4/24/2016
1
Sơlược vềcấu trúc
DNA và bộgen
Học phần Thực phẩm Biến đổi gen
Nguyễn Tiến Thành – HUST - 2016
DNA/RNA - axit nucleic
Axit nucleic
Deoxyribonucleic acid (DNA)
Ribonucleic acid (RNA)
Các nucleotide đơn phân cấu tạo gồm 3 thành phần
1 gốc phosphate
1 đường pentose: ribose (trong RNA), hoặc deoxyribose (trong DNA)
1 bazơ: (1 trong các loại bazơ): A, G, C, T (cho DNA)/U (cho RNA).
Các bazơ
Các đường pentose
4/24/2016
2
Đơn phân nucleotide
Cấu tạo đơn phân nucleotide
Liên kết với gốc
phosphate
4/24/2016
3
DNA/RNA - Cấu trúc bậc 1
DNA = chuỗi mạch gồm các nucleotide tạo lên từđường
deoxyribose với 1 trong 4 loại bazơ: A, T, G, C,
RNA = chuỗi mạch gồm các nucleotide tạo lên từđường ribose
với 1 trong 4 loại bazơ: A, U, G, C
Các đơn phân liên kết với nhau bằng liên kết phosphodiester:
giữa đường pentose và gốc phosphate: OH tại vịtrí C số3 của
đường pentose liên kết với Phosphate gắn vào vịtrí số5 của
thành phần đường pentose của đơn phân cạnh đó
Cấu trúc bậc II của DNA
Gồm 2 mạch đơn dạng xoắnốc, xoay
quanh trục, ngược chiều nhau (đối song
song)
Mỗi vòng xoắnứng với 10 cặp bazơ, cao
34 Ao
Trên mỗi mạch đơn bao gồm các
monomer A, T, G, C sắp xếp bất kỳ, liên
kết bằng các liên kết phosphodiestegiữa
đường 5 và các gốc phosphate (cấu trúc
bậc I)
Hai mạch đơn liên kết với nhau bằng các
liên kết hidro giữa các nucleotide đối
nhau: A – T (2 liên kết hidro); G-C (3 liên
kết hidro)
Đầu còn dưnhóm OH: đầu 3’ (ứng với vị
trí OH trên đường 5), đầu dưnhóm
phosphate là đầu 5’
4/24/2016
4
Sựliên kết giữa các nucleotide
trên 2 mạch của DNA
A với T: 2 liên kết hidro
G với C: 3 liên kết hidro
SốA luôn bằng sốT, sốG luôn bằng sốC, hay A+G = T
+C.
TỷlệA+G/ T+C phụthuộc loài Cấu trúc DNA
Tính chất của DNA
DNA tập trung chủyếu trong (tại vùng) nhân, sốít trên ti thểvà
lục lạp (ngoài nhân)
Có thểtách mạch (giãn xoắn thành mạch thẳng) khi nhiệt độtăng
(hoặc khi bịtác động của hoá chất nhưformadehide, ure),
Có thểhồi tính: khi nhiệt độgiảm (từtừ) trởvềmạch xoắn
Hấp phụánh sáng ởbước sóng 260 nm
Bịphân giải bởi enzyme nuclease (enzyme cắt các axit nucleic)
4/24/2016
5
RNA
Tập trung chủyếu trong nguyên sinh chất, phần nhỏtrong
ribosome và nhân
Tồn tại dạng mạch đơn
Cấu trúc bậc 2 từ1 mạch đơn, tạo xoắn nội phân tử
Các loại RNA
mRNA (message RNA): RNA thông tin
tRNA (tranfer RNA): RNA vận chuyển
rRNA (ribosome RNA): RNA ribosome
mRNA
Mang thông tin mã hoá cho protein được tổng hợp từnhân,
dựa trên trình tựcủa DNA tương ứng với nó, sau đó được
đưa tới Ribosome đểlàm khuôn tổng hợp protein
Độdài phụthuộc vào protein nó mã hoá
Cấu trúc của một mRNA gồm 3 phần:
Phần dẫn đầu
Phần mã hoá
Phần theo sau