Báo cáo phân tích ngành Thủy sản

BÁO CÁO PHÂN TÍCH

NGÀNH THY SN

MC LC

I Tng quan ngành 2

II Din bin ngành qua góc nhìn Cung – Cu 2

1. Nhu cu tiêu th th!y s$n 2

1.1. Nhu cu tiêu dùng Cá tra, cá basa 4

1.2. Th trưng xut kh u Tôm 5

2. Tình hình s$n xu&t th!y h$i s$n t'i Vi)t Nam 6

2.1. S%n xut Cá tra, cá basa 7

2.2. S%n xut và ch) bi)n tôm 9

III ,nh hư.ng c!a vi)c gia nh0p WTO v4i ngành th!y s$n 10

IV Phân tích ngành theo mô hình 5 áp l?c 10

V TriAn vBng phát triAn 11

Vi Doanh nghi)p niêm yt 12

- Tháng 9/2010 -

BÁO CÁO PHÂN TÍCH

Phòng Phân tích & ðu tư

I. TCNG QUAN NGÀNH

Năm 1981, thy sn là ngành kinh t ñu tiên ñưc Chính ph Vit Nam cho phép vn dng cơ ch kinh t th

trưng trong sn xut và kinh doanh. ðc bit t năm 1986, khi bưc vào thi kỳ ñi mi, th trưng xut khu thy

sn ñã ñưc m rng và tăng trưng vi tc ñ nhanh, m ñưng cho quá trình chuyn ñi cơ cu trong sn xut

công nghip và khai thác ñánh bt, chăn nuôi.

Vi ñưng b bin dài hơn 3.200 km, vùng ñc quyn kinh t trên bin rng hơn 1 triu km2, và vùng mt nưc ni

ña ln rng hơn 1,4 triu ha nh h thng sông ngòi, ñm phá dày ñc. Mt nưc thuc ch quyn ca Vit Nam

ưc tính có xp x 2.000 loài thy hi sn, trong ñó có 130 loài có giá tr thương mi cao. Tr lưng thy hi sn

ca vit Nam ñưc ưc tính khong 4,2 triu tn và ngu n tái to là khong 1,73 triu tn.

Vit Nam có v trí ña lý và ñiu kin t! nhiên thun li to ra th mnh ni tri ñ phát trin ngành công nghip thy

sn. Xut khu thy sn, do ñó, tr thành mt trong nhng lĩnh v!c quan tr#ng ca nn kinh t.

Sn xut, xut khu thy hi sn là ngành kinh t k$ thut ñc thù bao g m nhiu hot ñng mang tính nông

nghip, công nghip cũng như thương mi, dch v; liên quan ti các khâu ca quá trình sn xut như ñóng, s&a

cha thuyn cá, sn xut lưi, ngư c, các thit b ch bin, bo qun thy sn hay các ngành chăn nuôi. Sn xut

và ch bin thy sn cũng có vai trò quan tr#ng trong vic to ra công ăn vic làm và an sinh xã hi. Năm 2009, sn

xut thy sn chim 7,65% giá tr GDP theo giá th!c t, ñ ng thi thy sn là mt hàng xut khu quan tr#ng ca

Vit Nam.

Giá tr sn xut thy sn theo giá thc t (ñv: t VND) ðóng góp ca XK thy sn trong tng giá tr XK

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

0,00%

1,00%

2,00%

3,00%

4,00%

5,00%

6,00%

7,00%

8,00%

9,00%

10,00%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 6T2010

Ngun: Tng cc Thng kê

Sn phm thy sn xut khu ca Vit Nam rt ña dng v chng loi, t cá fillet ñông lnh ñơn gin ti các sn

phm ch bin như sushi, sashimi, cht lưng tt ñ ñáp 'ng s! ñòi h(i và khó tính ca các th trưng tiêu th như

Nht Bn, Châu Á, EU. Mc dù có nhiu sn phm ña dng v chng loi, tuy nhiên, 2 sn phm ñóng góp ln nht

cho s! phát trin ca ngành cũng như là 2 sn phm xut khu chính là Cá tra, cá basa (cá da trơn) và Tôm.

