2/25/2012 53 2/25/2012 54 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2/25/2012
14
2/25/2012 55 56 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.7.5. Quyền lựa chọn a. Khái quát: - là HĐ cho phép bên nắm giữ được mua (quyền chọn mua) hoặc bán (quyền chọn bán) 1 khối lượng CK nhất định, trong 1 th.hạn nhất định tại 1 mức giá xác định
- HĐ quyền chọn có 4 đặc điểm: loại quyền, tên CK và
HĐ tương lai khác biệt với HĐ kỳ hạn - Niêm yết trên sở giao dịch có tổ chức - Tiêu chuẩn hóa: niêm yết 1 số CK với số
khối lượng, ngày hết hạn, giá thực hiện
lượng cụ thể
- Người mua quyền phải trả giá quyền) phí mua quyền b. Các bộ phận cấu thành nên phí mua quyền: - Giá trị nội tại của quyền: Người mua không bắt buộc
phải thực hiện HĐ, nếu bị lỗ
- Giá trị thời gian của quyền: Chênh lệch giữa giá trị nội
- Kiểm soát rủi ro thanh toán: HĐ tương lai qua sở giao dịch và các cty thanh toán bù trừ đồng thời có ký quỹ - Tính thanh khoản cao.
tại của quyền và phí mua quyền.
3.8. CÁC LỌAI GIÁ
c. Các yếu tố ảnh hưởng đến giá của quyền chọn - Giá hiện hành của CK - Giá thực hiện - Thời gian cho đến khi hết hạn - Lãi suất ngắn hạn phi rủi ro trong suốt thời hạn
của quyền
- Lãi suất coupon - Mức giao động dự đoán của các mức lãi suất
trong suốt thời hạn của quyền
d. Chức năng kinh tế của quyền chọn - Giúp nhà đầu tư nâng cao được tỷ suất lợi nhuận
trên vốn đầu tư
3.8.1. MEÄNH GIAù Meänh giaù cuûa chöùng khoaùn laø soá tieàn ghi treân chöùng khoaùn khi phaùt haønh. Caùc coâng ty coå phaàn chöa nieâm yeát coù theå coù nhieàu meänh giaù khaùc nhau. Tuy nhieân, ở Việt Nam khi ñaêng kyù nieâm yeát treân sôû giao dòch phaûi theo quy ñònh: Meänh giaù coå phieáu laø 10.000VND vaø meänh giaù traùi thieáu toái thieåu laø 100.000VND.
- Giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro - Giúp nhà đầu tư tiết kiệm vốn đầu tư.
2/25/2012 57 2/25/2012 58 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
15
2/25/2012 59 2/25/2012 60 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.8.2. THÒ GIAù Thò giaù cuûa chöùng khoaùn laø giaù trò thò tröôøng cuûa caùc loaïi chöùng khoaùn ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng thöù caáp. Thò giaù thay ñoåi thöôøng xuyeân
• 3.8.4. GIAÙ KHÔÛI ÑIEÅM • Giaù khôûi ñieåm cuûa chöùng khoaùn laø giaù maø coâng ty phaùt haønh chaøo baùn khi phaùt haønh chöùng khoaùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn
• 3.8.5. GIAÙ KHÔÙP LEÄNH •
Giaù khôùp leänh laø möùc giaù chöùng khoaùn ñöôïc xaùc ñònh töø keát quaû khôùp leänh taïi saøn giao dòch chöùng khoaùn.
3.8.3. GIAÙ NIEÂM YEÁT Giaù nieâm yeát chöùng khoaùn laø giaù ñöôïc thöïc hieän taïi phieân giao dòch ñaàu tieân khi coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn vaø ñöôïc hình thaønh qua keát quaû ñaáu giaù coâng khai döïa treân quan heä cung caàu treân thò tröôøng chöùng khoaùn.
2/25/2012
3.8.6. GIAÙ ÑOÙNG CÖÛA Giaù ñoùng cöûa laø giaù ñöôïc thöïc hieän taïi laàn
khôùp leänh cuoái cuøng trong ngaøy giao dòch
3.8.7. GIAÙ MÔÛ CÖÛA Giaù môû cöûa laø giaù ñoùng cöûa cuûa chöùng khoaùn
trong ngaøy giao dòch lieàn keà tröôùc ñoù.
3.8.8. GIAÙ THAM CHIEÁU Giaù tham chieáu chöùng khoaùn laø möùc giaù ñöôïc duøng laøm cô sôû cho vieäc tính giôùi haïn giao ñoäng giaù chöùng khoaùn trong phieân giao dòch. Giaù tham chieáu hieän nay ôû Vieät Nam laø giaù ñoùng cöûa cuûa ngaøy giao dòch lieàn keà tröôùc ñoù.
61 2/25/2012 62 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2/25/2012
16
63 2/25/2012 64 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.8.10. GIAÙ TRAÀN Giaù traàn laø möùc giaù coù khaû naêng giao dòch cao nhaát cuûa moät loaïi chöùng khoaùn coù theå thöïc hieän ñöôïc trong phieân giao dòch.
3.8.9. BIEÂN ÑOÄ GIAO ÑOÄNG GIAÙ Bieân ñoä giao ñoäng giaù laø giaù giôùi haïn cuûa ch.khoaùn coù khaû naêng giao dòch taïi möùc giaù cao nhaát vaø möùc giaù thaáp nhaát trong phieân giao dòch so vôùi giaù tham chieáu
Bieân ñoä giao ñoäng có thể thay đổi khác nhau theo quy
ñònh taïi các saøn giao dòch chöùng khoaùn.
Giaù traàn = Giaù tham chieáu+(Giaù tham chieáu*Bieân ñoä giao ñoäng).
