H và tên: ọ
L p: ớ
Mã h c viên: ọ
BAI TÂP KI M TRA MÔN LOGIC HOC Ể
I. S hinh thnh và phat triên cua lôgic hoc. ư
Aristote (384-322 T.CN) nha triêt hoc Hilap cô đai đc coi la ng i sang lâp ra ươ ươ
Lôgic hoc. V i nh ng hiêu biêt sâu rông đc tâp h p lai trong bô sach Organon ơ ư ươ ơ
(Công cu ) đô sô bao gôm 6 tâp, Aristote la ng i đâu tiên đa trinh bay môt cach ươ
co hê thông nh ng vân đê cua Lôgic hoc. Ông la ng i đâu tiên nghiên c u ti mi ư ươ ư
khai niêm va phan đoan l thuyêt xây d ng va ch ng minh ư ư ư . Ông cung la ng i ươ
xây d ng phep Tam Đoan Luân va nêu lên ư cac quy luât c ban cua t duy ơ ư : Luât
Đông nhât ,luât mâu thuân, luât loai tr cai th 3 vv….. ư ư
Sau Aristote, cac nha lôgic hoc cua tr ng phai khăc ky đa quan tâm phân tich cac ươ
mênh đê. cung nh phep Tam đoan luân cua Aristote. Lôgic cac mênh đê cua ư
nh ng ng i khăc ky đc trinh bay d i dang ly thuyêt suy diên. Ho đa đong ư ươ ươ ươ
gop cho lôgic hoc 5 qui tăc suy diên c ban đc coi nh nh ng tiên đê sau : ơ ươ ư ư
1. Nêu co A thi vo B, Vây co A thi co B
2. Nêu co A thi co B, V ây không co B thi không co A
3. Không đông th i co A va B ơ, Ma co B vây không co A
4. Hoăc A hoăc B, ma không co A vây co B
5. Hoăc A hoăc B, ma không co B vây co A
Lôgic hoc cua Aristote đc tôn vinh trong suôt th i Trung cô. đâu ng i ta ươ ơ Ơ ươ
cung chi chu yêu phô biên va binh luân Lôgic hoc cua Aristote coi đo nh nh ng ư ư
chân ly cuôi cung, tuyêt đich. Co thê noi, trong suôt th i trung cô, Lôgic hoc mang ơ
tinh kinh viên va hâu nh không đc bô sung thêm điêu gi đang kê. Th i Phuc ư ươ ơ
h ng, Lôgic cua Aristote chu yêu đê câp đên phep suy diên, đa tr nên chât hep, ư ơ
không đap ng đc nh ng yêu câu m i cua s phat triên khoa hoc, đăc biêt la ư ươ ư ơ ư
cac khoa hoc th c nghiêm. F.Bacon ( ư 1561-1626) v i tac phâm Novum Organum, ơ
ông đa chi ra môt công cu m i : ơ phep quy nap. Bacon cho răng cân phai tuân thu
cac quy tăc
1. Qui tăc cua phep qui nap trong qua trinh quan sat va thi nghiêm đê tim
ra cac qui luât cua t nhiên ư
R.Descartes (1596-1659) đa lam sang to thêm nh ng kham pha cua Bacon băng ư
tac phâm Discours de la methode ( Luân vê ph ng phap ươ ).
J.S. Mill (1806-1873) nha Lôgic hoc Anh v i tham vong tim ra nh ng qui tăc va ơ ư
s đô cua phep qui nap t ng t nh cac qui tăc tam đoan luân, chinh Mill đa đa ơ ươ ư ư ư
ra cac ph ng phap qui nap nôi tiêng ( Ph ng phap phu h p, Ph ng Phap sai ươ ươ ơ ươ
biêt, Ph ng phap phân d .) Lôgic hoc Aristote cung v i nh ng bô sung đong ươ ư ơ ư
gop cua Bacon, Descartes va Mill tr thanh Lôgic hinh th c cô điên hay Lôgic hoc ơ ư
truyên thông.
