Bài giảng Thị trường chứng khoán - ĐH Phạm Văn Đồng

TR<br /> <br /> NGăĐ IăH CăPH MăVĔNăĐ NG<br /> KHOA KINH T<br /> <br /> BÀIăGI NG<br /> MÔN: TH ăTR<br /> NGă<br /> CH NGăKHOÁN<br /> (Dùng cho đào tạo tín chỉ)<br /> <br /> L u hành nội bộ - Năm 2013<br /> <br /> DANHăM CăCH ăVI TăT T<br /> TTCK<br /> <br /> Thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán<br /> <br /> NĐT<br /> <br /> Nhà đầu t<br /> <br /> SGDCK<br /> <br /> S giao dịch chứng khoán<br /> <br /> CK<br /> <br /> Chứng khoán<br /> <br /> OTC<br /> <br /> Over the Counter Market<br /> <br /> TP<br /> <br /> Trái phi u<br /> <br /> CP<br /> <br /> C phi u<br /> <br /> CP Đ<br /> <br /> C phi u u đưi<br /> <br /> OTC<br /> <br /> Over the counter<br /> <br /> UPCoM<br /> <br /> Unlisted Public Company Market<br /> <br /> LO<br /> <br /> Limit order - L nh giới h n<br /> <br /> MP<br /> <br /> Market Order - L nh thị tr<br /> <br /> ATO<br /> <br /> At the open order<br /> <br /> ATC<br /> <br /> At the close order<br /> <br /> VN Index<br /> <br /> Chỉ s giá chứng khoán trung bình<br /> <br /> 2<br /> <br /> ng<br /> <br /> Vi t Nam<br /> <br /> Ch<br /> <br /> ngă1:ăTH ăTR<br /> <br /> NGăCH NGăKHOÁN<br /> <br /> Ch ơng này sẽ trình bày v b n chất, chức năng c a thị tr<br /> các nguyên tắc ho t động, các thành phần tham gia thị tr<br /> c a thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán,<br /> <br /> ng chứng khoán, cấu trúc<br /> <br /> ng chứng khoán.<br /> <br /> 1.1. Th ătr<br /> <br /> ngăch ngăkhoán<br /> <br /> 1.1.1. Kháiăni mă<br /> Thị tr ờng ch ng khoán (TTCK) là một bộ phận c a thị tr ờng vốn dài hạn,<br /> thực hiện cơ chế chuyển vốn trực tiếp từ nhà đầu t sang nhà phát hành. TTCK<br /> thông qua đó thực hiện ch c năng c a thị tr ờng tài chính là cung ng nguồn vốn<br /> trung và dài hạn cho nền kinh tế.<br /> Thị tr<br /> môi tr<br /> <br /> ng chứng khoán có vai trò rất quan trọng, và có tác động rất lớn đ n<br /> <br /> ng đầu t nói riêng và n n kinh t nói chung. Mặt khác, thị tr<br /> <br /> khoán cũng là môi tr<br /> <br /> ng chứng<br /> <br /> ng d x y ra các ho t động ki m lợi không chính đáng thông<br /> <br /> qua các ho t động gian lận, không công bằng, gây t n thất cho các nhà đầu t , t n<br /> thất cho thị tr<br /> <br /> ng và cho toàn bộ n n kinh t .<br /> <br /> 1.1.2.ăC ăch ăđiềuăhƠnhăvƠăgiámăsátăth ătr<br /> Thị tr<br /> <br /> ng ch ngăkhoán<br /> <br /> ng chứng khoán là nơi di n ra các ho t động phát hành, giao dịch<br /> <br /> mua bán một lo i hàng hoá đặc bi t đó là các chứng khoán. Thị tr<br /> là một lo i thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán<br /> <br /> ng đặc bi t, một s n phẩm cao cấp c a n n kinh t thị tr<br /> <br /> Tính phức t p c a thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán đ ợc thể hi n<br /> <br /> động giao dịch trên thị tr<br /> <br /> ng, vì vây, thị tr<br /> <br /> ng.<br /> <br /> cấu trúc và các ho t<br /> <br /> ng chứng khoán đòi h i một trình độ<br /> <br /> t chức cao, có sự qu n lỦ và giám sát chặt chẽ trên cơ s một h th ng pháp lý<br /> hoàn chỉnh và đ ng bộ.