1
MÃ MÔN HỌC: 02621
XÃ HỘI HỌC
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT
GIẢNG VIÊN Th.S Nguyễn Đức Thành
Điện thoại: 0908639595
Email : ndthanh@hcmuaf.edu.vn, htqt@yahoo.com
Website: www2.hcmuaf.edu.vn/?ur=ndthanh
THÔNG TIN VỀ MÔN HỌC
Mô tả môn
học
Moät caùch töï nhieân, caùc
vaán ñeà xaõ h
ội
laø raát phöùc taïp
. Ñeå hieåu vaø xöû lyù, giaûi quyeát moät caùch
thaønh coâng vôùi caùc vaán ñeà naøy ñoøi hoûi caùc kieán thöùc, kyõ naêng, vaø kinh nghieäm caû veà lónh vöïc
khoa hoïc chuyeân moân laãn lónh vöïc kinh teá – vaên hoùa – xaõ hoäi.
Thoâng thöôøng, trong tröôøng hoïc, sinh vieân ñöôïc daïy caùc moân hoïc thuoäc nhöõng lónh vöïc gaàn
nhau, coù lieân quan vôùi nhau. Tuy nhieân, söï thaønh coâng trong taát caû caùc moân hoïc coù theå
khoâng daãn tôùi thaønh coâng trong suoát caû quaù trình hoïc taäp hoaëc thöïc tieãn neáu sinh vieân
khoâng hoäi nhaäp kieán thöùc töø caùc moân hoïc khaùc nhau. Moân hoïc naøy chuù troïng ñeán vieäc
khuyeán khích phaùt trieån moái lieân keát giöõa kieán thöùc chuyeân moân (khoa hoïc) vaø caùc kieán thöùc
khoa hoïc xaõ hoäi ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñaët ra.
Ñaây laø moät lôùp hoïc töông taùc: lôùp hoïc naøy söû duïng phöông phaùp sinh vieân thuyết trình, thaûo
luaän, vaø tình huoáng (case studies) ñeå giuùp cho hoïc vieân coù ñöôïc nhöõng tieáp caän vaø vieãn caûnh
roäng lôùn hôn trong vieäc xöû lyù, giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán xaõ hoäi. Söû duïng phöông
phaùp thaûo luaän tình huoáng coøn nhaèm ñeå phaùt trieån caùc nhaän bieát veà moät loaït caùc kyõ naêng
ñöôïc ñoøi hoûi cho söï thaønh coâng cuûa hoïc vieân trong naêm hoïc chính khoùa cuõng nhö trong töông
lai.
Mục tiêu
1. Laøm cho
sinh
vieân coù ñöôïc nhaän thöùc veà boái caûnh roäng lôùn cuûa thöïc teá xaõ hoäi vaø coâng
vieäc
trong töông lai.
2. Chuaån bò vaø hoaøn thieän caùc kyõ naêng hoïc taäp vaø laøm vieäc: caùc kyõ naêng hoïc taäp, giao tieáp,
thoâng tin, laøm vieäc ñoàng ñoäi, vaø ra quyeát ñònh taäp theå.
3. Giuùp cho hoïc vieân laøm quen vaø söû duïng nhöõng caùch tieáp caän khaùc nhau hoaëc nhöõng lónh
vöïc khoa hoïc khaùc nhau ñeå coù ñöôïc nhöõng quyeát ñònh toát hôn.
Điều kiện
tiên quyết
Nắm vững kỹ năng phân tích tiêp cận các vấn đề xã hội, chú trọng tính toàn diện và nhiều mặt
của vấn đề xã hội
Cấu trúc
môn học
Số tiết lý thuyết: 30
Số tiết thực hành: không hạn chế
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
lOMoARcPSD|16911414
2
Số tiết chuẩn bị ở nhà: không hạn chế
Tổ chức
lớp học
hoïc naøy ñöôïc thieát keá vôùi
30 tieát ñöôïc daïy trong 10
tuaàn lieân tuïc (3 tieát hoïc 1 ngaøy, 1
ngaøy moät tuaàn).
