Bài tập Chương I
Hãy biểu thị các tư tưởng sau dưới dạng kí hiệu
1. Tr m sông ă đều đổ ra biển
2. Nước chảy á mòn đ
3. n k no lâu, cày sâu tĂ ĩ ốt lúa
4. Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm
5. Chân ướt chân ráo
6. Cái r ng cái tóc là góc con ngă ười
7. Một đời làm hại, bại hoại 3 đời
8. Yêu trẻ, trẻ đến nhà
Yêu già, già để phúc
9. Qua ình ngđ ả nón trông ìnhđ
ình bao nhiêu ngói thĐ ương mình bấy nhiêu
10. Những người thắt áy lđ ưng ong
Vừa khéo chiều chồng, lại khéo nuôi con
Nhưng người béo trục béo tròn
n vĂ ụng như chớp, ánh con cđ ả ngày.
11. Ngôn ng là phũ ương tiện hình thành, gìn giữu, chuyển giao thông tin từ
thế hệ này sang thế hệ khác, phương tiện giao tiếp giữa mọi người.
12. Có công mài sắt có ngày nên kim
13. Có chí thì nên
14. Nước VN làm sao có thể lớn nếu như chúng ta không chấp nhận và ủng hộ
những giấc mơ lớn, những khát vọng lớn
15. n quĂ ả nhớ kẻ trồng cây
16. Uống nước nhớ nguồn
17. Chungst a không thể nâng cao chất lượng giáo dục nếu không xây dựng
được đội ng giáo viên ũ đủ tiêu chuẩn
18. Chúng ta chỉ có thể xóa ói giđ ảm nghèo một khi công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.
19. Dù ai nói ngả nói nghiêng
Lòng ta vẫn vững như kiềng 3 chân.
Bài tập Chương 3: Phán oán Đ
1. Cho các cặp khái niệm:
a. “khái niệm” và “khái niệm đơn nhất”
b. “động từ” và “từ chỉ hành động của sự vật”
c. “Thanh niệm” và “người lao động trí óc”
d. “triết học duy vật” và “triết học duy tâm”
-Xây dựng các phán oán chân thđ ực từ những cặp khái niệm ó đ
-X quan hđ ệ và mô hình hóa quan hệ giwuax 2 thuật ngữ trong từng phán
oán vđ ừa xây dựng được.
-X tính chu diên cđ ủa 2 thuật ngữ trong từng phán oán vđ ừa xây dụng
được.
-Tìm nội hàm và ngoại diên “động từ”
2. Xây dựng các phán oán theo “hình vuông logic” tđ ừ phán oán sau:đ
a. “phán oán chung là phán oán trong ó ngođ đ đ ại diên của chủ ngữ bao
gồm toàn bộ lớp đối tượng”
b. X giá trđ ị lgic của các phán oán vđ ừa xây dụng được trên cơ sở giá
trị logic của phán oán cho trđ ước.
3. Viết các phán oán đ đẳng trị với các phán oán sau:đ
a. “Cử nhân phải là những người có tri th ức chuyên m ôn cao, vừa có
đạo đức tốt”
b. Chúng ta không th ể nâng cao trình độ tư duy log ic nếu không nắm
th ật vững tri th ức logic học”
c. “chúng ta phải phát tri ển KT hoặc không bao giờ tiến kịp các nước
tiên tiến”
4. Cho các phán oán đ được biểu th ị như sau:
-m 1 = a^ b -> c
- m 2 = (a^ b -> c) -> (a^ b -> c) -> (b^ a -> c)
- m 3 = (a^ b -> c) ^ (a^ b -> c) ^ (b^ a -> c)
Hỏi:
a. Với c – chân th ực (c) và với mọi giá trị của a, b trong tất cả các
phán oán th ì m 1 có quan hđ ệ như th ế nào với m 2 và m 3
b. Với a b, c có gia trị log ic bất kì th ì m 1 có quan hệ với m 2 và m 3
như th ế nào?
5. a. Viết công th ức cảu phán oán theo bđ ảng giá trị sau sao cho a, b, c chỉ
có mặt một lần trong phán oánđ
a b c m
c g c c
c g c c
g c c c
g c c c
b. Viết công th ức của phán oán theo bđ ảng giá trị trên sao cho a, b, c chỉ có
mặt một lần trong công th ức và không dùng công th ức ã viđ ết ở phàn trên (hay
không dung phép toán logic ở phần trên.
6.
- m1 = a -> (b^c)
- m2 = 7(b^c)
- m3 = a -> 7(b -> 7c)
a. Tìm các giá trị logic của m1, nếu giá trị logic của a và b như nhau, giá
trị logic của c là chân thực.
b. nếu a,b,c có giá trị logic bất kì thì m1 cso quan hệ với m2 và m3 như thế
nào?