2/25/2012
3.8.12. ÑÔN VÒ GIAO DÒCH Ñôn vò giao dòch coøn ñöôïc goïi laø loâ chaün, laø soá löôïng chöùng khoaùn nhoû nhaát coù theå ñöôïc khôùp leänh taïi saøn giao dòch chöùng khoaùn
3.8.11. GIAÙ SAØN Giaù saøn laø giaù coù khaû naêng giao dòch thaáp nhaát cuûa moät loaïi chöùng khoaùn coù theå thöïc hieän ñöôïc trong phieân giao dòch.
Theo quy ñònh ôû Vieät Nam hieän nay, ñoái vôùi coå phieáu loâ chaün laø loâ giao dòch coù soá löôïng töø 10 ñeán 9.990 coå phieáu, ñoái vôùi traùi phieáu loâ chaün laø loâ giao dòch coù soá löôïng töø 10 ñeán 2.990 traùi phieáu.
65 2/25/2012 66 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
Giaù saøn = Giaù tham chieáu–(Giaù tham chieáu*Bieân ñoä giao ñoäng.
17
2/25/2012 67 2/25/2012 68 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
3.8.13. ÑÔN VÒ YEÁT GIAù Ñôn vò yeát giaù laø ñôn vò tieàn teä nhoû nhaát maø giaù chöùng khoaùn coù theå thay ñoåi. ÔÛ Vieät Nam hieän nay, ñôn vò yeát giaù ñöôïc quy ñònh nhö sau:
3.8.14. ÑAÁU GIÁ VÍ DUÏ: - Phaùt haønh C.khoaùn laàn ñaàu treân thò tröôøng sô
caáp
: 10.000$/coå phaàn : 11.000$/coå phaàn
- Meänh giaù thoáng nhaát - Giaù khôûi ñieåm - Soá löôïng chaøo baùn: 1.000.000 coå phaàn.
Möùc giaù Coå phieáu Traùi phieáu Ñeán 49.900$ 100$ < giaù 100$ Töø 50.000$ ñeán 99.500$ 500$ 100$ Töø 100.000$ trôû leân Giaù > 1.000$ 100$. 2/25/2012
(1) Cty phaùt haønh thoâng baùo ñaáu thaàu (2) Nhaø ñaàu tö tham gia ñaáu thaàu: Ñaêng kyù taïi Cty
C.khoaùn
(5) Xaùc ñònh keát quaû - Nhaø ñaàu tö ñaêng kyù döï thaàu: + Nhaø ñaàu tö A: 400.000cp, giaù 20.000$ + Nhaø ñaàu tö B: 300.000cp, giaù 15.000$ + Nhaø ñaàu tö C: 400.000cp, giaù 12.000$ + Nhaø ñaàu tö D: 200.000cp, giaù 12.000$ + Nhaø ñaàu tö E: 100.000cp, giaù 11.000$ + Nhaø ñaàu tö F: 500.000cp, giaù 10.000$.
69 2/25/2012 70 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
(3) Ñaët coïc 10% giaù trò 300.000coå phaàn*11.000$*10% = 330.000.000$ (4) Theo quy ñònh hieän haønh maát tieàn ñaët coïc khi: - Khoâng boû thaàu ñuùng thôøi gian quy ñònh - Boû thaàu thaáp hôn giaù khôûi ñieåm - Truùng thaàu nhöng khoâng mua. 2/25/2012
18
71 2/25/2012 72 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
(6) Giaù ñaáu thaàu thaønh coâng bình quaân:
[(400.000*20.000) + (300.000*15.000) + (300.000*12.000)] / 1.000.000 = 16.100$
- Xaùc ñònh keát quaû + Nhaø ñaàu tö A: ñöôïc mua 400.000cp, giaù 20.000$ + Nhaø ñaàu tö B: ñöôïc mua 300.000cp, giaù 15.000$ + Nhaø ñaàu tö C: ñöôïc mua
(300.000/600.000)*400.000= 200.000, giaù 12.000$ + Nhaø ñaàu tö D: ñöôïc mua (300.000/600.000)*200.00
= 100.000, giaù 12.000$
+ Nhaø ñ.tö E: khoâng mua ñöôïc, nhaän laïi tieàn ñaët coïc + Nhaø ñ.tö F: khoâng mua ñöôïc, maát tieàn ñaët coïc.
(7) Giaù baùn öu ñaõi: 16.100$ (100% - 40%) = 9.600$.
4.1. SÔÛ GIAO DÒCH CHÖÙNG KHOAÙN
4. KINH DOANH CHỨNG KHOÁN
4.1. SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHÓAN VÀ
CÔNG TY CHỨNG KHÓAN 4.2. CÔNG TY CHỨNG KHOÁN 4.3. KINH DOANH CK & CÁC LOẠI LỆNH
MUA, BÁN CHỨNG KHOÁN.
4.1.1. Khaùi nieäm & Chöùc naêng cuûa SGDCK a. Khaùi nieäm SGDCK laø moät thò tröôøng trong ñoù vieäc giao dòch mua baùn chöùng khoaùn ñöôïc thöïc hieän taïi moät ñòa ñieåm taäp trung goïi laø saøn giao dòch (trading floor) hoaëc thoâng qua heä thoáng maùy tính.