Vì laø lôùp hoïc töông taùc, sinh vieân ñöôïc yeâu caàu chia nhoùm, tieán haønh chuaån bò trình baøy noäi
dung ñöôïc phaân coâng, thaûo luaän quan ñieåm cuûa mình lieân quan ñeán vaán ñeà vaø sau ñoù trình
baøy quan ñieåm cuûa nhoùm mình theo caùc chuû ñeà cuûa moân hoïc. Vì vaäy, söï chuaån bò tröôùc tö
lieäu cuõng nhö tìm ñoïc theâm tö lieäu laø raát caàn thieát.
Phương
pháp học
Söu taàm taøi lieäu, ñoïc, phaân tích vaán ñeà, thaûo luaän nhoùm, brain storming (hoäi naõo), mind
map,... chuù troïng ñeán vieäc hieåu + khaû naêng aùp duïng caùc kieán thöùc hay quyeát ñònh tình huoáng.
Khoâng yeâu caàu hoïc thuoäc loøng töøng caâu chöõ trong saùch.
KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ
Cách thức
thi và kiểm
tra
Trình bày thảo luận hoặc cá nhân thường xuyên trong các buổi học. Thi giữa kỳ và Thi cuối kỳ.
1. Trình baøy theo nhoùm, khung thöïc hieän theo quy ñònh (25%).
3. Kieåm tra giöõa kyø:traéc nghieäm/töï luaän (25%)
4. Thi cuoái khoùa: Traéc nghieäm, theo lòch chung cuûa tröôøng (50%).
Moät soá phöông phaùp, kỹ năng hoïc taäp seõ ñöôïc aùp duïng trong lôùp:
o Kỹ năng nói trước đám đông, bài giảng
o Mind map: “maïng nheän”, handout
o Brain storming: “hoäi naõo”, handout
o Students-centered discussion: thaûo luaän laáy sinh vieân laø trung taâm
o Suy luaän bieän chöùng
o SWOT Analysis: SWOT laø chöõ vieát taét cuûa nhöõng töø chæ Theá maïnh
(Strengths), Theá yeáu (Weaknesses), Cô hoäi (Opportunities) vaø Thaùch thöùc
(Threats, hoaëc Constraint). Noù laø moät kyõ thuaät noåi tieáng ñeå xaùc ñònh caùc chieán
löôïc töông lai hoaëc phöông thöùc giaûi quyeát vaán ñeà
o Caùc kyõ naêng caàn thieát cho sinh vieân trong vieäc ñoïc, vieát, söu taàm taøi lieäu
Taøi lieäu tham khaûo chuaån bò cho moân hoïc
1. Taøi lieäu chung theo quy ñònh cuûa khoa Khoa hoïc
2. Caåm nang töï hoïc daønh cho sinh vieân, taøi lieäu internet
http://www.studygs.net/vietnamese/ !!!
3. Mind Mapping (Phöông phaùp baûn ñoà naõo) cùng phần mềm vận dụng (Mindjet
Mindmanager 6.0 Pro)
4. SWOT analysis: Phaân tích caùc theá maïnh (Strength), yeáu (Weak), Cô hoäi
(Opportunities) vaø Thaùch thöùc (Thread, Constrain)
5. Brainstorming: Hoäi naõo
6. Cause & Effect Analysis: Phaân tích nguyeân nhaân vaø keát quaû
Nguoàn: www.mindgenius.com @ Gale Limited 2005
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
lOMoARcPSD|16911414
3
7. Cẩm nang về văn phong tiếng Việt, nguồn Wikipedia
http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:C%E1%BA%A9m_nang_v%E1%BB%81_v%C4
%83n_phong Rất có ích cho việc viết bài tiểu luận hay trình bày các bài viết bất kỳ
Các tài liệu tham khảo của môn học theo danh sách nêu ở phần bài giảng. Sinh viên có thể
tham khảo thêm các tài liệu khác trên mạng, hoặc vào trang web của giảng viên để tải về.
