8 0 0 2

Ệ

Ẩ

1

Ọ Ễ B NH NHI M KHU N DO H   ENTEROBACTERIACEAE

8 0 0 2

ớ

ộ ọ ớ

ị

ắ

ặ ặ

đ nộ g

ở ủ ả

th y s n có hai

• M t h  l n v i 30 gi ng  ố có hơn 100 lòai vi khu nẩ •Hình que •Kích thước 0.3­1.2 x 1­6µm •Gram (­) •K  khí không b t bu c ộ •Có ho c không có tiên mao •Có ho c không di  •Không sinh bào từ •Phân b  r ng ố ộ •Gây b nh  ệ gi ngố

• Edwardsiella • Yersinia

2

8 0 0 2

ệ ệ

n i t ng   n i t ng

ọ ử ộ ạ ọ ử ộ ạ B nh h ai t B nh h ai t ở ở cá da tr  cá da tr

nơnơ

ơ

ầ

ương qu c ố

ệ

ệ

Edwardsiella tarda (M ) ỹ Edwardsiella ictaluri  (ĐH C n th  + ĐH V Anh) Hafnia  alvei (Vi n II, 2003) Clostridium sp (Vi n II, 2007)

3

8 0 0 2

TÊN B NHỆ

ệ Edwardsiella ở • B nh nhi m trùng máu do

ơ

ở ễ cá da tr nơ • B nh ho i t ủ ạ ử ộ ạ  n i t ng c a cá da tr n • B nh m  gan  ơ ở ủ  cá da tr n • B nh ho i t ề ở ạ ử  cá chình  phù n   • B nh h t tr ng nh  trên n i t ng  ộ ạ ỏ ạ ắ cá da

4

ệ ệ ệ ệ trơn

8 0 0 2

Tác nhân gây b nhệ

ự

ẩ ọ

ệ

ở

• 2002, Crumlish và đ ngồ  s  thông báo vi khu n  Edwardsiella ictaluri là tác nhân gây b nh h ai  ơn ử ộ ạ t

n i t ng

ự

cá da tr • 2003, T.T.T.Tam và đ ngồ  s  phân l p

ậ được

ử ộ ạ

ằ

ồ

ọ

n i t ng

Hafnia alvei và Pleisomonas shigelloides trên cá  ở đ ng b ng  ị ệ da trơn b  b nh h ait t ử sông C u long

ệ ằ

ệ

ở

ề

• 2007, L.T.T.Loan và đ ngộ  s  ự đã phát hi n r ng  Clostridum sp là tác nhân chính cùng v i ớ E.  ictaluri và Aeromonas spp. gây b nh   cá da  trơn mi n Nam VN

5

8 0 0 2

ờ

•Paracolabacterium  anguillimortiferum (Hoshinae,  1962)  •E. tarda (Ewing, 1965)  •Hình que, ng n 1 x 2­3µm ắ •Chuy n ể đ nộ g nh  vành tiêm  mao •V n ậ đ nộ g

37ở

0C

6

8 0 0 2

Tác nhân gây b nhệ

•Edwardsiella ictaluri •Gram (­)

ợ

ặ

I

ẩ

ọ

C O D M H N

0C)

0C t ệ độ thích h p 28­30 •Nhi • 25­300C => v n ậ đ nộ g y uế •>300C => không v n ậ đ nộ g (37C) •Đ  m n < 1.5% (Waltmann, 1986) ộ ương  •M c khu n l c trên môi tr ạ BHIA sau 36­48h (không m c >37 ọ

7

8 0 0 2

ệ

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ụ i

• B ng cá phình to ắ ồ , m  ờ đục (mù) , m t l • Xung quanh mi ngệ , vây và cơ thể có các

ố ố ế => b c mùi hôi th i

• Trên b  m t c  th  có hay không có các

ấ đám xu t huy t  ề ặ ơ ể ổ ươ ng t n

8

ế v t th ỗ ệ ị ệ ấ • L  huy t b  sa tr  và xu t huy t ế

8 0 0 2

ệ

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ủ ể ặ •  Xoang cơ th  tích d ch m  màu vàng ho c  ị

ệ ạ ắ • N i quan nhũn, xu t hi n các h t tr ng  ấ

ủ ắ ị

đ cụ ị

9

ế h ngồ ộ nhỏ • Ru t ch a  ứ đ yầ  d ch m  tr ng  ộ • Bóng hơi sưng to và ch a ứ đầy d ch m t ậ • Cá b  ăn ỏ ỷ ệ ch t cao 50­80% => t l

8 0 0 2

ệ

(Pangasilus spp)

Cá tra Vi

t nam

1 0

8 0 0 2

1 1

8 0 0 2

ố

ậ ệ

ắ

ọ

ề  ị ậ Gan, lá lách, th n b  phù n ệ nh ng ữ ạ ử xu t hi n  ấ ,  và ho i t ườ ụ , đ ắ ng  đ m màu tr ng đ c kính 0,5­2,5mm /gan, 0.5­ ệ 1mm/th n => b nh này còn  ố g i là “b nh đ m tr ng”

1 2

8 0 0 2

ễ

tarda

ị Cá đ iố  b  nhi m E.

1 3

8 0 0 2

ấ

ệ

ệ

ậ

ủ D u hi u b nh lý c a cá chình Nh t  b nả

ố

t c c  các g c vây ề ặ ơ thể

ấ

ậ ộ

ắ

1 4

• Xu t huy t  ấ ế ở ấ ả • Xu t huy t trên b  m t c ế ấ •H u môn s ưng to, xu t huy t ế •N i quan xung huy t => t c m ch máu ạ ế •Gan th n sậ ưng to, b  thị ương t nổ

8 0 0 2

ễ ở

ả

C m nhi m

cá chình

1 5

8 0 0 2

ễ ở

ả

C m nhi m

cá da tr

ơn

1 6

8 0 0 2

ị D ch t

ễ ọ  h c

ọ ợ

ặ  và m n (n

ước

• Nhi u lòai cá n

ước ng t, l

ước l nh)ạ

Ictalurus punctalus) * ậ ả Anguilla japonica)

ọ  (Oncorhynchux spp)

ề ấ m và n – Cá Tra (Pangasius sp) – Cá trê (Clarias barrachus) – Cá nheo da đ m (ố – Cá chình Nh t b n ( – Cá chép  (Cypninus caprio) – Cá rôphi (Tilapia nilotica) – Cá h i n ồ ướ c ng t – Cá bơn, cá đ iố … – Cá ch m (striped bass) ẽ

1 7

8 0 0 2

Turbot

flounder

1 8

Cá nheo

8 0 0 2

ệ ả ở ạ ấ • B nh x y ra d ng bán c p tính

(subacute) và mãn tính

(cid:0) ệ

ậ ắ đánh b t, hàm

ự

1 9

• Là tác nhân cơ h i => bùng phát b nh  ộ ể stress do v n chuy n hay  nượ g  nượ g h u cữ ơ trong nước cao, ch t lấ l ệ nước kém, m t ậ độ nuôi cao, s  chênh l ch  nhi t ệ độ l nớ

8 0 0 2

ị D ch t

ễ ọ  h c

ậ

ệ • Sinh v t mang m m b nh

ủ ệ

ặ

ầ ngưỡ  cư

b nh t

ầ  1­11 ngày ho c vài tu n

2 0

ậ – Đ ng v t l ộ – Bò sát • Giai đo n ạ – Cá gi ngố – Cá thương ph mẩ • C m nhi m nhân t o ạ : ễ ả – Th i gian  ừ ờ

8 0 0 2

MI NGỆ

Ế

Ổ

V T TH

ƯƠNG T N (da)

Ậ Ủ

Ẩ

CON Đ

NGƯỜ  XÂM NH P C A VI KHU N

2 1

8 0 0 2

ị D ch t

ễ ọ  h c

ụ ệ

ụ

ố

• Mùa v  b nh ph  thu c vào loài cá và qu c  ộ

gia  –

0C,

ữ

ư

ấ

ạ

ĐBSCL (tháng

ể

Ở ệ t nam   Vi • Nhi ệ ộ t đ  20­30 • Giao th i gi a 2 mùa. ờ • Xu t hi n trong mùa m a và mùa l nh  ở ệ ) 5­12, cao đi m là các tháng 11­12/ năm

ỹ

ả

t đ   m áp, kho ng 30

,

ệ ộ

ứ

t đ : 10­18

ề

ơ

– T i M : mùa có nhi ệ ộ ấ 0C  – T i Đài loan: cá chình b  b nh này vào tháng 1­3 ị ệ 0C – T i Nh t b n: cá chình b  b nh này nhi u h n vào  ị ệ

ệ ộ ấ

ạ ạ ớ ng v i nhi ậ ả ạ mùa hè­ nhi

t đ   m áp

2 2

8 0 0 2

ị D ch t

ễ ọ  h c

ộ ệ độ r ng 10­42

t

0C

ng ai bào:

• Ph  nhi ổ • Đ  m n 4% ộ ặ • Đ c t ọ ộ ố – haemolysin  – dermatotoxin ệ

ạ

• Gây b nh

cá tra VN

giai  ệ ạ ớ

ở t h i l n cho giai

ẫ ố đo n gi ng l n  đo n ạ  ch t 60­

ổ ỷ ệ ế  l

ương đến 5­6 tháng tu i (t

cá h

ở ẩ thương ph m => thi ừ t 70% ­> 100%)

• Kháng streptomycin và erythromycin

2 3

8 0 0 2

Ch n ẩ đóan b nhệ

ấ

ệ

ẩ

• D u hi u b nh lý ệ • Nuôi c y phân l p vi khu n trên môi tr ậ ấ

ngườ  TSA

ở

280C

ặ ủ

ớ ự

ể

ầ

ph n mô bi u bì da v i s  có m t c a vi

• Mô b nh h c ọ ệ – S  h ai t ự ọ ử ở   khu n ẩ

ự

ự

bào máu và

đại th c bào vào các vùng

ị ả

ậ ủ ế ễ ủ

ự

ủ

ể

ế

– S  xâm nh p c a t mô b  c m nhi m  – S  phình to c a các t ậ  bào bi u bì c a lách, tim, th n – Th n, lách và gan => s  hình thành các vùng h ai t ọ ử ạ ự

d ng

ậ h tạ

ề

ớ

vùng kh p n i c a x

ố ủ ương

– S  h ai t ộ ầ ủ ự ọ ử ở  mô nh y c a ru t   – S  có m t r t nhi u vi khu n  ự ẩ ở ặ ấ (vây)

2 4

8 0 0 2

E. tarda in a spleen

2 5

8 0 0 2

Head kidney. Detached and small groups of  macrophages with a large number of bacterial cells in the cytoplasm (arrows)  are seen (H&E, bar =21 µm).

Kidney (TEM): a macrophage filled with a large  number of bacteria is seen. Notice also that most of the bacterial cells do not  show apparent changes and in some cases appear to be dividing (arrow)

2 6

8 0 0 2

Kidney (TEM): macrophages filled with bacterial cells showing clear degenerative changes in mitochondria (arrows) and endoplasmic reticulum (arrowheads) and the presence of a large number of myelin figuresn (M)(bar = 2 µm).

2 7

8 0 0 2

2 8

Liver: macrophage (MC) surrounded by hepatocytes (H) and adjacent toa lymphocyte  (L). Notice the absence of clear degenerative changes as shown in Fig above and the  presence of only a small number of bacterial cells within the cytoplasm. Note that some  of the bacterial cells are within intracytoplasmic vacuoles (arrowheads) (bar =5 µm).

8 0 0 2

2 9

8 0 0 2

M t ậ độ  nuôi

Vaccine

3 0

Phòng b nhệ

8 0 0 2

• Cho ăn

ệ

ỹ t Nam)

• Oxytetracyclin: 2,5g/50 kg cá (M , Đài loan) • Norfloxacin: 25mg/kg cá  (Vi • Kanamyccin,Cephalixin: 40­50 mg/kg cá

I

C O D M H N

ị ệ Tr  b nh

3 1

8 0 0 2

32

ỏ ở cá Tra và Basa

Clostridium sp Aeromonas spp E. ictaluri

I

C O D M H N

ắ đốm tr ng nh   B nh ệ ử ĐB sông C u Long ­ VN

8 0 0 2

Tác nhân gây b nhệ

3 3

• Aeromonas  hydrophyla  (38.77%)  • A. sobria (4.08%)  • A. caviae (4.08%)  • E. Ictacluri (4.06%) • Clostridium sp. (69.38%)

8 0 0 2

Clostridium sp.

ị ẩ

(cid:0) ắ ờ • Là vi khu n k  khí • Gram (+) • Hình que ng n 1.5 x 2 ­ 4 µm ( th i gian

nuôi c y) ấ

I

C O D M H N

3 4

ử ế • Hình thành bào t bên trong t bào

8 0 0 2

Tác nhân gây b nhệ

Clostridium sp.

I

C O D M H N

3 5

36

Colony of Clostridium sp. on Wilson Blair medium

Anaerobic incubation at 30 0C in 24­48h

NHIM DOC

2008

8 0 0 2

ấ

ế Xu t huy t da, vây,

đuôi

I

C O D M H N

3 7

8 0 0 2

ậ

ắ

ố

ỏ

Đ m tr ng nh  trong gan, th n, lách

I

C O D M H N

3 8

8 0 0 2

ứ ị

ồ

Bóng h iơ  căng ph ng, ch a d ch

3 9

40

ự ọ ử

S  h ai t

ậ  trong mô th n cá (Giemsa)

NHIM DOC

2008

41

ẩ

Vi khu n hình que trong mô thân (Giemsa)

NHIM DOC

2008

8 0 0 2

ả

ế

ễ

ả

ệ K t qu  thí nghi m c m nhi m  E. ictaluri

Xoang  b ng ụ ch a  ứ ị d ch màu  vàng.

ạ

I

C O D M H N

D  dày  và ru t ộ đầy hơi.

4 2

8 0 0 2

ả

ế

ễ

ả ệ K t qu  thí nghi m c m nhi m  Aeromonas hydrophila

ự ấ Có s  xu t  ế ở  các  huy t  vây và đuôi.

ắ

4 3

Nhưng  không có s  ự ệ ấ xu t hi n  các h t ạ ỏ tr ng nh   trong n i ộ quan.

8 0 0 2

ế

ễ

ả

ả

ệ K t qu  thí nghi m c m nhi m

Clostridium sp

ắ

I

C O D M H N

• Xu t hi n  ệ ấ các đốm  tr ng trong  gan, th n, ậ và lách cùng  ớ ự ấ v i s  xu t  ế ở  vây  huy t  ậ h u môn

4 4

45

NHIM DOC

2008

8 0 0 2

TEM

4 6