2/25/2012 2/25/2012 73 74 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
19
2/25/2012 75 2/25/2012 76 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
4.1.2. Toå chöùc & hoaït ñoäng cuûa SGDCK
b. Chöùc naêng Thieát laäp moät thò tröôøng giao dòch chöùng khoaùn coù
toå chöùc, vaän haønh lieân tuïc
Ñaïi hoäi coå ñoâng (HoÄi ñoàng thaønh vieân)
Hoäi ñoàng quaûn trò
Laøm taêng tính thanh khoaûn vaø khaû maïi cho caùc chöùng khoaùn caùc nhaø ñaàu tö coù theå deã daøng mua hoaëc baùn chöùng khoaùn nieâm yeát moät caùch nhanh choùng
Ban Giaùm ñoác
Xaùc ñònh giaù caû coâng baèng döïa treân cô sôû so khôùp
Caùc phoøng chöùc naêng
caùc leänh mua vaø baùn chöùng khoaùn
Vaên phoøng
Phoøng Nieâm yeát
Phoøng Giao dòch
Phoøng Giaùm saùt
Phoøng Thaønh vieân
Phoøng Nghieân cöùu phaùt trieån
Phoøng Keá toaùn kieåm toaùn
Phoøng Coâng ngheä tin hoïc
Taïo ra moät thò tröôøng töï do, côûi môû vaø coâng baèng Ñöa ra caùc baùo caùo moät caùch chính xaùc vaø lieân tuïc veà caùc chöùng khoaùn, tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc nieâm yeát, caùc coâng ty chöùng khoaùn.
a. Hoäi ñoàng quaûn trò - Quyeàn haïn: Ra quyeát ñònh veà hoaït ñoäng cuûa SGDCK
+ Ñình chæ vaø ruùt giaáy pheùp thaønh vieân + Chaáp thuaän, ñình chæ vaø huûy boû nieâm yeát chöùng khoaùn + Chaáp thuaän keá hoaïch vaø ngaân saùch haøng naêm cuûa
SGDCK
+ Ban haønh vaø söûa ñoåi caùc quy cheá hoaït ñoäng cuûa
SGDCK
- Thaønh vieân hoäi ñoàng quaûn trò: Đöôïc baøy toû caùc yù kieán cuûa mình taïi hoäi ñoàng quaûn trò - Baàu choïn thaønh vieân hoäi ñoàng quaûn trò: Thoâng thöôøng nhieäm kyø cuûa chuû tòch vaø caùc uûy vieân laø giaùm ñoác ñieàu haønh coù thôøi haïn 3-4 naêm, coøn caùc ñaïi dieän coâng ty coâng chuùng coù thôøi haïn ít hôn.
+ Giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa thaønh vieân + Xöû phaït caùc haønh vi vi phaïm quy cheá cuûa SGDCK + Coù theå trao moät soá quyeàn cho toång giaùm ñoác SGDCK
ñeå ñieàu haønh coâng vieäc kòp thôøi.
2/25/2012 77 2/25/2012 78 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
20
2/25/2012 79 2/25/2012 80 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
d. Caùc phoøng, ban cuûa SGDCK
b.Ban giaùm ñoác ñieàu haønh
Tuyø theo coâng vieäc hoaït ñoäng cuûa SGDCK maø chia thaønh nhoùm hay caùc boä phaän khaùc nhau sao cho ñaït ñöôïc hieäu quaû toái öu
Th.thöôøng ñöôïc xaây döïng treân cô sôû 3 khoái coâng vieäc sau:
Caùc phoøng chuyeân moân:
Đöùng ñaàu laø toång giaùm ñoác vaø caùc phoù toång giaùm ñoác ñieàu haønh phuï traùch caùc lónh vöïc khaùc nhau. Chòu traùch nhieäm veà hoaït ñoäng cuûa SGDCK, giaùm saùt caùc haønh vi giao dòch cuûa caùc thaønh vieân, döï thaûo caùc quy ñònh vaø quy cheá cuûa SGDCK.
+ Phoøng giao dòch + Phoøng nieâm yeát + Phoøng thaønh vieân Caùc phoøng phuï trôï:
c. Caùc tieåu ban hoã trôï Coù chöùc naêng tö vaán, hoã trôï cho hoäi ñoàng
+ Phoøng keá hoaïch vaø nghieân cöùu + Phoøng heä thoáng ñieän toaùn + Phoøng toång hôïp – ñoái ngoaïi
Caùc phoøng veà kieåm soaùt vaø thö kyù.
quaûn trò vaø ban giaùm ñoác ñieàu haønh treân cô sôû ñöa ra caùc yù kieán ñeà xuaát thuoäc lónh vöïc ban cuûa mình nghieân cöùu.
2/25/2012
b. Phaân loaïi thaønh vieân
Vieäc phaân loaïi phuï thuoäc raát nhieàu vaøo caùc yeáu toá veà lòch
söû, phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa SGDCK Phaân loaïi theo quyeàn cuûa thaønh vieân: thaønh vieân
chính vaø thaønh vieân ñaëc bieät
4.1.3. Thaønh vieân SGDCK a. Tổng quát Laø caùc nhaø moâi giôùi höôûng hoa hoàng hoaëc kinh doanh chöùng khoaùn cho chính mình tham gia giao dòch treân saøn hoaëc thoâng qua heä thoáng giao dòch ñaõ ñöôïc ñieän toaùn hoùa
Phaân loaïi theo chöùc naêng: thaønh vieân laø caùc chuyeân gia thò tröôøng, nhaø moâi giôùi cuûa coâng ty thaønh vieân, nhaø moâi giôùi ñoäc laäp, nhaø taïo laäp thò tröôøng vaø ngöôøi giao dòch caïnh tranh
Phaân loaïi khaùc: thaønh vieân trong nöôùc vaø thaønh vieân
nöôùc ngoaøi.
Laø caùc coâng ty chöùng khoaùn ñöôïc uyû ban chöùng khoaùn caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng vaø ñöôïc SGDCK chaáp nhaän laø thaønh vieân cuûa SGDCK.