II. DIJN BILN NGÀNH QUA GÓC NHÌN CUNG – COU

1. Nhu cu tiêu th th!y s$n

Tăng trưng dân s, cùng vi vic xut hin nhiu dch bnh  gia cm, gia súc và xu hưng chuyn sang ăn thy

sn tăng làm nhu cu thy sn cao hơn. Th trưng tiêu th quan tâm ti thy sn như ngu n th'c ăn nhiu dinh

dư)ng quan tr#ng.

M'c tiêu th thy sn tăng lên 17 kg/ngưi/năm vào năm 2007 t 11,5kg/ngưi/năm vào năm 1980, t* l này năm

2000 là 15,7 kg/ngưi/năm. FAO d! báo m'c tiêu th thy sn hàng năm s+ lên ti 18,4 kg/ngưi vào 2010 và ñt

19,1 kg/ngưi vào năm 2020. Riêng vi các nưc phát trin, m'c thiêu th thy sn trung bình là 30 kg/ngưi.

Nh nhng ñc tính như cht lưng nguyên liu tt, sn phm ch bin phong phú, hàng thy sn nưc ta có kh

năng cnh tranh trên th trưng th gii, ñưa Vit Nam khá n ñnh  v trí 10 nưc xut khu thy sn hàng ñu.

Tin trình hi nhp kinh t quc t trong thi gian ti s+ mang li cho thy sn nhng ưu ñãi hơn v thu quan.

Th trng ni ña cha phi là trng tâm phát trin ca ngành

Cho dù ngưi Vit Nam có thói quen và nhu cu tiêu th thy hi sn ln nhưng xét v mt quy mô và giá tr, th

trưng ni ña chưa ñóng góp nhiu cho hot ñng ca ngành. Th trưng thy hi sn tươi  Vit Nam rt phong

phú v chng loi và tin li cho ngưi mua khi  bt c' khu ch nào cũng có. Nhu cu các sn phm cht lưng

cao tương ñi thp, hơn na, ngưi Vit Nam ưa chung tiêu dùng thy sn tươi sng hơn là các sn phm ñông

lnh, ñóng hp, du cá v.v. Tuy nhiên, cùng vi s! phát trin ca kinh t và thu nhp, các hình th'c (sn phm)

thy sn ch bin s,n cũng ñưc tiêu th nhiu hơn, hu ht  các thành ph ln thông qua kênh siêu th và c&a

BÁO CÁO PHÂN TÍCH

Phòng Phân tích & ðu tư

hàng bán l-. Hin nay m'c tiêu th thy sn bình quân trên ñu ngưi ti Vit Nam là 25 kg/năm (Tp chí thương

mi thy sn, tháng 8/2010).

Th trng xut khu tim năng, n ñnh nhng cnh tranh ngày càng cao và ñòi hi ña dng hóa, nâng cao

cht lng sn phm

Theo B Nông nghip- và Phát trin nông thôn, trong 7 tháng ñu năm 2010, các doanh nghip thy sn xut khu

ñt kim ngch khong 2,45 t* USD, tăng hơn 11,63% so cùng kỳ năm 2009. Tuy hàng thy sn Vit Nam xut khu

ñã có mt  nhiu nưc trên th gii nhưng cơ cu các th trưng nhìn chung chưa có nhiu thay ñi qua các năm.

Tính ñn ht tháng 6/2010, EU, Nht Bn, Hoa Kỳ v.n là 3 th trưng nhp khu thu* sn ln nht, 3 th trưng này

chim 59,35% giá tr xut khu ca c ngành, t* l này năm 2005 là 69,7%. Nhìn chung, thi gian qua, thy sn

Vit Nam có xu hưng thu h/p  3 th trưng truyn thng chính và bưc sang phát trin các th trưng mi, tuy

nhiên, các th trưng có tính phân tán cao.