<br /> 1.1.2.1. LỦ do cần ph i có sự qu n lỦ và giám sát thị tr<br />  Một là, qu n lỦ và giám sát thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán<br /> <br /> ng chứng khoán để đ m b o quy n lợi<br /> <br /> hợp pháp c a các nhà đầu t .<br /> Một trong những ch thể quan trọng trên thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán là các nhà đầu<br /> <br /> t . Vai trò c a họ đ i với sự n định và phát triển c a thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán là rất<br /> <br /> lớn. Các nhà đầu t mua bán chứng khoán với kỳ vọng v một kho n thu nhập trong<br /> t ơng lai trên cơ s chấp nhận một mức độ r i ro dự ki n. Thu nhập kỳ vọng cũng<br /> <br /> 3<br /> <br /> nh r i ro dự ki n hay nói cách khác quy n lợi c a các nhà đầu t gắn li n với<br /> những bi n động trên thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán. Khi quy t định mua chứng khoán,<br /> <br /> nhà đầu t đư giao phó ti n c a mình cho nhà phát hành, và môi giới. Nh ng vì<br /> thông tin không cân xứng, họ không thể bi t đ ợc độ chính xác c a những thông tin<br /> do ng<br /> <br /> i phát hành, ng<br /> <br /> lận trên thị tr<br /> <br /> i môi giới cung cấp. Mặt khác, các hành vi thao túng, gian<br /> <br /> ng có thể x y ra. Vì vậy, nhà đầu t chỉ yên tâm khi có một ch thể<br /> <br /> trung lập, không vì m c tiêu lợi nhuận, đứng ra b o hộ, qu n lỦ và giám sát thị<br /> tr<br /> <br /> ng nhằm h n ch t i đa những nh h<br /> <br /> t sẽ tăng lên, thị tr<br /> <br /> ng tiêu cực. Khi đó lòng tin c a nhà đầu<br /> <br /> ng sẽ ho t động hi u qu , thúc đẩy sự l u chuyển v n trong<br /> <br /> n n kinh t .<br /> <br />  Hai là, qu n lỦ và giám sát thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán để đ m b o tính hi u qu ,<br /> <br /> công bằng và minh b ch trong giao dịch chứng khoán.<br /> Có rất nhi u chỉ tiêu ph n ánh hi u qu c a thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán nh ng quan<br /> <br /> trọng nhất là chỉ tiêu v độ nhanh chóng và an toàn c a các giao dịch. Với tỷ l l m<br /> phát một con s , sự tăng lên c a giá các lo i chứng khoán là dấu hi u c a tăng<br /> tr<br /> <br /> ng kinh t , phần lớn ti t ki m đ ợc chuyển thành đầu t , n n kinh t huy động<br /> <br /> đ ợc nhi u v n, các doanh nghi p làm ăn hi u qu . Ng ợc l i sự gi m giá chứng<br /> khoán là dấu hi u suy thoái c a các doanh nghi p, từ đó dẫn đ n sự suy gi m t c độ<br /> tăng tr<br /> nh h<br /> <br /> ng kinh t . Khi giá chứng khoán thay đ i đột bi n, dù tăng hay gi m đ u<br /> ng không t t đ n sự n định c a n n kinh t . Có thể nói, thị tr<br /> <br /> ng chứng<br /> <br /> khoán là trung tâm thần kinh c a n n kinh t nói riêng và toàn xư hội nói chung.<br /> Hi u qu ho t động c a thị tr<br /> tr<br /> <br /> ng chứng khoán quy t định trực ti p đ n tăng<br /> <br /> ng và n định c a n n kinh t .