BÀI 1
1/ Nhà n c có t khi nào. T i sao ph i có nhà n c và ra nhà n c đ làm ướ ừ ạ ả ướ ướ ề
gì ?
Tr l i: ả ờ
* Nhà n c có t khi nàoướ ừ
Nhà n c ra đi khi xã h i đó có s xu t hi n c a ch đ s h u t nh n v tài ướ ờ ộ ự ấ ệ ủ ế ộ ỡ ữ ư ậ ề
s n ả
và s phân hóa xã h i thành nhi u giai c p đi kháng và mâu thu n v i nhau không th ự ộ ề ấ ố ẫ ớ ể
hòa gi i đc.ả ượ
* T i sao ph i có nhà n c đ làm gìạ ả ướ ể
Do l c l ng s n xu t phát tri n đã d n đn s ra đi ch đ t h u và t đó xãự ượ ả ấ ể ẫ ế ự ờ ế ộ ư ữ ừ
h i phân chia thành các giai c p đi kháng và cu c đu tranh giai c p không th đi uộ ấ ố ộ ấ ấ ể ề
hoà đc . Đi u đó d n đn nguy c các giai c p ch ng nh ng tiêu di t l n nhau màượ ề ẫ ế ơ ấ ẳ ữ ệ ẫ
còn tiêu di t luôn c xã h i, t o ra m t tình tr ng lo n l c h n đn. Xã h i lúc này đòiệ ả ộ ạ ộ ạ ạ ạ ỗ ộ ộ
h i ph i có m t t ch c ỏ ả ộ ổ ứ m i đ s c d p t t cu c xung đt công khai gi a các giai c pớ ủ ứ ậ ắ ộ ộ ữ ấ
y, m t c quan quy n l c đc bi t đã ra đi và đó ấ ộ ơ ề ự ặ ệ ờ chính là nhà n cướ . T nhu c uừ ầ
ph i ki m ch s đi l p c a các giai c p, làm cho cu c đu tranh c a nh ng giai c pả ề ế ự ố ậ ủ ấ ộ ấ ủ ữ ấ
có quy n l i v kinh t m u thu n nhau đó không đi đn ch tiêu di t l n nhau vàề ợ ề ế ẫ ẫ ế ỗ ệ ẫ tiêu
di t luôn c xã h i… và gi a cho s xung đt đó năm trong vòng tr t tệ ả ộ ữ ự ộ ậ ự.
2/ Xã h i công xã nguyên th y là m t xã h i không có giai c p ? Nh ng ộ ủ ộ ộ ấ ữ
nguyên nhân nào làm cho xã h i có s phân hóa giai c p ? Nh ng giai c p đu tiên ộ ự ấ ữ ấ ầ
ra đi là nh ng giai c p nào ? Giai c p hình thành b ng con đng nào?ờ ữ ấ ầ ằ ườ
Tr l i: ả ờ
* Xã h i công xã nguyên th y là m t xã h i không có giai c p: ộ ủ ộ ộ ấ
Theo quan đi m c a h c thuy t Mác - Lênin, nhà n c mang b n ch t giai c p. ể ủ ọ ế ướ ả ấ ấ
Nhà n c ch ra đi t khiướ ỉ ờ ừ xã h iộ phân chia giai c p. Giai c p nào thì nhà n c đó. Do ấ ấ ướ
trong xã h i nguyên th yộ ủ không có phân chia giai c p, nên trong xã h i nguyên th y ấ ộ ủ
không có Nhà n c. Cho đn nay, đã có 4 ki u Nhà n c đc hình thành: Nhà n c ướ ế ể ướ ượ ướ
ch nô, Nhà n c phong ki n, Nhà n c t s n, Nhà n c vô s n (Nhà n c xã h i ủ ướ ế ướ ư ả ướ ả ướ ộ
ch nghĩa). Nhà n c đc giai c p th ng tr thành l p đ duy trì s th ng tr c a giai ủ ướ ượ ấ ố ị ậ ể ự ố ị ủ
c p mình, đ làm ng i đi di n cho giai c p mình, b o v l i ích c a giai c p mình. ấ ể ườ ạ ệ ấ ả ệ ợ ủ ấ
B n ch t nhà n c có hai thu c tính: tính xã h i và tính giai c p cùng t n t i trong m t ả ấ ướ ộ ộ ấ ồ ạ ộ
th th ng nh t không th tách r i và có quan h bi n ch ng v i nhau. Tính giai c p là ể ố ấ ể ờ ệ ệ ứ ớ ấ
thu c tính c b n, v n có c a b t k nhà n c nào. Nhà n c ra đi tr c h t ph c vộ ơ ả ố ủ ấ ỳ ướ ướ ờ ướ ế ụ ụ