7. a. Viết một công thức biểu thị phán oán theo bđ ảng giá trị phía dưới sao
cho a,b,c chỉ có mặt một lần trong phán oán M(a,b,c)đ
a b c M
c c g g
c c c c
g c g g
g c c c
b. Viết một công thức biểu thị phan oán theo bđ ảng giả tị sao cho a,b,c chỉ có
mặt một lần trong phán oán và không dùng phép suy diđ ễn ở bài a (hay không
dung phép logic ã dung đ ở a)
8. X quan hđ ệ và mô hình hóa quan hệ và mô hình hóa quan hệ giữa các thuật
ngữ trong các phán oán sau đ
a. Có những câu là câu tường thuật
b. Mọi người VN đều yêu tổ quốc
c. Không ai lại muốn đất nước mình tụt hậu về kinh tế
d. Không công dân nào không tuân theo pháp luật
e. Phấn lớn những sản phẩm do chúng ta sản xuất ra ã đ đạt được yêu cầu
chất lượng.
f. Một bộ phận không nhỏ trong xá hội coi tiêu cực là tất yếu
g. Mỗi người dân là một người lính
h. Một trong những phẩm chất tốt đẹp của người VN là tình than cần cù lao
đọng
i. Chẳng có vinh quang nào giành cho kẻ hèn nhát.
Bài tập Chương IV: các quy luật cơ bản của logic hình thức
1. Trong truyện cổ hy lạp có câu chuyện
“Một chủ nô nuôi một con gấu. Chủ nô và con gấu rất yêu quý nhau. Một hôm,
chủ nô ang nđ ằm ngủ. Con gấu nhìn thấy một con ruồi đậu trên má chủ nô. Con
gấu giơi tay đạp chết con ruồi. Nhưng do không lượng được sức đập của mình,
nên con gấu ã đ đập chết cả chủ nô.
Trong phiên tòa xét xử tội giết người của con gấu, quan tòa A nói:
-Vì giết người nên phải tử hình
Quan tòa B phán:
-Hành động đạp chết ruồi nhằm mục ích nhân đ đạo nên nó không có tội.
Hỏi:
-Quan tòa nào xử úng đ
-Nếu quan tòa xửa sai thì ã vi phàm sai lđ ầm logic nào?
2. Trình bày nôi dung và yêu cầu của quy luật đồng nhất (mâu thuẫn, lí do
đầy đủ, không mâu thuẫn). Bằng các VD cụ thể hãy phân tích các loại lỗi
logic có thể phạm phải do vi phạm các yêu cầu của quy luật này.
3. “… Ta không cần danh vọng. Mi hãy thuyết những iđ ều ó vđ ới những kẻ ham
danh vọng.. thành đạt, danh tiếng, danh dự và vinh quang chỉ là sự hư
ảo. Sự thắng lợi của kẻ này là thất bại của người kia. ây là Đ đội quân
của mi. Người hèn kém không thể khuất phục được chúng. Nhưng khất phục
được người ấy sẽ ngộ chánh đẳng an lạc. Ta trải cơ man xa để chiến đấu
với người đấy. Ta thà chết vinh trong trận chiến, con hơn sống nhục
trong đầu hàng.
Dựa vào quy luật của logic hình thức, hãy phân tích về mặt logic ý kiến
trên.
4. Trong một giờ giảng v n lă ớp 10. Thầy giáo dọi một học sinh lên bảng và
hỏi:
Em hãy cho biết suy ngh cĩ ủa nhà thơ qua các câu thơ sau:
“Anh nhớ tiếng
Anh nhớ hình
ANh nhớ ảnh
Anh nhớ em
Anh nhớ lắm, em ơi!”
Suy ngh mĩ ột lát, học sinh trả lời:
-Thưa thầy, có lẽ nàh thớ vừa mất … ti vi.
Hãy phân tích sai lầm của thầy và trò trên cơ sở của quy luật tư duy.
5. Trong một cuộc họp bình bầu thi ua cđ ủa n m hă ọc , đại a sđ ố đều nhất
trí bạn Nam là sinh viên suất sắc, vì cho rằng, bạn ó hđ ọc giỏi, có thái
độ úng mđ ực trong học tập, có quan hệ tốt với các thầy cô giáo, với các
cán bộ công chức, và với bạn học … Song có một vài thành viên phản đối
vì cho rằng các lí do ó, mđ ặc dù úng nhđ ững chưa đủ.
Ý kiến trên là úng hay sai vđ ề mặt logic?. Vì sao?
6. Có một viên s quan Pháp viĩ ết th ư gửi napoleon để xin phụ cấp th ương
tật. Thư viết: “Tôi bị hai vết th ương. Một vết th ương trên trán và mọt
vết thuonw g trong trận chiến ở Nangxi”
a. oĐ ạn th ư trên or S vĐ ề mặt log ic?
b. Nếu yêu cầu của quy lu ật log ic hình th ức được dùng làm cơ sở cho nhận
xét của bản than về ođ ạn th ư trên.
7. Một diễn giả thuyết trình : “ở đời có lu ật bù trừ. Khi người ta m ù một
mắt th ì con mắt kia sẽ sáng hơn. Khi người ta iđ ếc một tai th ì tai kia
sẽ thính hơn”
Đột nhiên, một th ính giả th ốt to lên:
-“Q uả úng! Tôi thđ ấy, khi người ta cụt một chân th ì chân kia sẽ dài hơn
Toàn bộ th ính giả cười to.
a. Dựa vào quy lu ật log ic của tư duy, cho biết, vì sao th ính giả bật cười
vì câu nói của th ính giả ó? đ
b. Nêu nội dung, công th ức và yêu cầu của quy lu ật ã đ được dùng làm cơ sở
cho việc lý giải trên.