81 2/25/2012 82 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
21
2/25/2012 83 2/25/2012 84 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
c. Tieâu chuaån thaønh vieân
- Caùc SGDCK ñeàu ñeà ra quy ñònh veà tieâu chuaån thaønh vieân cuûa mình döïa treân ñaëc ñieåm lòch söû phaùt trieån, ñaëc thuø cuûa coâng ty chöùng khoaùn, thöïc traïng neàn kinh teá cuõng nhö möùc ñoä töï do hoùa vaø phaùt trieån thò tröôøng taøi chính - Tieâu chuaån laø thaønh vieân cuûa SGDCK ñöôïc
xem xeùt treân caùc khía caïnh sau:
- Yeâu caàu veà taøi chính: voán goùp coå ñoâng, voán ñieàu leä vaø toång taøi saûn ñöôïc quy ñònh nhö laø caùc yeâu caàu taøi chính chuû yeáu ñoái vôùi caùc thaønh vieân SGDCK - Quy ñònh veà nhaân söï: soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa ban ñieàu haønh, caùc nhaø phaân tích chöùng khoaùn vaø caùc chuyeân gia khaùc phaûi ñöôïc quy ñònh trong quy cheá veà nhaân söï - Ñieàu kieän veà cô sôû vaät chaát kyõ thuaät: coâng ty xin laøm thaønh vieân phaûi coù truï sôû chính, caùc chi nhaùnh, vaên phoøng giao dòch cuõng nhö cô sôû vaät chaát, trang thieát bò phaûi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa kinh doanh.
d. Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa thaønh vieân
- Quyeàn cuûa thaønh vieân:
+ Caùc thaønh vieân ñeàu coù quyeàn tham gia giao dòch vaø söû duïng caùc phöông tieän giao dòch treân SDGCK ñeå thöïc hieän quaù trình giao dòch
+ Ñöôïc tham gia bieåu quyeát vaø nhaän caùc taøi saûn töø
SDGCK khi toå chöùc naøy giaûi theå
4.2. CÔNG TY CHỨNG KHOÁN 4.2.1. Vai troø cuûa coâng ty chöùng khoaùn a.Vai troø huy ñoäng voán: laøm chieác caàu noái vaø ñoàng thôøi laø caùc keânh daãn cho voán chaûy töø moät hay moät soá boä phaän naøo ñoù cuûa neàn kinh teá coù dö thöøa voán (voán nhaøn roãi) ñeán caùc boä phaän khaùc cuûa neàn kinh teá ñang thieáu voán (caàn huy ñoäng voán). Caùc coâng ty chöùng khoaùn thöôøng ñaûm nhieäm vai troø naøy qua caùc hoaït ñoäng baûo laõnh phaùt haønh vaø moâi giôùi chöùng khoaùn
- Nghóa vuï cuûa thaønh vieân:
+ Nghóa vuï baùo caùo: laøm taêng tính coâng khai cuûa vieäc
quaûn lyù caùc thaønh vieân.
b.Vai troø cung caáp moät cô cheá giaù caû: Giuùp nhaø ñaàu tö coù ñöôïc söï ñaùnh giaù ñuùng thöïc teá vaø chính xaùc veà giaù trò khoaûn ñaàu tö cuûa mình. Goùp phaàn ñieàu tieát giaù chöùng khoaùn
c. Vai troø cung caáp moät cô cheá chuyeån ra tieàn maët: giuùp nhaø
ñaàu tö chòu ít thieät haïi nhaát khi tieán haønh ñaàu tö
+ Thanh toaùn caùc khoaûn chi phí: nhaèm baûo ñaûm cho quaù trình giao dòch ñöôïc nhanh choùng vaø caùc khoaûn baûo hieåm cho hoaït ñoâng moâi giôùi chöùng khoaùn.
2/25/2012 85 2/25/2012 86 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
d. Thöïc hieän tö vaán ñaàu tö e. Taïo ra saûn phaåm môùi. 2/25/2012
22
2/25/2012 87 88 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
4.2.2. Moâ hình & toå chöùc cuûa cty chöùng khoaùn a. Moâ hình coâng ty chöùng khoaùn - Moâ hình ña naêng kinh doanh chöùng khoaùn vaø tieàn teä: caùc ngaân haøng thöông maïi hoaït ñoäng vôùi tö caùch laø chuû theå kinh doanh chöùng khoaùn, baûo hieåm vaø kinh doanh tieàn teä. Moâ hình naøy chia laøm 2 loaïi:
+ Loaïi ña naêng moät phaàn: caùc ngaân haøng muoán kinh doanh chöùng khoaùn, kinh doanh baûo hieåm phaûi laäp coâng ty ñoäc laäp hoaëc taùch rôøi
- Moâ hình chuyeân doanh chöùng khoaùn Hoaït ñoäng chuyeân doanh chöùng khoaùn seõ do caùc coâng ty ñoäc laäp, chuyeân moân hoaù trong lónh vöïc chöùng khoaùn ñaûm nhaän; caùc ngaân haøng khoâng ñöôïc tham gia kinh doanh chöùng khoaùn.
+ Loaïi ña naêng hoaøn toaøn: caùc ngaân haøng ñöôïc kinh
doanh chöùng khoaùn, kinh doanh baûo hieåm beân caïnh kinh doanh tieàn teä.