l i ích c a giai c p th ng tr ; tính xã h i c a nhà n c th hi n ch nhà n c là đi ợ ủ ấ ố ị ộ ủ ướ ể ệ ở ỗ ướ ạ
di n chính th c c a toàn xã h i, và múc đ này hay m c đ khác nhà n c th c hi n ệ ứ ủ ộ ở ộ ứ ộ ướ ự ệ
b o v l i ích c b n, lâu dài c a qu c gia dân t c và công dân mình.ả ệ ợ ơ ả ủ ố ộ
Nh ng nguyên nhân nào làm cho xã h i có s phân hóa giai c p ữ ộ ự ấ
S phân hoá c a các giai c p trong xã h i Vi t Nam là k t qu c a chính sách ự ủ ấ ộ ệ ế ả ủ
th ng tr và khai thác thu c đa c a th c dân Pháp. Sau khi đt ách th ng tr lên n c ta ố ị ộ ị ủ ự ặ ố ị ướ
chúng b t tay ngay vào khai thác thu c đa n c ta. Chính vì th chúng c n m t l ng ắ ộ ị ướ ế ầ ộ ượ
l n nhân công lao đng do đó giai c p công nhân đã ra đi. Ngay sau đó các giai c p ớ ộ ấ ờ ấ
khác cũng l n l t ra đi đó là giai c p t b n, giai c p ti u t s n đi u này đã làm choầ ượ ờ ấ ư ả ấ ể ư ả ề
xã h i Vi t Nam có s phân hóa h t s c sâu s c. M i giai c p l i có m t đc đi m ộ ệ ự ế ứ ắ ỗ ấ ạ ộ ặ ể
riêng bi t vi c xác đnh giai c p lãnh đo cách m ng là r t quan tr ng.ệ ệ ị ấ ạ ạ ấ ọ
Nh ng giai c p đu tiên ra đi là nh ng giai c p ữ ấ ầ ờ ữ ấ
Giai c p chi m h u nô l là giai c p đu tiên trong l ch sấ ế ữ ệ ấ ầ ị ử
Giai c p hình thành b ng con đng nàoấ ằ ườ
Con đng hình thành, phát tri n giai c p có th di n ra v i nh ng hình th c ườ ể ấ ể ễ ớ ữ ứ
khác nhau, m c đ khác nhau các c ng đng xã h i khác nhau trong l ch s . Đi u đó ứ ộ ở ộ ồ ộ ị ử ề
ph thu c s tác đng c th c a các nhân t khách quan và ch quan đn ti n trình ụ ộ ự ộ ụ ể ủ ố ủ ế ế
v n đng, phát tri n c a m i c ng đng ng i. Tuy nhiên có th khái quát quá trình ậ ộ ể ủ ỗ ộ ồ ườ ể
hình thành, phát tri n giai c p các c ng đng ng i trong l ch s hai hình th c c ể ấ ở ộ ồ ườ ị ử ở ứ ơ
b n, đó là: hình th c hình thành, phát tri n giai c p di n ra ch y u v i s tác đng c aả ứ ể ấ ễ ủ ế ớ ự ộ ủ
nhân t b o l c và hình thành phát tri n giai c p di n ra ch y u v i s tác đng c a ố ạ ự ể ấ ễ ủ ế ớ ự ộ ủ
qui lu t kinh t phân hóa nh ng ng i s n xu t hàng hóa trong n i b c ng đng xã ậ ế ữ ườ ả ấ ộ ộ ộ ồ
h i. Ngoài ra, trong th c t l ch s còn di n ra quá trình tác đng đng th i c a c hai ộ ự ế ị ử ễ ộ ồ ờ ủ ả
nhân t đóố
3/ Nhà n c và pháp lu t cái nào có tr c cái nào có sao. T i sao?ướ ậ ướ ạ
Tr l i: ả ờ
Nhà n c và pháp lu t là 2 y u t thu c ki n trúc th ng t ng c a xã h i nh ng ướ ậ ế ố ộ ế ượ ầ ủ ộ ữ
nguyên nhân làm xu t hi n nhà n c cũng chính là nguyên nhân làm xu t hi n pháp ấ ệ ướ ấ ệ
lu t nghĩa là Nhà n c và pháp lu t đng th i xu t hi n . ậ ướ ậ ồ ờ ấ ệ
Pháp lu t ch có hình thành b ng con đng Nhà n c theo 2 cách: ậ ỉ ằ ườ ướ
Do Nhà n c ban hànhướ
Th a nh n các quy ph m xã h iừ ậ ạ ộ
4/ Có m y nguyên nhân d n đn s ra đi nhà n c- pháp lu t, đó là nh ngấ ẫ ế ự ờ ướ ậ ữ
nguyên nhân nào?