2- Tr c đo, nha toan hoc ng i Đc Leibniz ( ươ ươ ư 1646-1716) lai co tham vong phat
triên Lôgic hoc cua Aristote thanh Logic k hiêuư . Tuy vây, phai đên gi a thê ky ư
19, khi nha toan hoc G.Boole ( 1815-1864) đa ra công trinh “Đai sô hoc cua ư
logic’’. thi y t ng cua Leibniz m i tr thanh hiên th c. Lôgic hoc đa đc toan ươ ơ ơ ư ươ
hoc hoa. Lôgic ky hiêu (goi la logic toan hoc) phat triên manh me t đo. Sau ư
Boole, môt loai cac nha toan hoc nôi tiêng đa co công trong viêc phat triên Lôgic
toan nh Frege (ư1848-1925), Russell (1872-1970), Whitehead v.v… lam cho lôgic
toan co đc bô măt nh ngay nay. Lôgic toan hoc la giai đoan hiên đai trong s ươ ư ư
phat triên cua lôgic hinh th c. Vê đôi t ng cua no, Lôgic toan hoc la lôgic hoc, ư ươ
con vê ph ng phap thi no la toan hoc. Lôgic toan hoc co anh h ng to l n đên ươ ươ ơ
chinh toan hoc hiên đai, ngay nay no đang phat triên theo nhiêu h ng va đc ươ ươ
ng dung trong nhiêu linh v c khac nhau nh toan hoc, ngôn ng hoc, may tinh ư ư ư ư
v.v…
3- Vao thê ky 19, Hegel ( 1770-1831) nha triêt hoc Đc đa nghiên c u va đem lai ư ư
cho lôgic hoc môt bô măt m i : ơ Logic biên ch ng ư . Tuy nhiên, nh ng yêu tô cua ư
Lôgic biên ch ng đa co t th i cô đai, trong cac hoc thuyêt cua Hesuraclite, ư ư ơ
Platon, Aristote v.v… Công lao cua Hesugel đôi v i ơ Logic biên ch ng ư la chô ông
đa đem lai cho no môt hê thông đâu tiên, đc nghiên c u môt cach toan diên, ươ ư
nh ng hêư
thông ây lai đc trinh bay b i môt thê gi i quan duy tâm. Chinh K.Marx ( ươ ơ ơ 1818-
1883), F.Engels (1820-1895) va V.I Lenine ( 1870-1924) đa cai tao va phat triên
Lôgic hoc biên ch ng trên c s duy vât, biên no thanh khoa hoc vê nh ng qui ư ơ ơ ư
luât va hinh phan anh trong t duy s phat triên va biên đôi cua thê gi i khach ư ư ơ
quan, vê nh ng qui luât nhân th c chân ly. Lôgic biên ch ng không bac bo lôgic ư ư ư
hinh th c, ma chi vach ro ranh gi i cua no, coi no nh môt hinh th c cân thiêt ư ơ ư ư
nh ng không đây đu cua t duy lôgic. Trong lôgic biên ch ng, hoc thuyêt vê tôn ư ư ư
tai va hoc thuyêt vê s phan anh tôn tai trong y th c liên quan chăt che v i nhau. ư ư ơ
Nêu nh Lôgic hinh th c nghiên c u nh ng hinh th c va qui luât cua t duy phan ư ư ư ư ư ư
anh s vât trong trang thai tinh, trong s ôn đinh t ng đôi cua chung thi Lôgic ư ư ươ
biên ch ng lai nghiên c u nh ng hinh th c va qui luât cua t duy phan anh s ư ư ư ư ư ư
vân đông va phat triên cua thê gi i khach quan. ơ
4- Ngay nay, cung v i khoa hoc ky thuât, Lôgic hoc đang co nh ng b c phat ơ ư ươ
triên manh, ngay cang co s phân nganh va liên nganh rông rai. Nhiêu chuyên ư
nganh m i cua Lôgic hoc ra đi : Lôgic kiên thiêt, Lôgic đa tri, Lôgic m , Lôgic ơ ơ ơ
tinh thai v.v… S phat triên đo đang lam cho Lôgic hoc ngay cang thêm phong ư
phu, m ra nh ng kha năng m i trong viêc ng dung Lôgic hoc vao cac nganh ơ ư ơ ư
khoa hoc va đi sông. ơ
II. Tac dung cua logic hoc đôi v i hoat đông nhân th c ơ ư
Sông trong xa hôi, môi ng i không tôn tai môt cach cô lâp ma luôn co môi quan ươ
hê v i nhau va quan hê v i t nhiên. Cung v i ngôn ơ ơ ư ơ ng , Lôgic giup con ng i ư ươ
hiêu biêt nhau môt cach chinh xac va nhân th c t nhiên đung đăn h n. ư ư ơ Trai qua
qua trinh lao đông, t duy lôgic cua con ng i đc hinh thanh tr c khi co khoa ư ươ ươ ươ
hoc vê lôgic. Tuy nhiên t duy lôgic đc hinh ư ươ thanh băng cach nh vây la t duy ư ư
lôgic t phat. T duy lôgic t phat gây tr ngai cho viêc nhân th c khoa hoc, no ư ư ư ơ ư
dê măc phai sai lâm trong qua trinh trao đôi t t ng v i nhau, nhât la nh ng vân ư ươ ơ ư
đê ph c tap. ư
Lôgic hoc giup chung ta chuyên lôi t duy lôgic ư tư phat thanh t duy lôgic ưt giacư .