2/25/2012
b. Toå chöùc cuûa coâng ty chöùng khoaùn - Coâng ty hôïp danh: Laø loaïi hình kinh doanh töø 2 chuû
sôû höõu trôû leân, bao gồm 2 loại thành viên:
+ Thaønh vieân hôïp danh, chòu traùch nhieäm voâ haïn vôùi
nhöõng khoaûn nôï cuûa coâng ty hôïp danh baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình
+ Thaønh vieân goùp voán, chæ chòu traùch nhieäm vôùi
nhöõng khoaûn nôï cuûa coâng ty giôùi haïn trong soá voán goùp
- Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn: Laø loaïi coâng ty ñoøi hoûi traùch nhieäm cuûa nhöõng thaønh vieân giôùi haïn trong soá voán maø hoï ñaõ goùp
- Coâng ty coå phaàn. 2/25/2012
4.2.3. Nghiệp vụ của công ty CK a. Môi giới hưởng hoa hồng b. Tự doanh c. Bảo lãnh phát hành d. Tư vấn đầu tư e. Quản lý danh mục đầu tư f. Các nghiệp vụ khác - Lưu ký chứng khóan - Ứng trước tiền bán chứng khóan - Cho vay cầm cố chứng khóan - Quản lý thu nhập của nhà đầu tư… 2/25/2012
89 2/25/2012 90 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
23
91 92 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
4.3. KINH DOANH CK & CÁC LOẠI LỆNH MUA, BÁN CHỨNG KHOÁN
- Các lệnh mua, bán của các nhà đầu tư được đấu
giá với nhau
4.3.1. TỔNG QUÁT - Nhà đầu tư chứng khoán muốn mua, bán chứng khoán phải đặt lệnh (phiếu lệnh) tại công ty chứng khoán mà mình đã mở tài khoản
- Kết quả giao dịch sẽ được sở giao dịch chứng khoán thông báo trở lại cho công ty chứng khoán và nhà đầu tư
- Các lệnh được thực hiện sẽ được chuyển sang
- Lệnh của nhà đầu tư được chuyển từ công ty chứng khoán đến người đại diện của công ty chứng khoán tại sàn giao dịch của sở giao dịch chứng khoán.
hệ thống thanh toán và lưu ký chứng khoán để làm các thủ tục thanh toán tiền và chuyển giao chứng khoán.
4.3.2. QUY TRÌNH KHỚP LỆNH
b. Khớp lệnh định kỳ hiện đang được áp dụng ở VN - Kh.leänh ñònh kyø laø ph.thöùc g.dòch döïa treân c.sôû taäp hôïp taát caû caùc leänh mua baùn trong moät phieân g.dòch vaø taïo ra giaù khôùp coù kh.löôïng mua baùn ñaït ñöôïc laø lôùn nhaát. Nhöõng leänh thoaû maõn giaù khôùp seõ ñöôïc th.hieän theo th.töï öu tieân veà giaù vaø th.gian
- SGD CK TP.HCM hieän ñang aùp duïng ph.thöùc g.dòch khôùp leänh ñònh kyø. Coù 3 ñôït khôùp leänh trong ngaøy
a. Nguyên tắc ưu tiên trong khớp lệnh - Nguyên tắc cơ bản: Ưu tiên về giá - Nguyên tắc ưu tiên về thời gian - Nguyên tắc ưu tiên về khách hàng - Ưu tiên về khối lượng.
+ Ñôït 1: Khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa + Đợt 3: Khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa.
2/25/2012 93 2/25/2012 94 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
24
2/25/2012 95 2/25/2012 96 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
(1)Heä thoáng giao dòch tính khoái löôïng chöùng
VÍ DUÏ: KHÔÙP LEÄNH ÑÒNH KYØ
khoaùn coù theå mua theo töøng möùc giaù töø giaù chaøo mua cao nhaát
Chöùng khoaùn A ñöôïc chaøo mua vaø chaøo baùn Chaøo mua Chaøo baùn Giaù Soá löôïng Giaù Soá löôïng 110.000 5.000 108.000 7.000 109.000 9.000 109.000 8.000 108.000 10.000 110.000 9.000 107.000 20.000 111.000 15.000 106.000 7.000 112.000 6.000.
Giaù mua Soá löôïng Toång soá löôïng coù theå mua 110.000 5.000 5.000 109.000 9.000 14.000 108.000 10.000 24.000 107.000 20.000 44.000 106.000 7.000 51.000. 2/25/2012
(3) HT g.dòch choïn möùc giaù coù k.löôïng g.dòch nhieàu nhaát
2/25/2012 97 98 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
(2) Heä thoáng giao dòch tính khoái löôïng chöùng khoaùn coù theå baùn theo töøng möùc giaù töø giaù chaøo baùn thaáp nhaát
99
Giaù SL coù theå SL coù theå Soá löôïng mua ñöôïc baùn ñöôïc mua baùn ñöôïc 106.000 51.000 0 0 107.000 44.000 0 0 108.000 24.000 7.000 7.000 109.000 14.000 15.000 14.000 ------------------------------------------------------------------- 110.000 5.000 24.000 5.000 111.000 0 39.000 0 112.000 0 45.000 0 2/25/2012
Giaù baùn Soá löôïng Toång soá löôïng coù theå bán 108.000 7.000 7.000 109.000 8.000 15.000 110.000 9.000 24.000 111.000 15.000 39.000 112.000 6.000 45.000. 2/25/2012
25
100 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
(4) Chöùng khoaùn A khôùp leänh ôû möùc giaù 109.000$ vôùi
soá löôïng mua baùn ñöôïc 14.000
Dö baùn Giaù Soá löôïng
(6) Soá löôïng dö mua, dö baùn Dö mua Giaù Soá löôïng 112.000 6.000 111.000 15.000 110.000 9.000 109.000 1.000 108.000 10.000 107.000 20.000 106.000 7.000
(5) Heä thoáng giao dòch phaân boå - Leänh mua: + Giaù 110.000$ öu tieân mua 5.000 vôùi giaù 109.000$ + Giaù 109.000$ mua 9.000 vôùi giaù 109.000$ - Leänh baùn: + Giaù 108.000$ öu tieân baùn 7.000 vôùi giaù 109.000$ + Giaù 109.000$ baùn 7.000 vôùi giaù 109.000$.
c. Khôùp leänh lieân tuïc hiện đang được áp dụng ở
- Ph.thức khớp lệnh liên tục: là phương thức giao dịch được thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay khi lệnh được nhập vào hệ thống giao dịch
Việt Nam
- Taïi Saøn Giao dòch Haø Noäi aùp duïng giao dòch
khôùp leänh lieân tuïc
- Nguyên tắc khớp lệnh liên tục + Ưu tiên về giá: Lệnh mua có mức giá cao hơn được ưu tiên th.hiện trước. Lệnh bán có mức giá thấp hơn được ưu tiên thực hiện trước + Ưu tiên về th.gian:T.hợp các lệnh mua hoặc bán có cùng mức giá thì lệnh nhập vào hệ thống g.dịch trước sẽ được ưu tiên th.hiện trước.