<br /> Mu n thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán ho t động hi u qu , Nhà n ớc ph i đ m b o đ ợc<br /> <br /> tính công bằng, công khai và minh b ch c a thị tr<br /> dịch trên thị tr<br /> <br /> ng. Nh ng trên thực t , giao<br /> <br /> ng chứng khoán là những giao dịch "vô hình". Những y u t đầu<br /> <br /> cơ sẽ kéo theo sự gian trá, tung tin sai sự thật, mua bán nội gián làm cho các nhà<br /> đầu t chân chính bị thi t h i, từ đó gây mất n định thị tr<br /> ph i có sự qu n lỦ và giám sát ho t động c a thị tr<br /> <br /> 4<br /> <br /> ng. Vì vây, cần thi t<br /> <br /> ng chứng khoán.<br /> <br />  Ba là, qu n lỦ và giám sát thị tr<br /> các ch thể tham gia trên thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán để dung hoà lợi ích c a<br /> <br /> ng, đ m b o tính n định t ơng đ i c a thị tr<br /> <br /> Các ch thể tham gia thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán th<br /> <br /> ng.<br /> <br /> ng có m c đích, quy n lợi<br /> <br /> hoặc trái ng ợc nhau hoặc tri t tiêu nhau một phần. Khi phát hành chứng khoán để<br /> huy động v n, nhà đầu t th<br /> ng<br /> <br /> ng ph i thông qua b o lưnh phát hành. Ng<br /> <br /> i bán và<br /> <br /> i mua ph i thông qua nhà môi giới chứng khoán. B n thân các t chức này l i<br /> <br /> ph thuộc vào các công ty kiểm toán, các cơ quan qu n lỦ Nhà n ớc. Vì vậy, các<br /> ch thể trên thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán th<br /> <br /> ng tìm ki m lợi nhuận bằng những ho t<br /> <br /> động đa d ng, phức t p và c nh tranh với nhau trên thị tr<br /> <br /> ng.<br /> <br /> Nhìn chung, quy n lợi và m c tiêu c a các ch thể mặc dù có m i quan h mật<br /> thi t, t ơng hỗ nh ng l i luôn bị chia sẻ. Ng<br /> m c tiêu đ ra thì rất có thể ng<br /> <br /> i này thu đ ợc lợi nhuận, đ t đ ợc<br /> <br /> i khác sẽ bị thua thi t. Mỗi ch thể đ u bằng cách<br /> <br /> này hay cách khác c gắng t i đa hoá lợi ích c a mình. Chính vì vậy, họ thực hi n<br /> những ho t động đa d ng, phức t p và c nh tranh lẫn nhau và từ đó t o nên động<br /> lực cho thị tr<br /> <br /> ng phát triển. Nh ngcũng chính sự c nh tranh phức t p này d dẫn<br /> <br /> đ n những hành vi gian lận.<br /> Khi sự c nh tranh quá lớn, nó sẽ chuyển sang một thái cực xấu, thị tr<br /> <br /> ng do đó<br /> <br /> sẽ ho t động hỗn lo n, mất n định.<br /> Tóm l i, do t n t i những mâu thuẫn giữa các chi u h ớng trái ng ợc nhau trên<br /> thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán nên nhi m v c a ch thể trung lập, tức cơ quan qu n lỦ<br /> <br /> Nhà n ớc trên thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán là ph i dung hoà đ ợc mâu thuẫn giữa các<br /> <br /> ch thể, đ ng th i định h ớng cho những lợi ích c a họ h ớng vào lợi ích chung<br /> c a thị tr<br /> <br /> ng. Đi u này là do m c tiêu c a ch thể trung lập là đ m b o sự n định<br /> <br /> t ơng đ i và sự phát triển lâu dài c a thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán, từ đó góp phần đ m<br /> <br /> b o m c tiêu c a các ch thể khác trên thị tr<br /> <br /> ng.<br /> <br /> Để đ m b o dung hoà đ ợc lợi ích c a các ch thể, cần có các y u t khác bên<br /> c nh năng lực qu n lỦ và giám sát thị tr<br /> <br /> ng chứng khoán c a Nhà n ớc nh sự đầy<br /> <br /> đ và đ ng bộ c a h th ng các văn b n pháp quy, tính tự giác chấp hành pháp luật<br /> c a các ch thể.<br /> <br /> 5<br /> <br />