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
lOMoARcPSD|16911414
4
Phần sau là tóm tắt ngắn gọn 1 số kiến thức được trình bày trên lớp. Sinh
viên cần theo học đầy đủ và tham khảo các tài liệu để có cách nhìn tổng quát
nhất về những vấn đề liên quan đến môn học.
CHƯƠNG
I KHAÙI LÖÔÏC VEÀ XAÕ HOÄI HOÏC
II VAÊN HOAÙ
III XAÕ HOÄI HOÙA & QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH NHAÂN CAÙCH
IV CAÙC TOÅ CHÖÙC VAØ ÑÒNH CHEÁ (THIEÁT CHEÁ) XAÕ HOÄI
V GIAI CAÁP VAØ PHAÂN TAÀNG XAÕ HOÄI
VI BIEÁN CHUYEÅN XAÕ HOÄI (SOCIAL CHANGE)
VII VAÁN ÑEÀ GIÔÙI, HOÂN NHAÂN VAØ GIA ÑÌNH
VIII PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU XAÕ HOÄI HOÏC
IX THAÛO LUAÄN
Chöông I. Khaùi löôïc veà Xaõ hoäi hoïc
I. Xaõ hoäi hoïc laø gì?
1. Ñònh nghóa:
- Xaõ hoäi hoïclaø “nhöõng nghieân cöùu coù muïc tieâu vaø heä thoáng veà xaõ hoäi vaø haønh vi xaõ hoäi”.
2. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa xaõ hoäi hoïc
Ñoái töôïng nghieân cöùu chính cuûa xaõ hoäi hoïclaø “Moái töông taùc giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi” thoâng
qua hai caáp ñoä: Vó moâ (caùc qui luaät chung ñeå vaän haønh xaõ hoäi) vaø vi moâ (caùc moái quan heä xaõ
hoäi, giai caáp vaø taàng lôùp xaõ hoäi...)
3. Chöùc naêng vaø Nhieäm vuï cuûa xaõ hoäi hoïc
a. Chöùc naêng
- Nhaän thöùc
- Thoâng tin, döï baùo
- Tö töôûng
b. Nhieäm vuï cuûa xaõ hoäi hoïc
- Tìm ra caùc qui luaät vaän ñoäng vaø phaùt trieån chung cuûa xaõ hoäi
- Nghieân cöùu caùc hình thaùi kinh teá xaõ hoäi, caùc yeáu toá ñaëc thuø trong söï phaân boá khu vöïc cuûa
caùc quoác gia
- Ñoái vôùi rieâng Vieät Nam, xaõ hoäi hoïc “nghieân cöùu thöïc traïng xaõ hoäi Vieät Nam ñeå laøm tieàn
ñeà xaây döïng chính saùch kinh teá – xaõ hoäi” (Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng CSVN laàn 9)
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
lOMoARcPSD|16911414
5
c. YÙ nghóa cuûa xaõ hoäi hoïc
Höõu ích, caàn thieát vaø coù taàm quan troïng ñaëc bieät ñoái vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi vì xaõ hoäi hoïc
giuùp chuùng ta coù ñöôïc nhöõng tri thöùc, nhöõng hieåu bieát veà nhöõng qui luaät khaùch quan cuûa thöïc tieãn
xaõ hoäi, vaø trang bò nhöõng nhaän thöùc caàn thieát veà con ngöôøi vaø caùc bieän phaùp ñeå ñaït ñöôïc muïc
ñích caûi taïo xaõ hoäi, phuïc vuï con ngöôøi.