Bài tập chương V: Suy luận và suy diễn
1. Thực hiện phép đối lập vị ngữ thong qua phép chuyển hóa và phép đảo
ngược đối với các phán oán sau: đ
a. “Có những động vật có xương sống là động vật sống trên cạn”
b. “phần lớn các quốc gia trên thế giới là những nước phát triển”
2. Hãy viết lại các câu sau sao cho nội dung tư tưởng không đổi
a. “Sinh viên phải là người có bản l nh vĩ ững vàng”
b. “Nước ta ang là nđ ước chậm phát triển”
3. Hãy rút ra các kết luận úng tđ ừ các phán oán sau:đ
a. “Nước ta hoặc là nước tụt hậu về kinh tế hoặc sẽ là nước phát triển”
b. “Người quản lí giỏi phải là người có nghệ thuật quản lí”
4. Viết lại các câu sau sao cho ND không đổi:
a. “Giảng viên là những n gười làm công tác giảng dạy và giáo dục trong các
trường H và cao Đ đẳng”
b. “Lý luận sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quân
chúng”
c. “Chúng ta chỉ có một trong 2 con đường khi i thi: hođ ặc là đỗ, hoặc là
trượt
d. Nhà giáo là nghệ s cĩ ủa tâm hồn
5. Cho luận 3 ođ ạn: “Lý thuyết giáo dục là lý thuyết khoa học, do vậy nó là
hình thức nhận thức của con người, vì mọi lí thuyết khoa học đếu là hìh
thức nhận thức của con người”
a. Phân tích kết cấu của luận 3 ođ ạn trên
b. Cho biết loại hình và phương thức của luận 3 ođ ạn ó đ
c. Xác định quan hệ và mô hình hóa quan hệ giữa 3 thuật ngữ trong luận 3
ođ ạn trên.
d. Tìm tính chu diên của các thuật ngữ trong luận 3 ođ ạn trên
e. Luận 3 ođ ạn trên úng hay sai vđ ề mặt logic? Vì sao?
f. Hãy xd các phán oán còn lđ ại theo “hình vuông log ic” từ tiền để lớn của
lu ận 3 ođ ạn trên.
g. X giá trđ ị logic của các phán oán vđ ừa xd được trên cơ sở giá trị log ic
của tiến đề lớn ó. đ
6. Có 5 người cho rằng : “phép chuyển hóa và phép đảo ngược đều là suy
diễn trực tiếp, vì thế phép chuyển hóa là phép đảo ngược”
Ý kiến ó úng hay sai vđ đ ề mặt logic? Vì sao?
7. Có người lập luận rằng: “Luận ba onđ ạ nhất quyết đơn là suy diễn
gián tiếp, vò nó là suy diễn trong ó kđ ết luận được rút ra từ 2 tiền đề trở
lên”
Suy luận ó úng hay sai vđ đ ề mặt logic.
8. Cho các khái niệm: “phán oán”, “phán oán khđ đ ẳng định chung” và “phán
oán chung” đ
Hãy xd các luận 3 ođ ạn úng theo lođ ại hn=ình I, II, III, IV.
9. Cho phán oán “Nđ ếu không có phương pháp học tập tốt thì không thể trở
thành sinh viên giỏi”
-Có những phán oán nào đ đẳng trị với phán oán ã cho. đ đ
-Cho biết cấu trúc logic của phán oán ã cho và cđ đ ủa các phán oán đ đẳng
trị với nó.
10. Cho 3 khái niệm: “số chia hết cho 3”, “số chia hết cho 7”, và “số chia
hết cho 9, hãy:
-thiết lập một luận 3 ođ ạn loại hình I (và II), dúng về mặt logic, với
tiền đề là các phán oán chân thđ ực.
-Nêu cấu trúc logic của 2 luận ba ođ ạn ã thiđ ết lập được.
11. Người Anh có bài thơ:
“Học nhiều thì biết nhiều
Biết nhiều thì quên nhiều
Quên nhiều thì biết ít
Biết ít thì quên ít
Quên ít thì học nhiều”
Hãy rút ra kết luận của suy luận này. Suy luận có vi phạm sai lầm logic ko?.
Vì sao?
12. Dân ta có bài thờ hài “Vua sợ anh hề”
“Vua là con trời
Con trời sợ trời
Trời sợ gió
Gió sợ mây
Mây sợ bờ tường
Bờ tường sợ chuột cống
Chuột cống sợ mèo già
Mèo già sợ mẹ đĩ
Mẹ sđĩ ợ anh hề”
Bài thơ mang tính suy luận. Hãy rút ra kết luận và chỉ ra sai lầm logic trong
suy luận
13. Từ tiền đề: “Chúng ta không thể giữ vững ổn định chính trị, một khi
không nhanh chóng phát triển Kt”, có người suy ra