Cơ cu th trưng xut khu thy sn 6T 2010

EU, 24,55%

Nht

Bn, 18,23%

M$, 16,57%

Hàn

Quc, 7,41%

Nga, 1,81%

Ucraina, 1,38

Trung Quc &

H ng

Kong, 5,00%

ASEAN, 4,73

Australia, 2,80

Canada, 1,86

Khác, 15,65%

Ngun: Tp chí TMTS tháng 8/2010

Có th thy, Châu Âu là th trưng quan tr#ng nht ca thy sn xut khu. Ngưi Châu Âu thích ăn hi sn bi giá

tr dinh dư)ng cao và quan tr#ng là có ngu n vitamin và khoáng cht phong phú, hàm lưng protein cao, trong khi

hàm lưng cholesterol và nguyên t kim loi thp ngu n vitamin và khoáng cht có giá tr, rt có li cho s'c kho-

con ngưi. Theo mt nghiên c'u v ngưi tiêu dùng EU, 74% ngưi tiêu dùng mua sn phm thy sn vì h# nghĩ

ñn vn ñ s'c kho-, 58% nghĩ ñn vn ñ môi trưng và 23% do s! ưa thích (Tp chí nghiên cu Châu Âu, s

8,2002). Hơn na, cùng vi quá trình m rng EU v phía ñông, ñiu kin kinh t ca các quc gia khu v!c này

cũng như s! nhy cm vi giá làm cho các sn phm cá nưc ng#t giá r- ca Vit Nam có s'c tiêu th ln. Chính

vì vy, nhu cu thy sn ti th trưng EU là khá n ñnh.

Th trưng Châu Á

Thy sn ch bin ca Vit Nam rt ñưc ưa chung ti Châu Á. Trong ñó, Nht Bn là nưc nhp khu nhuy0n

th ch bin ca Vit Nam nhiu nht. Theo ñiu tra mi ñây ca Phòng Nông lâm thy sn và Th!c phm Nht

Bn, ngưi tiêu dùng nưc này ñã “thoáng tính” hơn trong tiêu dùng, ñc bit là trong vic l!a ch#n th!c phm cho

các ba ăn gia ñình. Tính ñn ht ngày 15/7/2010, Nht Bn ñã nhp trên 5 nghìn tn thy sn ch bin các loi t

Vit Nam, tr giá khong 29 triu USD.

Khác vi Nht Bn, Campuchia li là nưc có nhu cu cao ñi vi mt hàng cá ch bin ñóng hp (tr cá ng, cá

tra) t Vit Nam. Theo ñánh giá ca các doanh nghip thy sn trong nưc, Campuchia là th trưng khá d0 tính do

thu nhp ca ngưi dân nưc này chưa cao nên nhng yêu cu v tiêu chun nhp khu không quá kht khe. Tính

ñn ht ngày 15/7/2010, nưc này ñã nhp trên 1,4 nghìn tn, tr giá trên 2,4 triu USD.

Nhu cu thy sn ch bin, ñc bit là cá ch bin khác ti th trưng Hàn Quc cũng ngày càng tăng, trong khi sn

xut ni ña ca nưc này nhng năm gn ñây không tăng. Tính ñn ht ngày 15/7/2010, Hàn Quc ñã nhp trên

2,6 nghìn tn cá ch bin khác t Vit Nam, tr giá trên 13,8 triu USD…

Th trưng M

Theo nghiên c'u mi ñây ca Hip hi Tip th Th!c phm và Hip hi Tht  M$, ngưi dân nưc này ngày càng

ăn nhiu thy sn ñ ci thin s'c kh(e ca mình. Nghiên c'u s'c mua tht hàng năm ñưc tin hành vi 1.170

ngưi tiêu dùng trên toàn quc cho thy, 28% ngưi tiêu dùng thưng xuyên mua thy sn và 52% ngưi tiêu dùng

thnh thong mua thy sn ñ ci thin thói quen ăn ung ca mình.

Ngoài ra,  ñ tui khác nhau, ngưi tiêu dùng cũng có cái nhìn khác nhau v li ích ca thy sn. 40% ngưi tiêu

dùng  ñ tui 65 và trên 65 thích ăn thy sn, trong khi ñó ch có 16% ngưi tiêu dùng  ñ tui 18 ñn 24 thích

ăn thy sn. Mc dù tính ph bin ca thy sn gia tăng nhưng tht bò và gia cm v.n là th!c phm chính trong các

BÁO CÁO PHÂN TÍCH

Phòng Phân tích & ðu tư

ba ăn ti ca các gia ñình M$. ðiu này cho thy th trưng M$ là th trưng rt tim năng chưa khai thác ñưc

ht ca các doanh nghip sn xut Vit Nam.