T duy logic t giac ư ư đem lai nh ng l i ich sau : ư ơ
+ Lâp luân chăt che, co căn c ; trinh bay cac quan điêm, t t ng môt cach ro ư ư ươ
rang, chinh xac, mach lac h n. ơ
+ Phat hiên đc nh ng lôi lôgic trong qua trinh lâp luân, trinh bay quan điêm, t ươ ư ư
t ng cua ng i khac. ươ ươ
+ Vach ra cac thu thuât nguy biên cua đôi ph ng. ươ
Lôgic hoc con trang bi cho chung ta cac ph ng phap nghiên c u khoa hoc : Suy ươ ư
diên, Qui nap, Phân tich, Tông h p, Gia thuyêt, Ch ng minh v.v… nh đo lam ơ ư ơ
tăng kha năng nhân th c, kham pha cua con ng i đôi v i thê gi i. ư ươ ơ ơ
Ngoai ra, lôgic hoc con co y nghia đăc biêt đôi v i môt sô linh v c, môt sô nganh ơ ư
khoa hoc khac nhau nh : Toan hoc, Điêu khiên hoc, Ngôn ng hoc, Luât hoc ư ư
v.v…
III. Khai niêm
1 Đc đi m chung c a khái ni mặ ể ủ ệ
1.1 Khi ni m là gì?ệ
Là nh ng hi u bi t t ng đi toàn di n và có h th ng v b n ch t c a điữ ể ế ươ ố ệ ệ ố ề ả ấ ủ ố
t ng, có th ch đo ho t đng th c ti n c a con ng i trong quan h v iượ ể ỉ ạ ạ ộ ự ễ ủ ườ ệ ớ
đi t ng đó.ố ượ
1.2 Đc đi m c a khái ni mặ ể ủ ệ
-Là nh ng hi u bi t t ng đi toàn di n v đi t ngữ ể ế ươ ố ệ ề ố ượ
- Là nh ng hi u bi t có h th ng v đi t ngữ ể ế ệ ố ề ố ượ
- Là nh ng hi u bi t v cái chung, t t y u, b n ch t c a đi t ngữ ể ế ề ấ ế ả ấ ủ ố ượ
- Đc c u thành t nh ng hi u bi t ch c ch n đ đc sàng l c v đi t ngượ ấ ừ ữ ể ế ắ ắ ượ ọ ề ố ượ
- Khái ni m luôn v n đng, bi n đi phù h p v i nh ng hi u bi t m i c a conệ ậ ộ ế ổ ợ ớ ữ ể ế ớ ủ
ng i v b n ch t c a đi t ngườ ề ả ấ ủ ố ượ
- Nh ng hi u bi t trong khái ni m có th ch đo ho t đng th c ti n c a conữ ể ế ệ ể ỉ ạ ạ ộ ự ễ ủ
ng i trong quan h v i đi t ng đó.ườ ệ ớ ố ượ
1.3 Hình th c ng n ng bi u th khi ni mứ ơ ữ ể ị ệ
- Hình th c ng n ng bi u th khi ni m: tên g i khái ni m: T ho c c m tứ ơ ữ ể ị ệ ọ ệ ừ ặ ụ ừ
- Phân bi t khái ni m và tên g i khái ni m: ệ ệ ọ ệ
2 Các ph ng pháp c b n thành l p khái ni mươ ơ ả ậ ệ
2.1 So sánh
2.2 Phân tích
2.3 T ng h pổ ợ
2.4 Tr u t ng hoáừ ượ
2.5 Khái quát hoá
3 K t c u lôgic c a khái ni mế ấ ủ ệ
3.1 N i hàm c a khái ni mộ ủ ệ
- Là t p h p các d u hi u c b n c a đi t ng hay l p đi t ng đc ph nậ ợ ấ ệ ơ ả ủ ố ượ ớ ố ượ ượ ả
ánh trong khái ni mệ
4 M r ng và thu h p khái ni mở ộ ẹ ệ
4.1 M r ng khái ni mở ộ ệ
M r ng khái ni m:ở ộ ệ Là thao tác lôgic nh đó chuy n khái ni m có ngo i diênờ ể ệ ạ
h p v i d u hi u n i hàm phong phú thành khái ni m có ngo i diên r ng h nẹ ớ ấ ệ ộ ệ ạ ộ ơ
v i d u hi u n i hàm ít phong phú h nớ ấ ệ ộ ơ
Thao tác: L a ch n b t đi m t s d u hi u n i hàm nào đóự ọ ớ ộ ố ấ ệ ộ
4.2 Thu h p khái ni mẹ ệ