Tr l i: ả ờ
Theo quan đi m ch nghĩa mác-lênin thì Nhà n c và pháp lu t ra đi cùng lúc ể ủ ướ ậ ờ
vào ch đ Chi m h u nô l . Nguyên nhân:ế ộ ế ữ ệ
Th nh t: do công c lao đng phát tri n-> chăn nuôi tách kh i tr ng tr t-> năngứ ấ ụ ộ ể ỏ ồ ọ
su t lao đng tăng.ấ ộ
Th hai, th công nghi p ra điứ ủ ệ ờ
Th ba, th ng nghi p ra đi.ứ ươ ệ ờ
Ba y u t trên đã cho năng su t cao h n xã h i nguyên th y, có s n ph m d ế ố ấ ơ ộ ủ ả ẩ ư
th a, ng i có quy n trong tay nh th lĩnh dùng quy n l c công bi n thành quy n ừ ườ ề ư ủ ề ự ế ề
riêng và chi m đo t s n ph m d th a đó-> xã h i có ng i giàu, ng i nghèo, b t ế ạ ả ẩ ư ừ ộ ườ ườ ấ
bình đng x y ra-> mâu thu n gi a ng i làm nhi u và làm ít ho c không làm-> c n cóẳ ả ẫ ữ ườ ề ặ ầ
m t t ch c đng ra đi u hòa mâu thu n này trong m t tr t t theo ý chí thì t ch c đó ộ ổ ứ ứ ề ẫ ộ ậ ự ổ ứ
là Nhà n c, Nhà n c ra đi cùng v i pháp lu t đ b o v l i ích mà nó có đc.ướ ướ ờ ớ ậ ể ả ệ ợ ượ
Chú ý h c thuy t này nó không đúng 100% cho t t c các qu c gia, b i vì có nh ng ọ ế ấ ả ố ở ữ
qu c gia hay nhà n c nó đc hình thành do ti n hành chi n tranh ví d nh HY L p- ố ướ ượ ế ế ụ ư ạ
La mã (l ch s văn minh ph ng tây tìm đc). Nh ng nhìn chung thì h c thuy t c a ị ử ươ ọ ư ọ ế ủ
Mác là khá thuy t ph c.ế ụ
5/ Các giai c p khác nhau trong l ch s h gi i thích s ra đi c a nhà n c ấ ị ử ọ ả ự ờ ủ ướ
có gi ng nhau hay không? ố
Các giai c p khác nhau trong l ch s h gi i thích s ra đi c a nhà n c không ấ ị ử ọ ả ự ờ ủ ướ
gi ng nhau: Nhà n c ch nô, NN phong ki n, NN t s n đi u có đc đi m chung ố ướ ủ ế ư ả ề ặ ể
ki u NN b c l t. Chúng xu t hi n và t n t i trên c s ch đ t h u v TLXS là côngể ố ộ ấ ệ ồ ạ ơ ở ế ộ ư ữ ề
c duy trì và b o v s th ng tr , l i ích giai c p th ng tr . ụ ả ệ ự ố ị ợ ấ ố ị
Nhà n c xã h i ch nghĩa là NN ki u m i đc xây d ng trên c s ch đ s ướ ộ ủ ể ớ ượ ự ơ ở ế ộ ở
h u XHCN v TLSX là t ch c quy n l c c a nhân dân, có s m nh xóa b ch đ ữ ề ổ ứ ề ự ủ ứ ệ ỏ ế ộ
b c l t xây d ng CNXH và đi lên ch nghĩa c ng s nố ộ ự ủ ộ ả
BÀI 2
1/ B n ch t là gì? Nhà n c có b n ch t là gìả ấ ướ ả ấ ? t i sao nhà n c có nh ng ạ ướ ữ
b n ch t đóả ấ ?