4. Xaõ hoäi hoïc vaø caùc ngaønh khoa hoïc khaùc
Khi nhöõng phöông phaùp khoa hoïc ñöôïc aùp duïng leân nghieân cöùu haønh vi cuûa con ngöôøi,
ngöôøi ta goïi ñoù laø khoa hoïc xaõ hoäi.
- Kinh teá hoïc: Khoa hoïc nghieân cöùu veà caùch maø haøng hoùa hay dòch vuï ñöôïc saûn xuaát, phaân
phoái, vaø tieâu duøng.
- Chính trò hoïc: taäp trung vaøo hoaït ñoäng cuûa chính phuû vaø caùch söû duïng quyeàn löïc chính trò.
- Lòch söû hoïc: nhìn veà quaù khöù trong moät noå löïc tìm kieám nguyeân nhaân, heä quaû vaø yù nghóa
cuûa caùc söï kieän trong quaù khöù.
- Taâm lyù hoïc: quan taâm ñeán yeáu toá taâm thaàn cuûa con ngöôøi.
- Nhaân chuûng hoïc: nghieân cöùu veà sinh thaùi con ngöôøi vaø vaên hoùa ôû taát caû thôøi gian vaø ñòa
ñieåm.
5. Xaõ Hoäi Hoïc laø moät moân khoa hoïc - khoa hoïc xaõ hoäi
XHH quan taâm tìm hieåu veà haønh vi cuûa con ngöôøi, moät ñoái töôïng voán ñöôïc quan taâm bôõi
caùc nhaø vaên, soaïn kòch, nhaø thô, nhaø taâm lyù, ... Tuy nhieân, khaùc vôùi caùc moân hoïc khaùc, ví duï nhö
vaên hoïc coá gaéng saùng taïo ra haønh vi, thaùi ñoä, tu duy, tình caûm .... ñeå saùng taïo neân nhaân vaät; nhaø
thô ñöa ra nhöõng hình töôïng khaùi quaùt xuùc tích ñeå thí vò hoùa hình töôïng con ngöôøi; thì nhaø xaõ hoäi
hoïc laïi tìm caùch aùp duïng nhöõng phöông phaùp khoa hoïc ñeå tìm hieåu haønh vi cuûa con ngöôøi. Caùc
ñaëc ñieåm ñeå coù theå keát luaän xaõ hoäi hoïc laø moät moân khoa hoïc bao goàm:
- Tính khaùch quan: ñaùnh giaù vaán ñeà thoâng qua caùc caùch tieáp caän khaùc nhau, coá gaéng loaïi
boû caùc nhaän ñònh chuû quan cuûa ngöôøi nghieân cöùu.
- Phaûi coù baèng chöùng: Nhöõng vaán ñeà khi ñöôïc phaùt bieåu luoân phaûi coù nhöõng chöùng cöù
thuyeát phuïc maïnh vaø chính xaùc.
II. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CUÛA XAÕ HOÄI HOÏC
1. Ñieàu kieän vaø tieàn ñeà ra ñôøi cuûa xaõ hoäi hoïc
Ngaønh xaõ hoäi hoïc ñaõ ra ñôøi khi hoäi ñuû 3 ñieàu kieän sau:
Caùc cuoäc caùch maïng coâng nghieäp vaø chính trò: Xaõ hoäi hoïc phaùt trieån thoâng qua tìm hieåu ñaáu
tranh giai caáp vaø nhöõng thay ñoåi caàn thieát phaûi coù cuûa xaõ hoäi (theo Karl Marx, Max Weber,
Emile Durkheim, Georg Simmel)
Söï hình thaønh chuû nghóa xaõ hoäi vaø caùc vaán ñeà veà ñoâ thò hoùa
Söï phaùt trieån cuûa Khoa hoïc kyõ thuaät
2. Caùc nhaø xaõ hoäi hoïc tieàn boái:
a. August Comte (1798-1857)
Agust Comte laø ngöôøi ñaàu tieân söû duïng thuaät ngöõ “xaõ hoäi hoïc”.
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
lOMoARcPSD|16911414