- Tại Sở Giao dịch CK TP.HCM Đợt 2: Khớp lệnh liên tục.
2/25/2012 101 2/25/2012 102 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
26
2/25/2012 103 2/25/2012 104 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
(2) Lệnh thị trường (MP)
+ Nhà đầu tư ra lệnh chấp nhận mua, bán CK theo
giá hiện hành trên thị trường (thị giá)
- Lệnh giao dịch: (1)Lệnh giới hạn (LO): là lệnh có xác định mức
+ Một lệnh t.trường có thể được khớp với nhiều
giá mua hoặc bán. Lệnh giới hạn được áp dụng trong cả khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa, đóng cửa và khớp lệnh liên tục
+ Nhà đầu tư đặt lệnh sẵn sàng bán chứng khoán
với giá thấp nhất
+ Nhà đầu tư đặt lệnh sẵn sàng mua chứng khoán
lệnh giới hạn tại nhiều mức giá khác nhau. Lệnh t.trường có thể giúp nhà đ.tư nâng cao xác suất mua hoặc bán CK. Nhưng ngược lại nếu không hiểu rõ cơ chế th.hiện của lệnh thị trường, có thể dẫn đến tình trạng mua hoặc bán CK tại mức giá mà nhà đ.tư không mong muốn.
với giá cao nhất.
- Nếu sau khi so khớp lệnh theo nguyên tắc ưu
tiên về giá và thời gian mà khối lượng đặt lệnh của lệnh MP vẫn chưa được thực hiện hết thì lệnh MP sẽ được xem là lệnh mua tại mức giá bán cao hơn hoặc lệnh bán tại mức giá mua thấp hơn tiếp theo hiện có trên thị trường.
- Nếu khối lượng đặt lệnh của lệnh MP vẫn còn sau khi giao dịch theo nguyên tắc ở trên và không thể tiếp tục khớp lệnh được nữa thì lệnh MP sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua tại mức giá cao hơn một bước giá so với giá giao dịch cuối cùng trước đó hoặc lệnh giới hạn bán tại mức giá thấp hơn một bước giá so với giá giao dịch cuối cùng trước đó. Trường hợp giá thực hiện cuối cùng là giá trần đối với lệnh MP mua hoặc giá sàn đối với lệnh MP bán thì lệnh thị trường sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua tại giá trần hoặc lệnh giới hạn bán tại giá sàn.
2/25/2012 105 2/25/2012 106 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2/25/2012
27
2/25/2012 107 108 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
Ví dụ: Sổ lệnh có các lệnh đặt bán CP X
Khớp lệnh
KL đặt mua: Giá đặt mua: Giá đặt bán: KL đặt bán
* Lệnh đặt bán 3.000cp với giá 98.000$ * Lệnh đặt bán 2.000cp với giá 99.000$ * Lệnh đặt bán 1.500cp với giá 99.500$ Phần lệnh MP mua còn lại: 2.500cp sẽ được
98.000 3.000 99.000 2.000 99.500 1.500 Nếu có Lệnh thị trường (MP) mua 9.000 cổ phiếu X
Nhập lệnh.
chuyển thành lệnh giới hạn mua tại mức giá 100.000$ cao hơn giá khớp lệnh cuối cùng 99.500$ một bước giá
(3) Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO)
Ví dụ: Cổ phiếu Y
Là lệnh đặt mua hoặc đặt bán chứng khoán tại
mức giá mở cửa
Lệnh ATO được ưu tiên trước lệnh giới hạn (LO) trong khi so khớp lệnh. Lệnh ATO được nhập vào hệ thống giao dịch trong thời gian khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa và sẽ tự động bị hủy bỏ sau thời điểm xác định giá mở cửa nếu lệnh không được thực hiện hoặc không được thực hiện hết.
- Giá tham chiếu: 99.000$ - Lệnh được nhập vào h.thống theo thứ tự:A,B,C - Sổ lệnh (trong thời gian khớp lệnh định kỳ) KL đặt mua:Giá đặt mua: Giá đặt bán:KL đặt bán 5.000C 100.000 ATO 4.000B 99.000 2.000A
2/25/2012 109 2/25/2012 110 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
28
2/25/2012 111 2/25/2012 112 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
99.000$ 5.000 cp
(4) Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác
định giá đóng cửa (ATC)
- Khớp lệnh: Giá khớp lệnh: Khối lượng khớp: Trong đó: + Lệnh ATO đặt bán: 4.000cp được ưu tiên trước so với lệnh giới hạn (LO) trong sổ khớp lệnh
Tương tự như lệnh ATO, nhưng được áp dụng
+ Lệnh đặt bán (LO) 5.000cp được bán 1.000cp với
giá 99.000$. Dư bán 1.000cp
trong thời gian khớp lệnh định kỳ để xác định giá đóng cửa.
+ Lệnh đặt mua 5.000cp được mua với giá 99.000$ Xác định giá mở cửa của CP Y: 99.000$.
- Sửa, hủy lệnh giao dịch
+ Trong thời gian khớp lệnh định kỳ: Nhà đầu tư không được hủy lệnh giao dịch đã đặt trong đợt khớp lệnh định kỳ
+ Trong thời gian khớp lệnh liên tục: Nhà đầu tư có thể yêu cầu công ty chứng khoán hủy lệnh nếu lệnh hoặc phần còn lại của lệnh chưa được thực hiện.