B n ch t c a nhà n c.ả ấ ủ ướ
Khái ni m b n ch t nhà n c: Xem xét quá trình hình thành nhà n c theo quan ệ ả ấ ướ ướ
đi m c a ch nghĩa Mác- Lenin. Có th kh ng đnh, xét v b n ch t, nhà n c là m t ể ủ ủ ể ẳ ị ề ả ấ ướ ộ
hi n t ng xã h i luôn th hi n tính giai c p và tình xã h i.ệ ượ ộ ể ệ ấ ộ
Nhà n c có 2 tính ch t y là vì:ướ ấ ấ
Nhà n c xu t hi n v a do nhu c u khách quan c a s th ng tr giai c p, v a ướ ấ ệ ừ ầ ủ ự ố ị ấ ừ
do nhu c u đi u hành và qu n lý xã h i.ầ ề ả ộ
Nhà n c là s n ph m c a xã h i có giai c p, t c là xã h i đã phát tri n đn ướ ả ẩ ủ ộ ấ ứ ộ ể ế
m t trình đ và 1 giai đo n nh t đnh, giai đo n có s phân chia con ng i thành các ộ ộ ạ ấ ị ạ ự ườ
giai c p, t ng l p, l c l ng xã h i có kh năng kinh t và đa v khác bi t nhau, mâu ấ ầ ớ ự ượ ộ ả ế ị ị ệ
thu n và đu tranh v i nhau.ẫ ấ ớ
Nhà n c là hình th c t ch c c a xã h i có s phân hóa giai c p b i vì sau khi ướ ứ ổ ứ ủ ộ ự ấ ở
trrong xã h i đã có s phân hóa và mâu thu n xã h i ngày càng gay g t thì hình th c th ộ ự ẫ ộ ắ ứ ị
t c, b l c không còn phù h p, mà ph i t ch c thành nhà n c v i b máy qu n lý và ộ ộ ạ ợ ả ổ ứ ướ ớ ộ ả
c ng ch c a nhà n c m i đ kh năng đi u hành và qu n lý xã h i nh m thi t l p,ưỡ ế ủ ướ ớ ủ ả ề ả ộ ằ ế ậ
c ng c , duy trì tr t t và s n đnh c a xã h i, đ xã h i có th t n t i và phát tri n.ủ ố ậ ự ự ổ ị ủ ộ ể ộ ể ồ ạ ể
Nhà n c ch ra đi, t n t i và phát tri n trong xã h i có giai c p nên nó có tình ướ ỉ ờ ồ ạ ề ộ ấ
giai c p sâu s c. Tính giai c p c a nhà n c đc th hi n ch : nhà n c là b máy ấ ắ ấ ủ ướ ượ ẻ ệ ở ỗ ướ ộ
chuyên chính giai c p, t c là công c đ th c hi n, c ng c và b o v l i ích, quy n vàấ ứ ụ ể ự ệ ủ ố ả ệ ợ ề
đa v th ng tr c a giai c p th ng tr hay c a l c l ng c m quy n trong xã h i. S ị ị ố ị ủ ấ ố ị ủ ự ượ ầ ề ộ ự
th ng tr xã h i còn đc th hi n trong các lĩnh v c Kinh t , Chính tr và T t ng.ố ị ộ ượ ể ệ ự ế ị ư ưở
Tóm l i, d i góc đ tính giai c p, nhà n c là công c , là b máy đc bi t ạ ướ ộ ấ ướ ụ ộ ặ ệ
n m trong tay l c l ng c m quy n đ b o v l i ích kinh t , đ th c hi n s th ng ằ ự ượ ầ ề ể ả ệ ợ ế ể ự ệ ự ố
tr v chính tr và th c hi n s tác đng v t t ng c a l c l ng này đi v i toàn xã ị ề ị ự ệ ự ộ ề ư ưở ủ ự ượ ố ớ
h i.ộ
Tuy nhiên, nhà n c không ch có tính giai c p, mà còn có tính xã h i. Tính xã h iướ ỉ ấ ộ ộ
c a nhà n c đc th hi n ch ,ủ ướ ượ ể ệ ở ỗ