Ch ng 8ươ
LÝ LU N NH N TH CẬ Ậ Ứ
M T VÀI CÂU H IỘ Ỏ
Q a táo là gì?ủ
Làm sao b n bi t đó là q a táo?ạ ế ủ
? Nh n th c là gì.ậ ứ
? Con ng i có th nh n th c đ c không.ườ ể ậ ứ ượ
? Con đ ng c a nh n th c là gì.ườ ủ ậ ứ
? Làm sao đ ki m nghi m chân lý.ể ể ệ
(M t th hai c a v n đ c b n c a tri t h c).ặ ứ ủ ấ ề ơ ả ủ ế ọ
Ch ng 8ươ
LÝ LU N NH N TH CẬ Ậ Ứ
Plato: s t ng ph n gi a b ngoài và th c t i c a s v t. ự ươ ả ữ ề ự ạ ủ ự ậ
Câu chuy n cái hang.ệ
Descartes: đi u tôi không th hoài nghi, đó là vi c tôi hoài ề ể ệ
nghi.
David Hume: các khách th c a lý trí con ng i có th chia ể ủ ườ ể
thành hai lo i, đó là các quan h ý ni m và các ch t li u ạ ệ ệ ấ ệ
s ki n.ự ệ
Immanuel Kant: tri th c b t đ u t kinh nghi m, nh ng ứ ắ ầ ừ ệ ư
không ph i m i tri th c đ u b t ngu n t kinh nghi m.ả ọ ứ ề ắ ồ ừ ệ
Ch ng 8ươ
LÝ LU N NH N TH CẬ Ậ Ứ
Ch nghĩa th c d ng M (Charles Sanders Peirce, William ủ ự ụ ỹ
James, John Dewey): m t ý t ng là đúng n u nó có tác ộ ưở ế
d ng ti p thu, ch ng minh giá tr , ki m ch ng và c ng c . ụ ế ứ ị ể ứ ủ ố
"Có giá tr th c d ng nào không khi nói m t đi u là ị ự ụ ộ ề
đúng?" (W.J).
George Berkeley: không h có cái g i là v t ch t, mà th c ề ọ ậ ấ ự
t i đích th c đ c c u t o b i các ý ni m.ạ ự ượ ấ ạ ở ệ
Nh n th c là m t không gian r ng, và th gi i bên ngoài đ ậ ứ ộ ỗ ế ớ ổ
đ y vào thông qua các giác quan.ầ
Ch ng 8ươ
LÝ LU N NH N TH CẬ Ậ Ứ
8.1. B N CH T C A NH N TH CẢ Ấ Ủ Ậ Ứ
- Th gi i v t ch t t n t i khách quan, đ c l p v i t duy ý ế ớ ậ ấ ồ ạ ộ ậ ớ ư
th c c a con ng i.ứ ủ ườ
- Con ng i có th nh n th c đ c th gi i. V nguyên t c, ườ ể ậ ứ ượ ế ớ ề ắ
nh n th c c a con ng i là t i h u, ch có nh ng cái ậ ứ ủ ườ ố ậ ỉ ữ
ch a bi t, không có cái không th bi t. ư ế ể ế
Con ng i là ườ ch thủ ể tích c c, sáng t o c a nh n th c, ự ạ ủ ậ ứ
m t b ph n c a hi n th c là ộ ộ ậ ủ ệ ự khách thể c a nh n th c.ủ ậ ứ
Ch ng 8ươ
LÝ LU N NH N TH CẬ Ậ Ứ
- Nh n th c là m t qúa trình có tính tích c c, ch đ ng và ậ ứ ộ ự ủ ộ
sáng t o. ạ
Con đ ng c a nh n th c là t tr c quan sinh đ ng đ n ườ ủ ậ ứ ừ ự ộ ế
t duy tr u t ng, t t duy tr u t ng đ n ho t đ ng ư ừ ượ ừ ư ừ ượ ế ạ ộ
th c ti n.ự ễ
- C s ch y u và tr c ti p c a nh n th c là th c ti n. ơ ở ủ ế ự ế ủ ậ ứ ự ễ
Th c ti n v a là m c đích, v a là tiêu chu n đ ki m tra ự ễ ừ ụ ừ ẩ ể ể
chân lý/đ chu n xác c a nh n th c.ộ ẩ ủ ậ ứ