2/25/2012 113 2/25/2012 114 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
Ghi chú - Lệnh ATO và lệnh ATC trong 2 phiên khớp lệnh định kỳ có ý nghĩa như lệnh thị trường (MP) trong phiên khớp lệnh liên tục. Vì là lệnh chấp nhận giao dịch tại bất cứ giá nào nên 2 lệnh này được ưu tiên hơn so với lệnh giới hạn - Nhà đầu tư không được phép đồng thời đặt lệnh mua và bán đối với 1 loại cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư trong cùng một ngày giao dịch - Chu kỳ thanh tóan ở VN hiện nay: T+3. Chu kỳ thanh tóan càng ngắn , rủi ro thanh tóan càng giảm.
29
2/25/2012 115 2/25/2012 116 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
b. Loaïi taøi khoaûn - Taøi khoaûn thoâng thöôøng: coâng ty chöùng khoaùn chæ
ñôn thuaàn cung caáp dòch vuï moâi giôùi
4.3.3. THÖÏC HIEÄN GIAO DÒCH
- Taøi khoaûn tö vaán: ngöôøi ñaàu tö uyû quyeàn cho chuyeân gia ñaàu tö cuûa coâng ty chöùng khoaùn thöïc hieän caùc giao dòch chöùng khoaùn theo nhöõng ñieàu kieän quy ñònh trong hôïp ñoàng. Coâng ty chöùng khoaùn chæ chaáp nhaän môû loaïi taøi khoaûn naøy vôùi moät giaù trò taøi saûn toái thieåu nhaát ñònh
a. Môû taøi khoaûn Ñeå baét ñaàu tham gia giao dòch chöùng khoaùn, ngöôøi ñaàu tö phaûi môû moät taøi khoaûn giao dòch taïi moät coâng ty chöùng khoaùn laø thaønh vieân cuûa SGD. Thuû tuïc töông töï nhö môû taøi khoaûn ngaân haøng.
- Taøi khoaûn uyû thaùc: laø loaïi taøi khoaûn cho pheùp ngöôøi quaûn lyù taøi khoaûn (chuyeân gia ñaàu tö cuûa coâng ty chöùng khoaùn) thöïc hieän vieäc mua, baùn chöùng khoaùn maø khoâng caàn thoâng baùo cho chuû taøi khoaûn hoaëc ñöôïc söï chaáp thuaän tröôùc cuûa chuû taøi khoaûn.
c. Quaûn lyù taøi khoaûn
- Sao keâ taøi khoaûn: Coâng ty chöùng khoaùn coù traùch nhieäm göûi sao keâ taøi khoaûn (account statement) cuûa khaùch haøng theo ñònh kyø (haèng thaùng), trong ñoù lieät keâ chi tieát moïi thay ñoåi cuûa taøi khoaûn
- Ñaët leänh: ngöôøi ñaàu tö coù theå söû duïng nhieàu phöông tieän khaùc nhau ñeå ñaët leänh tröïc tieáp baèng phieáu leänh (order slip), ñieän thoaïi, fax hay PC. Khi nhaän leänh, nhaân vieân moâi giôùi cuûa coâng ty chöùng khoaùn (account ID), maät khaåu (password), tình traïng taøi khoaûn cuõng nhö tính hôïp leä cuûa leänh tröôùc khi chuyeån leänh giao dòch ñoù ñeán SDG
- Kyù quyõ baûo ñaûm: Tieàn vaø chöùng khoaùn ñeàu coù theå söû duïng laøm kyù quyõ baûo ñaûm (good-faith deposit). Khi chöùng khoaùn ñöôïc söû duïng, giaù trò quy ñoåi cuûa chöùng khoaùn ñöôïc tính treân cô sôû giaù thò tröôøng chieát khaáu theo moät tyû leä quy ñònh (hair-cut). Tyû leä kyù quyõ baûo ñaûm coù theå ñöôïc söû duïng nhö moät coâng cuï ñieàu tieát thò tröôøng cuûa cô quan quaûn lyù.
- Xaùc nhaän giao dòch: khi leänh giao dòch cuûa khaùch haøng ñöôïc thöïc hieän, coâng ty chöùng khoaùn coù traùch nhieäm thoâng baùo cho khaùch haøng bieát thoâng qua ñieän thoaïi vaø sau ñoù göûi phieáu xaùc nhaän (confirmation) chính thöùc qua ñöôøng böu ñieän.
2/25/2012
2/25/2012 117 2/25/2012 118 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
30
119 2/25/2012 120 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
4.3.4. Moät soá tröôøng hôïp giao dòch ñaëc bieät
a. Coå phieáu môùi nieâm yeát
- Trong ngaøy g.dòch ñaàu tieân, caùc SDG thöôøng coù nhöõng phöông thöùc khaùc nhau trong vieäc xaùc ñònh möùc giaù ñaàu tieân cho coå phieáu nieâm yeát (giaù tham chieáu)
b. Taùch, goâïp coå phieáu - Taùch, goäp coå phieáu (stock split) laø vieäc chia nhoû hoaëc goäp meänh giaù cuûa caùc coå phieáu ñang löu haønh
- Tuøy theo tình traïng thò tröôøng, caùc SDG coù theå löïa choïn aùp duïng moät phöông thöùc xaùc ñònh giaù tham chieáu: giaù chaøo baùn (offering price), giaù môû cöûa (opening price) vaø giaù trung bình (median price)
- Vieäc taùch, goäp coå phieáu thöôøng phaûi ñöôïc hoäi ñoàng quaûn trò cuûa toå chöùc phaùt haønh thoâng qua vaø coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñieàu chænh soá löôïng coå phieáu löu haønh.
- Luaät chöùng khoaùn ôû caùc thò tröôøng cuõng thöôøng quy ñònh nghóa vuï taïo thò tröôøng (market making) cuûa toå chöùc baûo laõnh phaùt haønh nhaèm duy trì söï oån ñònh giaù cuûa coå phieáu môùi nieâm yeát trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh keå töø ngaøy ñöôïc chính thöùc nieâm yeát.