- Thu h p khái ni mẹ ệ : Là thao tác lôgic nh đó chuy n khái ni m có ngo iờ ể ệ ạ
diên r ng v i d u hi u n i hàm ít phong phú thành khái ni m có ngo i diênộ ớ ấ ệ ộ ệ ạ
h p h n v i d u hi u n i hàm phong phú h nẹ ơ ớ ấ ệ ộ ơ
Thao tác: L a ch n thêm vào m t s d u hi u n i hàm nào đóự ọ ộ ố ấ ệ ộ
IV. Các Quy Lu tậ
1. Quy lu t đng nh tậ ồ ấ
C S KHÁCH QUAN:Ơ Ở Tính xác đnh, n đnh t ng đi v ch t c a các sị ổ ị ươ ố ề ấ ủ ự
v t, hi n t ng trong th gi i khách quanậ ệ ượ ế ớ
N I DUNG:Ộ Trong qu trình l p lu n, t t ng nào cũng ph i đc di nậ ậ ư ưở ả ượ ễ
đt chính xác, có n i dung xác đnh, m i t t ng ph i đng nh t v iạ ộ ị ọ ư ưở ả ồ ấ ớ
chính nó
Công th c lôgic: ứ a là a ; “a a” ; a → a
- Ch ý: Quy lu t không c m s b sung, phát tri n, hoàn thi n n i dung tậ ấ ự ổ ể ệ ộ ư
t ng nh m ph n ánh đi t ng ngày càng đúng h n trong quá trình v n đngưở ằ ả ố ượ ơ ậ ộ
phát tri n c a nóể ủ
Ý NGHĨA:
- Rèn luy n t duy chính xác, nh t quánệ ư ấ
- Xây d ng và tri n khai các văn b nự ể ả
2. Quy lu t không mâu thu n ậ ẫ
C S KHÁCH QUAN:Ơ Ở Tính xác đnh, n đnh t ng đi v ch t c a các sị ổ ị ươ ố ề ấ ủ ự
v t, hi n t ng trong th gi i khách quanậ ệ ượ ế ớ
N I DUNG:Ộ Trong quá trình l p lu n, v m t đi t ng, trong m t hoànậ ậ ề ộ ố ượ ộ
c nh, không th có hai phán đoán, m t kh ng đnh, m t ph đnh v cùng m tả ể ộ ẳ ị ộ ủ ị ề ộ
thu c tính, m t m i quan h c a đi t ng, mà c hai cùng chân th c. N uộ ộ ố ệ ủ ố ượ ả ự ế
phán đoán này là chân th c thì phán đoán kia là gi d iự ả ố
Công th c lôgic: ứ a ʌ â
Ý NGHĨA:
- Rèn luy n t duy m ch l c, chính xác, nh t quán, thuy t ph cệ ư ạ ạ ấ ế ụ
- Phát hi n và bác b mâu thu n c a đi ph ng trong quá trình tranh lu nệ ỏ ẫ ủ ố ươ ậ
3. Quy lu t lo i tr cái th ba (Bài trung)ậ ạ ừ ứ
C S KHÁNH QUAN: Ơ Ở
- Tính xác đnh, n đnh t ng đi v ch t c a các s v t, hi n t ng trongị ổ ị ươ ố ề ấ ủ ự ậ ệ ượ
th gi i khách quanế ớ
-Trong hi n th c khách quan, các s v t, hi n t ng ho c có, ho c khôngệ ự ự ậ ệ ượ ặ ặ
có m t thu c tính nào đó, không có kh năng th baộ ộ ả ứ
N I DUNG:Ộ Trong qu trình l p lu n, cc phn đoán hay t t ng mâu thu nậ ậ ư ưở ẫ
nhau không th cùng gi d i, m t trong hai phán đoán hay t t ng đó ph iể ả ố ộ ư ưở ả
chân th cự
Ý NGHĨA:
- Rèn luy n t duy không tri t đệ ư ệ ể
- Có thái đ không d t khộ ứ oát tr c cái đúng, saiướ
- ng d ng:Ứ ụ Ch ng minh b ng ph n ch ng ứ ằ ả ứ
Ch ng minh a = c b ng cách ch ng minh â =ứ ằ ứ
Công th c lôgic: ứ a V â
4 Quy lu t lý do đy đậ ầ ủ
C S KHÁCH QUAN: Ơ Ở
- M i liên h nhân – qu ố ệ ả trong th gi i khách quanế ớ
- B t c t t ng nào cũng có th ch ng minh đcấ ứ ư ưở ể ứ ượ