Quc

gia

Sn lưng Nhp

khu Xut khu Dân s

Tiêu th

cá bình

quân/ñu

ngưi

Dinh

dưng

t cá

Dinh

dưng

cung

cp t

ñng

vt

T trng

dinh dưng

t cá/t

ñng vt



trng

dinh

dưng

t

cá/Tng

dinh

dưng

tn '000 ngưi kg

grams trên ñu ngưi m1i ngày

Th gii 134.645.500

37.257.740

36.840.180

6.514.668

16,40

4,50

29,00

15,60%

6,00%

M$ 5.360.579

4.430.300

1.852.546

299.846

24,10

5,40

75,10

7,20%

4,60%

Vit Nam 3.367.200

76.127

1.026.585

85.029

26,40

7,30

21,70

33,70%

10,40%

Châu Âu 159.371.600

15.382.060

12.823.650

731.088

20,70

6,30

55,90

11,30%

6,30%

Nht Bn 4.819.116

4.408.956

535.183

127.897

61,20

21,90

50,10

43,60%

24,20%

Ngun: FAO fishery yearbook 2007

1.1. Nhu cu tiêu dùng cá tra, cá basa

T ñu năm 2009 ñn nay, xut khu cá tra, cá basa ca Vit Nam ñã m rng thêm th trưng ra 24 quc gia mi,

nâng tng s các th trưng nhp khu cá tra, cá basa ca Vit Nam lên 110 quc gia và vùng lãnh th. Hin ti, th

trưng EU là th trưng tiêu th nhiu nht cá tra ca Vit Nam, tip theo là Nga, Ucraina, ASEAN và M$. Các th

trưng EU, và M$ ch yu tiêu th cá tra tht trng trong khi các th trưng khác li ưa chung loi cá tra tht h ng

vi cht lưng thp hơn nhưng giá r-. Sn phm cá tra Vit Nam ñáp 'ng khá tt th hiu ca th trưng này khi có

lưng cht béo thp (dưi 4,5%), m'c cholesterol thp nht so vi các loi cá tht trng thông thưng khác.

Cá tra và cá Basa ñưc các nưc nhp khu coi như sn phm thay th cá tht trng có ngu n gc t bin mà có

giá tương ñi thp, sn lưng n ñnh. Giá tr xut khu cá tra trong năm 2009 ñt 1,34 t* USD – gim 7,6% so vi

2008 và khi lưng ñt 607,7 nghìn tn - gim 5,3%.

T trng giá tr xut khu cá tra theo tng th trưng năm 2007 – 2009 và 6T2010

100

150

200

250

2007

2008

2009

EU, 37,75%

M$, 10,05%

ASEAN, 5,81%

Mexico, 5,72%

ArapXeut,

3,48%

Nga, 3,33%

Ucraina, 3,02%

Trung Quc

& H ng

Kong, 2,97%

Các TT

khác, 27,89%

Ngun: Globefish.com, Tp chí TMTS tháng 8/2010

Th trưng M - câu chuyn thu chng phá giá

Vi s! xâm nhp và tăng th phn thành công ca sn phm cá da trơn Vit Nam gây nh hưng ti sn xut ca

các doanh nghip ña phương, ch yu là t các bang phía Nam, ñiu này ñã khin các doanh nghip M$ ñ ñơn

kin Vit Nam phá giá cá tra, cá basa. Tháng 6/2003, thu chng bán phá giá trong m'c 37% – 64% ñã ñưc áp

dng vi sn phm “made in Vietnam”, ñiu này ñã làm tăng giá bán ti th trưng M$ và làm kim ngch xut khu

mt hàng này gim 50%, t ñó, d.n ti s! chuyn dch cơ cu th trưng. Tri qua nhiu ln thương lưng và th(a

thun, ti nay m'c thu áp vi cá da trơn Vit Nam ñã gim ñưc nhiu, tuy nhiên, ñây v.n là tr ngi ñáng k

cho các doanh nghip.

Gn ñây nht, ngày 4/8/2010, B Thương mi M$ (DOC) ñưa ra kt qu cui cùng ca ñt xem xét hành chính thu

chng bán phá giá tôm nhp khu t Vit Nam ln th' 4, giai ñon t ngày 1/2/2008 ñn 31/1/2009 theo hưng bt

li cho các doanh nghip. DOC ñã áp m'c thu cho 29 công ty không phi là b ñơn bt buc ca Vit Nam tăng t

2,89% lên 4,27%. Nhng công ty còn li n2m ngoài danh sách k trên v.n phi chu m'c thu sut lên ti 25,76%.