4.3.5. Giao dòch kyù quyõ - Giao dòch kyù quyõ laø vieäc mua hoaëc baùn chöùng khoaùn trong ñoù ngöôøi ñaàu tö chæ thöïc hieän coù moät phaàn tieàn hoaëc chöùng khoaùn, phaàn coøn laïi do coâng ty chöùng khoaùn cho vay
c) Giao dòch khoâng ñöôïc höôûng coå töùc hoaëc quyeàn Theo chu kyø thanh toaùn taøi khoaûn T+3, ngöôøi ñaàu tö mua coå phieáu 2 ngaøy tröôùc ngaøy ñaêng kyù sôû höõu seõ khoâng coù teân trong soå coå ñoâng vì giao dòch chöa ñöôïc thanh toaùn, do vaäy seõ khoâng ñöôïc nhaän coå töùc. Khi ñoù, ngaøy T+1, T+2 vaø T+3 ñöôïc SDG coâng boá laø caùc ngaøy giao dòch khoâng ñöôïc höôûng coå töùc (ex-dividend date). Vaøo ngaøy coå phieáu baét ñaàu g.dòch khoâng ñöôïc höôûng coå töùc, giaù cuûa coå phieáu seõ ñöôïc SDG ñ.chænh giaûm ñi töông öùng vôùi giaù trò cuûa khoaûn coå töùc seõ ñöôïc chi traû cho caùc coå ñoâng
- Giao dòch kyù quyõ goàm 2 loaïi + Mua kyù quyõ (margin purchase): ngöôøi ñaàu tö chæ caàn coù moät phaàn tieàn trong toång giaù trò soá chöùng khoaùn ñaët mua, phaàn coøn laïi do coâng ty chöùng khoaùn cho vay. Sau khi giao dòch ñöôïc thöïc hieän, soá chöùng khoaùn ñaõ mua cuûa khaùch haøng ñöôïc coâng ty chöùng khoaùn giöõ laøm theá chaáp cho khoaûn vay
Töông töï nhö vaäy, ngöôøi ñaàu tö coù theå khoâng ñöôïc höôûng quyeàn mua coå phieáu trong tröôøng hôïp coâng ty phaùt haønh taêng voán. Vaøo ngaøy giao dòch khoâng ñöôïc höôûng quyeàn (ex-right date), SDG cuõng thoâng baùo cho coâng chuùng ñaàu tö vaø ñieàu chænh giaûm giaù loaïi coå phieáu ñoù töông öùng vôùi giaù trò cuûa quyeàn mua coå phieáu.
+ Baùn khoáng (short sale): laø giao dòch trong ñoù ngöôøi ñaàu tö ñaët leänh baùn chöùng khoaùn khi khoâng coù chöùng khoaùn trong taøi khoaûn.
2/25/2012 121 2/25/2012 122 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
2/25/2012
2/25/2012
31
123 124 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
4.3.6. CÁC KÝ HIỆU CHỦ YẾU
a. KYÙ HIEÄU TRAÏNG THAÙI CK P: Chöùng khoaùn giao dòch bình thöôøng H: Chöùng khoaùn bò taïm ngöng giao dòch trong 1
ngaøy giao dòch
b. KYÙ HIEÄU CUÛA SÀN GIAO DỊCH CK XD: Giao dòch khoâng höôûng coå töùc XR: Giao dòch khoâng höôûng quyeàn keøm theo XI: Giao dòch khoâng höôûng laõi traùi phieáu SP: Ngöøng giao dòch DS: Chöùng khoaùn caûnh baùo.
S: Chöùng khoaùn bò ngöøng giao dòch C: Chöùng khoaùn bò kieåm soaùt X: Chöùng khoaùn bò huûy nieâm yeát.
4.3.7. CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH CƠ BẢN CỦA CTY CỔ PHẦN
5.1.1. Lợi nhuận trước và sau thuế (Earning
Before & After Tax)
5.1.2. Tỷ suất lợi nhuận trên Tổng tài sản Có
(Return On Assets: ROA)
5.1.3. Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu
(Return On Sales: ROS)
5.1.4. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu
(Return On Equity: ROE)
5.1.5. Thu nhập mỗi cổ phần (Earning Per
Share: EPS)
5.1.6. Tỷ suất giá t.trường trên thu nhập P/E. 2/25/2012
2/25/2012 125 2/25/2012 126 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
32
127 2/25/2012 128 THI TRUONG C KHOAN B THI TRUONG C KHOAN B
25/02/2012
6. CHÆ SOÁ VN-INDEX
∑ Pit * Qit
* 100
Ví dụ (1) Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM có 3 chứng khoán A,B và C ---------------------------------------------------------------- Thời Cổ Phiếu A Cổ phiếu B Cổ phiếu C Điểm KL Giá KL Giá KL Giá N gốc 1.000 15 2.300 12 2.000 13 N-1 1.000 14 2.300 13 2.000 15 N 1.000 18 2.300 15 2.000 14
VN-INDEX = ------------- ∑ Pi0 * Qi0 Trong ñoù: Pit: Giaù thò tröờng hieän haønh cuûa giaù coå phieáu i Qit: Soá löôïng nieâm yeát hieän haønh cuûa CP i Pi0: Giaù thò tröôøng vaøo ngaøy goác cuûa coå phieáu i Qi0: Soá löôïng nieâm yeát vaøo ngaøy goác cuûa CP i.
(2) Tính chỉ số VN-Index Thời điểm N-1: VN Index N-1
Thời điểm N: VN Index N
33
25/02/2012
(3) Tính tăng giảm
Số điểm ngày N so với ngày N-1 = 117,35 – 107,73 = 9,62điểm (tăng) Tỷ lệ % tăng = (80.500 – 73.900) / 73.900 = 6.600 / 73.900 = 8,93% = (117,35 – 107,73) / 107,73 Hay = 9,62 / 107,73 = 8,93%
34