BÁO CÁO PHÂN TÍCH

Phòng Phân tích & ðu tư

Hip hi Ch bin và xut khu thy sn Vit Nam (VASEP) ngày 12/9 cho bit, nhiu doanh nghip Vit Nam b

tăng thu rt cao, sau khi DOC va có quyt ñnh sơ b kt qu ñt xem xét hành chính thu chng bán phá giá cá

tra nhp khu t Vit Nam vào th trưng Hoa Kỳ giai ñon t 1/8/2008 ñn 31/7/2009. Theo ñó, nhiu doanh

nghip Vit Nam b áp m'c thu phi ñóng ñn 4,22 USD/kg phi lê ñông lnh, trong khi th!c t giá bán  th trưng

M$ thp hơn giá chu thu.

Ngoài M$, sn phm cá da trơn ca Vit Nam cũng gp phi rào cn thương mi  nhiu th trưng như Brazil, Nga

…Ti th trưng Nga, k t ngày 1/10/2010, tt c các mt hàng thy sn nhp khu vào Nga s+ b áp dng Quy

ñnh v sinh dch t0 và các tiêu chun khác.

Giá xut khu

Nu nhìn vào mt thi kỳ dài, có th thy giá cá tra nguyên liu ñang tăng dn trong khi giá cá thành phm xut

khu li có xu hưng gim.

Giá cá tra, basa xut khu và giá cá nguyên liu

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Giá cá tra nguyên liu (th trng) Giá cá tra f illet XK

Ngun: ART ưc tính da trên s liu sn lưng và kim ngch xut khu hàng năm, VASEP

Năm 2009, th trưng M$ là nơi xut khu ñưc cá tra vi giá cao nht, 3,2 USD/kg, trong khi Nga và Ukraine là 2

nưc mà doanh nghip Vit Nam phi bán cá r- nht, 1,65USD/kg.

Giá cá tra fillet xut khu liên tc gim trong nhng năm gn ñây, nguyên nhân cơ bn là do t* l ph phm trong

quá trình sn xut ngày càng gim do k$ thut ñưc nâng cao cũng như s! chuyn dch v dòng sn phm ch

bin. Trong hot ñng ch bin cá tra, ñ ch bin ñưc 1kg cá tra fillet tht trng cn ti thiu 2,5kg cá tra nguyên

liu. Trong khi ñó, ñ có 1kg cá tra fillet tht h ng ch cn 1,7kg cá tra nguyên liu. Nhu cu v 2 dòng sn phm này

là gn như tương ñương. ðiu này gii thích xu hưng ñy mnh sn xut cá tra fillet tht h ng xut khu trong

nhng năm qua.

1.2. ThS trưTng xu&t khVu Tôm

Cơ cu th trưng xut khu tôm 6 tháng 2010

Nht, 31,41%

M$, 21,42%

EU, 16,00%

Trung Quc &

HK, 7,87%

Hàn

Quc, 6,03%

Australia, 3,81

ðài

Loan, 3,16%

Thy Sĩ, 2,46%

Canada, 2,32% ASEAN, 1,59% Các th trưng

khác, 3,93%

Ngun: Tp chí TMTS tháng 8/2010

Tôm là mt hàng rt quan tr#ng ñóng góp cho s! tăng trưng ca thy sn Vit Nam thi gian qua. Năm 2009,

khi lưng xut khu ñt gn 210 nghìn tn vi kim ngch ñt trên 1,67 t USD, tăng 9,4% v khi lưng và 3% v

giá tr so vi 2008 – ñây là mt hàng thy sn xut khu duy nht tăng trưng trong năm 2009. Năm 2009, Vit

Nam xut khu tôm vào 82 th trưng trong ñó Tôm sú v.n là mt hàng ch l!c, chim trên 75% giá tr xut khu.

Tôm th- chân trng ngày càng chim t tr#ng cao, ñt xp x 50.000 tn vi kim ngch c năm d! kin ñt 300 triu

USD.

Báo cáo phân tích ngành Thủy sản

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi